Morgunblaðið - 04.06.1995, Qupperneq 10

10 SUNNUDAGUR 4. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Tríllusjómenn telja flestir hverjir að bann-
dagakerfið, sem boðið er upp á fyrír króka-
báta í frumvarpi um breytingar á lögum um
stjóm fískveiða, sé með öllu óviðunandi.
Sérstaklega á þetta við um þá sem nýbúnir
em að fjárfesta í bátum eða hafa einhverra
hluta vegna enga eða litla aflareynslu, en í
þeirra röðum gætir nokkurrar örvæntingar
um hvað framtíðin ber í skauti sér.
Hallur Þorsteinsson ræddi við nokkra
tríllukarla víðsvegar um landið og kynnti
sér sjónarmið þeirra.
IFRUMVARPINU, sem sjávar-
útvegsráðherra mælti fyrir á
Alþingi á fímmtudaginn, er
vegna umframveiði krókabát-
anna talin þörf á meiri takmörkun
á veiði og þeim boðnir tveir kostir
í því skyni. Annars vegar viðbótar-
banndagar við þá 136 sem eru á
yfirstandandi fiskveiðiári, og hins
vegar þak á þorskveiði sem miðaðst
við aflareynslu tveggja bestu af síð-
ustu þremur fiskveiðiárum. Jafn-
framt er í frumvarpinu bráða-
birgðaákvæði um að breyta bann-
dögum í sóknardaga ef eftirlit með
veiðum leyfi, þannig að mönnum
standi til boða ákveðnir sóknardag-
ar á ári, sem þeir geti ákveðið sjálf-
ir með stuttum fyrirvara.
Þar sem jafnvel er talið að hægt
verði með mjög skömmum fyrirvara
að taka í gagnið sjálfvirkt tilkynn-
ingarskyldukerfi, sem verið hefur í
reynslu hér á landi í um 10 ár, eru
bundnar vonir við að taka megi upp
þetta stjómunarkerfi í haust þegar
nýtt fiskveiðiár hefst. Almennur
vilji trillukarla er fyrir þessu fyrir-
komulagi, og einnig hafa nokkrir
þingmenn Sjálfstæðisflokksins lagt
á það ríka áherslu í umræðum um
frumvarpið á þingi að þessari breyt-
ingu verði komið á strax í haust.
30 þúsund tonnum hent?
Trillukarlar sjá almennt ekki
fram á það að þeir nái endum sam-
an verði banndögum fjölgað, og þá
telja þeir það vera svik við sig að
samkvæmt frumvarpinu verði ekki
skapað neitt svigrúm fyrir þá til
að auka aflaheimildir. Vísa þeir þá
til þess að í stefnuyfirlýs-
ingu ríkisstjórnarinnar er
rætt um endurskoðun
banndagakerfisins þann-
ig að banndögum fjölgi
ekki eins og lögin geri ráð
fyrir.
Verði niðurstaðan hins vegar sú
að sóknardagakerfi verði ekki ofan
á telja smábátaeigendur alveg tómt
mál að tala um að aflahámark
krókaleyfisbáta verði 21.500 tonn
eins og miðað er við í frumvarpinu,
enda bendi allt til þess að afli bát-
anna þetta fiskveiðiárið verði um
40 þúsund tonn. Vísa þeir þá m.a.
til þess að almennt sé talið að kvóta-
bátar hendi árlega að minnsta kosti
um 30 þúsund tonnum af fiski, en
það eigi hins vegar alls ekki við
krókabátana. Þess vegna eigi að
vera svigrúm til að auka heildar-
kvóta þeirra án þess að einhveiju
sé stefnt í hættu varðandi vöxt og
viðgang þorskstofnsins þótt aukn-
ingin verði ekki dregin frá aflaheim-
ildum annarra.
Rotið kerfi
„Fari þeir bara til fjárans með
þetta, það er hvorugur kosturinn
þannig að það sé hægt að lifa af
því, það er alveg útilokað," sagði
Oli Bjarni Olason á Óla Bjamasyni
EA frá Grímsey, þar sem hann var
í róðri í óhemju miklum fiski við
Núpinn norður af Kötluvík. Hann
sagðist vera búinn að fá um 70
tonn af þorski í maí og hefði þetta
góða fiskirí bjargað málunum þar
sem Grímseyingar hefðu í vetur
alltaf þurft að berjast árangurslaust
í bijáluðum veðrum þá daga sem
leyfilegt var að róa. Það hefðu því
allir verið orðnir svartsýnir og aum-
ir og margir farnir að hugsa um
að fara annað.
„Það sem ég hef heypt um þetta
frumvarp er þannig að ég held að
þetta sé algjör tjara allt saman,
sérstaklega ef maður hugsar um
alla þá sem eru nýbyijaðir og eru
ekki með neina aflareynslu. Þeir
sem kannski eru að kaupa 10 millj-
óna króna báta og hafa enga
reynslu verða að taka banndaga-
kerfið og róa aðra hveija viku eða
hvað það er orðið,“ sagði Óli Bjami.
Hann sagði að sér litist langbest
á það ef hægt yrði að hafa ákveðna
sóknardaga á ári í stað banndaga-
kerfisins, en hann hefði í langan
tíma haldið því fram að æskilegast
væri að leyfa mönnum
að hafa færri sóknar-
daga en ráða því sjálfir
hvenær þeir færu í róður.
„Til dæmis um það
hvað þetta er rotið kerfi
þá var það einu sinni í
vetur að við fórum í bijáluðu veðri
að beijast til að reyna að bjarga
okkur. Við misstum fimm bala nið-
ur daginn fyrir eitt róðrarbannið.
Þetta er rándýr lína sem kostar 24
þúsund krónur balinn. Morguninn
eftir var komið þetta fína veður,
logn og blíða, og ég hringdi strax
í ráðuneytið og spurði hvort ég
mætti skreppa og reyna að slæða
þetta upp. Þessi lína er það þung
að hún leggst hratt á botninn og
því ekki hægt að slæða hana nema
það sé fiskur á henni, en ég vissi
Gengur ekki
að stjórna
þessu frá
skrifborði
að það var þó dálítill fiskur á henni.
En það kom ekki til greina að ég
fengi að reyna að ná henni. Þeir
voru meira að segja það strangir á
þessu þar sem þeir voru hræddir
um að ég ætlaði að fara, að flugvél
Landhelgisgæslunnar var komin
eftir klukkutíma og sveimaði þama
í kring,“ sagði hann.
Setja átti þak fyrir 1-2 árum
Sævar Jónsson á Sval NK frá
Neskaupstað var „að lemja á smáfrí-
merki“ við Norðfjarðarhornið og
fiska vel á línu þegar rætt var við
hann, en hann sagði maímánuð hafa
gefið honum 24 tonn af þorski. Sagði
hann þetta heyra til undantekninga
á Austfjörðum þar sem veiðin væri
yfirleitt mjög treg. Hann sagðist
telja að ef sett hefði verið þak á
hvem krókabát fyrir 1-2 ámm, eins
og smábátafélagið Nökkvi í Nes-
kaupstað hefði samþykkt, væri út-
gerð krókabátanna ekki vandamál í
þjóðfélaginu {dag, og hann stórefgð-
ist um að heildaraflinn næði því að
vera 21 þúsund tonn.
„Þetta em kannski 100 bátar af
1.200 sem veiða yfir 100 tonn á
ári, og fyrir alla venjulega trillu-
karla sem eiga bátaútgerð sína
duga alveg 50-60 tonn. Menn verða
að taka þátt í þessari skerðingu og
þeir geta ekki verið með endalausa
frekju,“ sagði Sævar.
„Ef þak hefði verið sett á bátana
á þessum tíma hefði öll þessi end-
urnýjun bátaflotans stoppað, en
menn ijúka í það að láta smíða
fyrir sig bát upp á von og óvon upp
á 10-12 milljónir, og hugsa með sér
að alþingismennirnir reddi þessu.
Þetta er hins vegar ekki svona auð-
velt, það er alveg á tæm. Það
myndu svo alls ekki allir þessir
bátar veiða 50-60 tonn, eða hvert
sem þakið væri, því það er stór
hópur sem veiðir aðeins 10-15 tonn
og myndi halda því áfram. En það
nær náttúrlega ekki nokkurri átt
að leyfa mönnum að veiða 200-400
tonn á sex tonna bát í öllum þessum
höftum. Ég er helst á þyí að þeir
menn sem veiða svona mikið ráði
orðið margir hveijir ferðinni í þessu
að miklu leyti, en þeir segja að
ekki megi setja 50-60 tonn á þessa
báta þar sem það geti riðið byggðar-
lögunum að fullu. En það þýðir
bara ekkert að láta svona því það
er ekki til meiri fiskur til skipt-
anna.“
Sævar sagði að þótt hann væri
enn helst á því að þak yrði sett á
veiði krókabátanna teldi hann strax
skárra ef menn fengju að velja róðr-
ardaga í stað banndaganna. Sókn-
ardagarnir mættu þá gjarnan vera
í kringum 100 á ári, því yfirleitt
færi enginn í meira en' 120-130
róðra á ári.
Aflamarkið ekki vænlegt
„Menn fyllast alltaf þunglyndi
þegar þeir standa frammi
fyrir því að það á að fara
að taka eitthvað af þeim.
Það er í sjálfu sér alveg
sama í hveiju menn eru.
Ég tel þetta frumvarp
hins vegar vera málam-
iðlun sem allflestir ættu að geta
sætt sig við, svona miðað við fyrstu
upplýsingar. En ef ég fengi að velja
sóknardaga í stað banndaga þá
kysi ég það. Ella hugsa ég að ég
myndi velja þakið,“ sagði Guðjón
Indriðason í Þórsbergi hf. sem ger-
ir út fjóra krókabáta á Tálknafirði.
Þar hefur aðkomubátum ijölgað ört
í vikunni og undir helgi Iönduðu þar
hátt í 30 trillur og von var á fleir-
um, enda mjög góðan afla að fá
bæði á línu og færi.
„Auðvitað eru menn óttaslegnir
yfir því að þetta muni minnka og
þetta hefur gífurlega mikil áhrif
hér. En við þurfum líka að standa
frammi fyrir hinni staðreyndinni að
það er búið að hefta sóknina í
þetta,“ sagði Guðjón.
Hann sagði það alla tíð hafa ver-
ið alveg ljóst í sínum huga að sú
fjölgun smábáta sem hefur átt sér
stað síðustu ár væri alveg út úr
korti miðað við það að sífellt væri
talið að minna mætti veiða af þorski
vegna stærðar stofnsins. Sjálfur
sagðist hann telja banndagakerfið
vera alveg afleitt vegna þess að
menn megi ekki velja banndagana
sjálfir. Þá sé kvótaval fyrir þá sem
eru með litla veiðireynslu líka af-
leitt.
„Þá stendur eitt eftir og það eru
sóknardagar eða róðrardagar sem
hver og einn ætti að geta valið. Það
bráðabirgðaákvæði í lagafrumvarp-
inu líst mér persónulega nokkuð vel
á því þessir krókabátar í okkar eigu
urðu til vegna þess að þorskur
kvótabátanna okkar sem við höfum
verið að gera út í mörg
herrans ár dugir ekki
nema bara yfir veturinn.
Meðaltalsaflinn á þessum
bátum okkar er í kring-
um 50 tonn yfir sumarið
og án þess að vera búinn
að skoða það rækilega þá finnst
mér ekki vænlegt að fara yfir í.
aflamarkið. En hins vegar myndi
ég vilja geta valið mér sjálfur ein-
hveija 80-100 daga yfir sumartím-
ann til að róa,“ sagði hann.
Val eftir landsvæðum
„Það er alveg ljóst að það verður
eitthvað að hefta veiðarnar, því
miðað við kvótabátana er ekkert
réttlæti í þessu eins og þetta er,“
sagði Stefán Egilsson frá Patreks-
fírði, en hann gerir út krókabátinn
Stór hópur
veiðir 10-151
og myndi halda
því áfram
TRILLUKARLAR
VILJA SJÁLFRJEDI