Morgunblaðið - 04.06.1995, Page 22

Morgunblaðið - 04.06.1995, Page 22
22 SUNNUDAGUR 4. JÚNÍ 1995 MORGUNBLAÐIÐ -1- I ",jjí,iv / / / / Æ m / j\ OPALSTENST TÍMANS TÖNN eftir Kristin Briem FÁAR íslenskar vörur hafa staðist tímans tönn jafn vel á íslenska markaðn- um og Opal hálstöflur sem Opal hf. hóf að framleiða fyr- ir nærfellt fimmtíu árum. Þær hafa verið hornsteinninn í rekstr- inum allar götur síðan. Opal hf. fagnar nú fimmtíu ára afmæli sínu. Fyrirtækið var stofn- að 1. júní 1945 af Jóni Guðlaugs- syni, Hagbarði Karlssyni og Birni Jóhannssyni. Hagbarður var á sín- um tíma einn færasti sérfræðingur íslendinga á sviði sælgætisfram- leiðslu og hafði m.a. aflað þekk- ingar í starfí sínu fyrir framleið- anda Gajol í Danmörku. Hann hannaði því Opal-töflumar á sín- um tíma. Jón Guðlaugsson varð eigandi Opal eftir að hinir stofnendurnir höfðu fallið frá en seldi fyrirtækið til Einars Ólafssonar og fjölskyldu hans árið 1981. Einar færði út kvíarnar árið 1984 þegar Opal yfirtók rekstur Marklands sem framleiddi svokallaða negrakossa. Árið 1987 ákvað Einar að selja fyrirtækið tengaföður sínum og mági, þeim Gunnari Snorrasyni og Sigurði Gunnarssyni. Tveimur árum síðar kom Ragnar Birgisson til liðs við þá feðga sem meðeig- andi og framkvæmdastjóri. Það lá beinast við að spyija Ragnar fyrst hvemig reksturinn gangi fyrir sig um þessar mundir. „Töflumar nema tæplega 50% af okkar sölu og við erum stærst- ir hér á landi á því sviði. Opal er jafnframt stærsti framleiðandi á bijóstsykri í landinu þannig að þessar tvær vörar era um tveir þriðju hlutar framleiðslunnar. Þar fyrir utan eram við með kara- melluvörur, súkkulaði og súkku- VIDSKIPn AIVINNULÍF ÁSUNNUDEGI ►RAGNAR Birgisson, framkvæmdastjóri Opals hf., er fæddur í Reylqavík árið 1952. Hann lauk viðskiptafræði- prófi frá Háskóla íslands árið 1976 og prófi í rekstrar- hagfræði frá London Business School árið 1979. Hann starfaði sem sérfræðingur hjá Framkvæmdastofnun rík- isins 1975-1977 en var ráðinn framkvæmdastjóri Sana á Akureyri árið 1977. Tveimur árum síðar var Ragnar ráðinn framkvæmdastjóri Sanitas hf. og gegndi því starfi allt til ársins 1989 er hann tók við framkvæmda- stjórastarfi hjá Opal hf. Morgunblaðið/Þorkell EIGENDUR Opals, Ragnar Birgisson, Gunnar Snorrason og Sigurður Gunnarsson, fagna um þessar mundir hálfrar aldar afmæli fyrirtækisins. laðihúðaðar vörar. Velta okkar nam um 210 milljónum á síðasta ári og útflutningur var um 15% af sölu.“ Hagnaður um 13 milljónir Síðasta ár var eitt besta árið í sögu Opals í seinni tíð þar sem hagnaður varð um 13 milljónir. Þetta voru umskipti frá árunum 1992 og 1993 þegar gengisfelling- ar léku fyrirtækið grátt vegna erlendra skulda. En hvernig skyldu horfurnar vera á þessu ári? Ragnar kveðst sjá fram á versn- andi starfsskilyrði. Allt hráefni hafi hækkað í verði, ekki síst umbúðir frá innlendum framleið- endum. „Meginhráefnið í töflurnar er gúmmarabik sem kemur nær eingöngu frá Súdan. Þar varð uppskerubrestur í lok árs 1992 og þá þrefaldaðist heimsmarkaðs- verðið. Þá höfum við fengið á okk- ur sykurhækkanir. Uppsveifla í öllum hinum vestræna heimi hefur valdið því að allt hráefni er að hækka í verði. Við eigum hins vegar mjög erfitt með að hækka verðið hjá okkur vegna mikillar samkeppni á markaðnum. Þvert á móti höfum við þurft að lækka meðalverðið vegna afslátta, kynn- ingartilboða o.s.frv.“ - En hvernig hefur Opal brugð- ist við þessum versnandi skilyrð- um? „Eina svarið við þessu er hag- ræðing. Vélvæðing og sjálfvirkni- væðing er sú hagræðing sem skil- ar mestu. Við endurnýjuðum á þessu ári stærstu vélina í fyrirtæk- inu sem steypir Opal-töflurnar. Þessi vél tvöfaldar afkastagetuna og gefur okkur aukna möguleika í vöruþróun. Þá höfum við fjölgað sölumönnum og farið út í harðari sölumennsku. Við reynum að láta sölumennina raða sjálfa upp í hill- urnar í búðunum og erum með mikið af vörukynningum í stór- mörkuðum." Samþjöppun á smásölumarkaði í þessu sambandi bendir Ragnar á þá miklu samþjöppun sem orðið hefur á smásölumarkaðnum. „Hér áður fyrr réðu framleiðendur ferð- inni á markaðnum. Þeir fram- leiddu vörana, ákváðu verðið og settu hana á markaðinn. Þá var mikið af söluturnum og smærri verslunum en einungis fáeinir stórmarkaðir. Þetta er liðin tíð. Núna ráða stórverslanirnar mestu og það vofir alltaf yfir framleið- endum að vörur þeirra verði tekn- ar út úr stórmörkuðum ef verslun- areigendur sætta sig ekki við verð- ið. Hagkaup og Bónus eru líklega með um helming af smásölumark- aðnum í Reykjavík þannig að fáir innlendir framleiðendur geta þrif- ist nema eiga í viðskiptum við þessa aðila. Þessir stórmarkaðir hafa gert kröfu um að fá allt sælgæti í svokölluðum markaðs- pakkningum sem þýðir að það þarf að gefa ennþá meiri afslátt. Þetta tel ég vera þróun sem sé til góðs fyrir neytendur og hún eykur samkeppnina gífurlega mikið. Þeir sem eiga í þessari samkeppni þurfa að vera sívinnandi, síhugs- andi og mjög fijóir í hugsun. Iðn- rekendur þurfa nú að aðlaga sig duttlungum neytenda.“ Ragnari hitnar í hamsi þegar talið berst að viðskiptum iðnrek- enda við mjólkuriðnaðinn. „Við fengum ráðherrabréf frá Jóhanni Hafstein, iðnaðarráðherra í nóv- ember 1969 um það að ef iðnrek- endur væra tilbúnir að samþykkja inngöngu Islands í EFTA myndum við fá að kaupa okkar hráefni á heimsmarkaðsverði. Við kaupum flest öll okkar hráefni á heims- markaðsverði nema landbúnaðar- vörar því þar ríkir blýföst einokun. Við höfum reynt að semja um þetta við mjólkuriðnaðinn en án árangurs. Forsvarsmenn hans hafa engan áhuga á samningum og vísa á opinbera fimm manna nefnd. Kommúnisminn er fallinn en samt er ennþá verið með ein- hveija fimm manna nefnd og opin- bera verðlagningu á mjólkurdufti. Innflutningur er bannaður og sæl- gætisiðnaðurinn er þvingaður til að kaupa hráefni á margföldu heimsmarkaðsverði af einokunar- fyrirtæki þrátt fyrir loforð ráð- herra. Segja má því að ósam- keppnishæfni landbúnaðarins sé í þessu tilfelli að hluta til velt yfir á okkur í sælgætisiðnaðinum.“ Sælgætisiðnaður í varnarbaráttu Ragnari verður tíðrætt um að tryggja þurfi stöðugleikann í þjóð- félaginu til að iðnaðurinn geti dafnað. „Raungengi er mjög hag- stætt núna enda er íslenskur iðn- aður að braggast og auka sinn útflutning. Það er hins vegar hætt við að uppsveifla í sjávarútvegi fari beint út í verðlagið og gengið falli. Einnig eru vextir ennþá of háir og því fjárfesting of lítil mið- að við eðlilegt árferði." íslenskur sælgætisiðnaður hef- ur haft um 45% markaðshlutdeild á undanförnum tíu árum á móti 55% hlut innflutnings. Þetta telur Ragnar ekki nægilega góðan árangur. „í öðrum löndum er inn- lend framleiðsla ríkjandi á mark- aðnum og ég hef þá tilfinningu að sælgætisframleiðendur á Norð- urlöndunum og víðar hafi um 80-90% markaðshlutdeild á sínum heimamarkaði. Það hefur þó verið talsvert líf í íslenskum sælgætis- I í » l I i I i I I f L I f í I I I 1 í L I

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.