Morgunblaðið - 14.06.1995, Blaðsíða 1

64 SÍÐUR B/C/D
132. TBL. 83. ARG.
MIÐVIKUDAGUR 14. JUNI1995
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Flestir gæsluliðar á valdi Bosníu-Serba lausir úr haldi
Múslimar safna liði
norðan við Sarajevo
Sar^jevo, Belgrad. Reuter.
BOSNÍU-SERBAR létu í gær lausa 28 friðargæsluliða Sameinuðu þjóð-
anna sem þeir höfðu haft í gíslingu. Enn var óljóst um örlög níu manna
í gærkvöldi og 15 voru enn í haldi af „tæknilegum ástæðum" að sögn
Serba. Fulltrúi stjómar Slobodans Milosevic Serbíuforseta hafði milli-
göngu um lausn gíslanna og var ekið með þá til Belgrad. Talin er hætta
á miklum átökum við Sarajevo á næstunni.
Bosníu-Serbar segjast hafa fengið
loforð um að ekki verði gerðar fleiri
loftárásir á stöðvar þeirra en Yas-
ushi Akashi, sendimaður SÞ í Bos-
níu, fullyrti í gær að engu hefði ver-
ið fórnað til að fá gíslana leysta úr
haldi. Vamarmálaráðherra Frakk-
lands, Charles Millon, fagnaði því
að gæsluliðarnir hefðu verið látnir
lausir. „Þetta er mikill léttir fyrir
okkur öll en einnig merki um að það
borgar sig að sýna staðfestu,“ sagði
hann.
Bosníu-Serbar hindra enn birgða-
flutninga til Sarajevo og hafa um
langt skeið komið í veg fyrir að hjálp-
argögn séu flutt til annarra um-
setinna borga múslima.
Fyrstu hermennimir í nýstofnuðu
hraðliði er sent verður til Bosníu,
flokkur franskra hermanna með 23
gáma fulla af þungavopnum og öðr-
um herbúnaði meðferðis, komu til
hafnarborgarinnar Split í Króatíu í
gær. Sagði liðsforingi á staðnum að
Stalín fái
uppreisn
æru
Moskvu. Reuter.
Jevgení Djúgasvílí, sem situr á
rússneska þinginu fyrir hönd
kommúnista, vill að afi sinn, Jósef
Stalín, fái uppreisn æru og stofn-
aði í gær sérstök samtök með það
að höfuðmarkmiði.
Einnig vill Djúgasvíli koma því
til leiðar að Rússar fái leiðtoga,
sem muni sljórna í anda afans,
til þess að glæpaöldunni linni.
Djúgasvílí lætur sig einu varða
þótt Stalín hafi borið sök á dauða
föður hans, Jakovs. Faðir hans
og sonur Stalíns var flugmaður í
heimsstyrjöldinni síðari og féll í
hendur Þjóðverjum, sem buðust
til að skipta á honum og þýskum
herforingja. Stalín neitaði með
þeim orðum að hann „skipti ekki
á hermönnum og marskálkum"
og sonur hans bar beinin í þýskum
fangabúðum.
Dsjúgasvílí hélt því fram í gær
að afi sinn hefði verið fórnarlamb
rógsherferðar fjandvina sinna og
hann hefði enga glæpi framið.
Milljónir sovéskra borgara létu
lífið í þrælkunarbúðum Stalíns og
gríðarlegt mannfall í sovéska
hernum í heimsstyijöldinni síðari
mátti rekja beint til mistaka leið-
togans.
Nýju samtökin munu hafa 45
deildir um allt Rússland, en ætl-
unin er ekki að bjóða fram í þing-
kosningunum i desember, heldur
styðja Kommúnistaflokkinn.
hermennimir yrðu sendir til Sarajevo
en hraðliðinu er ætlað að koma létt-
vopnuðum friðargæsluliðunum til
hjálpar þegar nauðsyn krefur. Óljó.st
er hvort þeir verða einnig látnir efla
gæslustarfið í þeim hluta Króatíu
sem serbneski minnihlutinn ræður.
Liðsafnaður við Sarajevo
Tugir þúsunda manna úr röðum
hers Bosníustjórnar, sem er að mestu
skipuð múslimum, hafa safnast sam-
an í Visoko-Breza héraði, norðan við
Sarajevo. Er talið að þeir séu hluti
hers sem eigi að að rjúfa umsátur
Bosníu-Serba um borgina undanfarin
þrjú ár. Skólum hefur verið lokað á
svæðinu og komið upp hjúkrunar-
skýlum fyrir hermenn. Nokkurt
stjómarherlið hefur þegar bæki-
stöðvar um 20 km norðvestur af
Sarajevo.
„Annar eins liðsafnaður hefur ekki
fyrr átt sér stað í Bosníustríðinu,"
sagði ónafngreindur embættismaður
SÞ. „Þeim er greinilega ætlað að
sækja fram í átt til Sarajevo." Hann
taldi Bosníu-Serba vera að safna liði
til að bregðast við hugsanlegum
áhlaupum og spáði því að til harðra
átaka kæmi á næstunni.
Ráðherrar
hjóla til
vinnu
STEPHEN Norris, sam-
gönguráðherra Bretlands,
fór í gær fyrir fríðum hópi
aðstoðarráðherra, sem
brugðu sér á bak hjólhestum
í tilefni átaksins „Hjólum til
vinnu“. Hjóluðu ráðherrarn-
ir, 23 talsins, til þinghússins
í gær en allir þingflokkarnir
hafa sameinast um að hvetja
til aukinna hjólreiða til að
draga úr mengun í borgum.
Reuter

Róstusamt á svæðum Palestínumanna
Landnemar yfirtaka
hús á Vesturbakkanum
Tel Aviv, Barkatn, Nablus. Reuter.
HUNDRUÐ ísraelskra landnema og
aðrir sem andvígir eru friðarsamn-
ingum ísraelskra stjórnvalda við
Palestínumenn, yfirtóku í gær 13
hús á herteknu svæðunum á Vestur-
bakkanum og sögðust hafa komið á
fót nýju landnámi. Húsin voru auð
en í eigu gyðinga.
Róstusamt hefur verið á svæðum
Palestínumanna, fjórir létu lífið í
uppþotum í flóttamannabúðum Pal-
estínumanna, ísraelski herinn gerði
húsleit hjá fjölda manns sem grun-
aðir voru um að hýsa hryðjuverka-
menn í borginni Nablus og palest-
ínskum mótmælendum lenti saman
við ísraelska hermenn er herinn
hugðist fjarlægja hús araba sem
reist hafði verið í óleyfi.
Gyðingarnir lögðu svæðið á Vest-
urbakkanum undir sig fyrir dögun
í gærmorgun og sögðust vera að
mótmæla áætlunum hersins um að
afhenda Palestínumönnum yfirráð
yfir borgum á Gazasvæðinu. Faisal
al-Husseini, háttsettur embættis-
maður Frelsissamtaka Palestínu-
manna í Jerúsalem, sagði aðgerðir
landnemanna vera „ögrun“.
Lögregla hafði gætur á landnem-
unum; sem báðust fyrir, settu upp
fána Israelsríkis og hófu að hreinsa
til og tengja húsin vatni og raf-
magni. Létu lögreglumennirnir þá
hinsvegar afskiptalausa. Binyamin
Reuter
ISRAELSKIR landnemar yfirtaka hús á Vesturbakkanum í gær
í mótmælaskyni við friðarsamning ísraela og Palestínumanna.
Ben-Eliezer, húsnæðismálaráðherra
ísraels, sagðist líta aðgerðirnar al-
varlegum augum og kvaðst búast
við því að öryggissveitir myndu flytja
fólkið á brott á næstu dögum.
Verða að láta Gólan
Fjármálaráðherra ísraels, Avra-
ham Shohat, sagði í gær að ísraelar
yrðu fyrr eða síðar að gefa stærstan
hluta Gólanhæða eftir í friðarsamn-
ingum við Sýrlendinga. Samkvæmt
skoðanakönnunum sem gerðar hafa
verið í ísrael, er meirihluti lands-
manna á móti því að láta hæðirnar
eftir.
Á ferð sinni um Mið-Austurlönd
í síðustu viku kvaðst Warren Chri-
stopher, utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, hafa fengið herforingja
ísraela og Sýrlendinga til að ganga
til samningaviðræðna í Washington
þann 27. júní nk. en upp úr viðræð-
unum slitnaði í desember sl.
Símtöl
Spánar-
konungs
hleruð
Madríd. The Daily Telegraph.
HARÐAR deilur urðu í gær á
spænska þinginu vegna frétta um
að spænska leyniþjónustan hefði
hlerað einkasímtöl Jóhanns Karls
Spánarkonungs. Kröfðust þingmenn
Alþýðufýlkingarinnar, sem er í
stjórnarandstöðu, skýringa af Felipe
Gonzalez, forsætisráðherra.
Málið komst í hámæli er dagblaðið
E1 Mundo birti hluta úr skjölum leyni-
þjónustu hersins. Sagði í umfjöllun
blaðsins að leyniþjónustan, Öesid,
hefði skráð öll símtöl til og frá Spán-
arkonungi frá 1985 til 1990, án leyf-
is hirðarinnar.
í skjölunum eru skráðar dagsetn-
ingar símtalanna, tíðni, um hvers
konar símtöl hafí verið að ræða, um
hvaða mál hafi verið talað og úr
hvernig síma. Hvergi var að sjá lýs-
ingu á því hvað var rætt um. Flest
voru símtölin við vini konungs, ráð-
herra, kaupsýslumenn, blaðamenn
og erlenda sendimenn.
----♦-------
Tsjetsjníja
Síðasta
vígið fallið
Moskvu. Reuter.
RÚSSNESKI herinn hefur náð á sitt
vald bænum Shatoi, síðasta vígi að-
skilnaðarsinna í Tsjetsjníju, að sögn
fréttastofunnar Ítar-Tass. Er hann
um 50 km suðaustur af höfuðborg-
inni, Grosní.
Liðsmenn Dzhokars Dúdajevs,
leiðtoga Tsjetsjena, fluttu aðalstöðv-
ar sínar til Shatoi þegar bærinn
Vedeno féll í hendur Rússum 4. júní
sl. og Rússar telja, að með falli þessa
síðasta vígis aðskilnaðarsinna muni
endir verða bundinri á skipulagða
mótspyrnu í landinu.
Rússar stefndu að því að ná Shatoi
á sitt vald fyrir sl. mánudag, þjóðhá-
tíðardag Rússlands, en slæmt veður
kom í veg fyrir, að það tækist. í loka-
atlögunni að bænum voru sveitir fall-
hlífarhermanna auk þess sem skrið-
drekar og flugvélar héldu uppi árás-
um á hann.
■ Mótspyrna/20