Morgunblaðið - 14.06.1995, Blaðsíða 36

36 MIÐVIKUDAGUR 14. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Grettir
Tommi og Jenni
Ljóska
BREF
TEL BLAÐSINS
Kringlunni 1103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Er allt gott sem
gamlir kveða?
Frá Arna Björnssyni:
SÍÐAN þetta greinarkorn var skrif-
að hafa tvær valkyijur svarað
greininni, sem það fjallaði um, og
Helgi síðan svarað þeim aftur. Því
mætti ætla að málið væri útrætt.
Ég hef ekki náð að lesa svar valkyrj-
anna, én svar Helga segir mér að
í þeim orðaskiptum komi í ljós kyn-
slóðabil, sem erfitt sé að brúa,
vegna þess að hvorugur aðilinn sér
yfír ána af sínum bakka.
Helgi Hálfdánarson hefur fyrir
löngu sungið sig inn í hjörtu ís-
lensku þjóðarinnar með þýðingum
sínum á klassiskum bókmenntum
eftir meistara allra tíma og flestra
þjóða. Ótaldar eru þær stundir sem
ég hef unað við ljóðaperlur eða
texta, sem Helgi hefur þýtt á „ást-
kæra ylhýra málið“. Texta og ljóð
sem annars hefðu verið ólesin vegna
ófullnægjandi klassískrar menntun-
ar.
Stundum hefur Helgi líka stund-
að þrætubókarlist um ýmsa hluti,
oftast bókmenntalegs eðlis, ritara
til mikillar skemmtunar, en greinin
í Mbl. 16.þ.m. um jafnréttismál
hlýtur frekar að teljast til fordóma
en þrætubókarlistar.
Svo kvenhormóninfái
notið sín
Grein Helga byggir á þeirri kenn-
ingu, að vegna lífeðlisfræðilegs
munar á körlum og konum, hljóti
að vera munur á þeim störfum sem
kynin hafa með höndum. Það séu
hlutföll milli karl- og kvenhormóna
í einstaklingnum, sem ákvarði störf
hans í þjóðfélaginu. Starfsval er því
skv. kenningu Helga eðlislægt.
Hann er þó ekki einn um að halda
þessari kenningu fram, því hún
skýtur alltaf öðru hveiju upp kollin-
um, einkum á tímum þegar þröngt
er á vinnumarkaði. Þá er nauð- syn-
legt að ýta konunum inn í eldhúsin,
til að kvenhormónin fái notið sín.
Hið undarlega er að konur virðast
láta sér það vel líka, og það jafnvel
„sjálfstæðar konur".
Starfsval og starfsskipting bygg-
ist nær eingöngu á aðstæðum í þjóð-
felaginu og hefur ekkert með horm-
óna að gera. í ungdæmi okkar
Helga, og þar á undan, eignuðust
konur oftast mörg börn. Það helg-
aðist af þeim þjóðfélagsaðstæðum
að enn var barnadauði talsverður
og því þurfti mörg böm til að við-
halda stofninum. Konur voru því
bundnar mestalla starfsævina við
uppeldi bama. Það hindraði þó ekki
konur í að vinna „karlmannsstörf"
ef þess þurfti með. Með þjóðum sem
háðu styijaldir tóku konurnar að sér
karlmannsstörfín heima fyrir, þegar
karlarnir fóru að stríða og gegnum
aldimar hafa konur tekið sér vopn
í hönd, þegar sneiðast fór um vopn-
færa karla og þær gera það víst enn.
í ungdæmi okkar Helga voru að
vísu til störf, sem reyndu svo á lík-
amlega krafta, að þau voru aðeins
við hæfi sterkustu karla. Veik-
byggðir karlar, skv. kenningunni
með meiri kvenhormón, vom jafnó-
hæfír til að sinna þeim og konur.
Engin karla- og kvennastörf í
nútí maþj óðfélagi
í nútímaþjóðfélagi eru engin störf
til, sem konur geta ekki leyst jafnt
af hendi og karlar. Reyndar heldur
ekki nein störf sem karlar geta ekki
leyst af hendi eins og konur, en að
því undanskildu að fæða af sér börn
og gefa þeim bijóst er ekkert sem
mælir gegn því að karlar geti ann-
ast börn eins vel og konur, ef það
fellur í þeirra hlut.
Ég er sammála því sem fram
kemur í svargrein Helga, að vart
getur göfugra starf en að ala upp
stóran og mannvænlegan barnahóp,
en hvemig umbunar þjóðfélagið
' þeim konum sem hljóta þetta hlut-
skipti? Hvar eru eftirlaunin þeirra?
Hvar er öryggi þeirra ef makinn,
t.d. verkamaður eða skrifstofumað-
ur með léleg eftirlaun, fellur frá?
Eða öryggi hjóna, sem bæði verða
að lifa á lélegum eftirlaunum
mannsins og hundsbótum þjóðfé-
lagsins til konunnar?
Þjóðfélagslegt mein
Ég er líka sammála Helga, að sú
efnahagslega nauð, sem rekur hjón
til að vinna bæði, fullt eða jafnvel
yfirfullt starf, er skaðleg bömunum,
hvort sem þau eru fleiri eða færri.
Sú nauð er hinsvegar þjóðfélagslegt
mein og hefur ekkert með hormóna-
skiptingu að gera.
Offjölgun er nú mesti vandi
mannkynsins. Á Vesturlöndum hef-
ur tekist að hafa hemil á offjölgun-
inni með getnaðarvörnum, auk þess
sem meiri efnahagsleg velmegun,
útaf fyrir sig, virðist leiða til minni
fijósemi. Það að konur á Vestur-
löndum eignast að jafnaði ekki nema
tvö börn og nota því ekki nema lít-
inn hluta af virkri starfsævi til að
ala önn fyrir þeim, hefur skapað
þær þjóðfélagslegu aðstæður að
fjöldi kvenna á besta starfsaldri
starfar við hliðina á okkur körlun-
um. Hvort sem okkur líkar betur
eða verr verðum við að viðurkenna
að þær standa okkur fyllilega á
sporði, hver sem störfin eru. Löngu
úreltar reglur og venjur, sem við
karlarnir höfum búið til, koma enn
í veg fyrir raunverulegt jafnrétti
kynjanna í starfí. Það kemur horm-
ónum ekkert við.
Mig langar í lok þessa pistils að
þakka Helga Hálfdánarsyni fyrir
ailar ánægjustundirnar, sem verk
hans hafa veitt mér gegnum árin,
en ég held að hvorugur okkar getj
breytt því, að konurnar muni fyrr
en síðar komast uppað hliðinni á
körlunum í kapphlaupinu um for-
ystu í þjóðfélaginu.
Hið eina sem getur komið í veg
fyrir það er að þær þekki ekki sinn
vitjunartíma.
ÁRNI BJÖRNSSON,
læknir.
Allt efni sem birtist i Morgunblaðinu og Lesbók verður framvegis varðveitt í
Gagnasafni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan,
hvort sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu
efni til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari þar að lútandi.