Morgunblaðið - 03.11.1995, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUK 3. NÓVEMBER 1995
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
LEIKSTJÓRINN Gordon
Davidson hyggst sviðsetja söng-
leikinn „Birting", byggðan á
skáldverki Voltaires, á Abra-
hamsleiksviðinu í tónlistarhöll-
inni í Los Angeles. Tónlistin við
„Birting" er eftir Leonard
Bernstein, sem vann með David-
son að uppfærslu verksins árið
1966.
EINUM af dýrgripum Konung-
lega danska bókasafnsins var
stolið fyrir skömmu. Um er að
ræða svokallaða „Matreiðslu-
bók“ frá hernámsárunum en í
henni er að finna uppskriftir
að heimagerðum sprengjum. Er
bókin eina heillega eintakið sem
til er af slíkri bók. Þjófurinn
hafði greinilega skipulagt inn-
brotið í þaula, sagaði glugga
úr safnhúsinu, eyðilagði þjófa-
varnarkerfi er inn kom og hélt
á brott með feng sinn.
BENDA má óperuunnendum á
nokkrar stjörnur óperuheims-
ins sem syngja víðs vegar um
Evrópu á næstu vikum. Kana-
díska sópransöngkonan Adr-
ianne Pieczonka, eftirlætis-
söngkona
Placidos
Domingos,
syngur Micaelu
í Carmen undir
stjórn Doming-
os hjá Vínaró-
perunni. Á
næsta ári syng-
ur hún m.a.
hlutverk Ara-
bellu í sam-
nefndu verki
Strauss á
Glyndebourne-
hátíðinni. Edita
Gruberova
syngur í óper-
unni Anna Bo-
lena eftir
Donizetti í
Munchen og
danska sópransöngkonan Elisa-
beth Meyer-Topsoe syngur hlut-
verk Desdemónu í Óþelló í
Kaupmannahöfn. Þá má minna
á hinar gleymdu óperur Haydns
en „L’Anima del Filosofo“ verð-
ur sett upp í Zurich og „L’isola
disabitata (Óbyggða eyjan)
verður sýnd í Flórens undir
stjórn Giuseppe Mega.
í LOUISIANA-safninu á Sjá-
landi stendur nú yfir sýning á
verkum bandaríska listamanns-
ins Alexander
Calder (1898-
1976). Hann á
sér sérstakan
sess í hugum
danskra list-
unnenda þar
sem fyrsta
stóra sýning
hans á Norð-
urlöndum var í
Louisiana-safninu í Humlebæk
fyrir réttum aldarfjórðungi og
hluti byggingarinnar heitir eft-
ir honum. Aðaláherslan er lögð
á verk frá fimmta og sjötta ára-
tugnum. Sýningin stendur til 27.
janúar.
HVAÐ gerir rithöfundurinn
Salman Rushdie sér til dægra-
styttingar í þeirri einangrun
sem hann hefur lifað í frá því
að hann var
sagður
réttdræpur af
Ayatollah Kho-
meini? Hvað les
hann þegar
hann er ekki að
skrifa? Rushdie
var spurður að
þessu á bóka-
sýningunni i
Gautaborg og
svarið reyndist vera „Eitthvað
sem er dálítið fyndið. Þess
vegna hef ég alltaf átt í erfið-
leikum með Tolstoj".
GUNNAR Örn. Nótt. 1994.
Fyrirlestur um
óhefðbundið leikhús
Gunnar Orn
í Gerðar-
safni
GUNNAR Örn opnar sýningu á
verkum sínum í Listasafni Kópa-
vogs, Gerðarsafni laugardaginn
4. nóvember kl. 14.
Gunnar Örn hélt sína fyrstu
einkasýningu 1970 og hefur síð-
an haldjð 32 einkasýningar. Þar
af 28 á íslandi, tvær í Kaup-
mannahöfn og tvær í New York.
Gunnar Örn var fulltrúi ís-
lands á tvíæringnum 1988 í Fen-
eyjum. Hann hefur terkið þátt í
samsýningum, meðal annars á
Norðurlöndunum, London, Par-
ís, New York, Chicago, Sao
Paulo og Tókýó (Scandinavia
today 1987).
Verk Gunnars Arnar eru á
söfnum á íslandi, meðal annars
á Listasafni íslands, Listasafni
Reykavíkurborgar, Listasafni
Kópavogs, Listasafni Keflavík-
ur, Listasafni Borgarness, Lista-
safni Flugleiða, Listasafni Sel-
foss og í eigu Akureyrarbæjar.
Einnig i Gugenheim-safninu i
New York, Saumu Museum í
Tókýó, Moderna Museet í Stokk-
hólmi og National Museum í
Stokkhólmi.
Sibba
sýnir í
Fold
SIBBA, Sigurbjörg Jóhannes-
dóttir, opnar sýningu á mál-
verkum í Gallerí Fold við
Rauðarárstíg á morgun, laug-
ardag, kl. 15. í kynningar-
horni gallerísins sýnir Adan
Nichols vatnslitamyndir.
Sibba stundaði nám við
Myndlistaskóla Reykjavíkur,
Myndlista- og handíðaskóla
íslands og á Spáni.
Hún hefur tekið þátt í sam-
sýningum hér á landi og á
Spáni auk þess sem hún hefur
haldið einkasýningar hérlend-
is.
Adam Nichols er fæddur í
London en ólst upp í Kanada.
Undanfarin ár hefur hann
dválist víða í Evrópu, meðal
annars á Islandi þar sem hann
hefur starfað við kennslu fyr-
ir varnarliðið á Keflavíkur-
flugvelli.
Hann er sjálfmenntaður
myndlistarmaður, en hefur
einnig fengist við tónlist,
skrifað skáldsögu og kennt
við háskóla.
DANSKI leikstjórinn Kirsten
Dehlholm mun halda fyrirlestur
sunnudaginn 5. nóvember kl. 16
um leikhús í Norræna húsinu í
fyrirlestraröðinni Orkanens 0je.
Kirsten Dehlholm hefur á síðustu
15-20 árum komið með miklar
nýjungar inn í danskt leikhús og
áhrifa hennar gætir jafnvel íka í
evrópskum leikhúsum. Hún hefur
sett upp sýningar frá „öðrum
heimi“ eins og hún sjálf kallar það
í stuttri grein um verk sín. Þar
má nefna „Billedestof-teatret" á
hennar fyrstu árum og nú seinast
„Hotel Pro Forma“.
í tilkynningu frá Norræna hús-
inu segir: „Kirsten Dehlholm vinn-
ur óhefðbundið í tvennum skiln-
ingi; í fyrsta lagi vinnur hún aldr-
ei í venjulegum leikhúsum, heldur
notar hún rými sem að öllu jöfnu
eru nýtt til annarra athafna, t.d.
Glyptoteket í Kaupmannahöfn,
sundhöllin á Friðriksbergi, ráðhús-
ið í árósum, lögreglustöðin í Árós-
um og nú seinast Tycko Brahe
Planetariet í Kaupmannahöfn.
Arkitektúrinn skipar stóran sess í
sýningum hennar, eins og maður
getur gert sér í hugarlund eftir
þessa upptalningu. Rýmið sker í
raun úr um hvemig sýningamar
verða. Rými og leikhús mynda eina
heild. í öðra lagi vekur það at-
hygli hve mikla áherslu Kirsten
Dehlholm leggur á sjónræna og
myndræna tjáningu; frekar en á
frásögnina.
Hotel Pro Forma hefur á síðast-
liðnum áram verið boðið að taka
þátt í leikhúshátiðum um gjörvalla
Evrópu, í Bandaríkjunum og nú
seinast í Ástralíu.
Fimmtudaginn 26. okt. var
framsýning á síðustu Hotel Pro
Forma sýningunni „Dust (Wau)
St0v“, og munu sýningar standa
til 26. nóv. í Tycho Brahe Planet-
ariet í Kaupmannahöfn.
Fyrirlesturinn verður fluttur á
dönsku. Allir velkomnir og að-
gangur er ókeypis.
Ásdís
__ sýnir í
Ásmund-
arsal
ÁSDÍS Kalman opnar
myndlistarsýningu í Ás-
mundarsal, Freyjugötu 41,
laugardaginn 4. nóvember.
Á sýningunni verða mál-
verk unnin með olíu á
striga. Verkin eru máluð á
árunum 1993-1995.
Ásdís lauk námi frá MHÍ
1988 og hefur tekið þátt í
tveimur samsýningum, en
þetta er önnur einkasýn-
ing hennar.
Sýningin er opin frá kl.
14-18 alla daga og stendur
til 19. nóvember.
ÁSDÍS við eitt verka sinna.
Draumlífið og
merking þess
BOKMENNTIR
Draumaráöningar
DRAUMARNIR ÞÍNIR
eftir Þóru Elfu Björnsson. Oddi prentaði. Hörpuút-
gáfan 1995. —175 síður. 1.990 kr.
DRAUMLÍFIÐ er áhugavert viðfangsefni,
enda hefur maðurinn frá örófi alda lagt merk-
ingu í táknróf drauma sinna. Um það vitna
elstu fornminjar veraldar, bæði ævagamlar
hellaristur og handrit. I fornbókmenntum Is-
lendinga segir frá fjölda merkra drauma sem
boðuðu afdrif og örlög sögupersóna, og seinni
tíma menn, bæði sálskýrendur og listamenn,
hafa nýtt sér draumlífið í starfi og sköpun.
íslendingar hafa löngum verið áhugasamir
um drauma og þýðingu þeirra. Út hafa komið
allmargar draumráðningabækur, að stærstum
hluta erlent efni sem þýtt hefur verið á ís-
lensku. Minna hefur farið fyrir innlendu efni,
en af og til eru þó gefnar út íslenskar draumr-
áðningabækur sem taka mið af hérlendum
aðstæðum. Ein slík er bókin Draumarnir þín-
ir eftir Þóru Elfu Björnsson sem Hörpuútgáf-
an hefur nú gefið út.
Svo virðst sem hér sé á ferðinni „endur-
bætt“ útgáfa af bók sem Skjaldborg gaf út
fyrir átta árum og
nefndist einfaldlega
Draumaráðninga-
bókin (1987). Þar
var einnig á ferð
handhægt og fróð-
legt rit eftir Þóru
Elfu, sem góðu heilli
tók mið af íslenskum
veruleika. Hefur það
jafnan legið á nátt-
borði undirritaðrar
síðan.
Nýja bókin er
minni að umfangi -
þó draumskýringun-
um hafi síst fækkað
- og því enn hand-
hægari í notkun en
sú fyrri. Ráðningarnar eru að stærstum hluta
þær sömu og í eldri bókinni, þó margar hveij-
ar hafi verið „slípaðar" til og öðrum aukið
við. Þakklátastir era lesendur sjálfsagt fyrir
mannanöfnin sem eru nokkuð fleiri í þessari
bók en hinni fyrri - en eins og þeir vita sem
hafa gaman af draumráðningum eru nöfn
þýðingarmikil í draumum. Erlendar ráðn-
ingabækur mega sín því lítils þegar kemur
að túlkun séríslenskra tákna á borð við
mannanöfn og örnefni. Bók Þóru Elfu er ekki
tæmandi að þessu leyti - einkum vantar sár-
lega skýringar á örnefnum og staðarheitum.
Væri það verðugt verkefni fyrir áhugasaman
draumskýranda að bæta úr þeirri vöntun, jafn-
vel með sérstakri nafnaráðningabók. Fáum
treysti ég betur til þess verks en Þóru Elfu
sjálfri, enda virðist hún allfróð um efnið.
En þó draumskýringarnar séu að mörgu
leyti fyllri í þessari nýju draumráðningabók,
er eftirsjá að nokkrum köflum úr fyrri bók-
inni þar sem fjallað var um draumlífið, og
stærstu táknkerfum gerð ítarlegri skil en með
almennum skýringum (t.d. vatni, eldi, um-
hverfi, staðarnöfnum og litum). Hefði að
ósekju mátt leyfa þeim fróðleik að fljóta með,
og jafnvel vinna enn betur úr ýmsu því sem
einungis var tæpt á í fyrri útgáfu. Sömuleiðis
finnst mér galli að enn skuli nokkur alþekkt
draumtákn ekki hafa ratað inn á síður bókar-
innar, t.d. hrafninn sem í menningarsögu
okkar og þjóðtrú hefur ævinlega haft mjög
táknræna þýðingu. Merkingarþrungin fyrir-
bæri eins og aur (eðju, leðju, forað) er ekki
að finna undir ofangreindum heitum, né held-
ur skriður (gijóthrun eða snjóflóð) svo dæmi
séu tekin. Skylt er þó að geta þess, að í bók-
inni eru fjölmörg draumtákn sem ekki er að-
finna í öðrum draumráðningabókum, einkum
erlendum, og öll eru táknin skýrð á skemmti-
legan og glöggan hátt. Bókin er auk þess
blessunarlega laus við prent- og málvillur sem
settu leiðan svip á forvera hennar.
Draumarnirþínirer því fróðleg bók, einkum
fyrir þá sem eru að helja fyrstu kynni sín af
draumráðningum. Hún er auk þess falleg og
handhæg, og fer prýðisvel á náttborðinu.
Ólína Þorvarðardóttir.
Þóra Elfa
Björnsson