Morgunblaðið - 03.11.1995, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FÖSTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1995 27
FRÁ leiklestri á íslensku mafíunni.
Æfingar hafnar á
íslensku mafíunni
í SÍÐUSTU viku hófust æfingar
á Islensku mafíunni eftir Kjart-
an Ragnarsson og Einar Kára-
son hjá Leikfélagi Reykjavíkur.
Þetta leikrit unnu þeir uppúr
bókum Einars „Heimskra
manna ráð“ og „Kvikasilfur".
Islenska mafían er margþátta
fjölskyldusaga þriggja kynslóa,
þar koma fram litríkir persónu-
leikar og er óhætt að fullyrða
að þetta er kraftmikið og að-
gangshart leikrit með leiftrandi
húmor.
Við kynnumst uppgangi og
hnignun, braski og græðgi í ís-
lensku samfélagi síðustu ára-
tuga.
Leikarar eru: Ari Matthías-
son, Árni Pétur Guðjónsson,
Bryndís Petra Bragadóttir,
Eggert Þorleifsson, Ellert A.
Ingimundarson, Felix Bergsson,
Guðmundur Ólafsson, Hanna
María Karlsdóttir, Helga Braga
Jónsdóttir, Magnús Ólafssoii,
Margrét Helga Jóhannsdóttir,
Pétur Einarsson, Sóley Elías-
dóttir, Valgeir Skagfjörð og
Þröstur Leó Gunnarsson. Leik-
stjóri er Kjartan Ragnarsson,
leikmynd gerir Axel Hallkell
Jóhannesson, búninga Þórunn
Elísabet Sveinsdóttir og lýsingu
annast David Walters.
Frumsýningin verður í lok
desember.
Að koma orðum
að lífsgleðinni
BOKMENINTIR
Ljóð
SYNGJANDI SÓLKERFI
eftir Magnúx Gezzon. Andblær 1995.
KANNSKI lætur skáldum ekkert
vel að yrkja þegar þau eru í góðu
skapi. I gleði sinni yfir því að „lifa“
missa þau tökin á orðunum. Eða
kannski er þetta bara þjálfunaratr-
iði.
Ljóðmál nútímans er ekkert sér-
staklega gjöfult þegar kemur að
hamingjunni. Eftir að
hjarðsæluskáldskap-
ur fór úr tísku fyrir
margt löngu, hefur
eiginlega ekki fundist
néinn brúklegur stíll
í hans stað sem gæti
nýst skáldunum þeg-
ar kemur að því að
tjá jákvæða hleðslu
sálarinnar. Að
minnsta kosti eru lífs-
gleði- og ástarljóð
Magnúxar í þessari
nýju ljóðabók hans
djúpt mörkuð þessum
vandkvæðum. Ljóð-
mælandi þeirra er að
springa af gleði og
orku. Er stöðugt að renna inn í
alsælustundir sem sannfæra hann
og staðfesta aftur og aftur að
hann er á lífi og finnur, skynjar
og elskar.
Kjörorð bókarinnar er án nokk-
urs vafa setningin: „Ég er lifandi“
(bls. 11). En það er líkt og Magn-
úx treysti ekki lesandanum til að
renna þessi sannindi í grun; ljóð-
málinu hættir til að verða nokkuð
hávært og hátíðlegt og um leið
grunnrist: „Fylli lungun mettuðu
lofti. / Víman þenur líkamann, /
Ég flýg inn í alsæla kösina. /
Dansa og dansa“ (bls. 11). Og það
er einhver ónákvæmni í líkinga-
málinu í hendingum líkt og þess-
um: „Grænn andvari glitrar /
hægir á öllu. / Fyllir vitin ótrúlegu
lofti.“ (bls. 39).
Allar þessar skynjanir og upplif-
anir lýsa augnablikum sem ekki
ná að þéttast nógu vel í orðmynd-
um og þær eru alltof markaðar
af veikum lýsingarorðum og ósam-
stæðum nafnorðum sem hvorki
opna ljóðið né loka því heldur rað-
ast upp í línur sem loða fremur
lauslega saman.
Minnisstætt ljóð
Aðeins eitt ljóð í bókinni verður
virkilega minnisstætt:
„Minning“ (bls. 36).
Þar þenur Magnúx
boga merkingarfræð-
innar á mjög smekk-
legan máta svo úr
verður ágætis texti.
En líkt og hjá mörgum
ljóðskáldum íslenskum
er það skortur á hugs-
un sem vísar út fyrir
einfaldar „stemning-
ar“ sem hijáir þessa
texta. Tungutak þeirra
nær aldrei að renna
saman í áhrifamiklar
myndir, orðin sjálf ná
aldrei að virka í krafti
sínum. Það eru of lítil
átök í þessum ljóðum við hug-
myndakerfin sem þau rísa af.
(Hvað þýðir, eða hvað getur sú
„upphafning“ þýtt sem Magnúx
er stöðugt að lýsa? Hvaða mögu-
leika í framsetningu býður hún
uppá?) Og það er skaði því slík
spenna hefði án efá gefið þessum
ljóðum fleiri víddir og þannig feng-
ið þau til að vísa til fleiri átta en
bara á eina vitund.
Það er ekki létt að yrkja um
hina góðu tíma, þó svo að þeir séu
skemmtilegir en það er gott að
vita að einhver reynir það samt
sem áður.
Kristján B. Jónasson
Magnúx Gezzon
Hver einstakur dropi
MYNDLIST
Viö Hamarinn -
Ilafnarfiröi
MÁLVERK
Karl Jóhann Jónsson. Opið kl. 14-18
alla daga, nema mánud., til 12. nóv.
Aðgangur ókeypis
ÞAÐ er eftirtektarvert að fylgj-
ast með hversu fumlaust yngsta
kynslóð myndlistarmanna hefur
tekið til við hið hefðbundna málverk
eftir tveggja áratuga togstreitu
næstu kynslóðar á undan við að
forðast það, koma að því aftur,
breyta því með ýmsu móti eða af-
neita því gjörsamlega. Um leið má
finna hjá þessum yngsta hóp sýn-
enda endurnýjaðan áhuga á hlut-
bundinni list, sem tengist eldri lista-
stefnum; á hverri sýningunni á
fætur annarri má sjá fígúratíva
myndlist í fyrirrúmi, þar sem
grunntónninn er gleði og saklaus
undrun yfir því sjónræna lífi, sem
listin getur nærst af allt um kring.
Karl Jóhann Jónsson heyrir til
þessum yngsta hóp, sem er að
kynna sig á listvettvangi þessi miss-
erin. Hann er fæddur 1968 og út-
skrifaðist frá málaradeild Mynd-
lista- og handíðaskóla íslands vorið
1993, og hefur tekið þátt í nokkrum
samsýningum frá þeim tíma, þar
sem glögglega hefur mátt greina
helstu einkenni verka hans, en hér
er Karl Jóhann að halda sína fyrstu
einkasýningu.
Hér eru á veggjum rúmlega
íjörutíu lítil málverk, sem hvert um
sig er helgað hinu einstaka, ef svo
KARL Jóhann Jónsson: Sunn-
lenskur bóndi, 1995.
má segja; persónum, pöddum, mó-
lekúlum eða munstruðum sokkum.
Ástæðu þessa ljölskrúðuga mynd-
efnis má m.a. finná í orðum lista-
mannsins, þegar hann segir: „Af
öllu því fólki sem hefur verið til,
er til og mun verða til eru engir
tveir eins . . . í framhaldi af
þessu hefur mér dottið í hug hvort
það geti verið, að hver einasti vatns-
dropi sem fellur sé frábrugðinn öll-
um hinum — hafí eigin ásjónu og
örlög. Það sama má segja um
sokka, brauð, pöddur og óendanlega
margt, margt fleira . . .“
Út frá þessari undrun verða tólf
venjulegar manneskjur að læri-
sveinum (nr. 2), sem vissulega hafa
kristilegar tilvísanir, vetrarmorg-
unn birtist í kuldalegu andliti (nr.
26), og jafnvel maturinn verður
persónukenndur (nr. 17). Sérstakur
heiðursgestur klisjunnar (nr. 13) fer
jafnvel vel í þessum félagsskap.
Einstakir vatnsdropar fá andlit,
listamenn jafnt sem hin ýmsustu
skordýr birtast í nýjum litum, og
sokkar verða ígildi fjölskyldumynd-
ar.
Áhorfandinn tekur fljótt eftir
öðru í þessum leik listamannsins
með liti og myndefni, en það er
leikur hans með mynstur. Fjöl-
breytt litmynstur eru lögð yfir ein-
staka myndhluta eða heilar myndir,
og blúnduverkinu jafnvel gefín
sjálfstæð tilvera, eins og í myndinni
„Bið“ (nr. 10). Þessi fjöruga viðbót
myndanna gerir þessi litlu verk að
einkar sjálfstæðum listaverkum,
sem þó er erfitt að ímynda sér að
héldu sama llfskrafti í stærra formi.
Sú einfalda gleði sem skín úr
þessum myndverkum er ekki þrúg-
uð af þunga hátimbraðra kenninga
um lífið og listina, heldur nýtur ein-
faldlega hvors tveggja eins og það
birtist; hver dropi kann að vera ein-
stakur, og því er sjálfsagt að sýna
hann sem slíkan.
Það eykur síðan á hinn persónu-
lega ferskleika sýningarinnar að á
einni súlu salarins er að finna ör-
litla gestasýningu frá dóttur lista-
mannsins; sú saklausa skoðun um-
hverfisins sem þar er að hefjast og
síðan endurómar með vissum hætti
í sýniftgunni allri ætti að fullvissa
flesta um möguleika listarinnar til
að vera ætíð ný á hveijum tíma.
Þeir sem vilja fylgast með nýja-
bruminu í myndlistinni hér á landi
ættu að líta inn við Hamarinn á
næstunni.
Eiríkur Þorláksson
6 vikna byijenda-
rwi frmnlifflrlgnÁniglreifl
fyrir þá sem vilja
Qárfesta í heUsunni
með bættu mataræði
og hoUum lífsstíL
FYRIR Aðeins kr. 7.500
Fjölbreytt líkamsrækt
Næringarráðgjöf
Mappa fuH af fróðleik
Aðhald í mataræði
/
Ovæntir glaðningar
Mælingar

3-5 sinnum í viku
Barnagæsla
Iþrottakennarar kenna
Námskeiðin hefjast mánud. 6. nóvember
Ps. Munið opnunarhátíð World Class
þann 4. nóvember n.k. að Fellsmúla 24.