Morgunblaðið - 15.12.1995, Blaðsíða 1

104 SIÐUR B/C/D
287. TBL. 83. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 15. DESEMBER 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Forsetar Serbíu, Króatíu og Bosníu undirrita í París samkomulag um frið í Bosníu
„Grípið þetta tækifæri og
bregðist ekki börnum ykkar“
Clinton Bandaríkjaforseti segir ekki hægt að afmá fortíð-
ina og gera eigi allt til að byggja upp framtíðina
Reuter
SLOBODAN Milosevic, forseti Serbíu, og Franjo Tudjman, forseti Króatíu, takast í hendur að lok-
inni undirritun í Elysée-höll en Alja Izetbegovic, forseti Bosníu, stendur til hliðar. Auk leiðtoganna
þriggja undirrituðu samkomulagið Felipe Gonzales, forsætisráðherra Spánar, (fyrir aftan Mil-
osevic), Bill Clinton Bandaríkjaforseti, Jacques Cirac, forseti Frakklands, Helmut Kohl, kanslari
Þýskalands, John Major, forsætisráðherra Bretlands og Viktor Tsjernomyrdín, forsætisráðherra
Rússlands. Major og Tsjernomyrdín sjást ekki á myndinni.
París, Sar^jevo. Reuter.
SAMKOMULAG um frið í Bosníu-
Herzegóvínu var undirritað í París
í gær. Leiðtogar Serbíu, Króatíu
og Bosníu, Slobodan Milosevic,
Franjo Tudjman og Alija Izet-
begovic, undirrituðu friðarsáttmál-
ann sem vonast er til að bindi enda
á 3 Vi árs blóðbað í Bosníu en það
hefur kostað yfir 200.000 manns
lífið og hrakið um 2 milljónir frá
heimilum sínum. Leiðtogarnir vör-
uðu þó við því að friðurinn væri enn
sem komið er aðeins á pappírnum.
„Við finnum það í dag að sárin eru
enn ekki gróin,“ sagði Izetbegovic
og Milosevic sagði að langur tími
liði áður en þjáningum linnti.
Blekið var vart þornað á friðar-
samningnum er fregnir bárust af
því að sprengjum hefði Verið varpað
á Sarajevo, auk minniháttar átaka
í Mið-Bosníu. Fordæmdu deiluaðilar
í lýðveldum gömlu Júgóslavíu
sprengjuárásirnar og hvöttu heri
sína til að „hafa trú á framtíðinni“.
Undirritað af
heilindum
Milosevic, Tudjman og Izet-
begovic sátu hlið við hlið við athöfn-
ina í Elysée-höll og tókust stirðlega
í hendur er þeir höfðu undirritað
samkomulagið.
„Mér líður eins og manni sem
hefur drukkið rammt en gagnlegt
meðal. En ég get fullvissað ykkur
um það að við undirritum þennan
samning af heilindum," sagði Izet-
begovic við athöfnina.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti
hvatti þjóðirnar, sem nú hafa samið
um frið, til að „grípa þetta tæki-
færi til að koma á varanlegum friði.
Þið getið ekkert gert til að afmá
fortíðina en þið getið gert allt til
að byggja upp framtíðina. Bregðist
ekki börnunum ykkar.“
Samkomulaginu, sem náðist í
Dayton í Ohio í síðasta mánuði,
fylgja tóif viðaukar og yfir 100
landakort, þar sem drégin er upp
skipting Bosníu á milli Bosníu-
Serba annars vegar og Króata og
múslima hins vegar. Um 60.000
manna herlið á vegum Atlantshafs-
bandalagsins mun gæta þess að
friðarsamkomulagið verði virt.
Ekki tókst að ná samkomulagi
um gagnkvæma viðurkenningu
Króata og Serba vegna deilu um
skipti á landssvæðum. Frakkar
höfðu bundið vonir við að þjóðirnar
myndu forlega viðurkenna hvor
aðra í kjölfar undirritunarinnar en
fullyrt er að Króatar vilji ekki skipta
á Prevlaka-skaga og landssvæði við
Dubrovnik, sem myndi veita Bosn-
íu-Serbum aðgang að Adríahafi.
Króatar segja hins vegar að Mil-
osevic sé andvígur viðurkenningu.
Lítill fögnuður ríkti í Sarajevo
er samningurinn var undirritaður.
Ríkissjónvarpið sýndi undirritunina
í beinni útsendingu en margir
Sarajevo-búar fylgdust ekki með
henni, á veitingahúsum var ýmist
slökkt á tækjunum eða horft á kvik-
myndir.
Átök á sama tíma og
undirritun
Fréttir af átökum í Bosníu vörp-
uðu skugga á gærdaginn. Tvær
sprengjur féllu nærri grafreit gyð-
inga í Sarajevo og fjórum sprengj-
um var varpað nærri brúnni sem
aðskiiur hverfi Bosníu-Serba og
múslima. Bosnískir embættismenn
fullyrtu að Bosníu-Serbar hefðu
verið að verki en það fékkst ekki
staðfest.
Þá skutu hermenn úr Bosníuher
á þyrlu franskra friðargæsluliða er
þeir sveimuðu yfir landsvæði suður
af Sarajevo í leit að gæsluliðum sem
ekkert hafði spurst til. Vopnuðum
liðssveitum Bosníu-Króata og svo-
kallaðra mujaheddin, heittrúaðra
múslima, laust saman við bæinn
Zepce í Bosníu í gær og hermdu
fregnir að nokkrir hefðu fallið.
■ Líkt við „rammt meðal“/24
Barist í Tsjetsjníju
Verkfallið í Frakklandi
Nokkur félög
hætta aðgerðum
Þrýst á um
aðildar-
viðræður
ÞÝSKA stjórnin ætlar á leiðtoga-
fundi Evrópusambandsins, sem
hefst í Madrid í dag, að þrýsta á
önnur aðildarríki um að heita
Tékkum, Pólveijum og Ungveijum
að aðildarviðræður við þá hefjist
um sex mánuðum eftir að ríkjaráð-
stefnu sambandsins lýkur. Þá eiga
einnig að hefjast viðræður við
Kýpur og Möltu.
Breska blaðið Financial Times
greindi frá því í gær að Helmut
Kohl, kanslari Þýskalands, teldi
það vera helsta forgangsverkefni
ESB að koma á stöðugleika á
austurlandamærum Þýskalands,
þ.e. að Póllandi.
Er búist við hörðum deilum um
þetta á fundinum en mun fleiri
ríki hafa sótt um aðild.
RÚSSNESKAR fallbyssuþyrlur
gerðu harða eldflaugahríð að
Gudermes, næststærstu borg í
Tsjetsjníju, í gær eftir að skæru-
liðar höfðu náð henni á sitt vald.
Að sögn Itar-Tass höfðu Rússar
misst. 12 hermenn. í gær hófust í
Tsjetsjnqu kosningar til rússneska
þingsins og héraðsstjórnarinnar
þótt annars staðar sé kosið á
sunnudag. Byssuhvellir kváðu við
í Grosníj í fyrrinótt, líklega til að
vara fólk við að fara á kjörstað.
Kjörsókn var mjög lítil í gær. Á
inyndinni mótmælir gömul kona
kosningunum.
■ Kosningar ógna ekki/23
París, Hcidclberg. Reutcr.
SEX félög lestarstarfsmanna hættu
í gær verkfallsaðgerðum í Frakk-
landi og ein leið neðanjarðarlestanna
í París var opnuð að nýju, eftir 21
dags lokun. Mestur hluti lestar-
starfsmannanna heldur verkfalli þó
áfram. Óttast er að verkfallið kunni
að hafa áhrif á birgðaflutninga Atl-
antshafsbandalagsins til Bosníu, þar
sem vagnar sem þarf til flutningana
eru fastir í Frakklandi vegna verk-
fallsaðgerðanna.
Það voru lestarstarfsmenn í Mul-
house, Strasbourg, Reims, Belfort
og tveimur úthverfum Parísar sem
mættu til vinnu í gærmorgun. Þá
hvatti eitt félaga bifreiðastjóra til
þess að endi yrði bundinn á verkfall-
ið í kjölfar tilboðs Alain Juppé for-
sætisráðherra um að ekki yrðu gerð-
ar breytingar á eftirlaunaaldri eða
útreikningum á eftirlaunum.
Greidd voru atkvæði í 345 félög-
um járnbrautarstarfsmanna um
hvort halda ætti verkfalli áfram og
voru meðlimir 326 félaga á því. Hins
vegar var meirihlutinn ekki jafnaf-
gerandi og áður.
Leiðtogar tveggja stærstu verka-
lýðsfélaganna kröfðust þess í gær
að rædd yrðu fleiri atriði í fyrirhug-
uðum viðræðum við Juppé í næstu
viku.
Vilja verkalýðsleiðtogarnir að
rætt verði með hvaða skilyrðum
starfsmenn snúi aftur til vinnu,
breytingar á velferðarkerfinu og
fækkun vinnustunda.