Morgunblaðið - 21.01.1996, Blaðsíða 32

Morgunblaðið - 21.01.1996, Blaðsíða 32
32 SUNNUDAGUR 21. JANÚAR 1996 MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ MARGRÉT TR YGG VADÓTTIR + Margrét Tryggvadóttir fæddist á Jórunnar- stöðum í Eyjafirði 10. janúar 1916. Hún lést á dvalar- heimilinu Horn- brekku í Ólafsfirði 12. janúar 1996. Hún var yngsta barn foreldra sinna Litfu Frímannsdótt- ur og Tryggva Sig- urðssonar frá Jór- unnarstöðum. Lilja lést þegar Margrét var aðeins eins árs og var Margrét alin upp hjá föðurbróður sínum Antoni Sig- urðssyni og konu hans Maríu Jónsdóttur frá Finnastöðum, Grund og Hrafnagili í Eyja- firði, en síðan á Akureyri. Al- systkini Margrétar eru: Frið- björg, Marinó og Karles, sem er látinn. Hálfsystkini hennar sammæðra eru: Frímann og Guðlaug, sem bæði eru látin. Hálfsystkini hennar samfeðra eru: Guðrún, Rósa, Aðalsteinn og Magnús, en þau eru öll lát- in. Uppeldissystir er Margrét Antonsdóttir, sem er látin. Árið 1941 giftist Margrét, Sigurgeir Sigurðssyni, f. 10.10. 1908, frá Syðra-Hóli í Eyja- firði, síðar leigubifreiðasljóra á Akureyri, d. 26.5. 1991. Börn þeirra eru: Anna María, f. 12. sept. 1942, maki Svavar B. Magnússon; Katrín, f. 26. des. 1944, maki Sigurgeir Magnússon; og Margrét, f. 16. júlí 1951, maki Sigurð- ur Björnsson. Auk þess ólu Margrét og Sigurgeir upp bróðurson Margr- étar, Tryggva Kar- lesson, f. 31.12. 1949, maki Berg- þóra Bergkvists- dóttir. Margrét átti 15 bamabörn og sex bamabama- böm þegar hún lést. Anna Mar- ía. Katrín og Margrét búa allar í Ólafsfirði en Tryggvi á Fá- skrúðsfirði. Eftir að Margrét og Sigurgeir giftust áttu þau fyrst heimili á Brekkugötu 23 á Akureyri en síðan í Austur- byggð 8 á Akureyri og loks síð- ustu árin á Hjallalundi 15 á Akureyri. Uppeldissystir Mar- grétar og frænka, Margrét Antonsdóttir, hélt heimili með þeim alla tíð, en hún var ein- hleyp. Eftir að Sigurgeir lést bjó Margrét í Ólafsfirði, fyrst þjá Katrínu dóttur sinni, en síð- an á dvalarheimilinu Hora- brekku þar sem hún lést. Útför Margrétar verður gerð frá Akureyrarkirkju á morgun, mánudaginn 22. janúar, og hefst athöfnin klukkan 13.30. TENGDAMÓÐIR mín, Margrét Tryggvadóttir, var ljóðelsk og bók- hneigð. Tímunum saman gat hún setið með bók í hönd og las jöfnum höndum. ljóð og sögur. Davíð Stef- ánsson var í uppáhaldi hjá henni og kvæði Jóns Helgasonar fór hún oft með. Norðurlandamálin las hún auð- veldlega og einnig ensku. Hún hafði dálæti á gömlu íslensku sönglögun- t Móðir okkar, amma og langamma, KRISTÍN ÞÓRÐARDÓTTIR áftur húsfreyja, Fossi, Hrútafirði, sem lést 14. janúar, verfiur jarðsungin frá Fossvogskirkju þriðju- daginn 23. janúar kl. 13.30. Þórhallur Eiríksson, Sigurður Eirfksson, Auður Þórhallsdóttir, Kristfn Eva Þórhallsdóttir, Hörður Þórhallsson, Svavar Sigurðsson, Eirfkur Sigurðsson, Hörður Sigurðsson, Krfstfn Viðja Harðardóttir. t Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu okkur hlýhug og vin- áttu við andlát og útför ARA PÁLSSONAR, Grettisgötu 90, Reykjavfk. Halldóra Elísdóttir, Halldóra Aradóttir, Haraldur Arason, Milla Hulda Kay. t Innilegar þakkir okkar og annarra vandamanna fyrir samúð og hlýhug við fráfall og útför dr. ÖNNU SIGURÐARDÓTTUR Þorsteinn Skúlason Ásdís Skúladóttir Anna Skúiadóttir Móeiöur Anna Sigurðardóttir Eirný Ósk Sigurðardóttir Skúli Á. Sigurðsson Áslaug Dröfn Sigurðardóttir Sigurður Karlsson Karen Emilía Barrysdóttir. um. Stundum þegar aðrir vildu sitja við sjónvarpið settumst við saman við hljómflutningstækin og ég spil- aði fyrir hana Draumalandið, Sólset- ursljóð og öli hin gömlu góðu lögin. Svo töluðum við um söngvarana, bárum þá saman og rifjuðum eitt og annað upp. Þetta voru ljúfar stundir. Hún var alveg einstök amma, sagði sögur og ævintýri, spilaði á spil og lánaði pottana sína og pönn- ur í leiki bamanna. Dijúgur tími gat farið i það að kenna einhveiju litlu bamanna að raða eldspýtum í stokk. Enginn var eins þolinmóður við bömin og hún. Hún sem annars gat verið svo óþolinmóð og vildi að hlut- imir gengju hratt fyrir sig. Ársgömul missti Margrét móður sína og ólst eftir það upp hjá föður- bróður sínum og konunni hans. Hjá þeim var gott að vera. Ekki síst vegna þess að yngsta dóttir þeirra, Margrét Antonsdóttir, var í foreldra- húsum. Þær urðu óaðskiljanlegar þrátt fyrir 20 ára aldursmun. Alla tíð áttu þær heimili saman en Mar- grét Antonsdóttir var ógift og bam- laus. Þær vom ekki ólíkar nöfnum- ar, báðar lágvaxnar og grannvaxn- ar, hreyfingamar dálítið kvikar og viðmótið hlýtt. Margrét bar menjar eftir erfíð veikindi sem hún gekk í gegn um rúmlega þrítug. Hún var lengi rúm- liggjandi vegna veikinda í öndunar- fæmm og hálsi. Eftir þetta átti hún erfitt um mál, þoldi illa umgangs- pestar og gat átt erfitt með að borða allan mat vegna lömunar i hálsinum. Þennan kross bar hún með rósemi en vafalítið háði þessi annmarki henni meira en hún vildi láta uppi. í hálfa öld gengu þau saman í gegn um lífið, Margrét og Sigur- geir, tengdaforeldrar mínir, sam- hent og afar nákomin hvort öðra. í stóra húsinu þeirra í Austurbyggð- inni var pláss fyrir alla. Þar var oft glatt á hjalla þegar sofið var í hveij- um krók og kima og bömin fylltu húsið af lífi. Svo komu rólegri stundir. Sigurgeir var hæglátur maður og Margrét kaus gjaman að sitja við lestur, hannyrðir eða stóra púslurnar sínar. Bæði unnu þau mikið. Sigurgeir var leigubíl- stjóri og átti venjulega langan vinnudag en fáa frídaga. Margrét vann einnig utan heimilisins eftir að dæturnar og fóstursonurinn vora farin að stálpast, aðallega við saumaskap. Bæði minnkuðu þau við sig vinnuna þegar aldurinn færðist yfir en gengu þó að störfum sínum langt fram yfir sjötugt. Báð- um var vinnan mikilvæg. Eftir að Sigurgeir lést fyrir tæjium fimm áram flutti Margrét til Olafsfjarðar þar sem allar dætur hennar búa. I Ólafsfirði átti hún góða daga, fyrst í sambýli við Katrínu dóttur sína og hennar Qölskyldu en síðan á dvalarheimilinu Hombrekku. Hún var svo lánsöm að halda tiltölulega góðri heilsu fram til hins síðasta og andlegri reisn sinni hélt hún til síðustu stundar. Margrét kvaddi lífið tveimur dög- um eftir áttræðisafmælið sitt. Síð- ustu mánuðina fundum við að hún var tekin að þreytast. Seinni árin talaði hún oft um dauðann og var tilbúin að mæta honum. Hún var ferðbúin þegar kallið kom. Við söknum hennar öll og biðjum Guð að geyma hana. Sigurður Björasson. Ég talaði síðast við ömmu á jóla- dag. Hún óskaði mér gleðilegra jóla, bað Guð að blessa mig og sagðist geyma öll bréfin sem ég hef skrifað henni. Síðasta bréfið sem ég skrif- aði ömmu fær hún ekki, það var póstlagt daginn sem hún dó. Ég hef þó á tilfínningunni að hún hafi þegar lesið það. Mér finnst erfitt að vera fjarri $ fjölskyldunni þegar eitthvað bjátar ( á. En ég veit að það styrkir mig og þroskar. í gegnum tárin síðustu daga hefur mér verið hugsað til þess að ég hef enga ástæðu til annars en að vera glöð og þakklát fyrir að hafa átt hana ömmu. Amma lét mér finnast ég vera sérstök. Hún gaf mér svo óendan- lega mikið og heilræðin hennar | geymi ég í hjarta mér. Elsku amma, þakka þér fyrir allt. Ég bið að heilsa afa og Nænu. ( Kristín Sigurðardóttir, Bandaríkjunum. Mig langar að minnast með örfá- um orðum mætrar konu, Margrétar Tryggvadóttur, sem var tengda- móðir bróður míns og með tengdun- um varð úr vinskapur okkar í milli, sem aldrei féll skuggi á. Margrét bjó á Akureyri fyrir utan síðustu ár, sem hún bjó á Ólafsfirði. Heimili Margrétar og Sigurgeirs manns hennar, sem lést 26. maí 1991, var ávallt opið okkur fjöl- skyldunni, ef við þurftum að fara til Akureyrar. Og Sigurgeir var ólatur að keyra okkur það sem við þurftum. Síðast sá ég Margréti sl. sumar. Ekki eins hressa og árið áður, en jafnlétta á fæti og handavinnan ekki langt undan. Ég held að Margrét hafi átt góð ár á Ólafsfírði í faðmi dætra sinna, enda held ég að þær og íjölskyldur þeirra hafi gert allt til að hún ætti sem best ævikvöld. Mig langar að kveðja góða konu og þakka fyrir þau kynni sem ég hafði af henni, um leið og ég sendi Margréti mágkonu minni, Önnu Maríu, Kötu, Tryggva og fjölskyld- um þeirra innilegustu samúðar- kveðjur frá okkur Halldóri. Helga Bjömsdóttir. SIGRÚNLÍNA HELGADÓTTIR + Sigrún Lína Helgadóttir fæddist 2. ágúst 1920 í Reykjavík. Hún lést 4. janúar síðastliðinn og fór útförín fram frá Hallgrímskirkju 12. janúar. SÚ BRAUT sem lífið liggur á tek- ur enda eins og hvert annað, amma okkar hefur lifað þessa braut eins og hver annar Islendingur. Við svona tímamót lítur maður til baka og leitar uppi minningar. í byijun tíunda áratugar var frásögn hennar sjálfrar tilefni til ritgerðar um lífs- stíl íslendings frá 1920 og fínnst okkur bræðram vert að birta frá- sögn hennar um æskuár og uppeld- isár sín eins og heimildir segja til um. Fyrstu árin ólst amma upp í nið- urgrafinni 2 herbergja kjallaraíbúð á Hverfisgötu í Reykjavík, hún fæddist 2. ágúst 1920 og vora þau fjögur í heimili. Kjallaraíbúðin var hituð upp með kolum, þegar kalt var í veðri, eldavélin kynt með olíu og þvottur þveginn á þvottabretti. Þvotturinn varð mjög hreinn með því að nota þvottabrettin en brettin slitu mikið flíkurnar. Það var mjög erfitt að nota þvottabrettin og þá sérstaklega þegar rúmfót voru þvegin. Þegar heimilisfólkið fór í bað, var þvottabalinn notaður. En þegar amma varð eldri, stalst hún í laug- arnar sem þá voru í Laugardalnum í Reykjavík. Þessar laugar voru með heitu vatni og með útiklefum til fataskipta. í kjallaraíbúðinni á Hverfisgöt- unni var ekkert inniklósett heldur útikamar fyrir utan húsið. Kamar þessi þjónaði öllum í húsinu, sem var á fjóram hæðum. Þegar amma var 6 ára flutti fjölskyldan á Njarð- argötu 37 og þar var eitt klósett fyrir allar fjórar fjölskyldurnar, sem bjuggu í húsinu. Útvarp kom inn á heimilið, þegar amma var 11 ára. Það þótti mikill munaður þeg- ar það kom. Útvarpið kom þó ekki í veg fyrir þann gamla vana að langafí læsi kvöldsögur fyrir krakkana þegar þau vora komin upp í rúm og þau sofnuðu svo út frá. Ömmu minnir að rafmagn hafi verið á heimili hennar frá fyrstu tíð en þó notað sparlega. Maturinn á heimili ömmu var ekki fjölbreytt- ur, það var hafragrautur, slátur, mjólkurgrautur, kæfa og sunnu- dagsmaturinn var kjöt og kjötsúpa. Skólaganga ömmu var ekki löng miðað við hvernig hún er hjá böm- um almennt í dag. Hún fór einn vetur í tímakennslu hjá Dómhildi Briem við Hverfisgötu, þegar hún var 5-6 ára. Þar varð hún læs. Síð- an var hún fjögur ár í Austurbæjar- skóla. Þar var kenndur reikningur, danska, kristinfræði, íslenska, enska og landafræði. Þegar amma var um 10 ára, sendi langafi hana í vist til Hafnar- Qarðar, svo fæða þyrfti færri munna á heimilinu. Þegar vistinni lauk fékk amma í laun einn kjól og strigaskó. Langafi vann við það að kynda og þurrka físk í útgerðar- fyrirtækinu Kveldúlfi. Þar vann amma þegar hún var 12 ára. Hún, ásamt strák, vann við það að bera fiskinn til kvennanna, sem þvoðu svo fiskinn. Þar voru engin færi- bönd og því var allt borið með hönd- unum. Hún segir að þetta hafi ver- ið mikill þrældómur. Um fermingu vann amma í fisk- vinnslunni Iðunni í Reykjavík, við að breiða út saltfisk til sólbökunar. Fiskurinn var breiddur út og sólin látin þurrka hann. Síðan var fiskur- inn tekinn saman á brettum. Brett- in síðan borin af tveim mönnum til kvennanna sem stöfluðu fiskin- um. Saltfiskurinn var síðan keyrður út. Sólbakaður saltfískur þótti hið mesta lostæti og þykir en í dag. Þegar amma var 15 ára var hún send í sveit á bæinn Gilja í Hvols- hreppi. Hún minntist þess sérstak- lega að fjósið var torfhús svo og bærinn. Á uppvaxtarárum ömmu var far- ið að gefa út dagblöð, en hún man þó ekki eftir að hafa fengið dag- blöðin send heim, því þau voru munaðarvara á þeim tíma. Þegar amma var 18 ára kom að því að hún stofnaði sína eigin fjöl- skyldu. Bjuggu þau fyrst í foreldra- húsum ömmu að Freyjugötu í Reykjavík en fjölskyldan flutti síð- an i sitt eigið hús að Smálöndum í Mosfellssveit. Þegar amma var 25 ára kom kæliskápur fyrst inn á heimili henn- ar. Fram að þeim tíma var fiskur sá sem ekki átti að borða strax, settur í prentpappír, síðan settur út og þakinn arfa. Þannig geymd- ist hann ferskur í 3-4 daga. Fyrstu þvottavélina fékk amma fyrir u.þ.b. 30 áram. Það var Hoov- er og þótti mikill munaður því það létti svo mjög heimilisstörfin og sleit þvottinum ekki eins mikið. Fyrir 1950 var engin mjólkurbúð í Smálöndum. Þá kom mjólkin frá Korpúlfsstöðum 7 daga vikunnar. Þessi mjólk var ekki gerilsneydd eins og hún er í dag. Mjólkin kom í brúsum sem hver fjölskylda átti og vora brúsarnir í kassa sem stað- settur var í miðju hverfínu. Fólkið kom svo og sótti hvert sinn brúsa en setti tóman brúsa í staðinn. Á þessum tíma var einnig aðeins einn sími í öllu hverfínu, sem var sveita- sími. Kringum 1958 fékk fjölskyldan svo sinn fyrsta síma inn á heimilið. Það var sveitasími. Það var ekki fyrr en 1962 sem þau fengu síma með skífu. Amma vann í fiskverkun hjá Júpíter og Mars til 1971. Þá var allt komið á færiband og öll vinna orðin mikið léttari. Tæknin var að hefja innreið sína og er enn í dag. Frásögn ömmu um sína ævi, okkur til handa, styrkir rætur okk- ar og uppruna. Frásögn hennar og lífsmunstur hefur mótað sitt rými í ættarkistu okkar. Takk amma. Hlynur og Hilmir Guðmunds- synir og fjölskyldur þeirra.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.