Morgunblaðið - 06.02.1996, Page 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 6. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
ERLENT
Áhyggjur Helmuts Kohls kanslara
Christopher 1 löndum gömlu Júgóslavíu og Miðausturlöndum
Evrópusam-
runinn snýst um
stríð eða frið
Bonn. The Daily Telegraph.

Reuter
WARREN Christopher, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, geng-
ur út úr byrgi í búðum bandarískra hermanna í Tuzla í Bosníu.
Ráðherrann heilsaði upp á hermennina á laugardag.
Beitir Serba þrýst-
ingi vegna Kosovo
Belgrad. Reuter.
RÆÐA sem Helmut Kohl, kanslari
Þýskalands, flutti á fundi með nem-
endum í belgískum skóla á föstudag
vakti töluverða athygli. í ræðunni
staðhæfði Kohl að spumingin um
samruna Evrópusambandsríkjanna
snerist í raun um stríð eða frið í
álfunni.
Kohl hefur raunar áður látið svip-
aðar áhyggjur í ljós í ræðum á
undanfömum missemm og veit að
með staðhæfíngum af þessu tagi
tryggir hann sér örugga og mikla
fjölmiðlaumijöllun um alla Evrópu
þó svo að sjaldan fari mikið fyrir
frásögnum af ræðum sem þessum
í Þýskalandi.
Kanslarinn sló á svipaða strengi
í ræðu sem hann flutti á fundi með
vamarmálasérfræðingum í
Miinchen á laugardag. „Friður og
frelsi em ekki sjálfsagðir hlutir.
Spurningin um stríð eða frið á 21.
öldinni ræðst af því hvemig til tekst
með sammna Evrópuríkja," sagði
hann þar.
Kohl er sannfærður um að ef
markmið Maastricht-sáttmálans
renna út í sandinn muni Þýskaland
verða öflugt og óútreiknanlegt ríki
í miðri Evrópu, álfu er myndi ein-
kennast af innbyrðis deilum ríkja.
Andstaða í Þýskalandi
Sú mikla andstaða sem virðist
vera að myndast gegn peningalega
samrunanum í Þýskalandi hefur
vakið upp ótta hjá kanslaranum um
að Maastricht sé í hættu og segja
sumir fréttaskýrendur að af þeim
sökum sé hann reiðubúin að spila
á ótta nágrannaríkjanna við Þýska-
land.
Margir hafa dregið þá ályktun
af stöðugum viðvörunum kanslar-
ans um strlð og frið að hann hafi
verið að beina spjótum sínum að
breskum Evrópuandstæðingum.
Náinn samstarfsmaður Kohls á
kanslaraskrifstofunni sagði á
sunnudag að kanslarinn óttaðist
það helst að önnur Evrópuríki
myndu mynda blokkir gegn Þýska-
landi ef böndin yrðu skorin af þessu
stærsta og efnahagslega öflugasta
ríki vesturhluta Evrópu. „Menn
ættu að líta á allt um stríð og frið
sem myndlíkingu fremur en að taka
það bókstaflega," sagði aðstoðar-
maðurinn.
WARREN Christopher, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, sagði á sunnu-
dag að Júgóslavía, sambandsríki
Serbíu og Svartfjallalands, yrði ekki
tekin I sátt að fullu fyrr en mannrétt-
indi albanska meirihlutans I Kosovo
yrðu tryggð og Bosníu-Serbar, sem
hafa verið ákærðir fyrir stríðsglæpi,
yrðu framseldir.
Christopher sagði þetta eftir að
hafa rætt við Slobodan Milosevic,
forseta Serbíu, í Belgrad. Hann sagði
að Júgóslavía myndi aldrei njóta
fullrar viðurkenningar Bandaríkj-
anna og þjóða heims nema deilan
um stöðu Kosovo yrði leyst.
Milosevic greip til harkalegra að-
gerða gegn Kosovo árið 1989, svipti
héraðið sjálfstjórnarréttindum og
sendi þangað lögreglu- og hersveitir.
Mannréttindahreyfíngar hafa sakað
Serba um að kúga albanska meiri-
hlutann í héraðinu.
Embættismenn í fýigdarliði
Christophers sögðu að ráðherrann
hefði einnig lagt ríka áherslu á að
stjórnvöld í Serbíu beittu sér fyrir
því að Bosníu-Serbar, sem stríðs-
glæpadómstóllinn í Haag hefur
ákært, verði framseldir. Á meðal
þeirra, sem dómstóllinn vill sælqa til
saka, eru Radovan Karadzic, leiðtogi
Bosníu-Serba, og Ratko Mladic, yfir-
maður serbneska hersins í Bosníu.
Embættismennimir sögðu framsal
mannanna skilyrði fyrir því að Banda-
ríkjastjóm féllist á að Júgóslavíu yrði
veitt efnahagsaðstoð, refsiaðgerðun-
um yrði aflétt og tekin yrðu upp full
stjómmálatengsl við ríkið. Christ-
opher sagði að Milosevic hefði fallist
á að stríðsglæpadómstóllinn gæti opn-
að skrifstofu í Belgrad og að Banda-
ríkin gætu stofnað upplýsingaskrif-
stofu I Kosovo.
Deilt um Iögreglu
í Sarajevo
Christopher ræddi einnig við ráða-
menn í Sarajevo á laugardag en hon-
um tókst ekki að leysa deiluna um
hvort leyfa ætti serbneskum lög-
reglumönnum að starfa í hverfum
Serba I Sarajevo lengur en gert var
ráð fyrir í Dayton-samkomulaginu.
Bandarískir milligöngumenn eiga að
reyna að fínna lausn á deilunni á
næstu dögum.
Líkur á
kosning-
um í Israel
í maí
Jerúsalem. Reuter.
SHIMON Peres, forsætisráðherra
ísraels, átti fund með Warren
Christopher, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, í
Jerúsalem í gær.
Ræddu þeir um
friðarviðræður
ísraela og Sýr-
lendinga en ísrael-
ar segja, að hugs-
anlegar þingkosn-
ingar í ísrael í maí
muni engin áhrif á
þær hafa.
Christopher,
sem er I sinni 17. friðarferð um
Miðausturlönd, fer til viðræðna við
Hafez al-Assad, forseta Sýrlands,
í dag en lítið hefur miðað áleiðis í
viðræðum ísraela og Sýrlendinga
að undanförnu. Itamar Rabinovich,
einn samningamanna ísraela, sagði
í gær, að Christopher myndi flytja
Sýrlendingum þau boð, að friðarvið-
ræðurnar myndu halda áfram hvað
sem liði hugsanlegum kosningum í
ísrael í maí.
Mikilvægar kosningar
Fjölmiðlar í ísrael gerðu ekki
mikið úr komu Christophers enda
eru þeir uppfullir af fréttum um
stjórnmálaástandið í landinu. Innan
Verkamannaflokksins er hart lagt
að Peres að flýta kosningum um
fimm mánuði og boða til þeirra í
maí en Peres stendur mjög vel sam-
kvæmt skoðanakönnunum. Segist
hann munu taka ákvörðun um þetta
um miðjan mánuðinn.
Viðræðurnar við Sýrlendinga eru
raunar undir því komnar, að Verka-
mannaflokkurinn beri sigur úr být-
um í næstu kosningum því að Benj-
amin Netanyahu, leiðtogi Likud-
flokksins, segir, að Golanhæðum
verði ekki skilað til Sýrlendinga
komist flokkurinn til valda.
Reuter
Málin rædd
Öryggisgæsla hert til muna í Guatemala
Alvaro Arzu forseta :
Shimon
Peres
sýnt banatilræði
JAMES Wolfensohn, banka-
sljóri Alþjóðabankans, ávarpar
Alþjóðlegu efnahagsráðstefn-
una í Davos um helgina. Við
pallborðið sitja þeir Stanley
Fischer, yfirmaður Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins, Renato
Ruggiero, framkvæmdastjóri
Alþjóðaviðskiptastofnunarinn-
ar, Wolfensohn og Ernesto Ze-
dillo Ponce de Leon Mexíkofor-
seti.
Guatemala-borg, Róm. Reuter.
TILRÆÐI var gert við Alvaro
Arzu, forseta Guatemala, síðdegis
á sunnudag. Heimsókn Jóhannesar
Páls páfí til Guatemala átti að hefj-
ast í gær og var öryggisviðbúnaður
aukinn til muna vegna tilræðisins.
Arzu var á hestbaki ásamt konu
sinni, Patricia Escobar de Arzu, í
bænum Antigua, skammt frá Guat-
emala-borg, þegar maður á sendi-
ferðabifreið reyndi tvívegis að aka
hann niður. Tilræðismaðurinn var
skotinn til bana þegar hann nam
ekki staðar eftir að hjólbarði bif-
reiðar hans hafði verið skotinn í
sundur með byssukúlu.
Rodolfo Mendoza, innanríkisráð-
herra Guatemala, sagði að árásin
myndi ekki hafa áhrif á heimsókn
páfa og kvaðst vona að hér væri
um einangrað atvik að ræða.
Engin tilgáta
útilokuð
„Hins vegar erum við hér að
ræða um öryggi forsetans og heim-
sókn hans heilagleika er að hefjast
þannig að engin tilgáta hefur verið
útilokuð," sagði Mendoza.
Mikill viðbúnaður
vegna komu páfa
Óeirðir í bænum Santa Lucia de
Cotzumalguapa, sem er um 95 km
frá höfuðborginni, gefa einnig til-
efni til hertrar öryggisgæslu. Þar
reyndi lögregla að koma í veg fyr-
ir að bæjarbúar hengdu fjóra menn,
sem sakaðir voru um að hafa
nauðgað þremur konum í áætlunar-
bifreið, sem var full af fólki. Eftir
að lögregla skarst í leikinn var
ráðist á lögreglustöðina og kveikt
í henni. Kalla þurfti til herinn til
að kveða óeirðirnar niður.
Var á hestbaki
Jóhannes Páll páfi verður í Guat-
emala í fjóra daga, en á meðan
mun hann fara í dagsferðir til Nic-
aragua og E1 Salvador. Páfi hefur
ekki komið til Mið-Ameríku frá
1983. Á föstudag heldur hann til
Venezuela. Þetta er 69. ferð páfa
til útlanda og fyrsta ferð hans á
þessu ári.
Sagt var að Arzu hefði verið á *
hestbaki á sunnudag þegar skyndi- |
lega birtist pallbíll, sem ekið var í j
átt að forsetanum á fullri ferð og
allar skipanir um að nema staðar
voru virtar vettugi. Bifreiðinni hafi
verið ekið á lífvörð Arzus og hest
hans og á fylgdarbifreið. Pallbíln-
um hafi því næst verið snúið við
og gerð önnur tilraun til að aka
forsetann niður. Maðurinn hét
Pedro Aroldo Sas Rompic og var i
24 ára.
Faðir mannsins á pallbílnum 1
sagði að sonur sinn væri mjólkurbíl- I
stjóri og alsaklaus. Hér væri um
slys að ræða.
Arzu tók við embætti fyrir mán-
uði eftir að hafa unnið nauman sig-
ur á frambjóðanda Efrains Riosar
Montts, fyrrverandi einræðisherra,
í annarri umferð forsetakosning-
anna.
Hann byijaði á að víkja nokkrum I
harðlínumönnum innan hersins úr ,
starfl. Haft var eftir stjórnarerind-
rekum að hafi verið um tilræði að
ræða sé sennilegt að herinn standi
að baki.
Trichet vongóður
um EMU1999
Davos. Rcuter.
JEAN-Claude Trichet, bankastjóri
franska seðlabankans, segir í við-
tali við Reuters að efnahagslegur
og peningalegur samruni Evrópu-
ríkja muni eiga sér stað árið 1999
líkt og áformað hafi verið og að
jafnt Þýskaland sem Frakkland
muni eiga aðild að hinni sameigin-
legum mynt. Trichet var staddur
á Alþjóðlegu efnahagsráðstefn-
unni í Davos í Sviss líkt og fjöl-
margir aðrir áhrifamenn.
„Við munum hlíta [Maastricht-J
samningnum. Við munum standa
við tímasetninguna 1. janúar 1999
og við munum fara eftir skilyrðun-
um,“ segir Trichet.
Hann segir ekki koma til greina
að milda skilyrðin er kveða m.a.
á um hámarksverðbólgu, -fjár-
lagahalla og opinbera skuldsetn-
ingu. Trichet segist vera vongóður
um að jafnt Þjóðverjar sem Frakk-
ar muni uppfylla skilyrðin í tæka
tíð.
Fjárlagahalli í Þýskalandi var
yfir viðmiðunarmörkum á síðasta
ári og verður það einnig á þessu
ári samkvæmt hagspám. Hefur
þetta vakið upp efasemdir um
framtíð EMU.
Trichet segir það vera ríkjunum
í hag til lengri tíma litið að taka
á sig þær byrðar er fylgja auknu
aðhaldi í ríkisrekstrinum og hann
sé sannfærður um að nokkur fjöldi
Evrópuríkja muni leggja það á sig
að uppfylla skilyrðin.