Morgunblaðið - 18.02.1996, Blaðsíða 8

8 SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Sameining

ÉG skal sko aldeilis slá hann ískaldan ef þú vilt verða mín aftur, elsku Jóhanna.
Landssambönd slökkviliðs- og lögreglumanna
Mótmæla framsetningxi
Neyðarlínunnar
LANDSSAMBÖND lögreglumanna
og slökkviliðsmanna ætla að efna
til sameiginlegs fundar til að mót-
mæla framsetningu Neyðarlínunn-
ar hf., eignaraðild, rekstraraðild og
faglegum þætti, sem lýtur að
starfsmannahaldi. Yfírskrift fund-
arins verður: „Er Neyðarlínan hf.
skref til einkavæðingar öryggis-
þjónustu landsmanna?“. Starfandi
slökkviliðs- og lögreglumenn hafa
hingað til neitað starfsmönnum
Neyðarlínunnar hf. um þjálfun, sem
kveðið er á um í lögum um fyrirtæk-
ið, og telja forsvarsmenn samband-
anna beggja að verulega sé nú veg-
ið að löggæslu- og öryggisstéttum
þjóðfélagsins.
Fundurinn verður haldin nk.
þriðjudag að Scandic Hótel Loft-
leiðum kl. 16.30 og hefur alþingis-
mönnum og borgarfulltrúum verið
boðið til hans. Framsögu flytja
Guðmundur Vignir Óskarsson, for-
maður Landssambands slökkviliðs-
manna, Jónas Magnússon, formað-
ur Landssambands lögreglu-
manna, Katrín Fjeldsted, læknir
og alþingismaður, Gestur Þorgeirs-
son, formaður Læknafélags
Reykjavíkur, Bergsveinn Alfons-
son, aðalvarðstjóri í Slökkviliði
Reykjavíkur, Lúðvík Bergvinsson
alþingismaður og vonast er til að
Sólveig Pétursson sjái sér einnig
fært um að flytja framsögu.
Ríkistryggðir
viðskiptahagsmunir
Guðmundur Vignir Óskarsson, for-
maður Landssambands slökkviliðs-
manna, segir að neyðarsímsvörun
eigi hvergi annars staðar heima
en hjá opinberum aðilum, ekki hjá
fyrirtækjum með viðskiptahags-
muni sem í ofanálag hafi fengið
ríkistryggingu um ókomin ár.
Grundvallaratriði sé að sá, sem
tekur á móti neyðarboðum, hafi
bæði til að bera þá menntun og
starfsreynslu, sem t.d. slökkviliðs-
menn ganga í gegnum á vettvangi
Neita starfsmönn-
um Neyðarlínunn-
ar hf. um þjálfun
áður en þeir eru settir í neyðarsím-
svörun. Það sama ætti við hjá lög-
reglunni.
Guðmundur Vignir segir að ef
að sátt eigi að nást um þessa við-
kvæmu og mikilvægu þjónustu, þá
þyrftu opinberir aðilar að vera með
meirihluta eignaraðild, eins og t.d.
annars staðar á Norðurlöndunum.
Hinsvegar leggja slökkviliðsmenn
ofuráherslu á að þeir sinni þessum
störfum áfram í nýju fyrirkomulagi
og fari með stjórnun þeirra verk-
efna, sem þeir hingað til hafa sinnt
og borið ábyrgð á. Það gæti aldrei
verið ásættanlegt að öryggisvörður
eða björgunarsveitamaður ætti allt
í einu að fara að stýra innivarð-
stjóra slökkviliðs. Það væri hrein-
lega farsakennt. „Neyðarsímsvör-
un hefur verið hluti af okkar störf-
um fram til þessa og er móttaka
neyðartilkynninga og úrvinnsla
þeirra gagnvart slökkviliði grund-
vallarþjónusta við það. Sömuleiðis
er starfsheitið „slökkviliðsmaður"
og störfin skilgreind í lögum og
því ekki hægt að breyta einhliða.
Ef öðrum yrði fengið þetta starf
væri verið að ganga gegn þeim
réttindum, sem menn hafa haft
auk þess sem verið er að gjör-
breyta þjónustustiginu. Það á að
sjálfsögðu að nýta þá samþjöppuðu
þekkingu sem til er innan lögreglu
og slökkviliðs, ef vilji er til þess
að hafa þetta í góðum farvegi. Það
efast örugglega ekki neinn um að
menntun og starfsreynsla skipti
höfuðmáli þegar fólk þarf á neyð-
araðstoð að halda. Með Neyðarlín-
unni er verið að fara mjög fijáls-
lega með viðkvæma þjónustu. Við
eigum í viðræðum við Reykjavíkur-
borg um þessi mál án þess að botn
hafi fengist í þær, en borgin er
einn sjö hluthafa í Neyðarlínunni.
Það kann aldrei góðri lukku að
stýra að fara af stað með þessa
viðkvæmu þjónustu þannig að hún
liggi undir miklum áfellisdómi. Það
getur engin leyft sér að fara út í
tilraunastarfsemi með jafn alvar-
legt mál og hér um ræðir,“ ‘segir
Guðmundur Vignir.
Verðum að leita
annarra leiða
Eiríkur Þorbjörnsson, fram-
kvæmdastjóri Neyðarlínunnar hf.,
sagði Ijóst að ef lögreglu- og
slökkviliðsmenn ætluðu að halda
fast við þá ákvörðun sína að synja
starfsmönnum Neyðarlínunnar um
þjálfun, væri ljóst að leita þyrfti
annarra leiða. Það yrði þá dóms-
málaráðuneytisins að ganga úr
skugga um hvar nauðsynleg þjálf-
un fengist og jafnvel þyrfti þá að
leita til útlanda ef allt annað þryti.
„Ég hef þó ekki trú á að menn séu
að þijóskast í þessu efni í alvöru
enda sé ég ekki forsendurnar fyrir
því að hægt sé að neita okkur um
þjálfun. Ég hef engar skýringar á
því af hvetju mennirnir grípa til
þessa ráðs og lít á þetta sem hveija
aðra kjarabaráttu. Ég sé þetta
ekki tengt neinum öryggishags-
munum.“
Að sögn Eiríks hafa fimm af
tuttugu starfsmönnum verið ráðnir
og hafa þeir að undanförnu verið
á námskeiðum og hjá Slysavarna-
félaginu. „Þessar umræður lands-
samtakanna eru farnar að ganga
út í öfgar og famar að hafa veru-
leg neikvæð áhrif á þetta fyrir-
tæki. Að mínu viti ætti það að
vera hagur slökkviliðs- og lög-
reglumanna að veita okkar starfs-
mönnum sem besta þjálfun því við
komum til með að þjóna þessum
aðilum mjög mikið. Neyðarlínan
er síður en svo sett til höfuðs ein-
hveijum, eins og mér virðist um-
ræðan nú farin að snúast um.“
llppbygging heilsugæslu í Palestínu
Afskaplega
þroskandi
Sigurbjörg Söebech
SIGURBJÖRG er á svo-
kallaðri veraldarvakt
Rauða kross íslands.
Fór á undirbúningsnám-
skeið fyrir það í október
1994 og var kölluð til starfa
í nóvember. Skömmu síðar
var hún komin til Israel,
þar sem hún vann að upp-
byggingu heilsugæslu-
stöðva á svæði Palestínu-
araba. Hún var staðsett í
Jerúsalem en starfaði aðal-
lega á Vesturbakkanum.
„Heilsugæsla hefur verið
í 'niðurníðslu á svæðinu eft-
ir að Persaflóastríðinu lauk.
Heilsugæslustöðvar eru
reyndar til staðar en hinn
almenni borgari hefur ekki
átt kost á góðri þjónustu
því stöðvum sem þjónuðu
honum átti flestum að loka
vegna fjárskorts. Rauði krossinn
greip því inn í þegar ástandið var
orðið svo lélegt að lokun var yfír-
vofandi. Það sem Rauði krossinn
veitir er fyrst og frémst fjárhags-
aðstoð því þarna er fullt af
menntuðu fólki, þó menntun sé
reyndar ábótavant; hjúkrunarfólk
og læknar eru talsvert á eftir því
sem gengur og gerist. En ég var
aðallega í að veita ráðleggingar
um hvernig á að reka stöðvarn-
ar.“
Var Rauði krossinn með stóran
hóp í þessu verkefni?
„Nei, við vorum þrjú sem unn-
um að verkefninu. Tvö einbeittu
sér að Vesturbakkanum og ein
starfaði á Gazasvæðinu. Þegar
við komum voru 210 heilsugæslu-
stöðvar sem við byijuðum á að
skoða. Það þurfti að yfirfara
hvort væri verið að gera góða
hluti eða ekki. Við reyndum að
veita fénu til þeirra sem maður
eygði að ynnu gott starf, veittu
góða þjónustu.“
Heilsugæslunni hefur sem sagt
verið mjög ábótavant þegar þið
komuð?
„Já, henni var mjög ábótavant.
í raun má segja að þarna sé að
finna heilsugæslustöðvar á mjög
breiðu sviði; sumar voru mjög
frumstæðar, sumar voru í lagi á
íslenskan mælikvarða og finna
mátti allt þar á milli.“
Varð ykkur vel ágengt?
„Já, framfarir urðu miklar á
þeim heilsugæslustöðvum sem
hlutu aðstoð. Og nú, með sjálf-
stjórn Palestínuaraba, hafa
stjórnvöld lofað að taka yfir heil-
brigðisgeirann; nú er verið að
vinna að því að endurskipuleggja
heilbrigðiskerfið í Palestínu.
Rauði krossinn þrýsti á stjórnvöld
að gera það og verkefninu, sem
ég var að vinna við, er lokið.
Rauði krossinn er hins vegar enn
með margt fólk á svæðinu í alls
kyns störfum. Rauði
krossinn hefur verið á
svæðinu í 28 ár - allt
frá sex daga stríðinu
1967, og fólk á hans
vegum fer til dæmis
reglulega í heimsóknir í fangelsi
til að fullvissa sig um að ísraelsk
stjórnvöld meðhöndli fanga sam-
kvæmt sáttmálum. Þá eru ýmis
önnur verkefni í gangi, til dæmis
að koma á fót sjúkraflutninga-
þjónustu á vegum Rauða krossins
sem gefið hefur bíla til þess.“
Hvernig var andsrúmsloftið á
svæðinu þegar þú komst?
„Ég fann alltaf fyrir þessari
togsreitu milli Palestínuaraba og
ísraela. Það er ekki eins mikil
herseta og áður var en maður
finnur hatrið milli arabanna og
►Sigurbjörg Söebech er fædd
í Reykjavík árið 1961. Hún lauk
námi í hjúkrun við Háskóla Is-
lands 1986 og ljósmæðranámi
1990. Starfaði svo á sjúkrahúsi
í Kaupmannahöfn til 1992 er
hún fór til Flórída í Bandaríkj-
unum þar sem hún lauk mast-
ersgráðu í almennri stjórnsýslu
1994 frá háskólanum í Orlando.
Sigurbjörg er ógift en á eina
17 ára dóttur. Hún hefur unnið
á Borgarspítalanum, sem nú
kallast Sjúkrahús Reykjavíkur
í Fossvogi, en er nýkomin heim
frá Israel þar sem hún vann við
uppbyggingu heilsugæslu-
stöðva á svæði Palestínuaraba
á vegum Rauða krossins.
ísraelanna. Við vorum frá hlut-
lausri stofnun og __ ferðuðumst
milli svæðanna, en ísraelar fóru
ekki inn á svæði arabanna og
arabar gerðu sem allra minnst
af því að fara yfir á svæði ísra-
ela. Þetta eru tveir heimar.“
Hafði ástandið breyst nú þegar
þú fórst heim?
„Almenningur er bjartsýnn á
breytta tíma, sérstaklega eftir
kosningarnar. Bjartsýnn á að
eitthvað fari að gerast og vonast
til að ekki verði eins miklu stjórn-
að af ísraelsmönnum. Fólk hefur
varla getað hreyft sig milli þorpa
án þess að lenda í ísraelskum
hermönnum. En margir trúa á
tímabundinn frið. Trúa því ekki
að hann verði varanlegur.
Mörgum Palestínuaröbum
finnst þeir ekki uppskera eins og
þeir sáðu til. Mikið blóð hafi runn-
ið síðan uppreisn þeirra til að
knýja fram bætur, intifada, hófst
1987. Og það er margt sem þarf
að gera. í Palestínu, ef hægt er
að tala um hana sem ríki, er sam-
félagsþjónusta afskaplega léleg;
samgöngur eru lélegar, holræsa-
kerfíð er ófullnægjandi, vatnsból
víða menguð sem skap-
ar sjúkdómahættu í
þorpunum, vegakerfið
er lélegt og svo mætti
áfram telja. Það er eins
og að stökkva 30 ár
aftur í tímann að koma þarna.
Uppbyggingin hefur verið mjög
Iítil á síðustu 30 árum.“
Ertu komin í gamla starfið
aftur?
„Já, ég er nýbyijuð aftur á
slysadeildinni en á frekar von á
að fara aftur út í heim að sinna
störfum fyrir Rauða krossinn."
Er gaman að sinna verkefnum
sem þessum?
„Já, og það er afskaplega
þroskandi. Mér finnst ég hafa
hlotið mikla reynslu, bæði per-
sónulega og hvað starfið varðar.“
Niðurnídd
heilsugæsla
eftir Flóastríð