Morgunblaðið - 23.03.1996, Blaðsíða 42

42 LAUGARDAGUR 23. MARZ 1996
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
GEIRLAUG
ÞORBJARNARDÓ TTIR
+ Geirlaug- Þor-
bjarnardóttir
fæddist á Eyrar-
bakka 19. septem-
ber 1907. Hún lést
á Sólvangi í Hafn-
arfirði 13. mars síð-
astliðinn. Foreldrar
Geirlaugar voru
Andrea Elín Páls-
dóttir, fædd 24.
september 1872,
dáin 28. janúar
1950, og Þorbjörn
Hjartarson, fæddur
5. október 1879,
dáinn 22. sept-
ember 1956. Systkini Geirlaug-
ar voru: Hjörtur Þorbjörnsson,
f. 6. ágúst 1905, d. 3. júní 1932,
Sigurður Þorbjömsson, f. 14.
ágúst 1911, d. 6.
október 1978, Anna
Þorbjarnardóttir, f.
26. ágúst 1914, Pál-
ína Björgólfsdóttir,
f. 29. desember
1896, d. 2. desem-
ber 1962, Björg
Björgólfsdóttir, f.
12. maí 1899, d. 9.
mars 1964. Geir-
laug bjó allan aldur
sinn í Akbraut á
Eyrarbakka. Hún
starfaði í 25 ár á
skrifstofu Plastiðj-
unnar á Eyrar-
bakka.
Útför Geirlaugar fer fram
frá Eyrarbakkakirkju í dag og
hefst athöfnin kl. 14.
Geirlaug Þorbjamardóttir er
stórt nafn, stórt nafn meðal fjöl-
skyldunnar, vina og nágranna. Þess
vegna er henni best lýst með þeim
orðum að enginn hefði gleymt henni
sem kynntist henni.
Innan flölskyldunnar var hún í
daglegu tali kölluð Lauga frænka
og meðal nágranna og kunningja
Lauga í Akbraut. Lauga og Anna
systir hennar voru frænkurnar, sem
oftast voru nefndar í sama orðinu,
enda alla tíð mjög samrýndar. Anna
kveður nú sitt síðasta systkini og
ber áfram frænkutitilinn með sóma.
Á fyrsta ári fluttist Lauga ásamt
foreldrum og eldri systkinum í ný-
byggt hús, Akbraut, sem á þeim
tíma var talið rúmgott einbýlishús.
Akbraut var, eins og nafnið bendir
til, í þjóðbraut, stóð við aðalgötuna
á Eyrarbakka og tók á móti „gest-
um og gangandi" hvenær sem var
og hvemig sem á stóð. Lauga sagði
okkur oft frá bemskuárum sínum
þegar húsið fylltist af fólki, vinum
sem voru að koma í kaupstaðinn
og gera sín vöruskipti og algengt
að fólk stæði við í 2-3 daga. Lækn-
ir var staðsettur á Eyrarbakka og
oft vom sjúklingar tímabundið í
Akbraut, það þótti sjálfsagt og þeim
hjúkrað eftir bestu getu.
Ég kynntist Laugu þegar ég
kvæntist inn í fjölskylduna hennar.
Sá ég að þar fór glæsileg, greind
kona og í hópi þeirra sem tekið var
eftir þar sem hún fór. Hún bjó þá
ein í Akbraut eins og æ síðan og
starfaði á skrifstofu Plastiðjunnar
á Eyrarbakka. Starfíð var stór þátt-
ur í lífí hennar og hún vildi veg
fyrirtækisins sem mestan og best-
an. Þama ríkti góður starfsandi.
Eigendur og margir samstarfsmenn
urðu hennar bestu vinir og velgjörð-
armenn alla tíð. í Plastiðjunni vann
hún til 74 ára aldurs. Á þessum
tíma var fortíð Akbrautarheimilis-
ins mér hulin, en allt bar vott um
Erfidrykkjur
Kiwanishúsið,
Engjateigi 11
s. 5884460
Erfidrykkjur
Glæsilegt kaffihlaðborð
og hlýleg salarkynni.
Góð þjónusta.
HOTEL
REYKJAVÍK
Sigtúni 38.
Upplýsingar í símum 568 9000 og 588 3550
snyrtimennsku og smekkvísi.
Lauga var gestrisin og hafði aðlað-
andi og sérstakt viðmót og oft fór
frændfólkið til hennar með innlenda
sem erlenda gesti, enda var frænk-
an og Akbraut stolt fjölskyldunnar.
Það sem einkenndi þessa frænku
var sérstök hugarró, snyrtimennska
og samviskusemi. Fjölskyldan
teygðist út og suður, í allar áttir,
líkt og tijágreinar, en rótin og
stofninn stóðu sterk. Akbraut var
á sínum stað og frænkan sem bjó
í litla ömmu- og afahúsinu var á
sínum stað, hafði samband við stór-
fiölskylduna og miðlaði fréttum af
sinni alkunnu hógværð og hrein-
lyndi. Innan dyra var líka allt á
sínum stað, myndir, púðar, stólar
og styttur og umgengnin var slík
að ekkert slitnaði eða brotnaði, all-
ir hlutir virtust komnir til að vera.
Svona bar hún einnig virðingu fyrir
mönnum og málefnum, færði allt
til betri vegar, en hafði þó þennan
hárfína „humor", sem þarf til þess
að koma hversdagsleikanum á
skemmtilegra plan.
Lauga naut ekki langrar skóla-
göngu, fremur en títt var á hennar
uppvaxtarárum. Hún naut þess þó
að vera fjóra vetur í bamaskólanum
á Eyrarbakka, elsta skóla þesa
lands, sem hefur starfað óslitið.
Við hjónin og drengimir okkar
höfðum *mjög náið samband við
Akbraut þegar við bjuggum á Sel-
fossi enda leit ég á Laugu sem
mína aðra tendamóður.
Strax í upphafí okkar búskapar
bauð hún mér kartöflugarðinn sinn
til afnota, en það var einmitt kart-
öflurækt sem ég hafði ákveðið að
leggja aldrei fyrir mig. Sá dýrðar-
ljómi, sem fylgdi kartöflurækt á
Eyrarbakka, varð til þess að við
tókum fegins hendi við heimagarð-
inum og ræktuðum okkar kartöflur
í mörg ár eða þar til við, fluttum
til ísafjarðar. Á „kartöflutímabil-
inu“, bæði vor og haust, ríkti sér-
stök stemmning á Eyrarbakka.
Garðurinn sem er við aðalgötuna,
gaf okkur tækifæri til þess að
spjalla við nágranna og heimafólk
og gerði kartöfluræktina að til-
hlökkunarefni á hveiju ári. Smekk-
vísi Laugu krafðist þess að beðin
urðu að vera þráðbein og eftir upp-
töku á haustin varð að raka grösun-
um saman í hrúgu, þannig hafði
það verið og þannig átti það að vera.
Eftir að við fiölskyldan fluttum
frá Selfossi komu systumar Anna
í l>lom;i-kr<'\(iii"iiin
\ l<> Öll lil’kilil'l'i
®blómaverkstæði I
innaJ
Skólavörðustíg 12.
u horni Borgstaöastra'tis.
simi 19090
og Lauga til ísafjarðar og dvöldu
hjá okkur nokkrar vikur í senn.
Voru þetta sannkallaðir dýrðardagar
með frænkunum. Þessar búsetu-
breytingar okkar höfðu þær breyt-
ingar í för með sér að dagleg sam-
skipti urðu ekki eins tíð og áður og
samvera með öðmm hætti. Okkur
em minnisstæð fyrstu jólin á ísafírði
því þá vantaði frænkumar, sem
ámm saman höfðu haldið jól með
fiölskyldunni. í æsku fannst sonum
okkar jólin ekki komin fyrr en Anna
og Lauga vom komnar. Frænkumar
settu sérstakan svip á fjölskylduboð-
in og ég veit að aðrir innan fjölskyld-
unnar taka undir það.
Að heimsækja Laugu frænku í
Akbraut var eitthvað sérstakt. Hún
var alltaf svo ánægð, þakklát og
sátt við lífíð og tilveruna og þótt
hún væri ein í húsinu sínu þá var
einsemd eða óöryggi ekki til í lífí
hennar. Hún átti sérstaklega góða
nágranna, vinnufélaga og vini sem
áttu traust hennar og virðingu. Það
var líka serstök ró og friður sem
ríkti i þessu litla fallega húsi, friður
sem fékk mann til að blunda smá-
stund. Leggstu bara í „hornið mitt“
sagði .konan mín stundum og átti
þá við eitt homið í baðstofunni, þar
sem hún sá dagsins ljós og Lauga
tók á móti henni ásamt ljósmóður-
inni. Síðan heyrði ég hlátur og sam-
tal frænknanna íjara út líkt og í
dáleiðslu og var svo vakinn með
ilmandi kaffí, sem alltaf var borið
inn á sama silfurlitaða bakkanum,
„bakkelsi" á sama rósótta diskinum
með stálhaldi. Svona var þetta hjá
Laugu frænku, allir hlutir komnir
til að vera og alltaf jafnfágaðir og
fallegir. Svona var hún sjálf, fáguð
og falleg, til hinsta dags, þrátt fyr-
ir háan aldur.
Síðastliðin sjö ár hefur Lauga
dvalið á Sólvangi í Hafnarfirði. Þar
var hún umvafin tryggð og um-
hyggju þess starfsfólks sem annað-
ist hana. Þeim em sendar bestu
kveðjur og kærar þakkir.
Við hjónin og fjölskylda þökkum
Laugu frænsku fyrir ógleymanlega
samveru og vottum Önnu og öðrum
aðstandendum innilega samúð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og alit.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Birgir Jónsson.
Elskuleg frænka mín Geirlaug
Þorbjarnardóttir er látin. Hvíldin
hefur vafalaust verið henni kær-
komin, söknuðurinn sár hjá okkur
öllum sem þekktum þessa góðu
konu. Geirlaug bjó í Akbraut á
Eyrarbakka alla sína ævi, eða þar
til heilsan brást henni, fyrst með
foreldrum sínum, sem hún annaðist
ásamt Önnu systur sinni. Fyrir mér
voru þær systur aldrei nefndar
nema báðar í senn, Anna og Lauga.
Þær voru einstaklega samrýndar
systur og samstiga og báru svo
mikla umhyggju hvor fyrir annarri
að það var einstakt. Þegar amma
mín, Pálína systir þeirra, fór í heim-
sókn til systranna í Akbraut, fékk
ég oft að fara með. Þegar ég lít til
bemskunnar voru það mínar sæl-
ustu stundir.
Þegar ég stækkaði fór ég ein til
ykkar í rútu, fékk að sofa undir
súðinni á. dýnu á milli ykkar. Ég
gat hlustað endalaust á ykkur syst-
ur spjalla saman og hlæja saman
og þegar þið hélduð að ég væri
sofnuð, reyktuð þið bara eina sígar-
ettu, en ég hlustaði á ykkur enda-
laust og sofnaði vafalaust síðust.
Stundum var farið í fjöruna á Eyr-
arbakka, en hún heillaði okkur og
við horfðum út á hafið í öllu sínu
veldi. Þið systur hélduð líka áfram
búskap eftir lát foreidra ykkar. Ég
dáðist að því hvað þið voruð flinkar
að mjólka kýmar ykkar, sem í mín-
um augum voru þær fallegustu á
öllum Eyrarbakka svo ég tali nú
ekki um kartöflumar sem þið rækt-
uðuð, en þær voru bestar. Þegar
þið hættuð búskap áttuð þið betur
heimangengt. Þið fóruð að koma í
kaupstaðarferðir. Það vom sann-
kallaðir hamingjudagar þegar þið
komuð. Við öll á heimilinu, hlökkuð-
um alltaf jafnmikið til og mamma
lagði metnað sinn í góða matar-
gerð. Svo var farið í bæinn, þið
fenguð ykkur kjóla og ýmislegt,
síðan var tískusýning heima í As-
búðartröð. Þetta voru yndislegar
stundir sem em nú dýrmætar í
minningunni. Þegar þú Lauga mín
varðst fyrir því þungbæra áfalli sem
leiddi til þess að íjarlægja þurfti
af þér annan fótinn, sýndir þú best
hvílíkum mannkostum þú varst bú-
in. Þú tókst langvinnum veikindum
þínum og sjúkrahússvist með svo
miklu æðmleysi að við öll ættingjar
þinir sem fylgdumst með vomm
orðlaus. Þú varst bundin við hjóla-
stólinn og rúmið þitt á Sólvangi í
Hafnarfírði síðustu árin. Mér fannst
þú alltaf vera eins og drottning
meðal hinna sjúklinganna. Nú var
líf þitt mikið breytt og þú tókst þá
stefnu að lifa eingöngu fyrir frænd-
garðinn sem var stór. Þú fylgdist
með öllu sem fram fór og barst
velferð okkar allra fyrir bijósti,
ljómaðir af gleði þegar vel gekk hjá
okkur. Þú orðaðir aldrei örlög þín,
en þakkaðir alltaf fyrir hve vel var
gert.
Vil ég þakka starfsfóki Sólvangs
sérstaklega fyrir góða umönnun.
Þegar ég heimsótti þig hugsaði ég
alltaf: Nú fer ég fljótlega til hennar
Laugu aftur, því heim fór ég alltaf
með gleði í sinni. Því oft vom þess-
ar dýrmætu stundir okkar notaðar
til að rifja upp góðu gömlu dagana
á Eyrarbakka og fann ég þá best
hvað þú varst mér innilega kær.
Ég kveð þig nú, elsku frænka,
og þakka almættinu fyrir að hafa
notið samvista við þig. Elsku Anna
og mamma mín, ég veit að ykkar
hjarta, hugur og hönd var lífið
hennar Laugu síðustu árin. Guð
gefí ykkur styrk til að fylla það rúm
sem nú er tómt. Vert.u sæl frænka
mín, þín Didda.
Kristín Árnadóttir.
Elsku Lauga mín.
Mér fínnst svolítið skrýtið að vera
að skrifa þér þetta bréf þar sem ég
veit að þú ert nú búin að yfirgefa
þetta jarðlíf. Það er svo skrýtið hvað
það gerist snöggt, maður heldur allt-
af að maður fái meiri tíma en svo
skyndilega dag einn ertu farin og
kemur aldrei aftur.
Ég hafði ætlað að senda þér fal-
legt kort og láta litla birkigrein frá
Noregi með nýútspmngnum lauf-
blöðum fylgja með. Þau ilma svo
vel og minna á vorið. Ég var viss
um að það myndi gleðja þig. Ég
veit hvað þú varst þakklát fyrir
bréfín og póstkortin sem ég sendi
þér á ferðalögum mínum um heim-
inn. Það var hreint ótrúlegt hvað
hægt var að gleðja þig með litlu
póstkorti frá fjarlægum stað.
Núna þegar þú ert farin, rifja
ég upp gamla daga. Ég man þegar
við frændsystkinin fórum í sunnu-
dagsbíltúr með foreldmm okkar að
heimsækja „Önnu og Laugu á Eyr-
arbakka". Þið systurnar voruð svo
samrýndar og virtust næstum eins
og ein manneskja þar sem þið vomð
saman í litla, skrýtna húsinu ykkar
á Eyrarbakka. Við nefndum alltaf
nöfnin ykkar í sömu andránni; Anna
og Lauga. Ég man að þennan
sunnudag fengum við pönnukökur.
Þú bakaðir fyrir okkur stóran stafla
af þeim, í minningunni þann
stærsta sem ég hef séð.
Þú giftist hvorki né eignaðist
böm, en þú hefðir orðið góð móðir.
Þú varst alltaf svo hýr á brá og
glöð í bragði. Okkur krökkunum
fannst þú vera þessi kona sem allt-
af áttir bijóstsykur í veskinu til að
gefa. Þú hastaðir aldrei nokkurn
tíma á okkur þó svo að við höfum
eflaust verið þreytandi til lengdar.
Ég þekkti þig bára á síðara ævi-
skeiði þínu og kannski þekkti ég
þig aldrei nógu vel. Manni fínnst
maður alltaf hafa nógan tíma til
að tala seinna, en dag einn rennur
sá tími út. Síðustu ár ævi þinnar
varstu bundin hjólastól en þrátt
fyrir það varst þú æðrulaus og aldr-
ei kvartaðir þú. Aldrei heyrði ég
þig heldur segja styggðaryrði um
nokkra manneskju. Þú hafðir svo
gaman af að gleðja og eitt það síð-
asta sem þú gerðir í þessu lífí var
að senda mér súkkulaði því að þú
vissir að ég kunni að meta slíkar
sendingar. Ég sendi þér póstkort
til að þakka fyrir en það kom of
seint til þín.
Við sem höfum átt því láni að
fagna að þekkja þig, höfum lært af
þér og verðum kannski pínulítið betri
manneskjur fyrir vikið. Núna ertu
fijáls, Lauga, og ég veit að núna
ertu stödd í heimi sem hentar góðum
manneskjum eins og þér. Þú þarft
ekki lengur eina litla birkigrein til
að lykta af vorinu því núna býrðu
í því. Við eigum eftir að hittast aft-
ur, Lauga. Þetta er síðasta bréfið
mitt til þín. Þakka þér fyrir allt.
Ástarkveðja,
Herdís.
í dag verður elskuleg ömmusyst-
ir mín jarðsungin frá Eyrarbakka-
kirkju. Ég á þess því miður ekki
kost að vera viðstödd, þar sem ég
bý í Bretlandi í vetur, en mig lang-
ar að senda fáein kveðjuorð vegna
þessarar elskulegu frænku minnar.
„Lauga frænka", „Annog-
Lauga“, hugtök bemskunnar full
af kátínu, gleði, tilhlökkun og vænt-
umþykju. Væri önnur systirin
nefnd, fylgdi hin alltaf á eftir, jafn-
vel þótt aðeins væri verið að tala
um aðra þeirra, svo samrýndar voru
þær systurnar frá Akbraut. Ég
hygg að fleimm en mér, af hinum
stóra frændgarði þeirra hafí farið
eins og mér, að ég var orðin nokk-
uð stálpuð, þegar alveg lá ljóst fyr-
ir hvor þeirra bar hvort nafnið.
Lauga var 8 ámm eldri en Anna
systir hennar og alla bemsku mína
bjuggu þær saman í Akbraut ógift-
ar og barnlausar, stórglæsilegar
konur. Þegar Anna fluttist til
Hveragerðis bjó Lauga ein áfram í
Akbraut meðan heilsan leyfði. Síð-
ustu ár sín bjó hún á Sólvangi í
Hafnarfirði.
Ekkert var hægt að bjóða litlu
barni betra en að heimsækja syst-
urnar í Akbraut á Bakkanum. Að
fá að sofa í Akbraut var æðsta
sælan; príla upp brattan stigann,
sofa undir súð með koppinn undir
rúmi. Að opna hlerann í eldhúsgólf-
inu og fá að príla niður í dimman
kjallarann að sækja kartöflur í soð-
ið með Laugu eða fara út í garð
og hjálpa til við að taka upp. Þama
lágu sæluspor bemskunnar.
Þegar von var á þeim systmm í
heimsókn í Hafnarfjörðinn var ætíð
mikil tilhlökkun. Þær vora einu
næturgestirnir sem komu og dvöldu
hjá okkur nokkra daga í senn. Þeg-
ar þær birtust kátar og glaðar fyllt-
ist húsið af hlátri þeirra og kátínu.
Ekki þurfti mikið til að koma af
stað skellihlátri þeirra systra, ég
man hve oft ég undraðist hve inni-
lega þær gátu báðar hlegið yfír litlu.
Mér er til efs að nokkur mann-
eskja hafi skilið eftir sig jafnmörg
spor gleði og væntumþykju hvar
sem hún fór á lífsleiðinni og hún
Lauga. Jafnvel sárþjáð á sjúkrahúsi
í yfirfullri stofu rétti hún fram
hjálparhönd til að hjálpa þeim sem
enn bágar áttu en hún, en alltaf
var stutt í hlátur.
Enga manneskju veit ég aðra en
hana sem aldrei lagði öðmm illt
orð. Aldrei kvartaði hún og aldrei
heyrðist eitt æðmorð frá henni
gegnum hennar veikindastríð. Það
var aðdáunarvert.
Hún var róttæk í skoðunum, en
einhvemveginn fær þó orðið róttæk
aðra merkingu þegar átt er við
Laugu, því aldrei var hún stórorð
út í neinn. Hún var alþýðukona úr
bændastétt með heilbrigða, óspillta
lífssýn. Oft mátti hún því undrast
fréttir af misvitrum ákvörðunum
stjómmálamanna. Aldrei fordæmdi
hún samt, heldur sagði manni sem
makalausa frétt og gjaman fylgdi
ljúfur hlátur á eftir og ... „hvern-
ig fínnst þér þetta?“
Maður fór ætíð ríkari af hennar
fundi. Hjá Laugu fékk maður nýj-
ustu fréttir, af ættingjum, af nýj-
ungum á markaðnum, af heims-
fréttunum og ekki síst af pólitík-