Morgunblaðið - 23.03.1996, Blaðsíða 18

18 LAUGARDAGUR 23. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Reuter
Agreiningur um NATO
WARREN Christopher (t.v.), ut-
anríkisráðherra Bandaríkjanna
og rússneskur starfsbróðir hans,
Jevgení Prímakov, voru kampa-
kátir á blaðamannafundi í Moskvu
í gær þrátt fyrir ágreining um
stækkun Atlantshafsbandalags-
ins, NATO, til austurs. Borís Jelts-
ín forseti ítrekaði andstöðu Rússa
við að bandalagið tæki inn fyrr-
verandi kommúnistaríki í Mið- og
Austur-Evrópu er hann ræddi við
Christopher í gær. Christopher
sagði að náðst hefði árangur um
frekari afvopnun og í svörum
hans þótti koma skýrt fram að
stjórn Bills Clintons Bandaríkja-
forseta væri hlynntari rússneska
forsetanum en helstu keppinaut-
um hans í væntanlegu forseta-
kjöri. Dúman, neðri deild rúss-
néska þingsins, samþykkti nýlega
að fella úr gildi ákvörðun frá
1991 um upplausn Sovétríkjanna
og fordæmdi Christopher sam-
þykktina ásamt nær öllum leið-
togum fyrrverandi Sovétríkja.
Dúman ákvað í gær að fjalla ekki
um tillögu þar sem Christopher
var fordæmdur vegna þeirra
ummæla og sagður skipta sér af
innanríkismálum Rússa.
Bush faernað
ter. ^
GEORGE Bush, forseti Bandaríkj-
anna, fór í gær í aðra ferð sína til
Kúveits eftir stríðið fyrir botni Persa-
flóa árið 1991 sem batt enda á sjö
mánaða hemám íraka í Kúveit. Bush
var fagnað sem hetju á flugvellinum
og mikill öryggisviðbúnaður var
hafður vegna ótta við að írakar
reyndu að ráða hann af dögum.
„í hugum Kúveita er George Bush
mesti maðurinn sem hefur stigið
fæti á þessari jörð,“ Lulua al-Mulla,
sem berst fyrir réttindum kvenna í
Kúveit.
Saad al-Abdulla al-Sabah krón-
prins tók á móti Bush og þeir tókust
í hendur á stóru rauðu teppi sem
lagt var að flugvélinni.
Mikil leynd hvílir yfir ferðinni þar
sem Kúveitar óttast að reynt verði
að ráða Bush af dögum. Þeir saka
íraka um að hafa skipulagt sprengju-
tilræði til að drepa Bush þegar hann
heimsótti Kúveit árið 1993. Banda-
rísk herskip skutu 23 stýriflaugum
á höfuðstöðvar írösku leyniþjón-
ustunnar til að hefna ráðabruggsins
og sex óbreyttir borgarar biðu bana
þar sem nokkrar flaugar hæfðu ekki
skotmarkið.
ERLENT
Jafnaðarmenn mynda nýja ríkisstjórn í Svíþjóð
Ahersla á baráttu
gegn atvinnuleysi
Reuter
GORAN Persson var hýr á brún er hann settist inn í nýju skrif-
stofuna sína í gær.
Nýr fjármálaráð-
herra boðar
strangt aðhald
Stokkhólmi. Reuter.
GÖRAN Persson, nýr forsætisráð-
herra Svíþjóðar, myndaði nýjá
stjórn í gær og kvaðst leggja
megináherslu á baráttuna gegn
atvinnuleysi. Hann skipaði Erik
Asbrink í embætti fjármálaráð-
herra, en hann er fyrrverandi
stjórnarformaður sænska seðla-
bankans og líklegur til að fram-
fylgja strangri aðhaldsstefnu í rík-
isfjármálum.
Persson tók við embættinu af
Ingvar Carlsson á fimmtudag og
kvaðst í fyrstu ræðu sinni sem
forsætisráðherra ætla að skera
upp herör gegn atvinnuleysinu.
Markmiðið væri. að minnka at-
vinnuleysið úr um 10% í 4% fyrir
aldamót. Fjárlagahallinn yrði um
3% af vergri landsframleiðslu árið
1997 og honum eytt árið eftir.
Boðar meiri sparnað
Fjármálamenn tóku nýja fjár-
málaráðherranum vel og gengi
sænsku krónunnar hækkaði nokk-
uð gagnvart markinu. Asbrink
sagði í fyrstu ræðu sinni á þingi
sem fjármálaráðherra að áhersla
yrði Iögð á að minnka fjárlagahall-
ann og atvinnuleysið. Hann sagði
að ekki ætti að hækka skatta og
kvað mögulegt að draga frekar
úr ríkisútgjöldunum. Hann lofaði
hins vegar að standa vörð um vel-
ferðarkerfið.
Asbrink er 49 ára, sonur fyrr-
verandi seðlabankastjóra, og hefur
gagnrýnt ýmis sköpunarverk
sænskra jafnaðarmanna, svo sem
skattkerfið. Hann hefur sagt að
kerfið sé of flókið vegna þess að
því sé ætlað.að leysa of mörg
vandamál í einu með þeim afleið-
ingum að það leysi ekkert þeirra.
Evrópuráðuneyti
lagt niður
Persson ákvað að leggja niður
embætti Evrópumálaráðherra og
málum, sem varða Evrópusam-
bandið, verður dreift á hin ráðu-
neytin. Forsætisráðherrann sagði
að við þessa breytingu fengju
Evrópumálin aukið vægi.
Ennfremur verður búið til nýtt
ráðuneyti, sem fer með innan-
ríkismál og verður undir stjórn
Jörgens Anderssons, en hann var
áður ráðherra húsnæðis- og orku-
mála.
Persson skipaði einnig Margar-
eta Winberg sem atvinnumálaráð-
herra í stað Anders Sundströms,
sem verður iðnaðarráðherra. Mar-
got Wallström var skipuð félags-
málaráðherra og konur gegna
helmingi ráðherraembættanna
eins og í fyrri stjórn.
ESB setur Slóvökum skilyrði
Fullgilding* samn-
ings við Ungverja
forsenda aðildar
Bratislava. Reuter.
Reuter
Tengsl ESB og Mið-
Ameríku efld
EVROPUSAMBANDIÐ hefur tvisv-
ar sinnum varað stjórnvöld- í Slóvak-
íu við að draga lengur að fullgilda
samningvið Ungveijaland um landa-
mæri ríkjanna og um vémd réttinda
ungvérska minnihlutans í Slóvakíu,
en hónum tilheyra um 600.000
manns. ESB hefur gert Slóvakíu ljóst
að fullgilding sáttmálans sé forsenda
þess að landið eigi möguleika á aðild
að sambandinu.
Samningurinn var gerður síðast-
liðið sumar og fullgiltu ungversk
stjórnvöld hann þegar í stað. Vlad-
imir Meciar, forsætisráðherra Slóv-
akíu, hefur heitið því að slóvakíska
þingið muni fullgilda hann í þessum
mánuði. Þjóðernissinnaðir hægri-
menn í Þjóðarflokki Slóvakíu (SNS),
sem situr í ríkisstjóm með Lýðræð-
isfylkingu Meciars (HZDS), hafa hins
vegar reynt að tefja fyrir fullgilding-
unni.
Lög um „vernd lýðveldisins"
Talið er að þjóðernissinnar innan
flokks Meciars séu einnig tregir í
taumi. Stjórnarandstaðan í Slóvakíu
hefur gagnrýnt harðlega lagafrum-
varp, sem Meciar hyggst láta sam-
þykkja um leið og sáttmálann við
Ungveijaland, í því skyni að friða
þjóðernissinna. Frumvarpið flallar
um „vernd lýðveldisins" og kveður á
um að í ákveðnum tilfelium megi
sekta eða fangelsa skipuleggjendur
mótmæla gegn stjórnvöidum. Þá sé
bannað að breiða út „rangar upplýs-
ingar“ um Slóvakíu erlendis.
Fulltrúar ungverska minnihlutans
telja frumvarpinu beint gegn sér og
segja það eingöngu lítt breytta út-
gáfu af löggjöf kommúnistastjórnar-
innar í Tékkóslóvakíu um sama efni.
Talsmenn minnihlutans gagnrýna
einnig breytingar, sem gerðar hafa
verið að kröfu þjóðernissinna, á
mörkum sveitarfélaga í suðurhluta
landsins. Tilfærsla lögsögumarkanna
mun hafa þau áhrif að sveitarfélög,
sem áður voru einkum byggð Ung-
veijum, verða sameinuð slóvakísku-
mælandi sveitarfélögum.
Minnihlutinn á móti
Þingmenn ungverska minnihlut-
ans hyggjast greiða atkvæði gegn
staðfestingu sáttmálans, á þeirri for-
sendu að hann hafi oftsinnis verið
brotinn nú þegar. Þeir vísa meðal
annars til löggjafar, sem samþykkt
var síðastliðið haust, um að slóvak-
íska skuli vera eina opinbera tungu-
mál ríkisins.
RÍKI Evrópusambandsins og San
José-hópsins, sem sex ríki Mið-
Ameríku eiga aðild að, ákváðu á
fundi sínum í Flórens á Ítalíu á
fimmtudag að styrkja tengsl sín
á sviði efnahags- og félagsmála.
Utanríkisráðherrar ríkjanna sam-
þykktu langtímastefnumótun um
samskipti heimshlutanna. Mark-
mið hennar eru meðal annars að
iækka erlendar skuldir Mið-
Ameríkuríkja, fækka hindrunum
í viðskiptum Evrópu og Mið-
Ameríku, stuðla að öflugri bar-
áttu gegn fíkniefnasmygli og að
standa vörð um mannréttindi.
Aðildarríki San José-hópsins
eru Kosta Ríka, EI Salvador, Gu-
atemala, Hondúras, Nicaragua og
Panama. Mexíkó, Kóiumbía og
Venezúelatókujafnframtþáttí >
fundinum sem „samstarfsríki" og
Beiize sem áheyrnaraðili.
Delmer Urbizo Panting, utan-
ríkisráðherra Hondúras, sem hér
sést ávarpa fundinn í Flórens,
sagði að fundinum loknum að
stefnt væri að því að inann þriggja
eða fjögurra ára hefði tollum ver-
ið breytt, þannig að vissar mið-
amerískar Iandbúnaðarafurðir
ættu greiðari aðgang að markaði
Evrópusambandsins.
Urbizo Panting sagði að ban-
anainnflutningur, sem er sprengi-
fimt pólitískt mái, hefði þó ekki
verið ræddur á fundinum.
Susanna Agnelli, utanríkisráð-
herra Ítalíu (tii vinstri á myndinni
ásamt Lamberto Dini forsætisráð-
herra) sagði að ESB viidi gera
allt, sem í valdi þess stæði til að
bæta lífskjör í Mið-Ameríku. Sam-
bandið er nú þegar stærsti veit-
andi þróunaraðstoðar til þessa
heimshluta.
Herve de Charette
Fjölgar um
tólf innan
áratugar
Royaumont, Frakklandi. Reuter.
HERVE de Charette, utanríkisráð-
herra Frakklands, spáir því að aðild-
arríkjum Evrópusambandsins muni
fjölga um allt að tólf á næstu tíu
árum, með því að sambandið taki inn
ríki frá Austur-Evrópu og eyríki í
Miðjarðarhafi.
Bæði jákvætt og yfirþyrmandi
De Charette sagði í ræðu, sem
hann hélt yfir þingmönnum hins
hægrisinnaða Lýðræðisbandalags
(UDF) í Royaumont, að útvíkkun
bandalagsins til allt að tólf ríkja,
Kýpur og Möltu og fyrrverandi
kommúnistaríkja í Austur-Evrópu,
yrðij.bæði jákvæð og yfirþyrmandi."
„Eg telN að þessu ferli [stækkun-
ar] verði lokið innan tíu ára,“ sagði
de Charette.
Viðræður við Möltu, Kýpur og
nokkur Austur-Evrópuríki munu
hefjast hálfu ári eftir að ríkjaráð-
stefnu Evrópusambandsins, sem nú
er að hefjast, lýkur. Áætlað er að
það verði seint á næsta ári eða fyrri
hluta ársins 1998.