Morgunblaðið - 28.04.1996, Blaðsíða 8

8 SUNNUDAGUR 28. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Margrét Þóra
GUÐMUNDUR Bjamason landbúnaðarráðherra kynnti skýrslu um landgræðsluáætlun í Skútustaða-
hreppi á fundi í Skjólbrekku í vikunni. Við hlið hans sitja Helgi Jónasson, fundarstjóri, Sveinn
Runólfsson, landgræðslustjóri, og Stefán Skaftason héraðsráðunautur.
Öræfagirðing forsenda landgræðsluáætlunar í Skútustaðahreppi
Mesta beitarfriðun sem
um getur á landinu
BÖÐVAR Jónsson bóndi á Gautlöndum og Þómnn Einarsdóttir
í Baldursheimi.
Eftir að semja við
bændur um legu
girðingarinnar
LANDGRÆÐSLUÁÆTLUN fyrir
Skútustaðahrepp var kynnt á al-
mennum fundi sem Guðmundur
Bjamason landbúnaðarráðherra
boðaði til í Skjólbrekku í Mývatns-
sveit í vikunni. Rétt tvö ár eru frá
því skýrslu nefndar sem fyrrverandi
landbúnaðarráðherra, Haíldór Blön-
dal, lét vinna var skilað en Guð-
mundur Bjamason sagði hana
standa fyllilega fyrir sínu. Megin-
markmið áætlunarinnar er að
stöðva jarðvegseyðingu, styrkja og
auka gróður og bæta skilyrði fyrir
búsetu í Mývatnssveit. Forsenda
stórfelldra landgræðsluaðgerða á
svæðinu er að reist verði svonefnd
öræfagirðing, sem í raun yrði nátt-
úruverndargirðing og myndi friða
allt að fjögur þúsund ferkílómetra
lands.
Afréttir Mývetninga eru eitt al-
varlegasta rofsvæði landsins og er
varlega áætlað að tap gróðurlendis
nemi um 50 til 500 hekturum á
ári. Gífurlegur sandur berst að
grónu landi og safnast þar fyrir,
en ekki er hægt að mæta slíkum
hamförum án stórfelldrar friðunar
lands og með víðtækum land-
græðsluaðgerðum.
Fyrir þjóðina alla
Landbúnaðarráðherra sagðist
trúa því að þessum áfanga yrði náð
og þá yrði um að ræða einhveija
mestu beitarfriðun sem um getur í
landinu. Hann nefndi að mikilvægt
væri að vetja lífríki Mývatns og
Laxár, sem væri svæði sem allir
íslendingar væm stoltir af. Þetta
umfangsmikla verkefni væri því
ekki einungis unnið fyrir íbúa
Skútustaðahrepps heldur alla þjóð-
ina.
Guðmundur ætlar síðar á árinu
að kynna í ríkisstjórn nýja land-
græðsluáætlun sem lögð verður fyr-
ir Alþingi næsta haust og vænti
hann þess að fá þar stuðning í þá
veru að viðbótarfjárveiting fáist til
þessa málaflokks. Á þessu stigi
gæti hann ekki gefið fyrirheit um
hversu_ mikið fjámagn fengist til
þess. Áætlað er að kostnaður við
þetta verkefni nemi um 750 milljón-
um króna.
Meginmarkmið landgræðslu-
áætlunarinnar miðast við að unnið
verði í áföngum að stöðvun eyðing-
ar á þann hátt að það valdi sem
minnstri búseturöskun í hreppnum.
SIGURÐUR Þórisson bóndi á
Grænavatni fylgist með því
sem fram fer á fundinum.
Sveinn Runólfsson landgræðslu-
stjóri sagði að bændur yrðu hvattir
til landbóta og skipulags á jörðum
sínum með opinberum framlögum
en þannig mætti auka og bæta
gróður í heimalöndum og minnka
álag á viðkvæmu landi afrétta.
Helstu verkefni sem vinna þarf
að eru að komast fyrir upptök sand-
foks þar sem það er gerlegt og
verður lögð áhersla á að sá mel-
gresi á friðuðum svæðum. Þá verð-
ur unnið að lokun rofabarða, að
framkvæmdum í eldri landgræðslu-
girðingum, að uppgræðslu heima-
landa og friðun og uppgræðslu
auðna.
Fjögur þúsund ferkílómetrar
friðaðir
Stefán Skaftason héraðsráðu-
nautur gerði grein fyrir öræfagirð-
ingunni en ítrekaði að ekki væri
búið að semja við bændur um legu
hennar. Viðbrögð við fyrstu könnun
bentu þó til að þeir legðust ekki
gegn henni. Svæðið sem þannig
yrði friðað væri um fjögur þúsund
ferkílómetrar að stærð „og þýðir
að hægt verður að hefjast handa
við að stöðva sandrennsli inn í
Mývatnssveit," sagði Stefán og
benti á að stökkbreyting hefði orðið
á lífríki Mývatns og Laxár síðustu
20 ár og horfði til vandræða yrði
ekki úr bætt. „Ef þessi öræfagirð-
ing verður að veruleika er um að
ræða einsdæmi á íslandi sem ekki
á sér hliðstæðu og ■ mývetnskir
bændur tækju forystu í umhverfis-
málum,“ sagði Stefán.
Sauðfé hefur fækkað verulega á
síðustu árum eða um 41,5% frá
árinu 1975, á sama tíma hefur beit-
ardögum fækkað mikið og haust-
beit lagst af og þá sagði Stefán að
mun fleira fé væri nú í heimalöndum
en áður og hefði beitarálag minnkað
geysilega mikið. „Ég fullyrði að
mývetnskir bændur hafí unnið
meira að landgræðslumálum en
nokkrir aðrir hér á landi og þeir
hafa nú tækifæri á að vinna með
eftirminnilegum hætti að mikil-
vægu landgræðsluverkefni.“
Þeir bændur sem til máls tóku á
fundinum voru sammála um að
verkefnið væri áhugavert en fram
kom að skiptar skoðanir væru um
legu öræfagirðingarinnar. Það væri
hins vegar mál sem vilji væri til að
leysa.
Mandela afhent trúnaðarbréf
Mandela er
hógvær en
áhrífamikill
Sigríður Snævarr
SIGRÍÐUR Snævarr
sendiherra afhenti
Nelson Mandela, for-
seta Suður-Afríku, trúnað-
arbréf sitt á fimmtudag.
Sigríður er fyrsti sendiherra
íslands í Suður-Afríku. Sig-
ríður var meðal nokkurra
sendiherra, sem afhentu
trúnaðarbréf sín þennan
dag. Athöfnin fór fram í
garði forsetahallar Mandel-
as í Höfðaborg.
Mandela barðist gegn að-
skilnaðarstefnunni, sem
hvíti minnihlutinn í Suður-
Afríku kom á árið 1948.
Mandela var settur í fang-
elsi fyrir skoðanir sínar árið
1962 og ekki látinn laus
fyrr en 1990. Var hann þá
orðinn tákn andspyrnunnar
gegn aðskilnaðarstefnunni.
Hann var kjörinn forseti landsins
árið 1994.
- Hvernig fór afhending trún-
aðarbréfsins fram?
Það var tekið á móti okkur í
garðinum við forsetahöllina og
athöfnin fór fram þar innan dyra.
Það var mjög sérstök stund að
hitta Mandela. Hann er hógvær,
en áhrifamikill. Ég hafði lesið sjálf-
sævisögu hans og þar kom fram
að hann var fyrsti blökkumaður-
inn, sem útskrifaðist með mál-
flutningsréttindi í Suður-Afríku.
Mandela hélt ræðu við þessa
athöfn að viðstöddum blaðamönn-
um. Hann sagði að það væri
ánægjuleg stund að taka á móti
fyrsta íslenska sendiherranum
gagnvart Suður-Afríku og þrátt
fyrir að það tæki sólarhring að
komast frá Reykjavík til Höfða-
borgar fyndu Suður-Afríkumenn
fyrir hlýju íslendinga.
Mandela sagði að Suður-Afríka
ætti íslendingum og öðrum Norð-
urlandaþjóðum mikið að þakka
fyrir ötula baráttu gegn aðskilnað-
arstefnunni á meðan hún var við
lýði í landinu. Gömlum vinum yrði
ekki gleymt. Hann minntist þess
einnig að hann hefði hitt forseta
íslands og forsætisráðherra. Það
hefðu verið góðir fundir og áhugi
þeirra á málefnum Suður-Afríku
hefði verið hrífandi.
- Vék Mandela að málefnum
Suður-Afríku?
Hann talaði almennt um stjórn-
málaviðhorfið og þá stjórn, sem
situr nú. Mandela lagði
sérstaka áherslu á mik-
ilvægi þess að allir í
landinu fyndu að þeir
ættu sinn fulltrúa við
stjórnvölinn.
- Hvernig kom Mandela þér
fyrir sjónir?
Það var gott að vera nálægt
honum. Þessi maður sat í fangelsi
í aldarfjórðung fyrir skoðanir sínar
og hann hefur sterka nærveru.
Hann kemur fram af mikilli hóg-
værð og lítillæti og maður hefur
á tilfinningunni að hann _sé mjög
gáfaður og lífsreyndur. Ég gerði
mér betur grein fyrir því hvað
Mandela hefur gengið í gegnum
þegar ég sigldi á föstudag til Robb-
en-eyju, þar sem hann sat í fang-
elsi frá 1964 til 1982 og sá aðstæð-
ur þar.
- Hvaða störf bíða sendiherra
íslands í Suður-Afríku?
Fyrsta skrefið var vitaskuld að
afhenda trúnaðarbréfið og síðan
nýti ég heimsóknina til að hitta
ráðamenn. Venjan er að ráðherrar
landsins séu í Höfðaborg á þessum
tíma en vegna tveggja vikna ráð-
► SIGRÍÐUR Snævarr sendi-
herra fæddist í Reykjavík árið
1952. Hún lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík
árið 1972, tók B.Sc. próf í hag-
fræði frá London School of Ec-
onomics og lauk MA-prófi frá
Fletcher School of Law and
Diplomacy í Bandaríkjunum
1978. Sigríður hóf störf í utan-
ríkisþjónustunni sama ár. Hún
var sendiráðsritari í Moskvu,
varafastafulltrúi hjá Evrópuráð-
inu í Strasbourg og blaðafulltrúi
utanríkisráðuneytisins. Hún var
sendifuUtrúi í Bonn frá 1987 til
1991. Hún varð þá sendiherra
Islands í Stokkhólmi og gegndi
þeirri stöðu til 1995. Auk þess
að vera nýorðin sendiherra ís-
lands í Suður-Afríku er hún
sendiherra í Namibíu með aðset-
ur í Reykjavík. Maður Sigríðar
er Kjartan Gunnarsson.
stefnu Sameinuðu þjóðanna um
viðskipti og þróunarsamvinnu,
UNCTAD, í Jóhannesarborg eru
þeir staddir þar. Ég mun í næstu
viku sækja ráðstefnuna og meðal
annars hitta ráðamenn. Einnig
mun eg ræða við Islandsvini og
hitta íslendinga búsetta hér. Fyrir
liggur að kanna hvaða möguleikar
eru fyrir hendi í Suður-Afríku. Til
dæmis tók fjöldi íslenskra fyrir-
tækja þátt í sjávarútvegssýningu
hér í lok síðasta árs og áttu fulltrú-
ar þeirra viðræður við fyrirtæki
og stjórnvöld. Sjávarútvegur er að
vísu lítill hluti af at-
vinnulífi í S-Afríku en
það eru þó örugglega
möguleikar fyrir íslensk
fyrirtæki hér rétt eins
og í Namibíu. Mikilvægt
er að myndað hefur verið stjórn-
málasamband milli íslands og S-
Afríku. Það hefur táknrænt gildi
og er um leið mikilvægt skref í
samskiptum ríkjanna.
- Þú ert einnig sendiherra ís-
lands í Namibíu. Muntu sinna því
starfi í þessari Afríkuferð?
Já, förinni lýkur í Namibíu og
þar mun ég dvelja í þijá daga. Ég
hef verið sendiherra í Namibíu síð-
an í janúar 1994 og þetta verður
þriðja heimsókn mín þangað. ís-
lendingum hefur fjölgað mjög í
Namibíu undanfarið. í janúar 1994
voru tvær íslenskar fjölskyldur í
hafnarbænum Lúderitz 1 Namibíu.
Þegar ég kom til landsins síðasta
sumar með Davíð Oddssyni for-
sætisráðherra er hann var þar í
opinberri heimsókn voru íslending-
ar í Lúderitz orðnir 65. Mér var
sagt að í Namibíu hefðu verið 200
íslenskar fjölskyldur um jólin.
Gömlum vin-
um verður
ekki gleymt