Morgunblaðið - 30.05.1996, Blaðsíða 1

72 SÍÐUR B/C
120. TBL. 84. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 30. MAÍ 1996 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Reuler
Tillögur framkvæmdasljórnar ESB
Veiðigeta verði
minnkuð um 40%
MINNKA þarf veiðigetu fiskiskipa-
flota aðildarríkja Evrópusambands-
ins, ESB, um allt að 40% á næstu
sex árum til að tryggja grundvöll
atvinnugreinarinnar, að sögn
Emmu Bonino er fer með sjávarút-
vegsmál í framkvæmdastjórn sam-
bandsins. Að sögn Aeuters-frétta-
stofunnar mun ESB leggja fram
3,1 milljarð ecu, um 260 milljarða
króna, til að auðvelda niðurskurðinn
og verður fénu skipt milli ríkjanna
í samræmi við viðleitni þeirra til
að draga úr veiðigetu.
Bonino sagði að Bretar, írar og
Hollendingar væru meðal þjóða sem
ekki hefðu staðið við fyrirheit um
niðurskurð á flotanum og yrðu að
bæta sig, Bretar væru með 18%
meiri veiðigetu en ætlunin hefði
verið. Aðspurð útilokaði hún ekki
refsiaðgerðir.
Bretar hafa krafist þess að sam-
eiginleg fiskveiðistefna ESB verði
endurskoðuð og hefur John Major
forsætisráðherra andmælt því að
Spánveijar geti stundað svonefnt
kvótahopp, þ.e. keypt bresk veiði-
skip til að komast yfir kvótann.
Síld ofveidd í Norðursjó
Að sögn norska blaðsins Dagens
Næringsliv telur ráðgefandi nefnd
Alþjóða hafrannsóknaráðsins að
minnka beri síldveiðar í Norðursjón-
um um 50% vegna ofveiði. Heildar-
veiðikvótinn var í fyrra 440.000
tonn en talið að veidd hafi verið
alls 534.000 tonn. Vísindamenn í
nefndinni óttast einnig að í mörgum
tilfellum hafi sjómenn ekki gefið
upp réttar aflatölur.
■ Hörmum að hafa ekki/22
Yfirvöld í Xinjiang
Ráðist
gegn
sjálfstæð-
issinnum
Pekin^. Reuter.
STJORNVÖLD í kínverska
héraðinu Xinjiang í vestur-
hluta landsins hafa bannað
mönnum að reisa nýjar mosk-
ur, að sögn fjölmiðla í Kína.
Viðbúnaður hefur verið aukinn
á landamærunum til að auð-
velda baráttuna gegn múslim-
um sem vilja stofna sjálfstætt
riki á svæðinu.
Múslimar eru í meirihluta í
flestum löndum Mið-Asíu er
liggja að Xinjiang. Vitað er
að stuðningsmenn múslim-
anna smygla oft vopnum og
öðrum búnaði frá grannríkjun-
um. í einu þeirra, Kazakhstan,
búa margir Uighurar sem eru
múslimar og af sama þjóðerni
og þorri íbúa Xinjiang.
Erlendum undirróðri
kennt um
Nokkrir embættismenn
kommúnistaflokksins og músl-
imskir trúarleiðtogar, er
studdu stjórnvöld í Xinjiang,
hafa verið myrtir undanfarna
mánuði. „Sumir nota trúar-
brögðin sem skálkaskjól fyrir
ólöglegt athæfi, þeir framleiða
heimasmíðaðar sprengjur og
byssur til að drepa mikilvæga
trúarleiðtoga," sagði embætt-
ismaður í höfuðstaðnum Ur-
umqi.
Annar embættismaður
kenndi erlendum þjóðum um
ástandið, sagði að „fólk í
Bandaríkjunum" styddi að-
skilnaðarsinna með það að
markmiði að losa um tengsl
Xinjiang við Kína.
Eystrasaltsríkin
Norrænn
stuðningnr
við NATO-
aðild
Vilnius. Reuter.
VARNARMÁLARÁÐHERRAR
fjögurra Norðurlanda lýstu því
yfir í gær að þeir styddu aðild
Eystrasaltsríkjanna að Atlants-
hafsbandalaginu, NATO, þrátt
fyrir að efasemda gætti hjá
sumum aðildarríkjum þess.
„Aðeins NATO getur veitt
Eystrasaltsríkjunum þá trygg-
ingu fyrir öryggi sem þau
þurfa,“ sagði Hans Hækkerup,
varnarmálaráðherra Dana.
Jorgen Kosmo, varnarmála-
ráðherra Noregs, sagði að
Rússar hefðu ekki neitunarvald
þegar stækkun NATO væri
annars vegar en engu að síður
skipti miklu máli að Rússar
yrðu ekki utanveltu er varnar-
mál Evrópu yrðu skipulögð.
Kosið í
Höfðaborg
NELSON Mandela, forseti Suður-
Afríku, sést hér halda á hvítu
barni á kjörstað í Höfðaborg en
þar fóru fram kosningar til borg-
arstjórnar í gær. Eru þetta fyrstu
kosningarnar í borginni eftir að
blökkumenn fengu kosningarétt
en fyrsta nýlenda hvítra manna
í landinu var stofnuð á svæðinu
á 17. öld. Sagði Mandela að meiri-
hluti borgarbúa gæti nú kosið sér
fulltrúa sem hann treysti og ekki
hefði verið „þröngvað upp á
hann“ af stjórnvöldum hvíta
minnihlutans.
Síðustu kannanir bentu til þess
að Þjóðarflokkur F.W. de Klerks,
fyrrverandi forsætisráðherra,
fengi 45% fylgi en samtök Mand-
ela, Afríska þjóðarráðið (ANC),
41%. Flokkur de Klerks er talinn
fá mikið fylgi meðal kjósenda af
blönduðum kynþætti og fólks af
indverskum uppruna en saman-
lagt er þessi hópur um 60% íbúa
í Höfðaborg og nágrenni. Um 1,3
milljónir manna eru á kjörskrá.
Netanyahu spáðmjög
naumum sigri í Israel
Jerúsalem. Reuter.
UNGIR stuðningsmenn Likud í ísrael hrópa slagorð til stuðnings
Netanyahu í gærkvöldi er fyrstu tölur birtust. Þær gáfu til kynna
að Peres hefði sigrað Netanyahu í slagnum um embætti forsæt-
isráðherra og flokkurinn fengið flest þingsæti. Á minni myndinni
sést Peres á kjörstað.
LJÓST var í gærkvöldi að Verka-
mannaflokkur Shimon Peres, for-
sætisráðherra í Israel, hefði sigrað
í þingkosningunum sem fram fóru í
gær. Samkvæmt síðustu tölum leit
út fyrir að hann fengi 35 þingsæti
en Likud-bandalag hægrimanna
31-32 sæti. Aðrir flokkar fengu
færri þingmenn. Kosið var sérstak-
lega til embættis forsætisráðherra í
fyrsta sinn og samkvæmt síðustu
spám ísraelskra sjónvarps- og út-
varpsstöðva var Benjamin Netan-
yahu, frambjóðandi Likud, með um
51% en Peres 49%.
Búið var að telja um 38% atkvæð-
anna skömmu fyrir miðnætti. Spárn-
ar voru birtar skömmu fyrir mið-
nætti að íslenskum tíma. Þær byggð-
ust á talningu tveggja þriðju hluta
atkvæða á allmörgum kjörstöðum
víða um landið.
Netanyahu hefur fylgt mun her-
skárri stefnu en Peres gagnvart
Palestínumönnum og arabaríkjunum
og óttast margir að friðarviðleitni
undanfarinna ára geti verið í hættu
ef Netanyahu vinnur.
Báðir stóru flokkarnir töpuðu
fylgi, Verkamannaflokkurinn hafði
áður 44 þingsæti en Likud 40. Kjör-
inn forsætisráðherra fær 45 daga
til að ná samkomulagi við aðra
flokka um myndun samsteypustjórn-
ar en takist það ekki verður að kjósa
forsætisráðherra á ný.
Deilt um öryggi og frið
Um 3,9 milljónir manna voru á
kjörskrá, þar af eru um 12% fólk
af arabískum uppruna en með ísra-
elskan borgararétt og eru þeir flest-
ir taldir hafa kosið Peres. Kosninga-
þátttaka var nokkru meiri en í síð-
ustu kosningum, 1992, eða rúmlega
79,7% að sögn embættismanna.
Öryggi ríkisins og friðarsamning-
ar við araba voru helsta ágreinings-
efnið í kosningabaráttunni. Öryggis-
gæsla Peresar var stórefld í gær er
fjölmargar morðhótanir bárust frá
hægrisinnuðum gyðingum, að sögn
heimildarmanna.
í upphafi ársins nutu Peres og
Verkamannaflokkur hans mikillar
samúðar kjósenda vegna morðsins á
Yitzhak Rabin forsætisráðherra og
samheija Peresar í friðarviðleitninni.
Vegna hryðjuverka liðsmanna Ham-
as-samtaka heittrúarmúslima í upp-
hafi ársins minnkaði forskot Peresar
hratt og í skoðanakönnunum síðustu
dagana hefur munurinn verið innan
skekkjumarka.
Rabin og Peres fengu ásamt Yass-
er Arafat, leiðtoga Palestínumanna,
friðarverðlaun Nóbels í fyrra. Öfga-
fullur þjóðernissinni úr röðum land-
nema gyðinga, er vildi mótmæla öll-
um tilslökunum gagnvart Palestínu-
mönnum, skaut Rabin til bana í
Reuter
nóvember. Leah Rabin, ekkja ráð-
herrans, sagði er hún var búin að
kjósa í gær að halda yrði arfleifð
Rabins á lofti ineð því að efla Verka-
mannaflokkinn og kjósa Peres. „Ef
við gerum það ekki hefur morðinginn
sigrað,“ sagði hún.