Morgunblaðið - 30.05.1996, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
FIMMTUDAGUR 30. MAÍ 1996 29
Arangnr í baráttu fyrir
auknum kaupmætti
A ISLANDI er fjöl-
skyldubíllinn nauðsyn.
Vegna dreifbýlis og
veðurfars munu al-
menningssamgöngu-
tæki ajdrei koma í stað
hans. í þéttbýlinu geta
almenningssamgöng-
ur leyst bílinn af hólmi
í afmörkuðum tilvik-
um, en hin fjölbreyti-
legu not af fjölskyldu-
bílnum og mikilvægi
hans í vályndum veðr-
um, munu aldrei bíða
lægri hlut fyrir hlaup-
um í slagviðri eða bið
á biðstöð strætisvagna
á frostavetri. Fjöl-
Árni
Sigfússon
en samið er um í kjara-
samningum.
Á undanförnum 10
mánuðum hefur vinna
FÍB beinst að þremur
þáttum er varða sann-
gjarnari framkomu við
bifreiðaeigendur.
Lækkun
tryggingaiðgjalda
Eftir rökræður við
íslensku tryggingafé-
lögin í kjölfar upplýs-
inga okkar um mun
hærri tryggingaiðgjöld
hér en í nágaranna-
löndunum, ákvað FÍB
að láta reyna á nálægð
skyldubíllinn er einfaldlega og verð-
ur yfirhöfn íslensku fjölskyldunnar.
Þetta nauðsynjatæki heimilisins er
nú dýrasti rekstrarliður þess. Mat-
arinnkaupin eru ódýrari, sam-
kvæmt neyslukönnunum. Þessi
mikli rekstrarkostnaður kemur
aðallega til af háum sköttum ríkis-
ins á bílainnflutning og bensín og
ýmsum öðrum þáttum í rekstri bif-
reiða sem eru dýrari hér á landi en
í nágrannalöndunum. FÍB, Félag
íslenskra bifreiðaeigenda hóf á síð-
asta ári baráttu gegn þeim mikla
kostnaði sem fjölskyldur þurfa að
greiða vegna þessa. Hver króna sem
lækkar bifreiðakostnaðinn, þýðir
aukinn kaupmátt fjölskyldunnar.
Rekstrarkostnaður bílsins er svo
hár að ekki þarf mikið að sparast
til að kaupmáttaraukningin sé meiri
Islands við umheiminn og bjóða út
bifreiðatryggingar fyrir félags-
menn, bæði til íslensku trygginga-
félaganna og á erlendum mörk-
uðum. Niðurstaða útboðsins mun
skila sér innan tíðar í mun ódýrari
bifreiðatryggingum fyrir félags-
menn FÍB hjá Lloyds. Án efa hefur
sú vinna áhrif á allan íslenska
tryggingamarkaðinn, því vart munu
íslensku tryggingafélögin sitja al-
gjörlega aðgerðalaus og horfa á
viðskiptavini sína spenna beltin og
aka til Lloyds.
Barátta um
bensínverð
Undanfarna mánuði hefur bens-
ínverð hér á landi margsinnis hækk-
að vegna hækkana á heimsmark-
aði. Þessar hækkanir skila sér í
Á íslandi er fjölskyldu-
bíllinn nauðsyn. Arni
Sigfússon, fjallar um
þennan drjúga kostn-
aðarlið í útgjöldum
fjölskyldunnar.
aukinni álagningu ríkissjóðs og
olíufélaganna.
FÍB hefur talið ósanngjarnt að
hækkun á heimsmarkaði þyrfti að
þýða hækkun að auki til ríkisins
og innflytjenda. Bíleigendur hafa
þar að auki efast um rétmæti
ákvarðana olíufélaganna þegar þau
hækka bensínverð. Umkvörtunar-
efnið er að þegar hækkun verður á
heimsmarkaði, virðast olíufélögin
vera uppiskroppa með birgðir, en
þegar lækkun verður á heimsmark-
aði, sitja þau uppi með birgðir á
háa verðinu og geta ekki lækkað
verðið. Til þess að efla traust neyt-
enda í garð olíufélaganna er mikil-
vægt að birgðasöfnunin heyri sög-
unni til. Tíðari flutningar geta
tengt okkur nær heimsmarkaðs-
verði.
Sú mikla hækkun sem orðið hafði
á heimsmarkaðsverði fram undir
síðustu mánaðamót þýddi að bens-
ínlítrinn hefði þurft að hækka um
allt að 7 kr. FÍB hvatti Friðrik Soph-
usson, fjármálaráðherra til að draga
Flöggum hreinu
landi 17. júní
Á SIÐASTLIÐNU
ári stóð Ungmennafé-
lag íslands fyrir
hreinsunar- og
fræðsluátaki, sem mið-
aði einkum að því að
hreinsa rusl úr íjörum
og við ár- og vatns-
bakka. Eftir nýútko-
minni skýrslu að dæma
tókst það verkefni með
ágætum. Fyrir utan að
fegra ásýnd landsins
náðist að safna gagn-
legum upplýsingum
um magn og samsetn-
ingu þess rusls sem
fannst. Síðast en ekki
síst er átak af þessu
tagi til þess fallið að vekja þátttak-
endur til umhugsunar og hvetja þá
til að aðhafast frekar.
Það er ánægjuefni að UMFÍ
hyggst nú fylgja þessu verkefni
eftir með nýju hreinsunarátaki
undir kjörorðinu ,Flöggum hreinu
landi 17. júní“. Ungmennafélögin
munu selja taupoka undir nafninu
Græni hirðirinn, sem innihalda
ruslapoka og bækling með fróðleik
um umhverfismál. Græni hirðirinn
mun einnig fást í ýmsum verslun-
um, en átakið er styrkt af Um-
hverfissjóði verslunarinnar. Með
Græna hirðinn i veganesti gefst
fólki kostur á að hreinsa landið
fram til 17. júní og mun UMFÍ
veita sérstök verðlaun fyrir besta
árangurinn í átakinu.
Yfirskrift átaksins nú er vel við
hæfi með hliðsjón af þeirri umræðu
sem nú fer fram um nauðsyn þess
að bjóða upp á hreinar og hollar
vörur á innanlands- og alþjóða-
markaði. Æ fleiri framleiðendur í
landbúnaði og sjávarútvegi flagga
þeirri staðreynd að íslensk matvara
inniheldur oftast nær minna af alls
kyns mengunarefnum
en erlend, s.s. skor-
dýraeitri eða úrgangs-
efnum frá iðnaði. Ut-
flytjendur íslensks
vatns og ferðaþjónust-
an flagga einnig
hreinni ímynd landsins
í auglýsingum sínum,
þar sem njóta má út-
sýnar yfir íslensk við-
erni án mengunar-
móðu.
ímynd án
innistæðu?
Guðmundur Þetta er ánægjuleg
Bjarnason þróun, sem sýnir okkur
að hreint umhverfi er
ein helsta auðlind okkar íslendinga.
Við verðum þó að gæta okkar vel
að það sé innistæða fyrir þeirri
fögru ímynd sem við viljum flagga.
Við vorum lengi eftirbátar annarra
þjóða hvað varðar meðferð úr-
Hreint umhverfi er,
segir Guðmundur
Bjarnason, ein helzta
auðlind okkar.

gangs. Ástandið í þeim málum hef-
ur batnað mikið hin síðari ár, en
við eigum enn nokkuð í land áður
en ástandið í sorphirðu- og fráveitu-
málum getur talist viðunandi. Þá
er umgengni okkar við landið því
miður ekki alltaf til fyrirmyndar,
eins og þátttakendur í hreinsunar-
átaki UMFÍ í fyrra komust að. Yfir
þriðjungur af þeim plastúrgangi
sem þá fannst voru matar- og
drykkjarílát. Allt of margir virðast
ekki telja það tiltökumál að fleygja
úr þessari hækkun með því að
lækka hlut ríkisins í einhvern tíma.
Fjármálaráðherra kom til móts við
sjónarmið FÍB með því að lækka
bensíngjald tímabundið um 82 aura
lítrann. Olíufélögin svöruðu þessari
viðleitni með því að hækka sinn
hlut minna en augljóslega þurfti
samkvæmt hækkun á heimsmark-
aði. Því varð hækkun bensínverðs
minni en ella hefði orðið. Nú er
heimsmarkaðsverð á bensíni aftur
á niðurleið og olíufélögin ganga
sjálfviljug fram og segja að þau
telji allar líkur á að bensínverð geti
aftur lækkað hér. FÍB telur nauð-
synlegt að tengja útsöluverð á bens-
íni hér á landi betur heimsmarkaðs-
verði. Þannig finna bíleigendur ekki
aðeins fyrir hækkun á heimsmark-
aði, heldur kemur lækkun þeim
einnig strax til góða. Verðákvarð-
anir olíufélaganna verða þannig
trúverðugri og grundvöllur til sam-
anburðar og samkeppni er styrktur.
Skattar á
öryggið
Þriðji þáttur í báráttu FÍB í þágu
bifreiðaeigenda varðar hið ósann-
gjarna vörugjald sem verið hefur á
innflutning bíla. Vörugjaldið, sem
leggst á innflutningsverð bílanna,
hefur farið stighækkandi eftir vél-
arstærð allt frá 30% til 75%. Þessa
flokkun höfum við kallað fjölskyldu-
skatt og landsbyggðarskatt. Það
mætti einnig kalla hana öryggis-
skatt. Ef fleiri en fimm eru t.d. í
fjölskyldu þarf hún stærri bíl, sem
eðlilega er búinn stærri vél og_ því
skattlagður umfram minni bíla. íbú-
ar landsbyggðarinnar þurfa sterka
bíla, gjarnan með aldrifi til að kom-
ast ferða sinni allt árið. Á sama
hátt kallar þetta á þyngri og vélar-
stærri bíla, sem sæta sérstakri
skattlagningu. Þá er ljóst að örygg-
ið vegur þungt. Vel varðir bílar,
með stálstyrktarbitum í hliðum og
búnir öllum öryggisbúnaði eru
fremur þungir. Þýsk tryggingafélög
hafa kynnt athuganir sem sýna að
minni slysakostnaður er af þyngri
bílum. Hér eru þessir öruggu bílar
í háum vörugjaldsflokki. Oryggið
er því skattlagt.
FÍB telur að sama vörugjald eigi
að vera á alla bíla. Sú breyting sem
Friðrik Sophusson, fjármálaráð-
herra, hefur nú lagt fram er þó til
mikilla bóta og dregur úr alvarleg-
ustu áhrifum skattanna þriggja.
Fjármálaráðherra og alþingismenn
hafa brugðist skjótt og vel við
hvatningu FÍB um sanngjarnara
vörugjald.
Markviss vinna undanfarinna
mánaða hefur skilað árangri í þágu
allra bifreiðaeigenda, þótt félags-
menn í FÍB muni áfram njóta hag-
stæðustu kjara. Framundan eru
fjölmörg verkefni, sem geta stuðlað
að enn frekari lækkun rekstrar-
kostnaðar fjölskyldunnar á þessum
dýrasta útgjaldalið hennar.
Höfundur er formaður FIB.
STARFSFRÆÐSLUNEFND FISKVINNSLUNNAR KYNNIR
o P lf> ÍSLANDSMÓT í
REYKJAVIK ~
LAUGARDAGINN 1 . JÚNÍ
96
KEPPNISSTAÐUR:
TJALDIÐ Á MIÐBAKKA
VIÐ REYKJAVÍKURHÖFN
vnttvticHb i .!:*<•< -íiu.i
smáhlutum á borð við vindlinga-
stubba frá sér á víðavangi.
Margt bendir til þess að slíkt
hugarfar sé á undanhaldi. Þannig
töldu ungmennafélagar í Borgar-
firði sig sjá að umgengni við
Reykjadalsá hefði stórbatnað og
þakka það m.a. sorpgámum, sem
settir voru upp í fyrra. En betur
má ef duga skal. Sívaxandi straum-
ur ferðamanna kallar á aukna ár-
vekni. Rusl á víðavangi stingur enn
meira í augu en ella í landi þar sem
fátt skyggir á útsýnið. Það á að
vera sjálfsagður hlutur að skilja
ekki eftir rusl á ferðum okkar um
landið; frekar ætti það að vera okk-
ur metnaðarmál að hirða upp það
sem á vegi okkar verður. Um leið
og ég þakka UMSÍ fyrir frumkvæði
og framtak, svo og góða samvinnu
á sviði umhverifsmála, er það von
mín að sem flestir taki þátt í þessu
átaki nú, þannig að við getum með
góðri samvizku flaggað hreinu landi
17. júní - og helzt alla daga.
Höfundur er umhverfisráðherra.