Morgunblaðið - 30.05.1996, Blaðsíða 31

Morgunblaðið - 30.05.1996, Blaðsíða 31
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. MAÍ1996 31 * við að írifum íkt með íslendingum íerslu á sjálfsmynd ir Gunnarsdóttir )Y. Morgunblaðið/Asdís iema í Lögbergi. og ég hef einnig farið í tvígang til Rúanda, svo að ég nefni dæmi. En írar leggja jafnvel meiri áherslu á aðstoð eftir að mesta neyðin er yfir- staðin, að aðstoða fólk til sjálfshjálp- ar. Við eiguni að hafa skilning á því, írar kynnt- ust sjálfir hungursneyð á slðustu öld sem hrakti milljónir manna á brott frá landinu. Ég vil að írar geri sér grein fyrir þessu á unga aldri, að hjálpsemi og skilningur á líðan náung- ans verði óijúfanlegur hluti af hvetj- um og einum. En því má ekki gleyma að hjálparstarf á sér langa hefð á meðal Ira, í tengslum við kirkjuna. Fórnfýsi þeiira presta og nunna sem ég hef hitt á ferðum mínum til Afríku hefur haft mikil áhrif á mig.“ Mörg baráttumálin óviðeigandi Aður en Robinson tók við embætti barðist hún fyrir mörgum umdeildum málum, svo sem auknum réttindum samkynhneigðra og kvenna, fijáls- lyndari löggjöf í tengslum við hjóna- skilnaði, getnaðarvarnir og fóstur- eyðingar. Valdsvið írska forsetans er hins vegar ákaflega takmarkað og hann getur ekki tjáð sig um svo umdeild atriði. „Þar sem stjórnar- skráin var sérsvið mitt sem lögfræð- ings, vissi ég fullvel að Ijölmörg þeirra mála sem ég hafði barist fyrir og unnið að sem lögfræðingur og þingmaður, teldust ekki viðeigandi á málaskrá forsetans. Ég hef ekki tek- ið þau upp en ef ég má taka dæmi um stöðu kvenna, þá berst ég ekki fyrir breytingum á reglugerðum eða stefnubreytingum. Hins vegar fylgist ég grannt með því sem konur fást við og styð þá hópa sem eiga undir högg að sækja. Ég gæti þess að láta þá vita að ég fylgist með því sem þeir eru að fást við og vona að það verði þeim hvatning og auki þeim sjálfstraust. Ég hitti fulltrúa minni- hlutahópa í krafti embættis míns og það er staðfesting á mikilvægi þess að allir teljist með í írsku þjóðfélagi og lendi ekki utangarðs." Robinson segist telja að það hafi orðið írskum konum til góðs að kona skyldi verða kjörin forseti í ramm- kaþólsku landi þar sem réttindi kvenna eru ekki eins langt á veg komin og víða í nágrannalöndunum. „Það voru afar táknrænar kosningar þegar ég var kjörin. Með þeim gafst Irum "tækifæri til að sýna fram á að breytingar ættu sér stað í landinu. Kjör mitt var vissulega konum hvatn- ing og ekki má gleyma því að ég átti mér fyrirmynd hér á landi. A þeim tæpu sex árum sem ég hef setið sem forseti, hafa orðið greini- legar breytingar. Sjálfstraust kvenna hefur aukist og þær gera sér betur grein fyrir hvað þær vilja.“ Framhaldið óljóst Fyrsta kjörtímabil Mary Robinson rennur út í lok næsta árs og miklar vangaveltur hafa verið um hvort hún hyggist sitja áfram eða snúa sér að öðrum störfum. Hefur nafn hennar m.a. verið nefnt í tengslum við starf framkvæmdastjóra Sam- einuðu þjóðanna, en því hefur hún vísað á bug. Spurningunni hvort Robin- son vilji sitja annað kjör- tímabil, svarar hún með semingi. „Það var mér áskorun að taka við þessu embætti, og hún hefur verið mér kærkomin og lærdómsrík. En ég hef ekki enn tekið afstöðu til þess hvort ég sækist eftir því að sitja áfram, eða leiti annarra áskorana.“ Kjör mitt var konum vissu- lega hvatning Morgunblaðið/Ásdís i, og frú Ástríður irboð írsku for- 3 í gær. * Morgunblaðið/Kristinn IRSKU forsetahjónin ræða við Ianda sma í móttöku fyrir Ira á íslandi á Hótel Sögu í gær. írskir og íslenskir myndlistar- menn virtust vinna með svipaðar hugmyndir og tók fram að gaman væri að stefna þeim saman. For- setahjónin hrifust sérstaklega af verkum Jóhannesar S. Kjarvals og svo verkum eftir Halldór Ás- geirsson og Jóhann Eyfells. „Irski forsetinn var fljótur að sjá samhengi á milli Halldórs og Jóhanns og síðan málara eins og Kristjáns Davíðssonar og Svavars Guðnasonar. Annars vegar væri verið að mála mynd af fyrirbærinu og hins vegar að sýna fyrirbærið sjálft,“ sagði Gunnar Kvaran eftir heimsóknina og bætti því við að frú Mary hafi einnig hrifist af skemmtilegum verkum Kristjáns Guðmundsonar. Gunnar Kvaran færði forsetanum bók með verk- um eftir Kjarval að skilnaði. Davíð Oddsson og frú Ástríður Thorarensen héldu hádegisverð- arboð til heiðurs írsku forseta- hjónunum í gær. Davíð lagði áherslu á tengsl landanna í ræðu sinni. Engin önnur þjóð, að öðrum norrænum mönnum frátöldum, væri skyldari Islendingum. Undirbúningur stofnunar Norðurheimskautsráðs á lokastigi Island sækist eft- ir aðalskrifstofu Undirbúningur fyrir stofnun Norðurheim- skautsráðsins er á lokastigi, skrifar Ólafur Þ. Stephensen. ísland sækist eftir að starf- rækja aðalskrifstofu ráðsins ef ákveðið verður að hún eigi fastan samastað. STOFNFUNDUR Norður- heimskautsráðsins er nú, áformaður 9. júlí í Ottawa í Kanada. Undirbúningur stofnunar ráðsins hefur ekki gengið áfallalaust og hefur Bandaríkja- stjórn meðal annars verið treg til að ganga jafnlangt varðandi hlut- verk og markmið ráðsins og stjórn- völd í öðrum væntanlegum aðildar- ríkjum. Nú virðist hins vegar ekk- ert geta komið í veg fyrir stofnun ráðsins. Reynt verður að ganga endanlega frá lausum endum á und- irbúningsfundi embættismanna í Kanada 8.-9. júní. Aðildarríki Norðurheimskauts- ráðsins eiga öll landsvæði norðan við heimskautsbaug. Þetta eru Bandaríkin, Kanada, Rússland, Danmörk (fyrir hönd Grænlandíj), Noregur, Svíþjóð, Finnland og ís- land. Ríkin eiga nú þegar með sér samstarf á ýmsum sviðum, einkum hvað varðar umhverfismál og nýt- ingu auðlinda. Með stofnun sérstaks ráðs er hins vegar ætlunin að koma margvíslegum stofnunum, samn- ingum og samkomulögum undir einn hatt og stuðla þannig að þróun heimskautssvæðanna. Kanada hafði upphaflega frum- kvæði að stofnun Norðurheim- skautsráðsins, en utanríkisráðherra Islands, Halldór Ásgrímsson, hefur verið ötulasti baráttumaðurinn fyrir stofnun þess á vettvangi Norður- landasamstarfsins. Gert er ráð fyrir að Kanada fari með formennsku í ráðinu fyrstu tvö árin, en síðan munu aðildarríkin skiptast á. Flutningur skrifstofu talinn munu gefast illa í drögum að stofnyfirlýsingu, sem á að samþykkja í Ottawa, er gert ráð fyrir að skrifstofa Norður- heimskautsráðsins fylgi for- mennskulandinu og færist þannig á milli landa á tveggja ára fresti. Kanadamenn hafa þegar sett upp bráðabirgðaskrifstofu. Hins vegar hafa mörg væntanleg aðildarríki efasemdir um þetta fyrirkomulag. Bent hefur verið á að það hafi gef- izt illa hjá Suðurskautsráðinu. Bandaríkin hafa hins vegar ekki viljað fallast á að skrifstofan fengi fast aðsetur og munu bandarísku fulltrúarnir á undirbúningsfundum fyr- ir stofnun ráðsins meðal annars hafa bent á að andinn í garð alþjóðlegra stofnana sé neikvæður á Bandaríkjaþingi og ólíklegt sé að þar fáist samþykki fyrir því að setja á fót fasta skrifstofu hinnar nýju alþjóðastofnunar. Enn er því ekki gert ráð fyrir öðru en skrifstofan flytjist til með formennskunni. Heimskautsríkin vilja ekki hætta á að deilur um slíkt fresti stofnun ráðsins enn frekar. ísland miðsvæðis Halldór Ásgrímsson tók þetta mál upp í heimsókn sinni til Kanada fyrir skömmu. Samkvæmt upplýs- ingum Morgunblaðsins sögðust ráðamenn þar í landi honum sam- mála um að æskilegast væri að skrifstofan ætti sér fastan sama- stað. Halldór benti á að ísland væri miðsvæðis og lægi vel við samgöng- um frá höfuðborgum hinna aðildar- ríkjanna, ekki sízt eftir að beint áætlunarflug var tekið upp á milli Kanada og íslands. íslendingar væru því fúsir til að hýsa höfuð- stöðvar ráðsins, yrði ákveðið að þær yrðu ekki á flakki. Forsenda þess að ísland geti rekið slíka stofnun, er hins vegar sú að samkomulag náist um kostn- aðarskiptingu, en eins og drög stofnyfirlýsingarinnar líta nú út, eru framlög aðildarríkjanna til rekstrar ráðsins fijáls. Gróf áætlun gerir ráð fyrir að rekstur ráðsins muni kosta um 20 milljónir króna á ári, að frátöldum túlkunarkostn- aði. Á fundi heimskautsríkjanna í Inuvik í Kanada í marz var sam- þykkt að skrifstofa verkefnis um skráningu lífvera á Norðurslóðum (CAFF) flyttist frá Kanada til Akur- eyrar og mun hún starfa þar í sam- vinnu við Stofnun Vil- hjálms Stef- ið að þetta myndi minnka möguleika íslands á að hreppa aðal- skrifstofuna en aðrir telja að takist rekstur CAFF-skrifstofunnar vel, séu meiri líkur á að íslandi yrði treyst fyrir skrifstofuhaldi ráðsins sjálfs. Hvað sem því líður er þetta mál óútkljáð og ekki sennilegt að það skýrist á næstunni. Staða samtaka frumbyggja, sem er að finna í öllum væntanlegum aðildarríkjum Norðurheimskauts- ráðsins öðrum en íslandi, hefur ver- ið eitt erfiðasta úrlausnarefnið á lokaspretti undirbúningsins fyrir stofnun ráðsins. Fyrir löngu hafði verið samþykkt að þrenn samtök hjarabúa, eins og þeir eru líka kall- aðir, fengju stöðu „fastra þátttak- enda“ i ráðinu með málfrelsi og til- lögurétti á flestum fundum. Þessi samtök eru Ráðstefna Inúíta, Samaráðið og Samtök frumbyggja, í Norður-Rússlandi, Síberíu og byggðunum við Beringshaf. Tvenn þessara samtaka innihalda hópa frá fleiri en einu ríki, en þau síðast- nefndu innihalda margar þjóðir, sem allar búa í Rússneska sam- bandsríkinu. Bandaríkin gerðu hins vegar kröfu um að tvenn samtök frum- byggja í Alaska fengju einnig slíka stöðu. Kanadamenn kröfðust þá sömuleiðis sætis fyrir þrenn samtök frumbyggja þar í landi. Þetta setti Rússa í nokkurn vanda. Málið er í raun viðkvæmt innanríkismál í Rússlandi, því að ef mismunandi hópar og þjóðir í Bandaríkjunum og Kanada fá sæti sem fastir full- trúar, getur slíkt hleypt af stað flóð- bylgju krafna um slíkt frá hinum ýmsu þjóðum í Rússlandi, til dæmis Komum og Jakútum. Norðurlöndin hafa lagt áherzlu á að frumbyggjasamtökunum, sem eiga fulltrúa á fundum ráðsins, verði ekki fjölgað úr hófi fram og benda á að deilur um þessi mál megi ekki verða til þess að spilla fyrir starfi ráðsins. Bent hefur ver- ið á þann möguleika að frum- byggjahópar, sem telji sig ekki eiga fulltrúa í ráðinu, reyni að semja sig inn í einhver af samtökunum þrennum. Rætt er um að leysaí málið með því að um sinn verði einungis áðurnefnd þrenn samtök fastir full- trúar, en settar verði reglur um skilyrði, sem frumbyggjasamtök verði að uppfylla til þess að geta öðlazt stöðu fastra fulltrúa í framtíðinni. Bandaríkjamenn loks sáttir Undirbúningsvinnan fyrir stofn- un Norðurheimskautsráðsins hefur' einkennzt nokkuð af því að Banda- ríkin hafa verið treg í taumi. Það er þess vegna talið afar mikilvægt að Warren Christopher, utanríkis- ráðherra Bandaríkjanna, hefur fall- izt á að sækja stofnfundinn í Ottawa, ásamt Prímakov utanríkis- ráðherra Rússlands og ráðherrum^ annarra aðildarríkja. Getur ekkert komið í veg fyrir stofnun ráðsins? , ®>- “ - - Noröurpóll k \ téú S - f ** " |a j , m %/ /( , s /: McWw’5 __ F*reyjar o ' V'„ V,-s >) / .— *—— ofi ' '/• Pm ríki sem munu mynda DAI Norburheimskautsrábi& j Staða sam- taka frum- byggja er deilumál anssonar. Sumir hafa tal-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.