Morgunblaðið - 25.07.1996, Síða 33

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
FIMMTUDAGUR 25. JÚLÍ1996 33
FRÆBANK.I ÍSLANDS
• íto/fUiJtJr /nttf ■Utiiitiintfl
/ttnrfmny<tr»itiiÁf/nx- //rfytun -'ÁAvit/
t'tt/t/tu .iO tira tt/rtut/ t it/m.t/tn /ýthrt/t/uM
t»/. /titir/yrtriU/ttJ/ó/t
t/; / ttrtr (</<}/
:':Ar*trt .'Á/tr/tt/* /•WV.* (Í9/‘
'ftytfiK t77rut/tt(tjat/ó(fir'
'/{■rttt/ttrr XtHtfnrnyttrtifttÁÍtnt '//r/j/tun S/t/vn/
í/yrtr Ai>tt</Amtttrrtiý. tnifiiA/uix 'f/rA/ttttt //.íAtm/
'/ítrtf’y AtyArr/nr/nr/Jtr/ýnr irtfr/uA Utuhvtjy ri/.tfo/nnttur
. fnrAtr/t/il .'Jt/.vu/t
íslandsbréf
leika og sannarlega mikilvægur
áfangi þegar horft er til framtíðar
með uppgræðslu landsins í huga.
Framhaldsstarf Y.f.
Hugmyndir framkvæmdanefnd-
ar Y.I. um framhald starfs að settu
markmiði um björgun helstu nátt-
úruperla þjóðarinnar fyrir næstu
aldamót byggjast á frekara sam-
starfi þeirra sem stutt hafa stofn-
un Fræbankans og stuðla að ná-
inni samvinnu við starfandi aðila
á sviði _ skógræktar og land-
græðslu. I sameiningu vinni þessir
aðilar að því að virkja þjóðina í
markvissu landgræðsluátaki er
standi til næstu aldamóta. Y.í.
gæti þjónað því hiutverki að vera
einskonar „græn hjálparsveit“
reiðubúin til „útkalls" og stuðn-
ings brýnu verkefni sem unnið
væri að hverju sinni.
Jafnframt héldi Y.í. áfram að
vera bakhjarl Fræbanka íslands
sem hægt yrði að kalla til aðstoð-
ar þegar þörf krefði.
Menn geta rétt ímyndað sér hvern-
ig þolendum líður að lesa það í
DV eða Morgunblaðinu að upp-
ljóstranir þeirra séu bara rógur
og illgirni og þeir stjómist af hatri
og hefnigirni. Allt ber því að sama
brunni. Sá sem skýrir frá því að
hann hafi orðið fyrir kynferðislegu
ofbeldi sem barn eða unglingur
verður sjálfkrafa siðferðilega léleg
persóna í augum fjölda fólks. Því
er jafnvel hiklaust haldið fram af
frammámönnum í þjóðfélaginu að
það sé beinlínis siðferðisbrestur
ef menn afgreiða ekki meinta þol-
endur umhugsunarlaust sem lyg-
ara eða ómerkinga.
Nýjasta goðsögnin um þolendur
er sú að „veruleikatúlkun" þeirra
sé eitthvað öðru vísi en annarra.
Þar með er búið að gera þá hálf
klikkaða því rétt raunveruleika-
túlkun er lykilatriði í geðheil-
brigði. Sá sem er ekki sæmilega
klár á raunveruleikanum er ekki
með fullum sönsum. En þolendur
kynferðislegs ofbeldis í bernsku,
eða síðar, eru ekki geðsjúklingar
og þeir eru ekki undirmálsfólk sem
læðist með veggjum og á voðalega
bágt. Margir þeirra hafa komist
ágætlega „áfram í lífinu“ eins og
sagt er, aðrir miður eins og geng-
ur. Og það er hægt að ná sér eft-
ir svona áföll og lifa góðu lífi.
Fólk er síður en svo dæmt til
óhamingju til æviloka eins og oft
er látið í veðri vaka. En batinn
gerist ekki af sjálfu sér. Samfélag-
ið verður að bjóða upp á meðferða-
hjálp. Við getum margt af Amer-
íkumönnum lært um það. Þeir
standa okkur yfirleitt miklu fram-
ar í skilningi á kynferðislegri mis-
notkun og í meðferð á afleiðingum
hennar. Þess vegna er það út í
hött, sem gert hefur verið, að
benda á Ameríku sem sérstakt
víti til varnaðar um ofstæki og
öfgar í viðhorfum til kynferðislegr-
ar misnotkunar.
Kirkjunni ekki treystandi
Sá furðulegi misskilningur hef-
ur komið fram að kirkjan eigi að
Að lokum
Að lokum vilja greinarhöfundar,
fyrir hönd Y.í. og Landgræðslu-
sjóðs, koma á framfæri þakklæti
til allra sejn stutt hafa stofnun
Fræbanka íslands með einum eða
öðrum hætti. Sérstakar þakkir
færum við _ forseta íslands og
verndara Y.Í., frú Vigdísi Finn-
bogadóttur, sem með liðsinni sínu
hefur unnið þessu málefni ómetan-
legt gagn.
Okkur finnst það táknrænt fyr-
ir forsetatíð Vigdísar að eitt síð-
asta verk hennar sem forseti ís-
lands skuli tengjast uppgræðslu
landsins með aftiendingu fjármuna
til Fræbanka íslands. Nú þegar
hún lætur af störfum eftir 16 ára
farsæla embættistíð, er óhætt að
fullyrða að hennar verður minnst
sem forseta er vann hug og hjarta
þjóðar sinnar og sameinaði hana
á stund gleði og sorgar, óþreyt-
andi að hvetja til góðra verka í
þágu lands og lýðs. I krafti mann-
kosta sinna og hæfni til mann-
legra samskipta varð hún glæsi-
legur fulltrúi þjóðar sinanr á er-
lendum vettvangi.
Því mun þjóðin kveðja hana með
virðingu og eftirsjá.
Um leið og undirritaðir færa frá-
farandi forseta bestu árnaðaróskir
er nýkjörnum forseta íslands, hr.
Ólafi Ragnari Grímssyni og eigin-
konu hans, frú Guðrúnu Katrínu
Þorbergsdóttur, óskað velfarnaðar
í starfi og þess vænst að til Bessa-
staða geti áhugafólk um upp-
græðslu landsins áfram leitað lið-
sinnis málefninu til stuðnings.
Jóhann er tónlistar- og
myndlistarmaður og Þorvaldur
forstöðumaður Borgarskipulags
og formaður Skógræktarfélags
Reykjavíkur.
Barátta
um kjör aldraðra!
ÁGÆT vinkona mín
og fýrrum samstarfs-
maður, Elín Pálma-
dóttir blaðamaður
Morgunblaðsins, skrif-
ar 14. júlí ágæta grein
í þætti sínum „Gárum“
um málefni aldraðra
og ýmsa þætti þeirra
í framtíðinni.
Er þar ýmsar gagn-
legar upplýsingar að
fá, sérstaklega um
háaldrað fólk, en sá
hópur stækkar ört og
veldur Elínu og ýms-
um öðrum áhyggjum.
Það er líka rétt hjá
Elínu að ekki má búast við að ríkis-
sjóður eða tryggingar hans sjái
fyrir öllum 67 ára og eldri. Það
hefur enginn ætlast til þess.
En ekki má gleyma því að þetta
fólk hefur greitt til ríkisins skatta
alla sína starfsævi, sem meðal
annars hafa gengið til þess að
borga eililífeyri - eftirlaun -
þeirra, sem á undan fóru. Það hef-
ur verið nokkur tilhneiging hjá
mörgum til að líta framhjá þessu
tryggingarsjónarmiði og telja þetta
tekjutengda framfærslu eða jafn-
vel ölmusu. Þetta er rangt og frá-
leitt sjónarmið.
í grein Elínar er þess getið að
ég vilji færa rétt til ellilífeyris nið-
ur í 60 ára aldur. Þetta er að sjálf-
sögðu miskilningur. Það sem félög
eldri borgara hafa lagt áherslu á
í þau 10 ár, sem þau
hafa starfað, er að
nauðsynlegt sé að
vekja athygli fólks 60
ára og eldri á því að
nauðsynlegt sé að
undirbúa starfslok
bæði félagslega séð og
fjárhagslega.
Ég held að öllum á
þessum aldursmörk-
um sé hollt að kynna
sér hver verður fjár-
hagsleg staða þeirra
við sjötugsafmælið.
Spurningin er: „Hver
verður sú peningaupp-
hæð sem ég hef til
umráða. Get ég lagað þetta eitt-
hvað á þessum árum sem enn eru
til ráðstöfunar.“ Ég held að öllum
sé hollt að athuga þetta í tíma.
Það var því ekki að ófyrirsynju
að félög eldri borgara voru strax
ætluð öllum 60 ára og eldri í
þjóðfélaginu. Af 6000 félögum í
Félagi eldri borgara í Reykjavík
og nágrenni eru um 2000 yngri
en 67 ára. Þetta fólk getur notið
sömu félagslegu réttinda og gegnt
sömu skyldum og aðrir félags-
menn, því að það á aðgang að fé-
lagsstarfi okkar en ekki hjá opin-
berum félagsmiðstöðvum fyrr en
síðar.
Ég þakka Elínu ágæta grein
hennar og stuðning við málefnið.
Ég get þó ekki stillt mig um að
geta þess að það var Lárus Ingólfs-
Ellilífeyrisþegar eru 26
þúsund talsins, segir
Páll Gíslason, og þeir
verða að standa saman
um hagsmuni sína.
son leikari sem á frábæran hátt
söng revíusönginn „Fyrst sjá þér
bössan“ o.s.frv, sem landsfrægt
er, en ekki hin ágæta og vinsæla
leikkona Áróra Halldórsdóttir.
Að lokum
Ýmislegt bendir til að þær skerð-
ingar á kjörum aldraðra sem hafa
gengið yfir á síðustu árum, muni
halda áfram hér á landi eins og
víða annars staðar. Það er því full
ástæða fyrir ellilífeyrisþega og þá
sem verða það á næstunni að
standa vörð um hagsmuni sína.
Félög eidri borgara vilja beita sér
í þeirri vörslu, en þurfa til þess
stuðning og samstöðu hinna 26
þúsund ellilífeyrisþega, en hann
geta þeir veitt með því að gerast
félagar og leggja þar sitt til mál-
anna.
Ég skora á ykkur að bregðast
fljótt við.
Höfundur er formaður Félags
eldri borgara íReykjavík og
nágrenni.
Páll Gíslason
koma þolendum kynferðislegs of-
beldis til hjálpar. En til þess hefur
hún hvorki fræðilega þekkingu né
meðferðalega tækni. Starf hennar
er á öðru sviði. Annað vegur þó
miklu þyngra á metunum. Henni
er því miður ekki teystandi í þess-
um efnum. Á prestastefnu fullyrtu
kvenprestar að íslenska kirkjan,
sem stofnun, sé forstokkað karl-
veldi. Séra Gunnar Kristjánsson
heldur því fram og styður það
ákveðnum staðreyndum að hún sé
öðrum kirkjum íhaldsamari og er
þá mikið sagt. Það má nærri geta
hvort stofnun sem í eðli sínu er
íhaldssamt karlveldi hafi mikinn
skilning og samúð með þolendum
kynferðislegs ofbeldis, sem er
beinlínis afsprengi þessa sama
karlveldis. í vetur benti Vilhjálm-
ur Árnason heimspekingur á það
að vanhæfni kirkjunnar til að taka
á kynferðislegri misbeitingu staf-
aði ekki af skorti á formreglum
heldur siðferðilegum óheilindum.
Prestar sem einstaklingar eru þó
yfirleitt heiðarlegir menn. Þau
óheilindi sem hér um ræðir eru
því félagsleg viðhorf; lífssýn sem
mótuð er af íhaldssemi margra
alda drottnandi karlveldis og veld-
ur nær ósjálfráðri vanþóknun,
andúð og höfnun á þeim, sem
brjóta einhvert heilagasta karl-
veldistabú allra tíma: að ljóstra
upp um kynferðisofbeldi. Eðli
málsins samkvæmt hlýtur íhalds-
samt karlveldi að vera ein helsta
gróðrastía kynferðislegrar mis-
notkunar á börnum jafnt sem
konum. Innan kirkjunnar gæti
misnotkun því verið einna algeng-
ust hér á landi. Frá slíku samfé-
lagi er því varla heilinda að vænta
til að horfast í augu við þann
„veruleika“.
Er þetta ekki rökrétt? Það er
svo einfalt og augljóst að fáir þora
að sjá það eða hugsa það til enda.
Allra síst prestar og prófastar.
Orð sannleikans hljóma stundum
sem öfugmæli.
Höfundur er rithöfundur.
Sæludagar á Sæbraut
Á nýju Olísstöðinni á horni Sæbrautar og Sundagarða
25. 26. og 21. júlí
• Börnin fá uppblásnar Olís blöðrur.
• Boðið verður upp á Olíspinna*
• Kynning á Char-Broil, amerísku gæðagasgrillunum
-19 alla daga. Grillað ef veður leyfir.
Við setjum grillið saman
og sendum það heim til þín.
Fullur gaskútur fylgir með.
Vönduð grillsvunta
fylgir hverju gasgrilli.
Á medarr birgðir endast.
léttir þér lífid
-
atsiátturathverjum • ft||jr sem versla eldsnevti eða aðrar vörur fyrir a.m.k. 2000 kr.
eldsneytislitra. Að auki
er 2. kr. sjálfsafgreiðslu-
afsláttur.
fá 1 frímiða í þvott á þvottastöð Olís
SPARIÞVOTTURINN