Morgunblaðið - 07.08.1996, Blaðsíða 1

112 SÍÐUR B/C/D/E/F
176. TBL. 84. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 7. ÁGÚST1996 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Samið um nýja borg-
arstjóm í Mostar
Mostar. Reuter.
LEIÐTOGAR Króata í Mostar féllust á það í gær að taka sæti í borgar-
stjórn, en þeir höfðu hafnað því þar sem þeir neituðu að viðurkenna niður-
stöður kosninganna sem fram fóru í borginni í júní sl. Samkomulaginu
var náð eftir maraþonsamningaviðræður undanfarinna daga, sem stýrt
var af fulltrúum Evrópusambandsins.
Clinton staðfestir lög um íran og Líbýu
ESB mótmælir
refsiaðger ðum
Brussel. Reuter, The Daily Telegraph.
Kvóta-
hoppið
verði heft
BRETAR hafa lagt fram á ríkjaráð-
stefnu Evrópusambandsins tillögu
um breytingar á Rómarsáttmálan-
um, sem eiga að koma í veg fyrir
svokallað kvótahopp. Talið er að
um 150 „kvótahoppsskip“ séu nú
skráð í Bretlandi. Þau veiða úr
kvóta þeim, sem ESB úthlutar
Bretum, en eru í eigu erlendra
aðila, einkum Spánverja, mönnuð
erlendum sjómönnum og leggja
stóran hluta afla síns upp í spænsk-
um höfnum.
í tillögu Breta er gert ráð fyrir
að sérstök bókun verði gerð við
Rómarsáttmálann, stofnsáttmála
Evrópusambandsins, þar sem kveð-
ið verði á um að stjórnvöld í hveiju
aðildarríki geti gert kröfur til fiski-
skipa, sem þar eru skráð, um að
þau hafi „raunveruleg efnahagsleg
tengsl" við strandbyggðir viðkom-
andi ríkis.
Brezkum stjórnvöldum að
kenna?
írland og Frakkland hafa lýst
stuðningi við tillögu Breta en
Spánn leggst eindregið gegn henni.
í tímaritinu Worldfish Report kem-
ur fram að embættismenn í fram-
kvæmdastjórn ESB telji að Bretar
geti kennt sjálfum sér um kvóta-
hoppið. í stað þess að nýta sér sjóði
ESB til að greiða fiskimönnum fyr-
ir að hætta störfum, hafi brezk
stjórnvöld í raun neytt marga sjó-
menn til að selja útlendingum báta
sína.
■ Viljahindrakvótahoppið/18
Litaðir
lampar
BORN í borginni Hiroshima í Jap-
an fleyttu lituðum lampaljósum á
ánni Motoyasu í gær, þegar þess
var minnst að 51 ár var liðið frá
því atómsprengju var varpað á
borgina 6. ágúst 1945.
EVROPURIKI, sem eiga mikilla
hagsmuna að gæta í íran og Líbýu,
hafa mótmælt þeirri ákvörðun Bills
Clintons Bandaríkjaforseta að
undirrita lög sem kveða á um að
refsa beri erlendum fyrirtækjum
sem fjárfesta í löndunum tveimur.
Ráðamenn í Þýskalandi sögðu
að stjórn Clintons væri „á rangri
braut“ í þessu máli og Frakkar
vöruðu hana við því að Evrópusam-
bandið (ESB) myndi grípa til gagn-
aðgerða.
Viðbrögð Breta, sem hafa verið
nánustu bandamenn Bandaríkj-
anna í Evrópu, voru ekki eins hörð
en þeir sögðust ætla að ræða við
önnur ESB-ríki um hvernig bregð-
ast ætti við lögunum. Þeir minntu
ennfremur á að utanríkisráðherrar
ESB-ríkjanna fólu framkvæmda-
stjórninni í apríl að undirbúa refsi-
aðgerðir ef bandarísku lögin yrðu
staðfest.
Framkvæmdastjórn ESB mót-
mælti einnig lögunum og áréttaði
að hún væri reiðubúin að grípa til
gagnaðgerða til að veija hagsmuni
aðildarríkjanna.
Markmið laganna er að refsa
stjórnvöldum í Iran og Líbýu fyrir
meint tengsl þeirra við hermdar-
verkamenn með því að hindra er-
lendar fjárfestingar í löndunum.
Lögin geta einnig skaðað evrópsk
olíu- og gasfyrirtæki þar sem 20%
af orkuinnflutningi ESB koma frá
þessum tveimur löndum.
Ráðamenn í Líbýu sögðu að lög-
in myndu aðeins skaða hagsmuni
bandarísku þjóðarinnar og Evrópu-
sambandsins.
■ Sagðir tengjast/16
Deilur þjóðabrotanna í hinni tví-
skiptu borg voru byijaðar að ógna
viðkvæmu jafnvægi friðarsam-
komulagsins í Bosníu og höfðu nei-
kvæð áhrif á undirbúning fyrstu
kosninganna til nýs þings Bosníu,
sem fara eiga fram í september.
Fulltrúar Evrópusambandsins
höfðu undanfarna daga reynt sitt
ítrasta til að sætta fulltrúa beggja
þjóðabrotanna í borginni og fá leið-
toga Króata í borginni til að viður-
kenna niðurstöður borgarstjórnar-
kosninganna. Króatar áttu bágt
með að sætta sig við að samkvæmt
niðurstöðum kosninganna yrðu
múslimar í meirihluta í borgarráði
og höfðu þess vegna neitað að sitja
fundi borgarráðs. Undir hótunum
ESB um að draga lið sitt til baka
frá Mostar sátu deiluaðilar um helg-
ina á löngum samningafundum en
niðurstaða náðist fyrst um hádegis-
bil í gær.
„Þetta hefur verið mjög strembið
og við áttum ótaldar svefnlausar
nætur,“ sagði sérlegur sendiboði
ESB, Sir Martin Garrod, í gær.
„Við beittum hvössum orðum á
hveijum degi en nú höfum við loks
náð samkomulagi,“ sagði hann.
Skortur á samstarfsvilja
Flóttamannahjálp Sameinuðu
þjóðanna skýrði frá því í gær, að
skortur á samstarfsvilja stjórnvalda
í Zagreb væri helzta ástæða þess
að ekki nema örfáir þeirra 180.000
serbnesku flóttamanna, sem flúðu
Krajina-hérað undan sókn Króatíu-
hers fyrir ári, hefðu hingað til get-
að snúið aftur til heimkynna sinna.
Jeltsín Rússlandsforseti mættur til vinnu eftir þriggja vikna hvíld
Stærsta sókn skæruliða í
Tsjetsjníu í finun mánuði
Moskvu. Reuter.
BORIS Jeltsín Rússlandsforseti sneri aftur til
vinnu sinnar i Kreml í gær, eftir þriggja vikna
hvíldarhlé sem hann tók til að ná sér af mikilli
þreytu eftir kosningabaráttu sína. Erfið mál biðu
forsetans - skæruliðar Tsjetsjena hófu stórsókn
gegn herliði Rússa í sjálfstjórnarhéraðinu í gær,
og á sama tíma sprakk sprengja á þeirri leið sem
forsætisráðherrann Viktor Tsjernomyrdín ók á
leið á vinnustað.
Skæruliðar aðskilnaðarsinna, undir forystu
Shamils Basayevs, sem fór fyrir skæruliðum í blóð-
ugri gíslatöku í fyrra, réðust inn í höfuðborgina
Grozný og tvo aðra helztu bæi Tsjetsjníu, Argun
og Gudermes, í mestu stórsókn skæruliða á herlið
Rússa í fimm mánuði.
Rússneski herinn svaraði árásunum með því að
láta eldflaugum og vélbyssuskothríð rigna yfir
skæruliða úr þyrlum, sem reynzt hafa skæðustu
vopn Rússa í Tsjetsjníu-stríðinu. Skæruliðar eru
sagðir hafa skotið fjórar þyrlur niður yfir Grozný.
Að minnsta kosti 23 rússneskir hermenn eru sagð-
ir hafa fallið í bardögunum og 91 særzt, sam-
kvæmt upplýsingum fréttastofunnar Interfax. Haft
er eftir rússneskum hershöfðingja að mannfall í
liði skæruliða sé „þrisvar til fjórum sinnum meira."
Talsmaður skæruliða sagði árásirnar ætlaðar
til að þvinga Rússa aftur að samningaborðinu.

Reuter
BORIS Jeltsín mætti til vinnu á skrifstofu
sinni í Kreml í gær, og fundaði með for-
sætisráðherranum Viktor Tsjernomyrdín
Háttsettur rússneskur embættismaður lýsti hins
vegar leiðtogum skæruliða sem „alþjóðlegum
hryðjuverkamönnum" og að útiloka mætti viðræð-
ur við þá. Fréttastofan hafði eftir Sergei Stepas-
hin, ritara hinnar opinberu nefndar rússneska rík-
isins um málefni Tsjetsjníu, að Zelimkhan Yand-
arbíjev, leiðtogi aðskilnaðarsinna, og aðstoðarmað-
ur hans Aslan Mashkadov yrðu sóttir til saka sem
glæpamenn.
Reynt að skapa glundroða í Moskvu
í vesturhluta Moskvu sprakk sprengja í gær
sem rauf veg sem Viktor Tsjernomyrdín forsætis-
ráðherra átti leið um þremur mínútum síðar. Þó
talsmenn forsætisráðherrans hefðu vísað því á bug
að um tilræði við hann hefði verið að ræða sagði
Itartass-fréttastofan, að sprengjunni hefði vafa-
laust verið ætlað að skapa glundroða í rússnesku
höfuðborginni.
Bardagarnir 'í Tsjetsjníu og sprengingin í
Moskvu vörpuðu ljósi á þau miklu vandamál sem
Jeltsín forseti stendur frammi fyrir áður en hann
sver embættiseið fyrir annað kjörtímabil sitt sem
forseti á föstudaginn.
Annað vandamál eru vangaveltur um heilsu
forsetans, sem hann vonast til að draga úr með
þvi að vera mættur aftur til vinnu. Aðstoðarmenn
Jeltsíns létu ekkert uppi um það hvort hann hygð-
ist halda hvíld sinni áfram að embættistökunni
lokinni, en í síðustu viku var haft eftir tveimur
aðstoðarmönnum, að líklega myndi forsetinn taka
sér lengra hvíldarfrí.