Morgunblaðið - 07.08.1996, Blaðsíða 14

VIÐSKIPTI
14 MIÐVIKUDAGUR 7. ÁGÚST 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Velta HB jókst um 140% fyrstu sex mánuði ársins
Haraldur Böði ™ L Úr milliuppgj rarsson I öri 1996 fegl hf. iééhL
j Rekstrarreikningur Miiijónir króna Jan.- júní 1996 Jan.- júní 1995 Breyting
Rekstrartekjur (nettó) 1.415,4 1.237,8 +14%
Rekstrargjold (nettó) 1.088,8 995,0 +9%
Haqnaður fyrir afskriftir 326.6 242,8 +34%
Afskriftir 119,1 109,1 +9%
Fjármagnsgjöld umfram tekjur 25,7 55,7 -54%
Haqnaður af reglulegri starlsemi 178.1 78.0 +128%
Hagnaður tímabilsins 178,1 79.6 +124%
Efnahaqsreikningur 31. DES.:
I Eiantr: I Milljónir króna
Veltufjármunir 1.204,5 502,9 +140%
Fastafjármunir 2.743,3 2.303,5 +19%
Eignir alls 3.947,8 2.806,4 +41%
Skuldir og eigið ió: l Skammtímaskuldir 387,2 375,4 +3%
Langtímaskuldir 2.004,7 1.658,4 +21%
Eigið fé 1.555.9 772,5 +101%
Skuldir og eigið fé ails 3.947,8 2.806,4 +41%
Spurningar uppi um
sýndarviðskipti með hlutabréf í SÍF
Reynt að lækka
gengi bréfanna?
Hagnað-
ur 178
milljónir
HAGNAÐUR Haralds Böðvarsson-
ar hf. (HB) nam 178 milljónum
króna á fyrstu sex mánuðum þessa
árs. Hefur hagnaðurinn aukist um
122% miðað við sama tímabil í fyrra
en þá nam hann tæpum 80 milljón-
um. Þá er hagnaðurinn fyrstu sex
mánuði þessa árs 43% meiri en
allur hagnaður síðasta árs, sem
nam 124 milljónum. Mest munar
um aukinn hagnað af reglulegri
starfsemi fyrirtækisins en allar
rekstrareiningar þess, bæði til sjós
og lands, skiluðu hagnaði fyrstu
sex mánuðina. Velta HB nam rúm-
um 1.200 milljónum króna fyrstu
sex mánuði ársins. Á sama tíma í
fyrra nam veltan 500 milljónum
en þá setti sjómannaverkfall reynd-
ar strik í reikninginn. Helstu lykil-
tölur úr miliiuppgjöri fyrirtækisins
eru sýndar á meðfylgjandi töflu.
í lok júní var eigið fé HB 1.556
milljónir króna samanborið við 933
milljónir um síðustu áramót. Þar
af voru seld hlutabréf í útboði í
maí 1996 fyrir 462 milljónir. Eig-
infjárhlutfall var 39% í júnílok og
hafði hækkað úr 32% í árslok 1995.
Hagnaður af öllum
rekstraeiningum
Haraldur Sturlaugsson, fram-
kvæmdastjóri HB, segir að afkoma
félagsins á fyrri hluta ársins sé
mjög vel viðunandi. Sérstaklega sé
ánægjulegt að sjá að hagnaður sé
af öllum rekstrareiningum en það
gerist ekki oft. „Þessar tölur endur-
spegla að okkur hefur gengið flest
í haginn á árinu. Veiðar og vinnsla
á loðnu hafa gengið sérstaklega
vel og úthafsveiðarnar einnig.
Frystiskipið og ískfisktogarinn
hafa náð að halda frystihúsinu
gangandi með úthafskarfa og það
er því yfir núllinu. Það er rétt að
geta þess að í fyrra hafði sjómanna-
verkfallið áhrif á afkomuna fyrri
hluta ársins en niðurstaðan nú er
mjög jákvæð en samkvæmt áætl-
unum var gert ráð fyrir 108 millj-
óna króna hagnaði fyrir árið í
heild.“
Haraldur vill litlu spá um afkom-
una síðari hluta ársins en segir að
fyrri hlutinn sé yfirleitt mun betri.
„Það hefur verið ágætt í loðnunni
í júlí en síðan má búast við lægð.
Það væri í sjálfu sér ágætt ef það
tækist að halda rekstri fyrirtækis-
ins í jafnvægi síðari hluta ársins."
Mikil hækkun
á gengi hlutabréfa
Gengi hlutabréfa í HB hækkaði
lítillega á Verðbréfaþingi í gær og
urðu síðustu viðskipti með þau á
genginu 4,95. Það sem af er þessu
ári hefur gengi hlutabréfa í félag-
inu hækkað um 126% en til saman-
burðar má geta þess að hækkunin
nam samtals 57% á síðasta ári.
SPURNINGAR hafa vaknað um
það á hlutabréfamarkaði hvort
reynt hafi verið að hafa óeðlileg
áhrif á verðmyndun hlutabréfa í
SIF með sýndarviðskiptum á und-
anfömum dögum og vikum. Stefán
Halldórsson, framkvæmdastjóri
Verðbréfaþings íslands, sagði þeg-
ar Morgunblaðið innti hann eftir
því hvort slík mál hefðu borist inn
á borð þingsins, að sér væri ekki
heimilt að veita upplýsingar um
slíkt, hvorki af eða á. Hann sagði
hins vegar fulla þörf hafa verið á
því að setja ákvæði gegn sýndarvið-
skiptum í núgildandi lög um verð-
bréfaviðskipti.
„Verðbréfaþing mun fyrir sitt
leiti beita sér fyrir því að fram-
fylgja þessu ákvæði og koma í veg
fyrir að slík viðskipti séu stunduð.
Við getum hins vegar ekkert sagt
til um hvort slíkt hafi gerst hér á
landi eða ekki,“ sagði Stefán.
Óvenjuleg þróun á gengi
hlutabréfa
Spurningar um sýndarviðskipti
hafa sem fyrr segir vaknað í tengsl-
um við viðskipti sem átt hafa sér
stað með hlutabréf í Sölusambandi
íslenskra fiskframleiðenda undan-
farna daga og vikur. Þannig áttu
sér t.d. stað viðskipti að nafnvirði
1 milljón króna sl. föstudag á geng-
inu 3,13 en um 30 mínútum síðar
var gengið inn í kauptilboð á hluta-
bréfum í SÍF að fjárhæð 100 þúsund
krónur að nafnvirði á genginu 3,06.
Telja kunnugir að undir venjuleg-
um kringumstæðum hefði viðkom-
andi seljandi heldur lagt inn sölutil-
boð í ljósi undangenginna viðskipta
til þess að reyna að hámarka arð-
semi fjárfestingar sinnar. Slíkt
hefði líka að öllum líkindum borgað
sig því lokagengi bréfanna var 3,20
þennan tiltekna dag.
í 30. grein laga um verðbréfavið-
skipti segir að einstaklingum eða
lögaðilum sé óheimilt að taka þátt
í, stuðla að eða hvetja til viðskipta
með verðbréf eða annarra aðgerða
í því skyni að gefa ranga mynd af
umfangi viðskipta með tiltekin
verðbréf eða hafa óeðlileg eða
óhæfileg áhrif á verðmyndun í verð-
bréfaviðskiptum.
I ljósi fyrrgreinds dæmis og fleiri
hafa því vaknað upp spurningar um
hvort að um sýndarviðskipti geti
verið að ræða, þar sem vísvitandi
sé reynt að lækka gengi hlutabréf-
anna í einhvetjum óþekktum til-
gangi. Sem fyrr segir segir Stefán
að sér sé ekki heimilt að veita upp-
lýsingar um hvort slík mál séu til
athugunar eða ekki. Hins vegar séu
fjölmörg mál til athugunar hjá
Verðbréfaþingi hveiju sinni og það
reyni eftir bestu getu að sinna eftir-
litshlutverki sínu, sem m.a. felist í
því að koma í veg fyrir að slík við-
skipti séu stunduð.
Verðbréfaþing hefur afskipti af „leppviðskiptum“ tveggja verðbréfafyrirtækja í SÍF

H Carnival.
SUÐURUMH0RN!
Nýjustu, stærstu og glæsilegustu
skemmtiferðaskip heimsins - Umboð á
íslandi - CARNIVAL CRUISE LINES:
IMAGINATION, INSPIRATION,
FASCINATION, SENSATION og
DESTINY, stærstu farþegaskip
heimsins. Einstakt sértilboð á nokkrum
brottíorum í ágúst, sept. og okt. Láttu
drauminn rætast í tengslum við
draumadvöl á DÓMINIKANA.
Verð frá kr. 50 þús. á mann
í 7 daga siglingu.
TÖFRAR AUSTURLANDA
Ferðaævintýri ævi þinnar!
STÓRAAUSTURLANDAFERÐIN
5.-23. okt. Perlurnar BALI,
SINGAPORE, HONG KONG,
BANGKOK, LONDON. Fá sæti laus.
TÖFRAR1001 NÆTUR
17. okt.-6. nóv.
BANGKOK, RANGOON, MANDALAY,
PHUKET, BAHRAIN, LONDON.
Einstök, spennandi og heillandi
lífsreynsla. Hágæðaferðir á
tækifærisverði núna.
Fararstjórar: Ingólfur Guðbrandsson
og Jón Ormur Halldórsson, dósent,
stjórnmálafræðingur.
CARNIVAL CRUISES UMBOfi Á ÍSLANDI
FERÐASKRIFSTOFAN
PRjMAP
Dl VS.HEIMSKLUBBUR
& INGOLFS
Austurstræti 17,4. hæö,101 Reykjavík,
Sími 56 20 400, lax 562 6564
Brjóta í bága við ákvæði
gegn sýndarviðskiptum
VERÐBREFAÞING hafði afskipti
nýlega af skráningu eignarhluts
tveggja verðbréfafyrirtækja í Sölu-
sambandi íslenskra saltfisksfram-
leiðenda hf. (SÍF), þar sem fyrir lá
að ekki væri um hlut viðkomandi
fyrirtækja að ræða heldur umbjóð-
enda þeirra. Telur VÞÍ að slíkir
starfshættir brjóti í bága við iaga-
ákvæði sem ætlað er að sporna
gegn sýndarviðskiptum á hluta-
bréfamarkaði. Bæði verðbréfafyrir-
tækin hafa í kjölfarið óskað eftir
því að skráningu á eignarhlut þeirra
yrði breytt í samræmi við athuga-
semdir VÞÍ.
Fyrirtækin sem hér um ræðir eru
Verðbréfamarkaður íslandsbanka
og Fjárfestingarfélagið Skandia.
Samanlagður eignarhlutur þeirra
nam tæplega 9% af nafnvirði hluta-
Qár í SIF og voru bæði fyrirtækin
skráð meðal 10 stærstu hluthafa í
SÍF og var Skandia raunar skráð
sem stærsti einstaki hluthafi í félag-
inu.
í bréfi Verðbréfaþings til hlutað-
eigandi aðila segir að það sé mat
þess að verðbréfafyrirtæki eða aðr-
ir milligönguaðilar eigi ekki að láta
nafn sitt standa á hlutaskrá eins
og um fullgilda eign sé að ræða,
þegar bréfín séu ekki færð til eign-
ar í bókhaldi fyrirtækisins.
I bréfinu segir ennfremur: „ Verð-
bréfaþing er þeirrar skoðunar að
slík tilhögun sé brot á anda 30.
greinar laga um verðbréfaviðskipti
þar sem bann er lagt við hvers
konar aðgerðum sem eru til þess
ætlaðar að gefa ranga mynd af við-
skiptum eða hafa óeðlileg áhrif á
verðmyndun.
Fjárfestum er augljóslega mikil-
vægt að vita hverjir séu stærstu
hluthafar í félagi; aðgerðir til að
leyna því með því að fá aðra til að
„leppa“ í hlutaskrá eru því villandi
þegar um verulega hlutafjáreign
eða atkvæðarétt er að ræða.“
Skýrar reglur
til staðar
Stefán Halldórsson, fram-
kvæmdastjóri Verðbréfaþings,
sagðist í samtali við Morgunblaðið
í gær ekki geta neitað því að þetta
bréf hefði verið ritað en að það
hefði ekki verið ætlað til opinberrar
dreifingar.
„Við töldum að þessi skráning í
útboðslýsingu væri villandi og vild-
um að öðruvísi væri staðið að mál-
um. Reglurnar eru alveg skýrar um
það að hlutafjáreign verður að skrá
þannig að það fari ekki á milli
mála hvort þessi verðbréfafyrirtæki
haldi á hlutnum sem umboðsmenn
eða sem eigendur.
Hversu langt á að ganga í því
að gefa upp nöfn er spurning sem
ég hef svo sem engin svör við á
þessari stundu. Það er mjög algengt
erlendis að vörslufyrirtæki, eins og
verðbréfafyrirtæki, skrái sig sem
hluthafa í umboði fyrir einhvem
umbjóðanda án þess að tilgreina
nánar hver hann sé.“
Brýtur hugsanlega gegn
upplýsingaskyldu stærri
hluthafa
í bréfi Verðbréfaþings er einnig
vísað til tilskipunar ESB um upplýs-
ingar sem birta skal þegar aflað
er eða ráðstafað verulegum eignar-
hlut í félagi sem skráð er á verð-
bréfaþingi. Þessi tilskipun nái að
vísu aðeins til þeirra fyrirtækja sem
skráð eru á opinberu verðbréfaþingi
en VÞI telji hins vegar eðlilegt að
sömu kröfur séu gerðar til félaga
sem efni til almenns markaðsút-
boðs.
í bréfinu segir að um sé að ræða
verulegan hlut sem geti haft áhrif
á atkvæðarétt einstakra hluthafa.
Bent er á að einungis vanti rúmlega
1% upp á að hér sé um 10% af
heildarhlutafé að ræða, en við þær
kringumstæður beri raunverulegum
eiganda skyida til að upplýsa um
yfirráð yfir atkvæðarétti. Sé í þessu
tilfelli um sama eiganda að ræða
hjá báðum verðbréfafyrirtækjum sé
vel hugsanlegt að hann sé einnig
skráður fyrir nægjanlega stórum
hlut í eigin nafni til þess að um
brot á þessari reglu sé að ræða.
Sem fyrr segir hafa bæði VÍB
og Skandia í kjölfarið óskað skrif-
lega eftir því að skráningu á um-
ræddum hlutaijáreignum í SÍF
verði breytt í samræmi við þessar
athugasemdir. í bréfi til SÍF hefur
Skandia óskað eftir því að umrædd-
ur eignarhlut verði skráður sem
Fjármálareikningur/Fjárfestingar-
félagið Skandia og á sama hátt
hefur VÍB óskað eftir því að eignar-
hlutur í nafni þess verði skráður
sem fjárvörslureikningur sem VIB
hafí umsjón með fyrir umbjóðanda
sinn.
Árétting
FRÉTT á forsíðu viðskiptablaðs
Morgunblaðsins sl. fimmtudag, gaf
villandi mynd af viðskiptum með
hlutabréf í SÍF að undanfömu.
í fyrsta lagi er Ijóst, að Sighvatur
Bjarnason, stjórnarformaður SÍF
hefur engin bréf selt í fyrirtækinu
enda ekki eigandi að slíkum bréf-
um. Jafnframt liggur fyrir, að
Vinnslustöðin í Vestmannaeyjum,
sem Sighvatur Bjamason er fram-
kvæmdastjóri fyrir, hefur engin
hlutabréf selt í SÍF. Þótt Bjarni
Sighvatsson, faðir stjórnarfor-
mannsins hafi selt eitthvað af
umtalsverðri hlutafjáreign sinni í
fyrirtækinu er ekki við hæfi að
setja þá sölu í það ljós, sem gert
var í umræddri frétt.
I öðm lagi var óvarlegt að bera
nafnlausan heimildarmann eða
heimildarmenn fyrir því, að upplýs-
ingar skorti um yfírstandandi hlut-
afjárútboð á vegum SÍF. Fyrirtæk-
ið hefur sent frá sér ítarlega
greinargerð um hlutafjárútboð
þetta. Eðlilegt er að þeir, sem hafa
athugasemdir fram að færa við þá
greinargerð, geri það í eigin nafni.
í þriðja lagi er ljóst, að SÍF hef-
ur ekki síður veitt ítarlegar upplýs-
ingar um rekstrarniðurstöður sínar
en mörg hlutaféiög, sem skráð em
á Verðbréfaþingi, þar sem SÍF
hefur birt ársfjórðungstölur um
afkomu fyrirtækisins. Tregða á
upplýsingagjöf um rekstur getur
því ekki verið ástæðan fyrir því,
að fyrirtækið er ekki skráð á Verð-
bréfaþingi, eins og látið var liggja
að í umræddri frétt.
Morgunblaðið biður hiutaðeig-
andi velvirðingar á þessum villandi
upplýsingum.