Morgunblaðið - 22.10.1996, Blaðsíða 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 22. OKTÓBER 1996
MENNTUN
MORGUNBLAÐIÐ
Markviss lestrarkennsla í 6 ára bekk gefur nemendum árs forskot
Reglubundin
hraðlestrarpróf
gefa góða raun
Morgunblaðið/Myndasafn
MIKILVÆGT er að nemendur nái ákveðinni þjálfun í hrað-
lestri strax á neðstu skólastigum.
í DIGRANESSKÓLA í Kópavogi
hefur þriggja ára reynsla af hrað-
Iestrarprófum á sex vikna fresti
í yngstu bekkjum gefið mjög góða
~*?raun, að sögn Önnu Vemharðs-
dóttur, kennara og árganga-
sljóra. „Það er ekki einungis
betra að fylgjast með árangri
barnanna heldur verða prófin
marktækari vegna þess hversu
afslöppuð þau em. Það sem er
þó skemmtilegast em viðbrögðin
þegar tilkynnt er um að próf sé
í vændum, þá hrópa krakkamir
„vei, húrra!“ í stað þess að fá
hnút i magann," sagði hún.
Hvað er raunhæft?
Anna segir að þegar hún hafi
verið ráðin árgangastjóri fyrir
yng^-i bekki fyrir þremur árum
hafi henni þótt áhugavert að
skoða hvernig lestrarkennsla
færi fram. Hún fékk til liðs við
sig Elínu Richardsdóttur sér-
kennara og ákváðu þær í samein-
ingu að gera tilraun til að hrað-
lestrarprófa alla nemendur í 2.-4.
bekk. Skráðu þær niður tölur,
framfarir o.fl. „Við fundum út
frá því hvað raunhæft væri að
ætlast til af börnunum að vori,“
sagði hún.
Hún segir að samhliða þessum
reglubundnu prófum í Digranes-
skóla hafi verið tekin upp hröð,
markviss lestrarkennsla í 1.
bekk, þannig að búið var að
kenna aila stafi í janúar. „Svotil
öll bömin voru farin að lesa um
vorið. Þetta var breyting frá því
sem verið hefur því oft hefur
innlögn á stöfum ekki verið lokið
fyrr en undir jól í lok 2. bekkj-
ar. Börnin hafa því ekki verið
farin að Iesa fyrr en undir vor í
2. bekk eða heilu ári seinna en
með þessu nýja fyrirkomulagi,"
sagði Anna.
Til að dragast ekki afturúr...
Anna segir að i flestum skólum
séu lestrarpróf en þá einungis
um jól og vor og menn viti ekki
i raun hvað það þýðir að fá 2,5
í lestri í 7 ára bekk. „Telstþað
viðunandi árangur, góður eða
slæmur?“ spurði hún.
Hún segir ennfremur að niður-
staða þeirra hafi verið sú að
hefðu nemendur ekki náð eink-
unninni 3 í hraðlestri að vori i
2. bekk væru meiri líkur á að
þeir drægjust aftur úr í öðrum
greinum í 3. bekk. „Börn geta
alltaf tekið stökk, þannig að við
settum viðmiðið 5 fyrir átta ára
bekk og 7 fyrir 9 ára bekk. Nái
böm ekki 7 í einkunn í hraðlestr-
arprófi í 9 ára bekk Ienda þau
yfirleitt í vandræðum í 10 ára
bekk, því þá koma allar lesgrein-
arnar.“
Að sögn Önnu þykja þessar
tvær tilraunir hafa tekist það vel
að haldið verður áfram á sömu
braut. „Nú emm við farin að
prófa 7 ára börn og sjáum að
þau eru langflest komin yfir 3 i
hraðlestri strax að hausti sem
gefur þeim rúmlega árs forskot
miðað við það sem áður var.“
Stærðfræði- og íslenskukunnátta könnuð
Samræmd próf í 4. og
7. bekk í fyrsta sinn
Nýtt námsefni
ÚT ER komið á vegum Námsgagna-
stofnunar nýtt námsefni í samfélags-
fræði og stærðfræði handa grunn-
skólanemendum.
• Heimshoma á tnilli er námsefni
í samféiagsfræði ætlað nemendum á
unglingastigi. Höfundur nemenda-
bókar er Þórdís
Sigurðardóttir
en auk hennar er
Guðbjörg Páls-
dóttir höfundur
verkefnabókar.
Nemendabókin
skiptist í níu
kafla; iðnríki, þróunarlönd, fólks-
fjölda, fólksflutninga, fólk og náttúru,
atvinnu og lífskjör, heilsufar og
- menntun, nýlendustefnu, stjómmál
og heimsverslun. Áhersla er lögð á
að nemendur íjalli um samskipti ríkra
þjóðaog fátækra, iðnríki ogþróunar-
lönd. í verkefnabókinni em hugmynd-
ir um hvemig vinna má með námsefn-
ið, nokkur vinnublöð til ljósritunar
ásamt íjórum gerðum af verkefnum
við hvem kafla. Nemendabókin er 104
bls. en verkefnabókin 32 bls.
• Landafræði handa unglingum
2. hefti þýddi Þorsteinn Þorsteins-
son úr sænsku. Þetta er fyrri bók
sem út kemur af
tveimur og ætl-
aðar era til náms
í landafræði á _
unglingastigi. í
bókinni er m.a.
fjallað um fólks-
fjölda og fæðu-
öflun, nýju ríkin
á Iandsvæði fyrrum Sovétríkjanna,
auk Asíu, Afríku, Ástralíu, Ameríku
og Suðurskautslandið. Fjöldi lit-
mynda er í bókinni auk atriðisorða-
skrár og verkefna.
• Stærðfræði í dagsins önn 3. hefti
er nýr námsefnisflokkur ætlaður
nemendum á unglingstigi, sem af
einhveijum
ástæðum ráða
ekki við almennt
námsefni í stærð-
fræði. Höfundar
era Hanna
Kristín Stefáns-
dóttir og Sylvía
Guðmundsdótt-
ir. Markmiðið með efninu er einkum
að þjálfa nemendur í útreikningi í
daglegu lífí og öðlast leikni í að nota
-vasareikni. Heftin verða sex talsins.
SAMRÆMD könnunarpróf hjá 4.
og 7. bekkjum grunnskóla fara í
fyrsta sinn fram dagana 5. og 6.
nóvember nk. Fyrri daginn fer fram
próf í íslensku, sem haldið verður
á sama tíma um allt land og síðari
daginn próf í stærðfræði á sama
hátt.
Að sögn Einars Guðmundssonar
deildarstjóra hjá Rannsóknarstofn-
un uppeldis og menntamála (RUM)
er ekki gert ráð fyrir trúnaðar-
mönnum í stofum eins og við sam-
ræmd próf í 10. bekk. Segir hann
þetta meðal annars undirs.trika að
þessar kannanir séu hugsaðar öðru-
vísi en samræmd próf við lok grunn-
skóla. Markmiðið nú sé að kanna
grundvallarkunnáttu og færni nem-
enda í viðkomandi námsgreinum,
fá upplýsingar um skólakerfið í
heild og að kanna námsstöðu nem-
enda á landinu öllu. „Gert er ráð
fyrir að hægt verði að nýta niður-
stöðurnar með einhveijum hætti og
grípa þá inn í þar sem þess er þörf,“
sagði Einar.
Prófin að morgni
Prófín verða haldin að morgni,
þannig að nemendur sem eru eftir
hádegi þurfa að gera sér ferð í
skólann. „Þó að búið sé að leysa
þetta í flestum tilvikum getur það
valdið röskun i tvísetnum skólum.
Það undirstrikar að mínu mati að
einsetja þurfi skólana sem fyrst,“
sagði Einar. Hann sagði hins vegar
að í einsetnum skólum ætti að vera
hægt að fella prófin að hefðbundnu
skólastarfi. Framkvæmd prófanna
hefði þó verið sett í hönd hvers
skólastjóra fyrir sig og þeir ákvæðu
hvernig staðið yrði að málum.
Aðspurður hvort foreldrum beri
að undirbúa börn sín sérstaklega
fyrir prófín segir Einar ekki ástæðu
til þess umfram það sem þeim beri
að gera frá degi til dags, þ.e. að
sinna námi barnanna. Hann segir
niðurstöður þessara prófa ekki hafa
áhrif á áframhaldandi skólagöngu
þeirra nema að því leyti að reynt
verður að bregðast við ef nemendur
eru undir eðlilegum getumörkum.
Óvanir fyrirmælum
af snældum
RUM hefur sent allítarlegar upp-
lýsingar um uppbyggingu prófanna
til skólanna þannig að kennarar
hafa möguleika á að undirbúa nem-
endur sína kjósi þeir það. Einar seg-
ir að níu ára nemendur séu óvanir
fprmlegum prófum eins og þeim sem
nú fara fram. „Ég hugsa til dæmis
að fæstir nemendur hafi nokkum
tímann farið eftir fyrirmælum af
snældum áður,“ sagði hann. í 4.
bekk verður prófað í íslensku í staf-
setningu, lestrarhraða, lesskilningi
og málskilningi, en í 7. bekk verða
kannaðir þættir eins og stafsetning,
lestrarhraði, lesskilningur, málskiln-
ingur, málfræði og ritun.
Próftíma verður þannig háttað
að nemendur leysa fyrri hluta verk-
efnis og hafa til þess eina klukku-
stund í 4. bekk en ríflega það í 7.
bekk. Síðan er hlé í 20-30 mínútur
og að því loknu hefst síðari hluti
prófsins. Hugsunin á bak við próf-
tímann í 4. bekk er sú að vegna
afar mismunandi getu og þroska
nemenda er talið eðlilegt að hafa
próftímann rúman til að koma til
móts við seinþroska nemendur.
Einar segir að búast megi við
að skólarnir fái niðurstöður úr
prófum sendar í fyrstu viku desem-
ber. Einnig munu þeir fá upplýs-
ingar um landsmeðaltal heildarein-
kunna og einstakra námsþátta, og
upplýsingar sem gera þeim kleift
að bera sig saman við aðra. For-
eldrar munu fá heildareinkunn
barna sinna og upplýsingar um
einstaka námsþætti. RUM stefnir
síðan á að gefa út niðurstöðurnar
í skýrslu sem allir munu hafa að-
gang að.
Arsþing SAMFOKS
haldið í fyrsta sinn
ÁRSÞING SAMFOKS (Sambands
foreldrafélaga í grunnskólum
Reykjavíkur) verður haldið í fyrsta
sinn laugardaginn 26. október nk.
Tilgangur þingsins er að vera
stefnumótandi vettvangur þar sem
mál eru krufin og ályktanir sam-
þykktar í nefndum og hópum.
Undirbúningsfundur var haldinn
í gærkvöldi þar sem ákveðið skyldi
hvaða málefni yrðu til umfjöllunar.
Út frá þeim grunnhugmyndum
verður samþykkt á þinginu hvaða
mál foreldrafélög setja á oddinn á
skólaárinu.
Þingið verður haldið á Grand
hótel í Reykjavík og stendur kl.
9-16.45. Þingfulltrúar eru foreldar
í stjórnum foreldrafélaga og fulltrú-
ar í foreldraráðum.
Eftir hádegi fara fram pallborðs-
umræður þar sem þátttakendur eru
Sigrún Magnúsdóttir formaður
fræðsluráðs Reykjavíkur, Árni Sig-
fússon, fulltrúi í fræðsluráði, Gerð-
ur G. Óskarsdóttir, fræðslustjóri
Reykajvíkur, fulltrúi frá Kennarafé-
lagi Reykjavíkur og Guðbjörg
Björnsdóttir, formaður SAMFOKS
og áheyrnarfulltrúi í fræðsluráði.
Háskólastig’ið
70% við
nám í HI
UM ÞAÐ bil 70% allra stúd-
enta á háskólastigi stunda nám
við Háskóla íslands (HÍ) og
um 90% allra háskólarann-
sókna fara þar fram, að því
er fram kemur í Tölfræðihand-
bók um menntun og menningu,
sem nýlega kom út á vegum
menntamálaráðuneytis.
Umfang rannsókna við HI
er um einn milljarður kr. ár-
lega. Annars vegar eru stund-
aðar rannsóknir á vegum allra
deilda skólans, hins vegar eru
starfræktar sérstakar stofnan-
ir, sem sumar eru fjárhagslega
sjálfstæðar og lúta eigin stjórn.
Auk HÍ bjóða Háskólinn á
Akureyri og Kennaraháskóli
íslands fleiri en eina háskóla-
gráðu og hafa rannsóknar-
skyldu en þrír aðrir skólar
bjóða upp á nám til háskóla-
gráðu, Samvinnuháskólinn á
Bifröst, Tækniskóli Islands og
Bændaskólinn á Hvanneyri.
Ný skipan
fræðsluráðs
Á FUNDI Fræðsluráðs Reykja-
víkur, sem haldinn var um síð-
ustu mánaðamót var tilkynnt
ný skipan ráðsins.
Nýkjörnir aðalfulltrúar eru
Svanhildur Kaaber og Guð-
mundur Gunnarsson en fyrir
sitja í ráðinu Sigrún Magnús-
dóttir formaður, Hulda Olafs-
dóttir og Árni Sigfússon. Lagði
formaður til að Svanhildur
Kaaber yrði varaformaður og
Hulda Ólafsdóttir ritari og var
hvort tveggja samþykkt.
Úr fræðsluráði gengu Kristj-
ana Kristjánsdóttir og Árni Þór
Sigurðsson.
Háskóli Islands
1.100 nám-
skeið og 50
námsgráður
HÁSKÓLI íslands býður yfír
1.100 mismunandi námskeið
ár hvert og yfir 50 mismun-
andi námsgráður, að því er
fram kemur í tölfræðihandbók
menntamálaráðuneytis.
Mestur hluti þessa náms leið-
ir til fyrstu háskólagráðu (BA,
BS) en einnig er boðið upp á
nám til kandidatsprófs í nokkr-
um deildum. Þá er hægt að
leggja stund á stutt starfsnám
í nokkrum greinum að lokinni
fyrstu háskólagráðu. Meistara-
námi hefur verið komið á fót í
mörgum deildum og unnið er
að þróun skipulags doktors-
náms á nokkram sviðum.
Deildir HÍ eru níu og fast-
ráðnir kennarar við skólann
eru um 400.
Vímuvarnir
Hver grunn-
skóli geri
eigin áætlun
FRÆÐSLURÁÐ hefur sam-
þykkt tillögu Sigrúnar Magn-
úsdóttur formanns ráðsins að
beina því til allra grunnskóla
borgarinnar að þeir geri vímu-
varnaráætlun fyrir sinn skóla.
Jafnframt verði i samvinnu
við vímuvarnarnefnd borgar-
innar unnið að íhlutunarregl-
um sem gilda skulu þegar
neyslu verður vart hjá nem-
anda.