Morgunblaðið - 02.11.1996, Qupperneq 30

Morgunblaðið - 02.11.1996, Qupperneq 30
30 LAUGARDAGUR 2. NÓVEMBER 1996 MORGUNBLAÐIÐ ____________AÐSENDAR GREINAR_ Árás Krisljáns Ragnars- sonar á Morgunblaðið „FÓLK í sömu at- vinnugrein má vart svo hittast, jafnvel þótt að- eins sé til skemmtunar og tilbreytingar, að umræðunum ljúki ekki með samsæri gegn al- menningi eða tilraunum til að hækka vöruverð.“ Þessi fleygu orð Ad- ams Smiths komu mér í hug þegar ég heyrði útundan mér í útvarp- inu fulltrúa á aðalfundi LIU skella uppúr og klappa fyrir formanni sínum þegar hann réðst með skömmum á rit- stjóra Morgunblaðsins. Undirrót skammanna var nefni- lega barátta Morgunbíaðsins gegn því kvóta„samsæri“ sem viðgengist hefur í skjóli ríkjandi fámennisvalds í sjávarútvegi og Kristján Ragnars- son fer fyrir. Árás Kristjáns Ragnarssonar á ritstjóra Morgunblaðsins var með öllu órökstudd. í stuttu máli sakaði hann ritstjórana um óheiðarleg vinnubrögð og misbeitingu valds. Hann fullyrti að „illmælgi og óvild“ byggi að baki málflutningi þeirra á kvótamálum og sagði þá beita blaðamönnum sínum „blygðunar- laust“ á fréttasíðum blaðsins í þágu einkaskoðana sinna. Hann kvað síð- an uppúr um það að „síðasti alvöru sósíalistinn" sæti nú á ritstjórastóli Morgunblaðsins. Það þarf vanstilltan mann til að lesa „illmælgi og óvild“ útúr rit- stjórnarskrifum Morgunblaðsins. Ritstjórnargreinar blaðsins eru yfir- leitt hófstillt umfjöllun um málefni dagsins, þar sem reynt er að gera sem flestum sjónarmiðum skil, og má jafnvel segja að þar sé á stund- um urn of slegið úr og i. Hin viku- legu Reykjavíkurbréf hafa áunnið sér þann sess að vera markverðasta greinargerð um þjóðmál sem völ er á í íslenskum fjölmiðlum. Þar er vissulega oft tekin eindregin af- staða, en hún er ævin- lega studd rökum. Rit- stjómarskrif Morgun- blaðsins eru aldrei per- sónuleg eða rætin, og ritstjórarnir eru ekki kunnir að því að fara offari í málflutningi. Ég get nefnt nær- tækt einkadæmi um vinnubrögð ritstjóra Morgunblaðsins í deilumálum af því tagi sem Kristján Ragnars- son hefur átt í við rit- stjóra blaðsins. Faðir minn, Ásgeir Jakobs- son, var um langt skeið á öndverðum meiði við ritstjóra Morgunblaðsins um stefnu Hafrannsóknastofnunar í físk- verndarmálum. Engu að síður fékk hann alltaf pláss í blaðinu til að gera grein fyrir skoðunum sínum í þessum efnum, og voru þó greinar hans um fiskifræðinga Hafrann- sóknar og „Lýsenkó“-áætlun þeirra, sem hann kallaði svo, bæði margar og langar. Þótt ritstjórarnir væru algerlega ósammála föður mínum í þessu mikilsverða máli, eins og fram kom hvað eftir annað í.rit- stjórnargreinum og Reykjavíkur- bréfi, þá hvöttu þeir hann fremur en löttu að skrifa um það á síðum blaðsins. Núverandi ritstjórar Morgunblaðsins hafa raunar gert blaðið að almennum vettvangi fyrir rökræðu um þjóðmál og blaðið sýn- ist opið fyrir öllum sjónarmiðum og taka fagnandi alvarlegum skoðana- skiptum. Ekki missir síður marks sú ásök- un- Kristjáns að blaðamönnum Morgunblaðsins sé „blygðunar- laust“ beitt í fréttaskrifum til að fylgja eftir einkaskoðunum ritstjór- anna. Það er ekki til í víðri veröld það fréttablað sem ekki ber með einum eða öðrum hætti vitni um áhugasvið ritstjóra sinna. Sú al- menna viðurkenning sem Morgun- blaðið nýtur sem fréttablað er til vitnis um að ritstjórum þess hefur tekist að gæta þess að láta áhuga sinn á einstökum málefnum ekki brengla grundvallarfréttamat sitt, þannig að fréttaheiðri blaðsins er ekki fórnað til að þjóna áhugamál- um ritstjóranna. Það er hins vegar gangurinn í allri blaðamennsku að blöð og aðrir ljölmiðlar taka upp á sína arma ýmis réttlætismál og reyna að halda þeim vakandi með ýmsum hætti. Til dæmis gæti fjöl- miðill einsett sér að fylgjast sér- Kristján Ragnarsson er holdtekja þess „fyrir- tækja-sósíalisma“, sem segja má að sé eitt helsta verkefni nútíma stjórnmála að kveða niður, segir Jakob F. Ásgeirsson, og bætir við að formaður LÍÚ berjist fyrir miðstýringu í sjávarútvegi. staklega vel með mannréttindabrot- um á Austur-Tímor eða ósamræmi í dómum íslenskra dómstóla í mál- um síbrotamanna o.s.frv. í slíkum tilvikum er oft fjallað um málið á fréttasíðum til að halda lesendum við efnið og reyna að skapa um það sterkt almenningsálit með þeim óbeina hætti að koma upplýsingum á framfæri. Það er ekkert óeðlilegt eða óvenjulegt við slíkt, hvað þá að um „blygðunarlaust“ athæfí sé að ræða. Þá er broslegt að fylgjast með tilraunum Kristjáns Ragnarssonar við að reyna að koma sósíalista- stimpli á ritstjóra Morgunblaðsins, því Kristján Ragnarsson er hold- tekja þess „fyrirtækja-sósíalisma“ sem segja má að sé eitt helsta verk- efni nútíma stjórnmála að kveða niður. Allt frá því Halldór Ásgríms- son varð sjávarútvegsráðherra, hafa stjórnvöld og öflugustu hags- munahóparnir í sjávarútvegi, með Kristján Ragnarsson í broddi fylk- ingar, talað einum rómi. Eitt gleggsta dæmið sem íslenska stjórnmálafræðin á um óeðlilega mikil áhrif hagsmunaafla í stjórn- kerfinu er gerð kvótalaganna. Kristján Ragnarsson hefur reyndar margsinnis sýnt það á ferli sínum að hann berst fyrir miðstýringu í sjávarútvegi. Hver var það t.d. sem vildi miðstýra öllum ferskfískút- flutningi landsins frá skrifstofu LÍÚ til að tryggja að markaðsverðið félli ekki?! Eins og Adam Smith fjallaði um á sínum tíma er það yfirleitt markmið atvinnurekenda þegar þeir bindast samtökum að reyna að tryggja hagsmuni sína gagnvart hinum óvægnu „lögmálum markað- arins“. Það gerist t.d. í kvótakerfi verslunarinnar fyrr á öldinni. Þá undu öflugustu innflytjendurnir vel við höftin, þegar búið var að tryggja þeirra hlut í kvótakerfinu - eftir það lá ekkert á að afnema höftin. Lærum við ekkert af sögunni? Á æsku- og skólaárum Kristjáns Ragnarssonar var við lýði kvóta- kerfi í öllum innflutningi og allri fjárfestingu í landinu, svo sem lesa má um í bók minni Þjóð í hafti (1988). Innflutningsverslunin var hneppt í kvótaviðjarnar á kreppuár- unum. Þá tókst Framsóknarflokkn- um með stjórnvaldsákvörðunum að auka hlutdeild SÍS í heildarinnflutn- ingi úr 10% í 30%. Er það ljótasta dæmi um misbeitingu pólitísks valds í allri okkar stjórnmálasögu. Þegar Sjálfstæðisflokkurinn settist í þjóðstjórnina 1939, komst á föst skipting um úthlutun innflutningsk- vótanna milli SÍS-hringsins og stór- innflytjendanna í Verslunarráði ís- lands, sem gerði það m.a. að verk- um að Sjálfstæðisflokkurinn hætti Jakob F. Ásgeirsson um hríð að beijast gegn höftunum. Bjuggum við því við höftin og kvóta- úthlutun á innflutningsleyfum í mismiklum mæli allt fram í Viðreisn. Eins og ég lýsi í bók minni þreifst í skjóli haftanna margvísleg spill- ing. Til dæmis myndaðist fljótlega svartamarkaður á leyfum, einkum leyfum til húsbygginga eða inn- flutnings á bílum og stærri heimilis- tækjum. Á sjötta áratugnum mátti auðveldlega selja leyfi til innflutn- ings á bíl að verðmæti 20. þús. kr. fyrir 70 þús. kr. Gekk þetta svo langt að það myndaðist vísir að einskonar stétt „pólitískra milliliða" sem notaði pólitísk áhrif sín og aðstöðu til að hagnast persónulega í skjóli haftanna með því að hafa meðalgöngu milli gjaldeyrisyfir- valda og þeirra sem sóttust eftir innflutningsleyfum. Bjarni Benediktsson sagði að pólitísk „úthlutunarstarfsemi" haftaáranna hafi verið að gera „allt heiðvirt stjórnmálastarf í landinu ómögulegt. Og ekki síst vegna þess,“ bætti hann við, „að úthlutun- arstarfið var í raun og veru það, að það var sama og verið væri að úthluta peningum; það var sama og verið væri að gefa stórgjafir þeim mönnum sem leyfín fengu. Jafnvel þó að þeir að öllu leyti færu í flestum tilfellum heiðarlega með sín leyfi, þá vitum við að þeirra lífs- uppeldi var undir þessu komið. Þarna komst ekki heiðarleg og eðli- leg samkeppni að, heldur einungis ákvörðun stjórnvaldanna um það, hver mætti lifa og hver ætti að deyja..." Á þetta ekki við um núverandi kvótaúthlutunarkerfi í fiskveiðum? í raun og veru hefur málflutning- ur ritstjóra Morgunblaðsins í kvóta- málum ekki snúist um annað en að sýna framá að það sé ranglát aðferð að fela stjórnmálamönnum að úthluta takmörkuðum gæðum sem margir sækjast eftir. Þeir hafa bent á þá sögulegu staðreynd að það hlýst margvísleg spilling af því að fela stjórnvöldum slíkt vald. Og þeir hafa sýnt fram á að eina ráðið sem þekkt er og kemur í veg fyrir þá spillingu, er að setja hin tak- mörkuðu gæði á uppboð. Hvernig kenna má slíkan mál- flutning við „sósíalisma“ liggur ekki í augum uppi. Höfundur er rithöfundur. Einnota sósíalistar FJÖLMIÐLAR láta sér verða tíð- rætt um hægri og vinstri í pólitík, eins og þau flokkunarheiti hafi ver- ið fundin upp í gær. Þetta á að nokkru rót að rekja til upplýsingafá- tæktar fjölmiðlamanna, skólagöngu þeirra, þar sem jafnvel átti að leggja áherslu á tansaníufræði í stað inn- lendra þjóðfélagsfræða og stans- lausrar og viðvarandi umræðu í þjóðfélaginu um stéttaskiptingu og launakjör. Því hefur verið haldið fram að börn komi illa læs úr skól- um og einstaklingar séu til ólæsir um tvítugsaldur. Hins vegar hefur aldrei verið kvartað undan því að skólafólk svona almennt séu ekki góðir sósíalistar. Nú þegar Jón Baldvin Hannibals- son hefur ákveðið að láta af for- mennsku í Alþýðuflokknum, þeim flokki sem hefur orðið fyrir hvað hatrömmustum árásum af hendi kommúnista, leita fjölmiðlar eftir upplýsingum og horfum í aðfara formannskosninganna í Alþýðu- flokknum hjá gömlum fjandvini Al- þýðubandalaginu, eins og komm- únistar einir geti upplýst hvemig þær kosningar muni fara. Þar sem kommúnistar eru þekktir fyrir að kunna ekki mannasiði í pólitík, svara þeir greiðlega spurningum fákunn- andi íjölmiðlamanna og koma til dyra eins og þeir einu sem færir séu um að upplýsa Alþýðuflokkinn um hvað honum sé fyrir bestu í form- annskjöri. Menn úr öðrum flokkum eru spurðir sömu spurningar. Þeir Rauðliðar vilja ólmir, segir Indriði G. Þor- steinsson, taka Alþýðu- flokkinn í gjörgæslu. svara velflestir að um það viti þeir ekki. Það hljóti að vera mál Alþýðu- flokksins. Þótt Berlínarmúrinn sé hruninn og Sovétríkin hafi endað sem efna- hagsleg rúst er auðheyrt á íslensk- um kommúnistum um þessar mund- ir, þessum sem tróðu sósíalisma í bömin en gleymdu að láta þau læra að lesa, að fyrr skal Alþýðuflokkur- inn liggja dauður pólitískt en hann komist upp með að neita að verða rauður. Kommúnistar óðu inn í Al- þýðuflokkinn og klufu hann nokkr- um sinnum. Þeir jafnvel treystu sér til að kljúfa Héðinn Valdimarsson úr Alþýðuflokknum. Það var á tím- um Vetrarstríðsins í Finnlandi. Skyldi vera kennt um það í skólum? Héðinn, um margt tröllvaxinn póli- tíkus, þoldi ekki faðmlag kommún- ista, en þá voru þeir um tíma ein- angraðir á þingi. Héðinn var farinn eftir árið. Nokkru seinna voru tals- menn kommúnista orðnir svo óðir út af styijaldarrekstri, að fara varð með þrjá þeirra til Englands. Þá unnu þeir gegn setuliðinu hér. Ástæðan: Sovétríkin voru komin í bandalag við nasista. Alþýðuflokk- urinn varð aldrei slíkur bakhjarl. Kommúnistar hafa frá því fyrir seinni heimsstyijöld unnið að því að ná Alþýðuflokknum undir sig. Yfirleitt hefur þeim ekki verið sjálf- rátt um djöfulganginn í pólitíkinni, enda lutu þeir fyrirmælum að utan. Nú er þeirri fyrirmælahríð lokið og sendiboðar vinstra valdsins ýmist dauðir eða á hælum. Engu að síður eru þeir í Alþýðubandalaginu komn- ir af stað aftur. Enn eru sendiboðar hafðir í ferðum en hringurinn er orðinn þrengri. Nú ganga þeir úr kommaflokknum yfír í krataflokk- inn og nota atkvæði sín samkvæmt handbókinni. Þannig koma þeir upp krísum í ungliðahópi kratanna, sem fjölmiðlar eru síðan fengnir til að fjalla um sem vandamál forustu á grafarbakkanum. Þetta eru allt þekkt vinnubrögð. En sósíalisminn, eins og kommúnisminn vill gjarna kallast á Vesturlöndum, er aðeins einnota. Það sýndi sig við fall Svét- ríkjanna, að það var ekki hægt að nota hann aftur. Og það á eftir að sýna sig við duldar aðgerðir og áhlaup vegna flokksþings Alþýðu- flokksins nú og síðar. Nú telja kommúnistar að aftur sé farið að vora hjá þeim. Nú heita þeir vinstra aflið hér á landi og væntanlega eitthvað ámóta annars staðar. Ljóst er af málfutningi þeirra, að þeir telja sig vera hand- hafa öreigastefnu. Það vill hins veg- ar svo til að vinstra afl fyrirfinnst í öllum pólitískum hreyfíngum og hefur enn ekki fundist sá aðili, sem einkarétt hefur á hugtakinu. Öll Norðurlönd hafa kosið yfir sig slík fím af velferð, að hér heyrist kvart- að yfir því að ekki haf- ist undan að borga fyr- ir hana. Nefndir hafa verið biðlistar að sjúkrahúsum þó ekki hafi frést af faröldrum. Staðreynd er að við voram ekki svona al- tekin hér áður. Ekki er vitað til að kommúnist- ar hafi verið beðnir for- sjár í velferðarríkjum Vesturheims. Nú vilja þeir hins vegar ólmir taka Alþýðuflokkinn í gjörgæslu hvort sem hann vill eða ekki og nefna það sameiningu. Þeir sameinuðu mikið í Sovétríkjunum á sínum tíma, bæði lifendur og dauða og mokuðu síðan yfir á eftir. Sem betur fer hefur Alþýðuflokk- urinn staðið af sér það álag sem hefur fylgt því á liðnum áratugum að vera einskonar eftirsótt gengil- beina á vegahóteli vinstri menns- kunnar í landinu. Þar hafa komm- únistar á biðilsbuxum, misjafnlega reiðfara, sótt að henni nótt og dag, stundum með bréf upp á það að austan að nú væri runninn upp bræðraþelstími demókrata og kommúnista. Sú skipan mála endaði með einum klofningnum. Eitt sinn slapp kunnur ritstjóri Alþýðublaðs- ins úr Rússlandi við finnsku landa- mærin á annarri skóhlífinni. Það var á þeim tíma þegar fulltrúar komm- únistaflokka erlendra ríkja í Sovét- ríkjunum þóttu slappit' í trúnni og frægur danskur kommúnisti hvarf sporlaust. Það fóru sem sagt engar sögur af skóhlífum hans. Sú bága reynsla, sem menn höfðu af komm- únistum og líftjóninu, sem fylgt gat gistingu í sovét hefur verið rak- in nokkuð síðan so- véska spilverkið hrundi. Samt er margt enn óljóst. Þótt íslend- ingar séu ekki marg- mennir virðist rauða veldið hafa sótt að þeim með peningaútlátum, viðurkenningum og blíðmælum og allt þeg- ið með þökkum - auð- vitað. Alþýðubandalagið vill ekki sameinast Al- þýðuflokknum til að styrkja demókrata til sóknar. Þau hjá Al- þýðubandalaginu vita sem er, að sá tími kemur að raunveruleg, pólitísk saga þessa öfgahóps til vinstri eða hægri eftir því hvað menn vilja kalla hann, kemur upp úr djúpunum og þá fyrst kynni svo að fara að rauðl- iðar mætu flekklausan Alþýðuflokk. Núna er meiningin að nota Alþýðu- flokkinn til að gera breytingar á pólitískri ímynd. En það er nokkuð langt síðan að kommúnistar gátu óáreittir setið yfir hlut Alþýðu- flokksins. Þeim tekst það væntan- lega ekki í þetta sinn nema þá vegna þekkinarleysís fjölmiðlamanna, sem tala alltaf um kommúnista sem heið- virða stjórnmálamenn með hjörtu samansett úr kristnum söfnuðum. Höfundur er rithöfundur. Indriði G. Þorsteinsson
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.