Morgunblaðið - 07.11.1996, Qupperneq 41

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 7. NÓVEMBER 1996 41
AÐSENDAR GREINAR
Jafnrétti
og lífskjör
fatlaðra
LANDSSAMTÖKIN
Þroskahjálp hafa að
undanförnu gagnrýnt
þá skerðingu á fram-
lagi til framkvæmda-
sjóðs fatlaðra sem
fram kemur í fjárlaga-
frumvarpi fyrir árið
1997. Félagsmálaráð-
herra hefur gert til-
raun til þess að gera
samtökin ótrúverðug í
augum þjóðarinnar
vegna gagnrýninnar í
stað þess að ræða mál-
efnalega um niður-
skurðinn og hafa við-
brögð hans vakið undr-
un. Því miður er gagn-
rýni samtakanna
hvorki byggð á misskilningi né
útúrsnúningi heldur staðreyndum
sem lesa má um í fjárlagafrum-
varpi fyrir næsta ár. I því stendur
að áætlaðar tekjur erfðafjársjóðs
séu 420 milljónir og að framlag í
framkvæmdasjóð fatlaðra verði 165
milljónir. Mismunurinn er 255 millj-
ónir króna. í lögum um málefni
fatlaðra segir í 39. grein að tekjur
framkvæmdasjóðsins séu m.a.
óskertar tekjur erfðafjársjóðs og
það er því augljóst að ekki á að
standa við fyrirheit sem Alþingi gaf
við setningu laganna. Því hefur
verið borið við að sjóðurinn hafi
verið skertur á síðasta ári og einn-
ig, að hluta hans hafi verið ráðstaf-
að í rekstur og að það afsaki fyrir-
hugaðan niðurskurð á næsta ári,
en því var mótmælt af Landssam-
tökunum Þroskahjálp á sínum tíma.
Skerðing sjóðsins nú er hins vegar
meiri en nokkru sinni fýrr og það
þrátt fyrir að tekið sé tillit til þess
að rekstri hafí verið létt af sjóðnum.
Ráðstöfunarfé sjóðsins til nýfram-
kvæmda og viðhalds verður sam-
kvæmt fjárlagafrumvarpinu 165
milljónir króna á næsta ári en er á
þessu ári til sömu verkefna um 300
milljónir króna. Samkvæmt fjárlög-
um 1996 fær framkvæmdasjóður-
inn 257 milljónir og auk þess fær
hann um 80 milljónir vegna sölu
eigna Vistheimilisins Sólborgar á
Akureyri og í frumvarpi til
fjáraukalaga fyrir árið 1996 er far-
ið fram á tæplega 90 milljónir til
viðbótar vegna vanáætlaðra tekna
erfðafjársjóðs 1995. Samkvæmt
þessu hefur framkvæmdasjóðurinn
a.m.k. um 430 milljónir króna til
ráðstöfunar á árinu 1996 og þrátt
fyrir að rekstrarliðum að fjárhæð
125 milljónum verði
létt af sjóðnum árið
1997 er um að ræða
aukna skerðingu milli
ára um a.m.k. 140
milljónir króna.
í 1. grein laga um
málefni fatlaðra segir
að markmið þeirra sé
„að tryggja fötluðum
jafnrétti og sambæri-
leg lífskjör á við aðra
þjóðfélagsþegna og
skapa þeim skilyrði til
þess að lifa eðlilegu
lífi“. Landssamtökin
Þroskahjálp taka heils-
hugar undir þessi
markmið og telja sig
starfa í anda þeirra.
Búseta fatlaðra á stórum sólar-
hrings-stofnunum tryggir fötluðum
ekki lífskjör á við aðra og það skap-
Staðreyndin er einfald-
lega sú, segir Guð-
mundur Ragnarsson,
að meiri peninga vantar
til málefna fatlaðra.
ar ekki skilyrði til að lifa eðlilegu
lífi. Þvert á móti bendir margt til
þess að það sé óæskilegt að dvelj-
ast langdvölum á slíkum stofnunum
og munu nær allir þeir sem til
þekkja í málefnum fatlaðra sam-
mála um að betri lausnir sé að finna
úti í samfélaginu. Það ber að skapa
fólki með fötlun skilyrði til þess að
búa í venjulegum húsum í venjuleg-
um íbúðarhverfum og gera þeim
kleift að taka þátt í hringiðu samfé-
lagsins í stað þess að aðgreina fólk
með fötlun og mismuna því með
því að búa því framtíðarheimili á
sólarhringsstofnunum.
Nú hefur verið boðuð sú stefnu-
breyting að fresta því að íbúar
Kópavogshælis fái aðra búsetu og
er það algerlega óviðunandi og svik
við þá sem þar búa, aðstandendur
þeirra og starfsfólk stofnunarinnar.
Að undanförnu hefur verið skipu-
lagt af kostgæfni hvernig best verði
staðið að brottflutningi íbúanna og
er afar óskynsamlegt að kasta þeirri
vinnu á glæ. Auk þess má benda
á, að mun dýrara verður að leggja
stofnunina niður á löngum tíma
vegna þess að þá er verið að reka
Guðmundur
Ragnarsson
hana of lengi hálftóma og óvissu-
ástand sem mun skapast hefur nei-
kvæð áhrif á starfsemina.
Það er löngu tímabært og skylda
okkar að gefa þessu fólki, sem búið
hefur í lokuðu umhverfi árum og
áratugum saman, kost á annarri
búsetu. Það er ekki í samræmi við
nútíma viðhorf til mannréttinda að
búa fólki heimili á sjúkrastofnun.
Það er notað sem afsökun fyrir
frestun á brottflutningi íbúa hælis-
ins að stytta eigi biðlista annarra
fatlaðra eftir húsnæði en ef frum-
varp til fjárlaga 1997 er skoðað
kemur því miður í ljós að engin til-
raun er gerð til þess, fyrir utan
eitt meðferðarheimili fyrir 5 ein-
hverf böm og ungmenni.
Ekki verður hjá því komist að
gera að umfjöllunarefni nýja og ein-
kennilega sýn á málefni fatlaðra
sem fram kom nýlega þegar félags-
málaráðherra lýsti yfir því að frem-
ur bæri „að gera þokkalega við sem
allra flesta en að gera yfirdrifið vel
við örfáa“ og að „það eru dæmi
þess að einn einstaklingur kosti 10
milljónir á ári og það finnst mér
mikið þegar litið er til þess að sum-
ir hafa hér um bil ekki neitt“.
Við þessi viðhorf er margt að
athuga og þá fýrst það, að fólk
kostar ekki peninga en hins vegar
getur þjónusta við fólk með fötlun
kostað fé og að ekki er vitað um
einstaklinga sem gert er yfirdrifið
vel við. Það er einnig ljóst að þeir
einstaklingar sem eiga við mjög
mikla fötlun að stríða og þá stund-
um samfara atferlistruflun þurfa
mikla og dýra þjónustuna og getur
sá kostnaður eflaust numið nokkr-
um milljónum króna. Það telst varla
stórmannlegt að gera þetta fólk að
blórabögglum fyrir þjónustuleysi
annarra með því að gefa í skyn að
þeir taki til sín allt fjármagnið.
Staðreyndin er einfaldlega sú að
meira fé vantar í málefni fatlaðra
til þess að unnt sé að veita viðun-
andi þjónustu.
Umræða um málefni fatlaðra
hefur iðulega beinst að því að gera
samanburð á þjónustu nú við þjón-
ustu fyrri tíma og er þá stundum
leitað langt aftur. Slík umfjöllun
hefur takmarkað gildi og væri eðli-
legra að beina henni inn á aðrar
brautir og væri til dæmis fróðlegt
að sjá samanburð á því hvernig
þjónustu við fatlaða er háttað í
nálægum löndum. Við berum okkur
gjarnan saman við Norðurlöndin
þegar fjallað er um ýmis þjóðfélags-
mál og það væri akkur í því að
skoða hvernig þjónusta er byggð
upp í þeim löndum og einnig hversu
mikið fé fer þar til málefna fatl-
aðra. Félagsmálaráðherra mætti
gjarnan beita sé fyrir slíkri úttekt
sem gæti leitt af sér nýja fram-
kvæmdaáætlun í málefnum fatlaðra
á íslandi. Landssamtökin Þroska-
hjálp munu styðja ráðherra í slíkri
vinnu og bjóða fram samvinnu um
hana.
Höfundur er formaður
Landssamtakanna Þroskahjálpar.
Þegar húsgögnin
skipta máli
Vönduö gæóahúsgögn
á góöu veröi!
Full búö af nýjum vörum
frá heimsþekktum
framleiðendum.
Hjá okkur eru
Visa- og
Euroraðsamningar
ávísun á staðgreislu
Sími 581-2275
Ármúla 8 - 108 Reykjavík
* tífr”
,

KJUKIJNGASTRIMIAR
Newman's Own Salsa sósu
meó léttsteiktu grammeti
2 mslc matarolía
6 kjúklingakringur
2 UruULur eóa 600 g
Newman s Own Salsa s<
250 g' spergilkál
250 g Llómkál
4 meáálstórar ^ulrœtur
Skerið kj
í 1/2 sm jiylcka
við góðan
sósunni út í og
Skerið grænmetið
úk 1 i n ga bri ng urna r þversutn
strimla og steikið í olíunni
llita í 3-4 mxnútur. Bætjð Salsa
Játið malla í 2-3 mínútur.
í kajfelega stóra kita
og steikið í olíunni á pönnu
viá vægan kita í 3-4 mxnútur.
á kera íram meá krísgrjónum.
Léttur Oj
bragágóáui* réttur.
NeWman'p Own Snlsa sósa
meáalsterU og sterU
KARL K. KARLSSON EHF.
Umlxósóili fyrir NcwmiÐi'i Qwn vöiur á ísltmh