Morgunblaðið - 29.11.1996, Blaðsíða 6

Morgunblaðið - 29.11.1996, Blaðsíða 6
6 FÖSTUDAGUR 29. NÓVEMBER 1996 MORGUNBLAÐIÐ \ FRÉTTIR N ámsmannahr eyfingarnar segja niðurskurð námslána 1992 hafa byggst á fölskum forsendum Segja eigið fé LÍN hafa rýmað um 1Vi milljarð í SKÝRSLU sem námsmannahreyf- ingarnar kynntu í gær segir að sam- kvæmt útreikningum Ríkisendur- skoðunar hafí eigið fé LÍN lækkað að núvirði um hálfan annan milljarð frá árinu 1992. í skýrslunni er þessi þróun rakin til hárra lántökugjalda og vaxta sem LÍN hefur þurft að greiða ríkissjóði. Vaxtakjör Lána- sjóðsins miðast við lánakjör ríkisins á innlendum markaði, en þau eru mun verri en á erlendum markaði, þaðan sem stærsti hluti af lántökum ríkissjóðs kemur. „Raunar má segja að ríkissjóður hafí sótt á annan milljarð króna til Lánasjóðs íslenskra námsmanna síð- astliðin 4 ár,“ segir í skýrslunni. Því er einnig haldið fram að yfír- vofandi greiðsluþrot Lánasjóðs ís- lenskra námsmanna, sem ríkisstjóm Davíðs Oddssonar hafí notað til að rökstyðja niðurskurð á námslánum árið 1992, byggðist á goðsögn. Dag- ur B. Eggertsson, höfundur skýrsl- unnar, segir að eiginfjárstaða LÍN hafí verið jákvæð um þijá milljarða að núvirði, miðað við 6% ávöxtunar- kröfu, eða svipuð og staða Búnaðar- bankans á sama tíma. Þó var ekki rætt um að yfírvofandi væri greiðslu- þrot hans. Lánasjóðurinn hafí einnig staðið betur en aðrir sambærilegir sjóðir í eigu ríkisins, hann hefði mátt reka í heilt ár án nokkurs beins ríkisframlags. „Ríkisstjóm Davíðs Oddssonar skorti til þess hugrekki að segja að hún vildi skera niður námslánin og leitaði því skjóls í goð- sögninni um greiðsluþrot Lánasjóðs- ins,“ segir Dagur. Vinna við skýrsluna hófst fyrir ári þegar menntamálanefnd Alþingis óskaði eftir gögnum frá Stúdentaráði Háskólans um áhrif breyttra laga um Lánasjóðinn á afkomu ungs fólk. í henni er því haldið fram að að niður- skurðurinn hafí valdið fækkun fjöl- skyldufólks í hópi námsmanna og að færri en áður hafí haldið í framhalds- nám erlendis. Aðalsteinn Leifsson, formaður Sambands íslenskra náms- manna erlendis, segir að lækkað lánshámark vegna skólagjalda leiði til þess að nú geti íslenskir náms- menn aðeins sótt tvo af hundrað háskólum sem bandarískt tímarit valdi nýlega bestu háskóla landsins, að teknu tilliti til kostnaðar. „Fram- haldsnám erlendis borgar sig nú að- eins ef styrkur fæst frá erlendri ríkis- stjórn," segir Aðalsteinn. Helmingur námsmanna undir fátækramörkum í skýrslunni er vitnað í könnun Félagsvísindastofnunar Háskólans á fátækt á íslandi 1994-1995 þar sem fram kemur að 49% námsmanna voru undir fátæktarmörkum en það er svipað hlutfall og hjá atvinnulausum. í skýrslunni segir enn fremur að þung endurgreiðslubyrði námslána útiloki stóran hluta námsmanna frá því að geta nokkum tíma eignast húsnæði. Bent er á mikinn aðstöðumun kyn- slóða til náms. „Elsta kynslóðin ólst upp við að aðeins efnaðar fjölskyldur gátu sent afkomendur sína til mennta. Þessu vildi hún breyta og gerði það. Frá árinu 1967 má segja að veitt hafi verið veruleg námsað- stoð á íslandi með námslánum. Þeg- ar endurgreiðslur þessara námslána- flokka eru bornar saman blasir við að endurgreiðslubyrði námslána er nú margföld í samanburði við eldri námslánakerfi.“ Morgunblaðið leitaði í gær við- bragða menntamálaráðherra en hann vildi ekki tjá sig fyrr en hann hefði kynnt sér innihald skýrslunnar. Gunnar Birgisson Stefndi í gjaldþrot GUNNAR Birgisson, formaður stjórnar Lánasjóðs íslenskra námsmanna, segir fullyrðingar námsmanna um nemum í fram- haldsnámi hafí fækkað rangar. Fólki í framhalds- námi hefur fjölgað frá 1992, en lán- þegum hefur fækkað. Allar fullyrðingar um góða stöðu Lána- sjóðsins fyrir 1992 eru einnig rang- ar. Þegar við komum að þessu varð að taka snarlega til svo að sjóðurinn yrði ekki gjaldþrota. Útstreym- ið úr honum var langtum meira heldur en framlag ríkisins auk endurgreiðslna. Bilið var brúað með dýrum lánum, á níu pró- sent vöxtum. Síðan þá höfum við verið að borga niður þessi óhagstæðu lán og eigum 2-3 ár eftir í að borga þau upp. Eiginfjárstaðan hefur versnað vegna þessara óhagstæðu lána, en mun batna aftur eftir að greiðslu lýkur.“ Gunnar rekur vandræði sjóðsins til ráðherratíðar Svav- ars Gestssonar. „Sjóðurinn var galopnaður. Það var betra að vera á lánum heldur en að vinna á hinum almenna vinnumark- aði. Fullt af fólki fór í nám til að geta notið námslána. Þau eru alls ekki léleg framfærsla miðað við til dæmis það sem öryrkjar njóta.“ Framlög til LIN sem hlutfall af heildarútgjöldum ríkissjóðs 1983-96 3,0 %- 2,5- ii. iin imi 1983 '84 '85 ’86 ’87 '88 '89 ’90 ’91 '92 ’93 '94 ’95 ’96 Meðalendurgreiðslur á ári af 1 milljón kr. kr. 98.909 námsláni kr. 62.500 — kr. 50.000 kr-5-533 2.933 I' : :1 1 '—1 Námslok 1970 1975 1980 1990 1995 Sýkna í meiðyrðamáli Skrifaði ekki greiiiina Morgunblaðið/Oddur Sigurðsson Flugmálasljórn | fær nýja flugvél HÆSTIRETTUR sýknaði í gær Signrð Má Jónsson, fyrrverandi ritstjórnarfulltrúa á vikublaðinu Pressunni, af kröfum Jóns Halldórs Bergssonar. Héraðsdómur hafði dæmt Sig- urð Má og tvo aðra fyrrum starfs- menn Pressunnar, Guðrúnu Kristjánsdóttur og Karl Th. Birg- isson, til að greiða Jóni Halldóri 570 þúsund krónur í miskabætur, birtingarkostnað og málskostnað og 50 þús. kr. í ríkissjóð í sekt vegna fjölmargra ummæla í grein sem birtist í Pressunni með stórri andlitsmynd af Jóni Halldóri á forsíðu blaðsins ásamt fyrirsögn- inni Frægasti flagari bæjarins. Sýkna Sigurðar Más byggist á að ekki hafi verið færð nægjanleg rök fyrir því að hann beri ábyrgð á hinum umdeildu ummælum. Leitt hafí verið í ljós að nafn hans hafí verið sett undir greinina án þess að samþykkis hans hafí verið leit- að. Tveir þriggja dómara í Hæsta- rétti töldu sannað að Sigurður hefði aðeins átt þann þátt í grein- innni að taka saman ferilsskrá um manninn sem einungis hafi haft að geyma lýsingu á saka- og gjald- þrotaferli hans. Þriðji hæstaréttar- dómarinn vildi staðfesta héraðs- dóminn. Landauk- inn gefur sig ekki LANDAUKINN sem myndaðist við Skeiðarárhlaup er 4-5 fer- kílómetrar. Vísindamenn fylgj- ast nú grannt með því hversu lengi hann endist, en Oddur Sig- urðsson, jarðfræðingur hjá Orkustofnun, segir að enn sjáist engin ummerki um að hann sé byrjaður a'ð eyðast. Á myndinni, sem tekin er 25. nóvember, sést landaukinn. Brimið brotnar á nýju ströndinni en fyrir innan hana sést eldri strandlínan. FLUGMÁLASTJÓRN hefur fest kaup á notaðri tveggja hreyfla. skrúfuþotu af gerðinni Beechcraft Super King Air B200 og kemur hún til landsins í síðari hluta janúarmán- aðar. Þorgeir Pálsson flugmálastjóri segir að brýnt hafi verið að ráðast í endurnýjun á flugvélakosti stofnun- arinnar vegna þess að núverandi flugvél Flugmálastjórnar sé komin til ára sinna og ýmis ný verkefni í sjónmáli fyrir nýja flugvél. Beechcraft Super King Air B200 flugvélin var smíðuð árið 1985, en henni hefur verið flogið í 2.800 flug- tíma sem þykir lítið miðað við aldur. Flugvélin er knúin tveimur 850 hest- afla hreyflum af gerðinni Pratt & Whitney PT6-42. Hámarksflughraði er rúmlega 500 km á klukkustund og hámarksflugdrægni vélarinnar er 1.850 sjómílur. Hún rúmar allt að 10 farþega. Nýja flugvélin kemur í stað 23 ára gamallar flugvélar sem Flugmála- stjóm rekur nú, en hún er af gerð- inni Beechcraft Super King Air E90. Nýja flugvélin er stærri, langfleygari, aflmeiri og hefur meiri burðargetu en gamla vélin, en hún tekur sex farþega. Þorgeir Pálsson sagði að þessi flug- vél hefði orðið fyrir valinu eftir ítar- lega skoðun enda talin besti og hag- kvæmasti kosturinn sem völ var á. Hann benti á að það væri kostur að nýja flugvélin væri af sömu gerð og sú gamla, en það sparaði m.a. kostn- að við þjáifun flugmanna. Rekstrar- kostnaður yrði þó hærri enda um stærri og aflmeiri vél að ræða. Hann sagði að kaupverð flugvélarinnar væri 95 milljónir króna, en til viðbót- ar kostaði aukabúnaður og ísetning hans 10-12 milljónir. Kaupin væru fjármögnuð með sölu á gömlu vél- inni, en áætlað verðmæti hennar er í kringum 25 milljónir, og með sér- tekjum. Tekið yrði lán til 10 ára sem yrði greitt niður með sértekjum Flug- málastjómar. Þorgeir sagði að næg verkefni væru fyrir flugvél Flugmálastjórnar. Henni hefði að jafnaði verið flogið um 500 stundir á ári undanfarin ár. Helstu verkefni væm flugprófanir á flugleiðsögukerfum og annað sérhæft mælingaflug, leitar- og björgunar- flug, flug með tæknimenn Flugmála- stjórnar til að sinna viðhaldi á marg- víslegum tækjabúnaði um allt land og flug með æðstu embættismenn ríkisins. Auk þess væru horfur á að flugvélin tæki að sér ný verkefni, t.d. fyrir Flugmálastjóm Bandaríkjanna og alþjóðaflugþjónustuna.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.