Morgunblaðið - 29.11.1996, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 29. NÓVEMBER 1996 31
LISTIR
Stofnfund-
ur og
fyrirlestur
STOFNFUNDUR samtaka
myndskreyta er starfa munu
innan FÍT, Félags íslenskra
teiknara, verður haldinn laug-
ardaginn 30. nóvember kl. 14
í Gerðubergi.
„Samtökin munu leitast við
að vera vettvangur skoðana-
skipta um stöðu myndskreyta í
dag og hagsmunamál þeirra.
Upplýsingar um sýningar, nám-
skeið og samkeppni verða að-
gengilegri og reynt verður að
auðvelda myndskreytum að
koma sér á framfæri. Með sam-
stöðu verður unnið að því að
bæta metnað og hag mynd-
skreyta og auka skilning á mik-
ilvægi myndskreytinga," segir
í kynningu.
Stofnfundurinn verður hald-
inn í Gerðubergi en þar stendur
nú yfír sýning á myndskreyting-
um í norrænum bamabókum.
Fundurinn hefst með því að
Sigurborg Stefánsdóttir heldur
fyrirlestur um íslenskar bóka-
kápur. Fyrirlesturinn er öllum
opinn og verður fundur mynd-
skreyta í beinu framhaldi af
honum.
Sínum augum
lítur hver ...
BOKMENNTIR
Itarnasaga
STEINMÚSIN
Höfundur: Jenny Nimmo. Teikning-
ar: Helen Craig. Þýðing: Arni
Amason. Umbrot: Edda Harðardótt-
ir. Filmu- og myndvinnsla:
Prenthönnun ehf. Prentun:
Isafoldarprentsmiðja hf. Bókband:
Flatey hf. Útgefandi:
Bamabókaútgáfan, 1996.62 síður.
„SÍNUM augum lítur hver á silfr-
ið“, segir gamalt spekiyrði, og því
fær steinmús að kynnast í þessari
sögu. Blíðuorðum og strokum hafði
hún kynnst hjá eiganda sínum,
Maríu, undi því glöð við sitt. En
María þurfti að bregða sér af bæ,
og fær frændfólk sitt, hjón með
börn sín, Ellu og Jonna, að gæta
húss og katta. Ella, sólskinssál, kom
strax auga á hver gersemi „músin“
var, þær urðu stöllur og röbbuðu
margt saman. Slíkt þótti Jonna, í
krumlu reiði og þrjózku, yfirmáta
heimskulegt. Þetta var sko engin
mús, heldur steinvala, líktist engu
öðru, mýs hafa jú skott! Því er ami
í drengnum að dálæti systur sinnar
á grjótinu, - barnaskapnum, leggur
sig allan fram um að fela þessa
ímyndun fyrir henni. Það tekst hon-
um sannarlega. Já, myrkrið í sál
hans gerði honum dvölina alla að
hreinni martröð. Þá er það, að kett-
irnir hennar Maríu, Moss og Minní,
koma „mýslu" til hjálpar, vekja
samvizku drengsins, og eftir að
foreldrar snáðans fengu að vita
orsök kuldans í honum, breytist
allt: Þau bjóða í heimsókn vini snáð-
ans, sem samstundis breytist í sól-
skinssál, eins og systirin; steinmús-
in úr „barasta gijóti" í virðulegt
leikfang í músarmynd. Dæmisaga
um, hvernig birta bijóstsins varpar
ljósi á viðfangsefni og braut.
Vel gert hjá höfundi. Þýðing
ágæt, þó orð sem ekkert erindi átti
í setningu læðist inn „ ... heill
hrærigrautur af röddum." (9), en
slík mistök eru hrein undantekning.
Myndir mjög góðar og prentverk
vel unnið.
Sig. Haukur
Nýjar bækur
Ur djúpunum
eftir Wilde
ÚR DJÚPUNUM eftir
Oscar Wilde í þýðingu
Yngva Jóhannessonar
hefur verið endurútgef-
in. Bókin kom út áður
1926. Oscar Wilde var
þekkt leikrita- og ljóð-
skáld. Skáldsagan hans
Myndin af Dorian Gray
hefur komið út í ís-
lenskri þýðingu. Hann
þótti óviðjafnanlega
fyndinn og orðheppinn.
í kynningu segir:
„Árið 1895 þegar Oscar
Wiide stóð á hátindi
ferils síns var hann
ákærður fyrir kynvillu
og dæmdur í tveggja ára fangelsi
fyrir siðferðisbrot. Fangavistin hafði
mikil áhrif á hann og tvö verka hans
tengjast henni. Úr djúpunum, sem
hann skrifaði í fangelsinu og Kvæð-
ið um fangann."
Þessi nýja útgáfa bókarinnar Úr
djúpunum er gefin út til minningar
um þýðandann Yngva Jóhannesson,
sem hefði orðið 100 ára 16. ágúst
Oscar
Wilde
Yngvi
Jóhannesson
sl. ef hann hefði lifað. Eysteinn
Björnsson ritar formála um Oscar
Wilde. Gils Guðmundsson ritar eft-
irmála, Aldarminning Yngva Jó-
hanjiessonar.
Útgefandi er Hörpuútgáfan. Útlit
og hönnun bókarinnar, sem er 149
bls., annaðist Halldór Þorsteinsson,
Oddi hf. Prentvinnsla er unnin af
Odda hf.
Listastefna
í Berlín
Listastefna var nýlega haldin í Berlín og
þótti tíðindum sæta. Hjálmar Sveinsson
fór á listastefnuna og kynnti sér málið.
Svæðið liggur í hring og gallerí-
unum skipað eftir stafrófsröð. Eg
geng hringinn rangsælis. Fyrsta
galleríið á vinstri hönd heitir Nic-
olai Werner, eftir eigandanum sem
er frá Kaupmannahöfn. Nicolai er
varla nema 24 ára og mig minnir
að ég hafi lesið einhverstaðar að
hann þyki mjög snjall í sínu fagi.
Sýningarbásinn er kannski 12 fer-
metrar og þar er hvítur Mercedes
Benz með tveimur gjallarhornum
þar sem einhver talar arabísku og
er mikið niðri fyrir. Á gólfinu í
vinstra horni bássins stendur sjón-
varpsskermur og þar getur að líta
ungan mann sem er kannski að
fara út að skemmta sér og dansar
villtan dans í herberginu sínu.
Hann er vatnsgreiddur, feitur og
fölur á svörtum sokkum einum
fata. Sennilega er komin meiri
gleði í myndlistina en var fyrir
nokkrum árum, hugsa ég. En vera
má að það sé örvænting í gleð-
skapnum. Svona eins og á íslensk-
um bar þegar klukkuna vantar
ekki nema tíu mínútur í þrjú og
farið að hilla undir lok tíunda ára-
tugarins, þessa allra allra síðasta
áratugar aldarinnar og árþúsunds-
ins.
Berlín á kortið
Listastefnur eru umdeildar.
Sumir verða ævir þegar minnst er
á þær og segja að kaupahéðnar
og víxlarar hafi gert helgidóm list-
arinnar að ræningjabæli. Aðrir
vilja meina að listastefnur séu heið-
arlegri en allar stóru yfirlitssýning-
arnar á fínu listasöfnunum. Það
komi engir listfræðingar nálægt
listastefnum til að klæða listina í
einhvern háspekilegan búning.
Fólk standi bara frammi fyrir verk-
unum eins og þau koma af skepn-
unni - og verði um leið að horfast
í augu við þá staðreynd að á endan-
um snýst næstum allt um kaup og
sölu. Liststefnur eru haldnar í
Köln, Frankfurt og Basel og nú
hefur Berlín bæst í hópinn.
Berlín var varla til á landakorti
galleríheimsins og allt í einu vilja
allir koma hingað. Frést hefur að
flótti sé brostinn í lið galleríista í
Köln - mikilvægustu galleríborg
Evrópu. Enginn vill vera síðastur
að yfirgefa sökkvandi skip. í kynn-
ingarbæklingi segir að listastefnan
í Berlín verði haldin árlega í nóv-
emberbyijun og að þangað verði
aðeins boðið framsæknum gallerí-
um. Já, galleríum sem hjálpa sínu
listafólki að vaxa og þróast og
hugsa ekki bara um að græða pen-
inga. Til að gera langt mál stutt
var 130 völdum galleríum frá 16
löndum boðið að sýna á 12.500
fermetra gólffleti.
Ljósmyndir
og málverk
Ljósmyndir eru mjög áberandi;
flestar flennistórar og í lit. Þarna
eru myndir eftir Þjóðveijann Andr-
eas Gusky af hótelum, flugvöllum,
bílum og fjöllum. Sjónarhornið er
afar vítt í myndum Gurskys og
manneskjurnar smáar eins og í
málverkum Breugels. Gursky er
góður listamaður en það er óþarfi
að herma eftir honum. Svo er mik-
ið af litglöðum myndum af ungl-
ingsstelpum og vonlausri X-kyn-
slóðinni. Einhverstaðar hanga fal-
legar myndir sem Bandaríkjamað-
urinn John Copland tók af eigin
kroppi: gömlum, feitum og loðnum.
í bás sem tilheyrir Parísargallerí-
inu Philippe Rizzi hanga þrjú blá-
leit málverk upp á vegg. A einu
þeirra er dálítið undarlegt par
kviknakið. Hvít vera, sem er eins
konar sambland af John Copland
og meinlausu norsku trölli, og svört
vera með löng kvenleg augnhár
FRÁ listastefnunni í Berlín.
EITT af þessum stjörnuskotum er Ólafur Elíasson.
og flírulegt glott. Ég man ekki
hvað myndin heitir en listamaður-
inn er enginn annar en Hallgrímur
Helgason.
íslenzkt, stjörnuskot
Listastefnurt geta skipt sköpum
fyrir ungt listafólk, því það kemur
oft fyrir að mikilvægir sýningar-
stjórar, safnstjórar og safnarar
uppgötvi þar efnilegar listaspírur.
Og þegar það gerist þá getur allt
farið af stað. Þörfin fyrir nýtt blóð
og frumkrafta eykst í réttu hlut-
falli við alla þá ofgnótt myndlistar
og myndefnis sem flæðir um heim-
inn á vorum dögum. Allt í einu er
nýjum nöfnum skotið upp á
stjörnuhimininn og þá gerist sjálf-
krafa að ekki er haldin ein einasta
sýning í allri Evrópu án þessara
nafna. Og alltaf sömu nöfnin því
þau fá áru í kringum sig og enginn
þarf að spyija fyrir hvað þau
standa. Eitt af þessum nöfnum,
þessum stjörnuskotum er íslend-
ingurinn Ólafur Elíasson, „Der
Islánder Ólafur Elíasson“, eins og
hann er alls staðar kynntur. Ég
hitti hann í sýningarbás Berlínar-
gallerísins Neugerriemschneider
þar sem hann situr við stórt hvítt
kúluhús sem minnir á borholuhúsin
á íslandi. Hægt er að ganga inn
í húsið og þar blikkar ljós eins og
í teknódiskóteki og vatnssúla stíg-
ur upp í glerhólki. Og þegar ég
kem út úr þessu húsi sé ég hvar
íjölmargar ljósmyndir af íslenskum
fossum standa upp við skilrúm í
básnum. Ólafur er með græna
baseball-húfu og ég spyr hann
auðvitað hverra manna hann sé,
eftir að hafa kynnt mig kurteis-
lega. Ég er fæddur og uppalinn í
Danmörku, segir hann á fallega
bjagaðri íslensku, en faðir minn
er íslenskur. Ég er auðvitað Dani
en líka íslenskur. Annars finnst
mér þjóðerni ekki skipta svo miklu
máli. Ég get ekki verið annað en
sammála Ola og spyr hann hvernig
honum lítist á. Tja, ljósmyndin er
áberandi, segir hann, en annars
fylgist ég nú voða lítið með. Ég
er svo niðursokkinn í mína hluti,
en nú þarf ég víst að drífa mig.
Ég er að fara út að borða með
galleríista frá Frankfurt.