Morgunblaðið - 03.12.1996, Blaðsíða 20

MORGUNBLAÐIÐ
5 j m'y.! jhhmr-'i S 'i ioa ■
20 ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER 1996
NEYTENDUR
ERLENT
Röng vörumerking á VSOP kjöti
Lambahryggur
reyndist vera
hangikjöt
Ólga innan NATO
vegna stækkunar
HERÆFING hjá Atlantshafsbandalaginu.
TUGIR viðskiptavina Hagkaups
sem hafa keypt VSOP dijon krydd-
aðan lambahrygg hafa kannski
staðið í sömu sporum og viðskipta-
vinurinn sem ætlaði að matreiða
ferskan lambahrygg um helgina.
Eftir nokkrar mínútur fann kokk-
urinn að þessi fíni hangikjötsilmur
sveif um eldhúsið. Von var á gest-
um innan stundar og forráðamenn
hjá Hagkaup í Hólagarði brugðust
skjótt við og komu með nýjan Dijon
hrygg í ofninn. Enn gaus upp sami
ljúfi hangikjötsilmurinn en allt
meðlæti sem búið var að matreiða
var gert fyrir ferskan lambahrygg.
Verslunarstjórinn hjá Hagkaup í
Hólagarði kom að vörmu spori með
nautalundir.
Óskar Magnússon forstjóri Hag-
kaups segir um mistök í merking-
um að ræða hjá Sláturfélagi Suður-
lands en um 65 Dijon hryggi var
ULTRA hreinol er nýr uppþvotta-
lögur sem kominn er á markað í
tilefni þess að sápugerðin Hreinn
hefur nú verið starfrækt í um eitt
ár á Dalvík. Hreinn hefur framieitt
Hreinol óslitið frá árinu 1961, fyrst
í Reykjavík en síðasta ár á Dalvík.
Grænn hreinol hefur verið einn
vinsælasti uppþvottaiögur á ís-
lenskum markaði síðustu áratugi
og eru nú auk hans framleiddir
gulur hreinol og ultra hreinol.
Ultra hreinol er framleiddur úr
lífrænum umhverfisvænum efnum,
að ræða. „Umræddir hryggir hafa
verið teknir úr sölu og hryggir
merktir sem léttreyktir komnir í
hillur okkar,“ segir Óskar.
„Dijon hryggurinn hefur frá upp-
hafí verið léttreyktur og sykursalt-
aður og kryddaður með Dijon sin-
nepi, púðursykri og koníaki. Fimm-
berjalambið er einnig léttreykt með
þessum hætti. Þessar tvær VSOP
vörutegundir eru einungis lét-
treyktar í eina og hálfa klukku-
stund sem er mjög ólík reyking frá
hangikjöti sem liggur í reyk í 48
klukkustundir. Slík léttreyking gef-
ur því aðeins lítinn keim og því var
ekki talin í upphafí ástæða til að
merkja það sérstaklega fyrr en
ábending barst frá viðskiptavini og
eftir það var orðinu léttreykt bætt
við sem undirfyrirsögn á merkimiða
kjötsins", segir Steinþór Skúlason
forstjóri Sláturfélags Suðurlands.
hann er mildur fyrir hendur og
sérlega áhrifaríkur á erfíða fítu,
en einungis þarf að nota nokkra
dropa í venjulegan uppþvott. Ultra
hreinol stenst allan samanburð við
erlenda framleiðslu, en hann er
framleiddur með sérstöku tilliti til
efnasamsetningar íslenska vatns-
ins.
Lindá í Reykjavík annast dreif-
ingu á vörum sápugerðarinnar
Hreins á höfuðborgarsvæðinu, en
í öðrum landshlutum er hún í hönd-
um ýmissa heildsala.
Atlantshafsbandalagið
verður stækkað til
austurs á næstunni
hvað sem mótbárum
Rússa líður. Helsti
vandi NATO varðar
hins vegar ekki þær
þjóðir, sem komast að,
heldur hinar, sem
verða skildar eftir.
Hvernig á að sýna
þeim fram á að ekki
sé verið að ofurselja
þær valdi Rússa?
Brussel. The Daily Telegraph.
HELSTU stjórnarerindrekar og
hernaðarsérfræðingar á Vestur-
löndum glíma nú við eitthvert erf-
iðasta vandamál, sem blasað hefur
við Atlantshafsbandalaginu
(NATO) frá því að Berlínarmúrinn
féll. Spurningin er hvernig útskýra
eigi fyrir þjóðum Austur-Evrópu,
sem vilja hver um aðra þvera
ganga í NATO, að þeim verði
meinuð aðild. Embættismenn
bandalagsins gera sér grein fyrir
því að helsti vandinn samfara því
að stækka NATO til austurs verð-
ur fólginn í því að eiga við þá, sem
þarf að hafna. Ekki minnkar vand-
inn við það að Rúmenar og Slóven-
ar, sem hingað til var talið að
ættu litla möguleika á að bætast
í hóp NATO-ríkja, eru skyndilega
komnir fremst í röðina.
NATO hefur aðeins nokkra
mánuði til stefnu. Þá þarf að vera
búið að ákveða hvernig gera á
þeim, sem ekki komast að, grein
fyrir ótíðindunum. Fari það úr-
skeiðis er ekki aðeins hætta á að
Evrópu verði skipt á ný, heldur
gætu komið fram utangarðsríki,
sem yrðu dæmd til að búa í skugga
Rússlands. Eitt er hins vegar víst:
bandalagið verður stækkað og
gerð verður grein fyrir því næsta
sumar hverjir komast að.
Rússnesk stjórnvöld hafa meira
að segja sætt sig við að tilhögun
öryggismála í Evrópu muni breyt-
ast, þótt þeir haldi áfram að mót-
mæla, nú síðast í gær þegar Víkt-
or Tsjernomýrdín, forsætisráð-
herra Rússlands, lýsti yfir því að
stækkun NATO mundi draga nýj-
ar línur skiptingar í Evrópu á fundi
Öryggis- og samvinnustofnunar
Evrópu í Lissabon.
Tekist hefur að sefa ótta þeirra,
sem töldu að stækkun jafngilti því
að draga úr vægi NATO og ný
aðildarríki mundu fremur vera í
hlutverki neytandans en að leggja
sitt af mörkum til varnarsam-
starfsins í bandalaginu.
Afdrifarík athöfn
Innan bandalagsins óttast menn
hins vegar enn að þegar greint
verður frá „sigurvegurunum“
verði útkoman útgáfa stjórnarer-
indrekans af Óskarsverðlaunaaf-
hendingunni. Slík „athöfn" gæti
orðið afdrifarík fyrir alla Evrópu.
„Sigurvegararnir" mundu fagna
taumlaust, en hinir kreista fram
bros fyrir myndavélamar og
kvarta sáran bak við tjöldin.
Stækkunin gæti einnig grafið
undan vestrænum umbótum og
aukið óstöðugleika í austrinu, þótt
tilgangurinn með henni sé hið
gagnstæða.
Þegar leiðtogar Atlantshafs-
bandalagsríkjanna koma saman í
Brussel næsta sumar munu þeir
sennilega ekki vita hvaða ríki fá
inngöngu. Þegar þeir hafa náð
samkomulagi verður listi yfir hina
heppnu settur í lokað umslag.
Þegar umslagið verður opnað við
hátíðlega athöfn mun athyglin
beinast að utangarðsríkjunum.
„Fjölmiðlar munu spuija þá, sem
fóru halloka: „Hvernig líður ykkur
eftir að hafa verið hafnað? Hvern-
ig ætlið þið að útskýra þetta fyrir
öllum heima?““ sagði ónefndur
embættismaður Atlantshafs-
bandalagsins.
Einfalt virðist að leysa málið
með því að ákveða listann fyrir-
fram og láta alla umsækjendur
um NATO-aðild vita áður en til-
kynnt verður um stækkunina. En
þá þyrfti að ákveða hvaða ríkjuni
yrði bætt við án þess að leiðtogar
bandalagsins hittust. Einnig eru
önnur viðkvæm mál, til dæmis
hveijir verða látnir vita fyrst.
Ótti við upplýsingaleka
Margir embættismenn NATO
vilja draga sem lengst að taka
ákvörðun af ótta við upplýsinga-
leka. Ýmis leyndarmál kunna að
vera varðveitt í höfuðstöðvum
NATO, en óljúgfróðir menn segja
að sjaldnast sé hægt að treysta
því að trúnaður ríki lengi um
ákveðin mál.
Utanríkisráðherrar aðildarríkja
NATO hittast 10. desember til að
ákveða hvernig eigi að bjóða nýja
félaga í bandalaginu velkomna og
hugga hina. Ný aðildarríki verða
látin vita næsta sumar og munu
þau fá inngöngu á 50 ára afmæli
NATO árið 1999.
William Roth, öldungadeildar-
þingmaður frá Bandaríkjunum,
sem nýverið tók við forustu í Atl-
antshafsráðinu, þingmannasam-
kundu NATO, af Þjóðverjanum
Karsten Voigt, kvaðst vona að
hægt yrði að veita fyrstu nýju
aðildarríkjunum inngöngu í NATO
eftir tvö ár þegar bandalagið verð-
ur 50 ára.
„Við erum að reyna að tryggja
stöðugleika og öryggi í Mið- og
Austur-Evrópu," sagði Roth á
ferðalagi um höfuðborgir fjögurra
bandalagsríkja í Evrópu. „Mark-
mið okkar er að vera opnir, ekki
lokaðir, efna til samstarfs, ekki
ágreinings.
Talsmenn NATO segja að verið
sé að leggja mat á það hvaða ríki
séu reiðubúin til að ganga í banda-
lagið og færast undan þegar spurt
er hvort ótti við harkaleg viðbrögð
Rússa muni ráða einhveiju um
valið.
„Það er ljóst að af þeim 11 ríkj-
um, sem til greina koma, verður
ekki öllum veitt innganga í
einu ... og það er því mikilvægt
að við gerum grein fyrir því jafnt
með orðum sem gerðum að um
er að ræða áframhaldandi ferli,“
sagði Roth og bætti við: „Við erum
að leita sérstaks sambands um
samstarf við Rússa. Rússneskt
lýðræðisríki hefur ekkert að ótt-
ast.“
Lögð er áhersla á að enn hafi
ekki verið gerður listi. Haft er
fyrir satt að forgangsröð ríkja
breytist stöðugt. Um nokkurt
skeið hefur verið gert ráð fyrir að
Pólveijar, Tékkar og Ungveijar
verði fyrstir í röðinni. Útilokað er
að Slóvakar fái inngöngu eins og
stendur, þökk sé gerræðislegum
vinnubrögðum Vladimirs Meciars
forsætisráðherra. Leiðtogum
Eystrasaltsríkjanna hefur verið
sagt að þeim sé ýmislegt að van-
búnaði og geti því ekki gengið í
NATO, en hin raunverulega
ástæða fyrir því að þau fá ekki
inngöngu er sú að ekki má styggja
Rússa.
Slóvenar og Rúmenar
líklegir
Slóvenar hafa sýnt óvæntan
styrkleika undanfarið. Sagt er að
bandaríska varnarmálaráðuneytið
reki þungan áróður fyrir hönd
Slóvena á þeim forsendum að
þannig muni opnast gluggi að ríkj-
um gömlu Júgóslavíu og land-
fræðileg tengsl myndast við Ung-
veijaland.
Þá eru miklar líkur taldar á að
Rúmenum verði veitt innganga og
kann það að koma ýmsum spánskt
fyrir sjónir. Frakkar hafa þrýst
mjög á að Rúmenum verði hleypt
inn í NATO, enda er Rúmenía eina
landið í Austur-Evrópu, sem þeir
hafa náin tengsl við. Rúmenar
voru einnig fyrsta ríkið, sem gekk
inn í friðarsamstarf NATO við ríki
utan bandalagsins. Rúmenar hafa
gert umbætur í hernum með góð-
um árangri og fyrir rúmri viku
kusu þeir umbótasinnaðan forseta,
sem sækir fyrirmyndir sínar í vest-
ur. Háttsettur stjórnarerindreki í
Brussel sagði að erfitt væri að
gagnrýna Rúmena. Sagt er að
fari Frakkar í hart vegna þessa
máls gæti orðið fjaðrafok í Bruss-
el á næstu mánuðum.
Kostar 115
krónur að
láta loga á
aðventuljósi
Á SUNNUDAGINN settu marg-
ir sjö arma aðventuljós út í
glugga og ýmsir hafa þann hátt-
inn á að láta ljósið loga dag og
nótt út desembermánuð. Að
sögn Ólafs Björnssonar notend-
aráðgjafa hjá Rafmagnsveitu
Reykjavíkur má gera ráð fyrir
að ef perurnar eru 3 wött hver
sé kostnaðurinn við að láta loga
Ijós nótt og dag út desember-
mánuð 115 krónur.
Morgunblaðið/Rax
Ultra hreinol
á markaðinn
ti
>
i
I
)
1
I
í'
>
I
i
I
i
r
i

*