Morgunblaðið - 03.12.1996, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Jeltsín hyggst
reka yíirmami
landhersins
Moskvu. Reuter.
SKÝRT var frá því í gær að Borís
Jeltsín, forseti Rússlands, hygðist
víkja Vladímír Semjonov hershöfð-
ingja frá sem yfirmanni rússneska
landhersins en hefði ekki enn undir-
ritað tilskipun um brottvikninguna.
Embættismenn í varnarmála-
ráðuneytinu í Moskvu sögðu að
Jeltsín hefði samþykkt að víkja
Semjonov frá vegna „aðgerða sem
flekka heiður hershöfðingjans og
hæfa ekki stöðu hans“. Þeir vildu
Asakanir
um mann-
réttindabrot
London. Reuter.
Mannréttindasamtökin Amnesty
International gagnrýndu í gær pa-
lestínsku stjórnina og sögðu mann-
réttindabrot hafa færst í aukana á
sjálfstjórnarsvæðum Palestínu-
manna á undanförnum 2 árum.
„Fórnarlömb hrottalegra pynt-
inga og annarrar valdníðslu þora
ekki lengur að hefja upp raust sína
og segja til nafns vegna hótana,“
sagði í yfirlýsingu samtakanna.
I skýrslu þeirra segir að „and-
rúmsloft óttans" verði stöðugt meira
áberandi á svæðum Palestínu-
manna, blaðamenn hafi verið hand-
teknir fyrir að greina frá misbeit-
ingu valds, blöðum þeirra lokað og
mannréttindafrömuðir ofsóttir.
Segir þar að samtökin hafi í
mörgum heimsóknum fundið mörg
dæmi um að palestínskar öryggis-
sveitir hafi framið mannréttindabrot
í lögsögu stjórnar Palestínumanna.
Þar á meðal væru „pólitískar geð-
þóttahandtökur og langt gæsluvarð-
hald mörg hundruð meintra stjórn-
arandstæðinga án ákæru eða réttar-
halda“ og algengt væri að menn
væru pyntaðir og myrtir án dóms
og iaga.
þó ekki skýra nánar frá því hvað
hann væri sakaður um.
„Þetta kom mér algjörlega í opna
skjöldu,“ hafði fréttastofan Inter-
fax eftir Semjonov. Hann sagði við
dagblaðið Ízvestía að varnarmála-
ráðherrann hefði sagt honum að
hann yrði rekinn vegna „viðskipta-
starfsemi" eiginkonu hans, er starf-
ar hjá rússneska fyrirtækinu Ros-
vertol, sem framleiðir þyrlur. Hann
hygðist höfða mál gegn ráðherran-
um vegna málsins.
Ekki bendlaður
við spillingu
Rússnesk blöð hafa að undan-
förnu birt greinar um meinta spill-
ingu meðal æðstu manna hersins
en allir, sem hafa verið nefndir í
því sambandi, hafa vísað sakargift-
unum á bug. Semjonov hefur hing-
að til ekki verið bendlaður við spill-
ingu og Interfax hafði eftir sak-
sóknurum hersins að hann væri
ekki á meðal nokkurra embættis-
manna sem sæta rannsókn vegna
gruns um spillingu. Fyrrverandi
samstarfsmaður Semjonovs, Edú-
ard Vorobjov, sem á sæti í varnar-
málanefnd Dúmunnar, sagði þó að
hershöfðinginn bæri ábyrgð á
vanda hersins eins og aðrir yfir-
menn hans.
Mikil óánægja ríkir innan hersins
vegna fjárskorts og ófara hans í
stríðinu í Tsjetsjníju. ígor Rodíonov,
sem var skipaður varnarmálaráð-
herra í júlí, hefur gengið erfiðlega
að treysta tök sín á yfírstjórn hers-
ins og berst nú fyrir auknum fjár-
framlögum til að greiða laun her-
manna og afstýra frekari upplausn
innan hersins.
Semjonov var yfirmaður sovéska
landhersins árið 1991 þar til Sovét-
ríkin leystust upp í desember sama
ár. Hann var skipaður yfirmaður
rússneska landhersins árið 1992.
Aðstoðarmaður hans, Anatolí
Golovnjov, á að gegna embættinu
til bráðabirgða.
Reuter
Alnæmisdagur
um allan heim
MILLJÓNIR manna um heim
allan komu saman á sunnudag
til að minna á baráttuna gegn
alnæmi og til að leggja áherslu
á alþjóðlegt átak gegn þessum
mikla vágesti. Talið er, að 22
milljónir manna séu ýmist sjúk-
ar eða smitaðar af alnæmi og
að minnsta kosti sex milljónir
eru látnar. Þessi mynd er frá
Bombay á Indlandi og er stytt-
an sjálfur alnæmisárinn. Um
fimm milljónir Indveija hafa
sýkst nú þegar og óttast er, að
þeir verði orðnir 20 milljónir
um aldamót.
rsCtí
0 HfALTH
Tfi IjfU
}f 15 YÖUR5
Gorbatsjov
g’agnrýnir
þýsku
stjórnma
Segir dómskerfið
notað til aðjafna
metin við leiðtoga
A-Þýskalands
Berlín. Reuter.
MÍKHAÍL Gorbatsjov, fyrrverandi
forseti Sovétríkjanna, sakaði þýsk
stjórnvöld í gær um að reyna að
jafna metin við leiðtoga gamla
Austur-Þýskalands með því að
bijóta loforð sitt um að sækja þá
ekki til saka fyrir gerðir, sem
hefðu verið löglegar í stjórnartíð
þeirra. Sagði hann að þess væru
greinileg merki að verið væri að
nota dómskerfið til að koma fram
hefndum og ákveðnir menn væru
„á nornaveiðum".
Þessi orð Gorbatsjovs eru í yfir-
lýsingu, sem hann gaf út til stuðn-
ings Egon Krenz, síðasta harðlínu-
leiðtoga Austur-Þýskalands, og
þremur öðrum fyrrverandi ráða-
mönnum. Mennirnir fjórir hafa
verið dregnir fyrir rétt fyrir þá
stefnu að láta landamæraverði
skjóta hvern þann, sem reyndi að
flýja til vesturs yfir landamæri
Austur-Þýskalands.
Segir loforð
brotið
„Þegar Þýskaland sameinaðist
1989-90 var gert samkomulag,
bæði í trúnaði og á opinberum
vettvangi, við vestur-þýska ráða-
menn um að umdeild atriði, þar á
meðal aðgerðir, sem ekki brutu í
bága við austur-þýsk lög, yrðu
ekki leyst með málsókn á hendur
fyrrverandi pólitískum andstæð-
ingum,“ sagði í bréfinu, sem Diet-
er Wissgott, lögfræðingur Krenz,
lagði fram í réttarhöldunum í
gær. Krafðist lögmaðurinn þess
að Helmut Kohl kanslari yrði lát-
inn bera vitni og bætti við segði
Gorbatsjov satt ætti að láta málið
niður falla.
>
>
>
>
i
\
I
t
L
D
[
i
l
Líkur á samkomulagi
um stöðugleikasáttmála
Brussel. Reuter.
LÍKLEGT er talið að samkomulag
um svokallaðan stöðugleikasátt-
mála, sem á að treysta væntanlegt
Efnahags- og myntbandalag Evr-
ópu (EMU) í sessi, náist á leiðtoga-
fundi Evrópusambandsins í Dublin
í næstu viku.
Fjármálaráðherrar Evrópusam-
bandsríkjanna sátu í gær á löngum
fundi í Brussel og toguðust á um
ákvæði stöðugleikasáttmálans.
Þýzkaland Ieggur ofuráherzlu á
að skilyrði hans verði afar ströng,
til að koma í veg fyrir að trúverð-
ugleiki hinnar væntanlegu Evr-
ópumyntar veikist vegna halla-
rekstrar ríkissjóðs í einstökum
aðildarríkjum EMU.
Samkomulag hefur náðst um
að aðildarríki verði sektuð, reki
þau ríkissjóð með halla. Hins veg-
ar er deilt um skilgreiningu á „al-
varlegri efnahagskreppu", sem
kann að vera réttlæting fyrir
auknum hallarekstri. Þýzkaland
vill mæla slíka kreppu í beinhörð-
um tölum og telur hæfilegt að
ætla að 2% samdráttur landsfram-
leiðslu sé alvarleg kreppa. Önnur
aðildarríki hafa viljað að þetta
EVROPA^
yrði matsatriði ráðherraráðs ESB,
eða þá að tilgreint yrði ákveðið
bil, til dæmis samdráttur lands-
framleiðslu um 0,5 - 2%, sem gæfi
aukið svigrúm fyrir mat á því
hvort um alvarlega kreppu sé að
ræða og hvort beita skuli sektum
eður ei.
Júrgen Stark, ráðuneytisstjóri í
fjármálaráðuneyti Þýzkalands,
sagði í fundarhléi á fjármálaráð-
herrafundinum í gær að hægt yrði
að ná samkomulagi um meginatr-
iði stöðugleikasáttmála á leiðtoga-
fundinum í næstu viku. „Það verð-
ur pólitískt samkomulag um
grundvallaratriðin. Mér sýnist að
það sé hægt,“ sagði hann. „Okkur
mun hins vegar ekki hafa tekizt
að ljúka endanlegum samningavið-
ræðum um lagatextann."
Kenneth Clarke, fjármálaráð-
herra Bretlands, var spurður við
komuna til Brussel hvort fótur
væri fyrir fréttum brezkra blaða,
um að John Major forsætisráð-
herra væri hættur við að bíða og
sjá hveiju fram yndi varðandi
EMU og hefði ákveðið að útiloka
EMU-aðild í eitt skipti fyrir öll.
„Ég trúi því ekki eitt andartak að
menn velti slíku fyrir sér,“ sagði
Clarke. „Það mun einfaldlega ekki
gerast. Slíkt væri fráleitt."
Santer spáir EMU-aðiId
Bretlands
Jacques Santer, forseti fram-
kvæmdastjórnar ESB, sagði í við-
tali við Financial Times í gær að
hann teldi að fjármálamarkaður-
inn og stórfyrirtæki myndu leggj-
ast á eitt og þrýsta á brezk stjóm-
völd að ganga í EMU. Engin brezk
ríkisstjórn, hvorki vinstri- né
hægrisinnuð, myndi standast slík-
an þrýsting. Er Santer var beðinn
að spá um ástand mála árið 2003
sagði hann: „Myntbandalagið
verður komið á og Bretland mun
eiga aðild að því.“
Danmörk og Fmnland
„Tolluriiin“ úr
sögunni2003
Brussel. Reuter.
TAKMARKANIR á innflutningi
ferðamanna á áfengi og tóbaki frá
öðrum aðildarríkjum Evrópusam-
bandsins verða afnumdar í áföng-
um í Finnlandi og Danmörku, fram
til 31. desember árið 2003. Svíar
fá hins vegar að halda núverandi
takmörkunum fram til 30. júní
árið 2000, en þá verður ákveðið
hvort breyting verður gerð á
sænskum reglum um innflutning
ferðamanna á þessum vörum.
Hærri skattar á
Norðurlöndunum
Þetta er niðurstaða samninga-
viðræðna á furidi fjármálaráðherra
ESB-ríkja í Brussel í gær. Nor-
rænu aðildarríkin leggja miklu
hærri skatta á áfengi og tóbak en
önnur ríki ESB, í nafni heilbrigðis-
sjónarmiða. Þau hafa einnig viljað
takmarka innflutning ferðamanna
á ódýru áfengi og tóbaki frá öðrum
aðildarríkjum. Framkvæmdastjórn
ESB hefur hins vegar talið þessar
takmarkanir stríða gegn reglum
um fijálst flæði vöru á innri mark-
aði ESB.
Framkvæmdastjórnin hafði áð-
ur lagt til að takmarkanir Norður-
Iandanna yrðu afnumdar á miðju
ári 2002, þannig að Finnar og
Danir hafa nú fengið 18 mánaða
aðlögunartíma til viðbótar. I sam-
komulaginu, sem gert var í gær,
er hins vegar ákvæði um að verði
ákveðið árið 2000 að Svíar fái að
halda undanþágu sinni frá ESB-
reglum lengur, verði aðlögunar-
tímabil Finna og Dana einnig
lengt.
Eins og reglum er nú háttað
má sænskur ferðamaður á heim-
leið frá öðru ESB-ríki hafa með
sér einn lítra af sterkum drykkj-
um, fimm lítra af léttvíni og
fímmtán lítra af bjór. Samkvæmt
reglum ESB mega ferðamenn í
suðlægari aðildarríkjum hafa með
sér 10 lítra af sterku, 90 lítra af
léttvíni og 110 lítra af bjór við
heimkomu frá öðru aðildarríki.
I
i
f
f
g
í
c:
t
!
t