Morgunblaðið - 22.01.1997, Qupperneq 18

18 MIÐVIKUDAGUR 22. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Krókna úr
kulda í
Bangladesh
Dinajpur. Reuter.
AÐ minnsta kosti 33 menn
hafa látist úr kulda og vosbúð
í Bangladesh síðustu vikuna en
þar hefur hitastigið verið um
fimm gráður á celsíus. Er það
óvanalega kalt á þeim slóðum.
Pjórtán manns létust í
Dinajpur-héraði einu vegna
kuldanna og aðrir í nálægum
héruðum og raunar var fullyrt
í dagbiaðinu Janakantha, að
fjöldi látinna væri á annað
hundrað. Þessi vetur er einn
sá harðasti í manna minnum í
Bangladesh og til samanburðar
má nefna, að í fyrravetur fór
hitinn aldrei niður fyrir 12 stig.
Olíuslysið undan Japan ógnar lífi á 900 km strandlengju
Stjórnvöld vanmátu
mengunarhættuna
Reuter. ^ 1 *
Tókýó. Reuter.
RYUTARO Hashimoto, forsætisráð-
herra Japans, viðurkenndi í gær að
stjómin hefði vanmetið hættuna á
mengun frá olíuskipinu sem brotnaði
í tvennt undan strönd Japans.
Olíulekinn ógnar fuglalífi og fisk-
eldisstöðvum á 900 km langri
strandiengju við Japanshaf. Hund-
ruð sjálfboðaliða hafa reynt að
hreinsa ströndina og einn þeirra lést
af völdum hjartaáfalls í gærmorgun.
Þrír menn hafa þar með látið lífið
við hreinsunarstarfið.
Olíuskipið Nakhodka var með
19.000 tonn af olíu þegar það brotn-
aði í tvennt í óveðri 2. janúar um
130 km undan strönd Shimane-hér-
aðs í Japan. Talið er að skipstjórinn
hafi drukknað en 31 manni var
bjargað úr skipinu.
1.000 bátum safnað saman
Takako Doi, leiðtogi Jafnaðar-
mannaflokksins, sem styður minni-
hlutastjóm Frjálslynda lýðræðis-
flokksins, ræddi við Hashimoto í gær
og sagði að forsætisráðherrann hefði
viðurkennt að stjómin hefði vanmet-
ið mengunarhættuna vegna slyssins.
Stjórnin hefði talið að auðvelt yrði
að bjarga skipinu en það reyndist
rangt þar sem ekki var hægt að setja
á það togvíra vegna veðurs áður en
skipið sökk. Stjómin hefði einnig
talið að olían myndi fijósa og auð-
velt yrði að hreinsa hana en olían
var þannig að hún frýs ekki, enda
átti að nota hana í vetrarkuldunum
í Síberíu.
Hashimoto hefur fyrirskipað leit
að olíuhreinsunarskipum út um allan
heim og Makoto Koga samgönguráð-
herra hefur skýrt frá áformum um
að safna saman 1.000 bátum sem
eiga að taka þátt í hreinsunarstarfinu.
Belgtætlur
vekja
undrun
ÍBÚAR Nonkhar, afskekkts þorps
í norðurhluta Indlands, virða fyr-
ir sér loftbeig bandaríska belgfar-
ans Steves Fossetts sem endaði í
tré á indverskum hveitiakri eftir
viðstöðulaust flug rúmlega hálfa
leið umhverfis jörðina. Belgurinn,
sem kostaði jafnvirði 21 milljón
króna, er talinn ónýtur. Á trjánum
vex ávöxturinn mahua sem heima-
menn búa til líkjör úr. Við lend-
inguna hugðust þeir bjóða Fossett
að hressa sér á miðinum en það
fyrsta sem hann bað um var
mjólkursopi. Fossett spáði því í
gær, að innan þriggja ára hefði
einhverjum tekist að fljúga loft-
belg viðstöðulaust umhverfis
hnöttinn.
Ottast
hryðjuverk
danskra
nýnasista
London. Reuter.
BRESKA lögreglan varaði á mánu-
dag íþróttamenn við, sem talið er
að gætu orðið fyrir barðinu á bréf-
sprengjuherferð danskra nýnasista
og sýndi þeim hvernig þekkja mætti
vafasamar sendingar. Danskir emb-
ættismenn sögðu að sjö nýnasistar
hefðu verið handteknir um helgina
eftir að lögregla gerði upptækar
þijár bréfasprengjur.
Sprengjurnar voru í myndbands-
spólum, sem voru sendar frá Svíþjóð
til London. Var sagt að danskir nýn-
asistar ætluðu að senda sprengjur
til íþróttamanna, sem eiga maka af
öðrum kynþætti.
Að sögn breskra dagblaða beinist
þessi herferð meðal annars gegn
Frank Bruno, fyrrverandi meistara
í hnefaleikum, Sharon Davies sund-
konu og Paul Ince, landsliðsmanni í
knattspyrnu. Bruno og Ince eru
svartir og eiga hvítar konur. Davies
er hvít og á svartan mann.
Danska lögreglan kvaðst hins
vegar ekki hafa neitt í höndum, sem
styddi að skaða ætti breska íþrótta-
menn, sem ættu maka af öðrum
kynþætti. Þessi yfirlýsing kom á
óvart því að Frank Jensen, dóms-
málaráðherra Danmerkur, sagði á
sunnudag að sprengjurnar hefðu
verið sendar til „fólks, sem vitað er
að sé vinstrisinnað, og íþrótta-
manna, sem eiga svartan maka“.
Danska lögreglan réðst á laugar-
dag inn í hús í Kaupmannahöfn og
sjávarþorpi norður af borginni og
fann nýnasistaáróður, hvellhettur,
skammbyssu og haglabyssu. Sjö
menn voru handteknir og munu
fimm þeirra verða í gæsluvarðhaldi
næstu 27 dagana. Einn mannanna
skaut lögregluþjón og særði.
Frakkland og Þýzkaland segjast
áfram aflvaki Evrópusamstarfsins
Yilja sveigjanleika
án neitunarvalds
Brussel. Reuter.
KLAUS Kinkel og Herve de Cha-
rette, utanríkisráðherrar Þýzka-
lands og Frakklands, héldu blaða-
mannafund í Brussel á mánudag
og sögðu að ríkin tvö væru staðráð-
in í að verða áfram aflvaki samr-
unaþróunarinnar í Evrópu. Ráð-
herrarnir sögðu að löndin tvö vildu
koma í veg fyrir að einstök aðildar-
ríki ESB kæmu í veg fyrir að hin
héldu áfram á braut samruna.
Blaðamannafundur ráðherranna
var gagnrýndur í Hollandi, þar sem
því var haldið fram að stóru ríkin
væru að reyna að hrifsa forystuna
í ESB af Hollandi, sem nú situr í
forsæti ráðherraráðsins.
Ráðherramir sögðu að lykilatriði
í samstarfi Frakklands og Þýzka-
lands um Evrópu á næstunni yrði
að þrýsta á um að ákvæði um
„sveigjanlega samrunaþróun" yrðu
sett í stofnsáttmála Evrópusam-
bandsins. Löndin tvö lögðu fram
tillögur um slík ákvæði í fyrra á
ríkjaráðstefnu ESB. „Sveigjanleiki"
felur í sér að sum aðildarríki geti
haldið áfram á braut samruna þótt
önnur séu ekki reiðubúin til þess.
Hins vegar er deilt um hvort öll
ríkin, líka þau, sem ekki vilja taka
þátt í „auknu samstarfi", verði að
samþykkja slíkt. Frakkar og Þjóð-
veijar leggja áherzlu á að ekkert
ríki geti haft neitunarvald um það
hvort önnur bindast nánari böndum
eður ei. „Ekkert aðildarríki má geta
hindrað annað,“ sagði Kinkel.
Ótti við „harðan kjarna“
Bretar leggjast gegn þessari teg-
und sveigjanleika, þótt þeir hafí upp
á síðkastið sagzt hlynntir grundvall-
arhugmyndinni um að nokkur ríki
geti farið hraðar en önnur. „Öll rík-
in verða að samþykkja sérhveija
ákvörðun," segir David Davis, Evr-
ópumálaráðherra Bretlands.
Svíþjóð, Danmörk og Portúgal
hafa einnig efasemdir um sveigjan-
leika án neitunarvalds og óttast að
nokkur ríki geti myndað „harðan
kjarna“, sem setji sér reglur án
þess að taka tillit til þeirra, sem
vilja fara hægar.
ítalir birtu í vikunni skoðanir sín-
ar á tillögum um sveigjanleika.
„Aukið samstarf ætti að vera und-
antekningin en ekki reglan og
minnihlutinn ætti ekki ætti að nota
það til að halda áfram ferðinni á
meðan aðrir horfa á,“ segir í yfirlýs-
ingu ítalska utanríkisráðuneytisins.
Engu að síður segjast ítalir hlynnt-
ir því að ákvarðanir um aukið sam-
starf hóps ríkja megi taka án sam-
hljóða samþykkis ailra aðildarríkja
ESB.
Umræður um öryggismál í Finnlandi
Áherzla á gildi ESB-aðildar
Umræður um hugsanlega aðild að
NATO hafa aukizt í Finnlandi. Ráða-
menn leggja þó áherzlu á að formleg
aðild að bandalaginu sé ekki það
mikilvægasta, heldur að samstarf
sé gott. Þá leggja utanríkis- og vam-
armálaráðherrar Finnlands áherzlu
á gildi aðildarinnar að ESB fyrir
öryggismál Finnlands.
Anneli
Taina
Taija
Halonen
UMRÆÐUR um hugsanlega aðild
Finnlands að Atlantshafsbandalag-
inu, NATO, hafa færzt í vöxt undan-
farin misseri. Ríkisstjórnin hefur enn
sem komið er ekki breytt stefnu
sinni, sem felst í því að sækjast
ekki eftir aðild að bandalaginu en
eiga við það sem bezt samstarf á
flestum sviðum.
Anneli Taina, varnarmálaráð-
herra Finnlands, sagði í ræðu sem
hún flutti á ráðstefnu um varnarmál
í síðustu viku, að það ætti alls ekki
að reyna að kæfa í fæðingu þær
umræður um aðild að NATO, sem
væru hafnar. Miklar breytingar ættu
sér nú stað 1 öryggismálum Evrópu
og þær þyrfti og ætti að ræða í víðu
samhengi.
Finnland uppfyllir öll skilyrði
fyrir NATO-aðild
Taija Halonen, utanríkisráðherra
Finnlands, sagði í viðtali við Hufvud-
stadsbladet síðastliðinn föstudag að
Finnland hefði ekki útilokað aðiid
að NATO. Raunar sagðist hún sann-
færð um að aðildarumsókn fengi
jákvæða umfjöllun, enda uppfyllti
Finnland öll skilyrði fyrir aðild; mun
betur en ríkin, sem líklega yrðu tek-
in inn næst (þ.e. Póliand, Tékkland
og Ungveijaland).
Halonen sagði hins vegar að það,
sem mestu máli skipti, væri ekki
hvort NATO vildi taka við Finnlandi
sem aðildarríki eða ekki, heldur
hvort núverandi samstarf við NATO
skilaði árangri.
Utanrí'kisráðherrann vísaði því á
bug að Finnland gæti einangrazt í
öryggismálum utan NATO og benti
á að í aðild að Evrópusambandinu
fælist ákveðin öryggistrygging.
„Myndu hin ESB-ríkin láta sig engu
skipta, hvað yrði um eitt af aðildar-
ríkjunum?" spyr Halonen. „Hlut-
skipti okkar skiptir máli fyrir hin
aðildarríkin. Svíþjóð, Austurríki, ír-
land, og við búum við allt aðrar
aðstæður en Eystrasaltsríkin og rík-
in, sem nú eru á leið inn í NATO.
Við munum deila framtíð okkar með
ESB-ríkjunum, sem eru nú þegar í
NATO.“
Þýðing EMU fyrir öryggið
Anneli Taina fjallaði í áðurnefndri
ræðu um þýðingu aðildar að Efna-
hags- og myntbandalagi Evrópu
(EMU) fyrir öryggismál Finnlands.
„Það er ekki sérlega líklegt að ríki
utan ESB, sem hefði fjandsamleg
áform á pijónunum, gæti ógnað ríki
sem ætti aðild að sameiginlegu
gjaldmiðilssvæði," sagði Taina. „Þá
myndi ógnunin beinast gegn efna-
hag allra þeirra ríkja, sem notuðu
hinn sameiginlega gjaldmiðil.“
Taina sagði að taka yrði tillit til
öryggisþáttarins þegar lokaákvörð-
un yrði tekin um aðild Finnlands að
EMU. Hún sagði að sameiginlegur
gjaldmiðill væri þáttur í viðleitni
ESB að dýpka samrunann innan
sambandsins. Myntbandalagið gerði
ríki ESB háðari hvert öðru, í jákvæð-
um skilningi.
I
>
>
*
l
>
I
i
l
t
s
I
I
I
I
t
I
I
s
i
,