Morgunblaðið - 16.03.1997, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 16. MARZ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
SKOLAHLJOMSVEIT Grafarvogs.
Gallerí Hornið
eins árs
GALLERÍ Hornið fagnar eins árs
afmæli sunnudaginn 16. mars. Af
því tilefni leika þrír Rússíbanar,
Guðni Franzson, Daníel Þorsteinsson
og Einar Kristján Einarsson, nokkur
létt lög frá og með kl. 20 um kvöld-
ið. Boðið verður upp á léttar veiting-
ar og eru allir vejunnarar Homsins
boðnir velkomnir. í galleríinu stendur
nú yfir sýning Gígju Baldursdóttur.
------»-♦' »-----
• BUNKI með fimmtán ástarbréf-
um rússneska tónskáldsins Sergej
Rachmaninov til ljóðskáldsins
Mariettu Shaginjan var seidur fyr-
ir skömmu þjá Sotheby’s-uppboð-
inu í London á tæpar 2 milljónir
ísl. kr. Flest eru bréfin frá 1912-13
en þá var tónskáidið 39 ára og
hafði verið kvænt í tíu ár. Shaginj-
an var fimmtán árum yngri.
Handritasérfræðingur Sothe-
by’s segir ljóst af lestri bréfanna
að Rachmaninov hafi verið ger-
samlega heillaður af skáldkonunni
ungu en ekki er vitað hvort þau
áttu í ástarsambandi.
Á sama uppboði seldust einnig
fyrstu drög Wagners að Tann-
hauser fyrir 8,5 milljónir ísl. kr.,
uppkast Beethovens að Missa sol-
emnis fyrir 7 miHjónir og tólf
síðna handrit Mozarts fyrir tæpar
5 milljónir.
•TÓNSKÁLDIÐ Nicholas Maw
hyggst semja óperu eftir hinni
þekktu bók Williams Styrons „Val
Sophie" sem einnig hefur verið
gert kvikmynd eftir. Vonast er til
þess að hún verði flutt árið 1999
eða 2000, þegar hús konunglegu
óperunnar hefur verið opnað eftir
gagngerar endurbætur.
Fjölskyldu-
tónleikar í
Grafarvogi
SKÓLAHLJÓMSVEIT
Grafarvogs heldur upp á fjög-
urra ára afmæli sitt með fjöl-
skyldutónleikum í félagsmið-
stöðinni Fjörgyn í dag, sunnu-
daginn 16. mars kl. 17. Báðar
hljómsveitir skólans koma
fram og leika lög úr ýmsum
áttum, m.a. syrpu af ABBA
lögum, lög úr Fiðlaranum á
þakinu, verk eftir Henry
Mancini og sígaunalag eftir
P. Marquina.
Aðgangur er ókeypis.
Einangrun
óbósins rofin
EYDÍS Franzdóttir og Brynhildur
Ásgeirsdóttir.
EYDÍS Franzdóttir óbóleikari
og Brynhildur Ásgeirsdóttir
píanóleikari halda tónleika
mánudaginn 17. mars kl. 20.30
í Gerðarsafni í Kópavogi.
„Það er ekki oft að hér eru
haldnir heilir tónleika, þar sem
leikið er á óbó,“ sagði Eydís
Franzdóttir í samtali við Morg-
unblaðið. „Það eru svo fáir, sem
leika á óbó, að það hefur orðið
utangáttar í tónlistarlífinu.
Nemendur í skólum velja
ekki þetta hljóðfæri og þegar
spurt er af hveiju, þá er það
vegna þess, að þeir þekkja eng-
an, sem leikur á óbó. Þessir
tónleikar eru tilraun til að ijúfa
einangrun óbósins."
Efnisskrá tónleikanna hefst á
þremur litlum verku Gavotte,
Elegiac Dance og Presto, eftir
enska tónskáldið Michael Head.
Þýska skáldið Paul Hindemith á
annað verkið á tónleikunum,
Sónötu fyrir óbó og pianó, sem
hann samdi 1938. Þriðja verk
tónleikanna er Morceau de Salon
op. 228 eftir tékkneska tónskáldið
J.W. Kaliwoda og eftir Antal Doráti
verða flutt fimm smáverk í frásagn-
arstíl. Eftir danska tónskáldið Carl
Nielsverða flutt tvö verk Rómansan
og Húmoreska. Lokaverk tónleik-
anna er Sónata op. 166, eftir franska
tónskáldið Camille Saint-Saens.
„Þessi efnisskrá er ákaflega að-
gengileg fyrir fólk,“ sagði Eydís.
„Þetta eru falleg verk og krefjandi
og öll samin fyrir þetta hljóðfæri."
Eydís Franzdóttir lauk burtfar-
arprófi i obóleik frá Tónlistarskól-
anum í Reykjavík 1987 og stundaði
framhaldsnám í London. Hún lék
um skeið með sam-evrópsku hljóm-
sveitinni Acadya, en var svo ráðin
1. óbóleikari tékknesku útvarps-
hlómsveitarinnar í Pilzen í apríl
1992. Eydís hefur komið fram sem
einleikari, með kammerhópum og
með hljómsveitum víða um Evrópu
og á íslandi, þar sem hún starfar
nú og leikur m.a. með Caput-hópn-
um og kennir við Tónlistarskóla
Kópavogs.
Brynhildur Ásgeirsdóttir lauk
píanókennara- og burtfararprófi frá
Tónlistarskólanum í Reykjavík
1986 og stundaði framhaldsnám í
Utrecht og Amsterdam í Hollandi.
Hún starfar nú sem tónlistarkenn-
ari í Reykjavík og hefur að auki
fengist við undirleik m.a. með
söngvurum og í kórstarfi.
Völundarhús
draumanna
Morgunblaðið/Halldór
Halldóra Geirharðsdóttir fór á miklum kostum í hlutverki Betu.
LEIKUST
Leikfélag
Reykjavíkur
VÖLUNDARHÚS
Höfundur: Sigurður Pálsson. Leik-
stjóri: Þórhildur Þorleifsdóttir. Leik-
arar: Ari Matthíasson, Bjöm Ingi
Hilmarsson, Guðlaug Elísabet Ólafs-
dóttir, Guðrún Ásmundsdóttir, Hall-
dóra Geirharðsdóttir, Hanna María
Karlsdóttir, Kristján Franklín Magn-
ús, Pétur Einarsson, Sigurður Karls-
son, Þorsteinn Gunnarsson, Valgerð-
ur Dan og Þórhallur Gunnarsson.
Sviðsmynd: Steinþór Sigurðsson.
Búningar: Þórunn Jónsdóttir. Lýs-
ing: Láms Bjömsson. IRjóð: Baldur
Már Amgrimsson. Stóra sviðið,
föstudagur 14. mars.
UPPSETNING á nýju ís-
iensku leikriti hlýtur alltaf að sæta
tíðindum, en þó sérstaklega þegar
um er að ræða spennandi verk
eins og það sem frumsýnt var á
föstudagskvöldið á stóra sviði
Borgarleikhússins. Völundarhús
Sigurðar Pálssonar er verk sem
stendur undir nafni í margvísleg-
um skilningi. Titillinn vísar beint
í það hús sem leikurinn gerist í
og óbeint bæði í fornar og nýjar
goðsögur. Einnig má yfirfæra
heitið á þann texta sem leikurun-
um er lagður í munn og er bæði
margræður, lagskiptur og vísar í
margar áttir - eins og gangar
völundarhúss.
í verkinu takast á fortíð og
nútíð, draumar og veruleiki, hug-
sjónir og gróðahyggja, svo fátt
eitt sé nefnt. Textinn er víðast
hvar feikna vel saman settur, en
hefði þolað dálítinn niðurskurð því
hann er fulllangdreginn á köflum
- en það spillti þó sjaldnast áhuga
manns til muna.
Það fyrsta sem kemur á óvart
er sviðsrýmið og reyndar áhorf-
endarýmið einnig, en áhorfendur
sitja uppi á stóra sviðinu (það er
lokað út í áhorfendasalinn) og leik-
ið er mest „baksviðs“ og í hliðar-
sölum við hið eiginlega svið. Þetta
er afar vel heppnað, sviðið er hrátt
og fráhrindandi á margan hátt og
þannig hentar það fullkomlega
sem umgjörð um leikinn sjálfan
og gefur sannfærandi mynd af því
vöruhúsi sem leikurinn á að gerast
í. Þetta rými er nýtt á mjög útsjón-
arsaman hátt og eiga sviðshöfund-
ur, Steinþór Sigurðsson, og leik-
stjóri, Þórhildur Þorleifsdóttir,
bæði lof skilið fyrir lausnir sínar
á þessu sviði. Búningar Þórunnar
Jónsdóttur eru hugmyndaríkir og
falla vel að annarri umgjörð verks-
ins og lýsing Lárusar Björnssonar
átti mikinn þ'átt í heildarmyndinni
eins og einnig leikhljóð Baldurs
Más Arngrímssonar sem voru vel
unnin og áhrifamikil.
Persónugalleríi leikritsins má
vel skipta í þijá hópa: Það er geng-
ið (,,þrenningin“) sem rekur spila-
vítið í kjallaranum, þeir Leó (Þor-
steinn Gunnarsson) og Barði (Sig-
urður Karlsson), menn með furðu-
lega fortíð og vafasama nútíð sem
standa vel undir rándýrsnöfnum
sínum. Og „kettlingurinn" þeirra
hún Ylfa (Hanna María Karlsdótt-
ir) sem ekki virðist minna harðsv-
íruð en karldýrin. Svo er það leik-
hópurinn sem hefst við á miðhæð-
inni (og vonast að líkindum eftir
glæstri framtíð á listasviðinu) og
samanstendur af fimm ungmenn-
um: Betu (Halldóru Geirharðsdótt-
ur), Rósu (Guðlaug Elísabet Ólafs-
dóttir), Hilmari (Ari Matthíasson),
Val (Björn Ingi Hilmarsson) og
Hálfdan (Þórhallur Gunnarsson).
Og síðan er það fjölskyldan: Völ-
undur (Pétur Einarsson), kona
hans Vala (Valgerður Dan), móðir
hennar Vilborg (Guðrún Ásmunds-
dóttir) og dóttir hennar Beta, sem
fyrr er talin. Utan hópanna stend-
ur síðan Daníel Samúelsson (Krist-
ján Franklín Magnús) sem er lengi
vel í sömu stöðu og áhorfendur
og fylgist (dálítið ringlaður í byij-
un) með því sem fram fer í hús-
inu, en sogast síðan inn í atburða-
rásina og gæti allt eins orðið einn
af ijölskyldinni í framtíðinni.
Samskipti á milli hópanna og
einstaklinga innan þeirra er sá efni-
viður sem leikfléttan er gerð úr.
Margar sögur fara fram samtímis
og tengjast þær allar á einn eða
annan hátt. Frásagnaraðferð Sig-
urðar í þessu verki líkist helst
„rammafrásögn" þar sem sögur
em sagðar inni í öðrum sögum.
Yst er saga Völundar sem er
(a.m.k. á pappírunum) eigandi
hússins og á sér þann draum að
stofna innan veggja þess „miðstöð
minninganna"; menningarmiðstöð
með ýmiss konar starfsemi á hverri
hæð. Pétur Einarsson túlkar þenn-
an mann sem er nokkuð við aldur,
lifir mestmegnis í fortíðinni og á
draumum sínum. Pétur gerði margt
afar vel í persónusköpun sinni en
gormæli persónunnar fannst mér
ekki auka neina vídd í karakterinn
og virkaði fremur „stælótt" þótt
Pétri fipaðist aldrei í þessum tal-
galla persónunnar. Hann náði að
skapa eftirminnilegan karakter.
Þrenningin í kjallaranum er
áhugaverð í byijun, en þegar til
lengdar lætur verða þessar persón-
ur heldur einlitar í græðgi sinni
o g glæpsamlegum aðgerðum.
Gervin voru þó vel sköpuð og ekki
hægt að setja út á leik þremenn-
inganna. En persónurnar voru of
svart-hvítar til þess að höfða til
áhuga manns nema rétt í byijun.
„Leikflokkurinn á götunni“,
eins og hann kallar sig, var hins
vegar afar skemmtilegur og tengsl
hans við sögu Vilborgar gömlu
áhugaverðasta „sagan í sögunni“.
í þætti leikflokksins mætist skop
og harmur á hárfínan hátt. Gert
er grín að tilburðum hinna ungu
leikara um leið og samkennd með
þeim er sterk. Saga Vilborgar sem
leikflokkurinn hefur aðgang að í
gegnum dagbækur hennar (sem
eru í fórum Betu, dótturdóttur
hennar) er örlagasaga sem öðlast
frekari dýpt í tengslum við
„ástand“ gömlu konunnar sem
þjáist af Alzheimer. Guðrún Ás-
mundsdóttir var bijóstumkennan-
leg í hlutverkinu og náði vel til
áhorfenda. Halldóra Geirharðs-
dóttir fór á miklum kostum í hlut-
verki Betu, sem er taugatrekkt
ung kona sem virtist þjást af
maníó-depressívum sveiflum.
Samspil hennar og Valgerðar Dan
var einnig áhrifaríkt.
Aðrir í „leikflokknum“ stóðu sig
vel og var samleikur þeirra með
því besta í sýningunni. Kristján
Franklín Magnús fór vel með hlut-
verk Daníels, sem er mjög krefj-
andi, því karakterinn sveiflast frá
örvæntingu til ofsakæti og á einn-
ig sínar viðkvæmu stundir. Þór-
hildi Þorleifsdóttur hefur tekist að
virkja þennan leikhóp tii dáða sem
margir hafa talið hann ófæran um
í umræðu síðastliðins árs.
Þessi uppsetning hlýtur að telj-
ast stórt skref í átt til þeirrar við-
reisnar sem leikhúsáhorfendur eru
að vonast eftir að sjá hjá Leikfé-
lagi Reykjavíkur. Verkið eykur
hróður Sigurðar Pálssonar sem
leikskálds og uppsetningin er leik-
stjóra, leikurum og sviðshönnuði
til sóma.
Soffía Auður Birgisdóttir.