Morgunblaðið - 16.03.1997, Qupperneq 40

Morgunblaðið - 16.03.1997, Qupperneq 40
r* TftGr síiam .ar íhjoaoitmwijr 40 SUNNUDAGUR 16. MARZ 1997 í7Tn A Tfl’MÚO'fTO MORGUNBLAÐIÐ H Dýraglens ( þETTA BIZOS \ 01.EtCKIR ENGAN ^ 1 cs EKW PETTA HBLÞUr) ( SVEl ) I cT i Af l tÍT ! Tommi og Jenni Ljóska Ferdinand Smáfólk /, \ «-6 / IVE0FTEN \ /""N (WONDEREP.J A (B) IN ALL YOJR LIFE, UJHAT HAVE VOU DONE THAT VOU ARE M05T PROUP OF ? O i IN ALL MY LIFE, l'VE NEVER KI55ED A CAT ! Tl mwL ■n 1 íl f\ i I iÍCÉjC: | j tQ ® /T (=p==c====5sa==) ms m L—Y . - d' Ég hef oft velt því fyrir mér... Hveiju af því sem þú hefur gert Ég hef aldrei á ævinni kysst kött! á ævinni ertu hreyknastur af? BREF TTL BLAÐSINS Kringlan 1103 Reylqavík • Sími 569 1100 • Símbréf 5691329 • Netfang: lauga@mbl.is Meðal annars þess vegna Frá Áfengisvarnaráði: AÐ GEFNU tilefni er rétt að gera grein fyrir nokkrum af þeim stað- reyndum sem valda því að Áfengis- vamaráð er ekki ginnkeypt fyrir því að afnuminn verði einkaréttur ríkis- ins á að selja áfengi og að verð þess verði lækkað. 1. Síðla árs 1994 gaf Alþjóðaheil- brigðisstofnunin út bók um áfengis- málastefnu og almannaheill, Alcohol Policy and the Public Good. Höfund- ar bókarinnar em 17 af þekktustu vísindamönnum heims á sviði vímu- efnarannsókna. Þeir Qalla um flest, sem máli skiptir á þessu sviði, með- al annars um áfengiseinkasölur og telja að sannað sé að slíkt skipulag á dreifingu áfengis dragi úr neyslu og tjóni af völdum hennar. 2. Hagfræðistofnun Háskóla ís- lands rannsakaði hver hefði verið kostnaður og hveijar hefðu verið tekjur þjóðfélagsins vegna áfengis- neyslu 1985-1989. Ljóst er af þeirri athugun að sterkar líkur benda til þess að áfengi sé verulega niður- greitt hérlendis þó að verð sé hærra en víða annars staðar. Höfundar skýrslunnar benda á að þar komi ekki nærri því öll kostnaðarkurl til grafar. Lækkun áfengisverðs hefur því í för með sér aukna skattbyrði þegnanna. 3. Aldamótakynslóðin, sem færði okkur meðal annars góða hluta sjálf- stæðis hins íslenska ríkis árið 1918, færði okkur einnig það skipulag á áfengisdreifingu sem hefur átt dijúgan þátt í því að áfengisneysla íslendinga hefur verið minni en ann- arra Evrópuþjóða mestalla öldina - og tjónið af hennar völdum því ekki eins átakanlegt. í Vestur-Evrópu deyr meira en hálf milljón manna fyrir aldur fram á ári hveiju vegna eigin áfengisneyslu eða annarra. Þeir ágætu löggjafar sem mótuðu áfengismálastefnu íslendinga fram yfir miðja öldina, hafa því mörgu mannslífinu bjargað og mörgu fólki forðað frá hörmungum. 4. Meðal annars vegna þessarar skynsamlegu áfengismálastefnu er meðalævi Islendinga með því lengsta sem gerist. Svo er og um þær frænd- þjóðir okkar sem við áfengiseinka- sölu búa. Hins vegar hefur það gerst í Danmörku að þjóðin hefur hrapað úr sjötta efsta sætinu, hvað meða- lævilengd varðar, í 21. sæti milli áranna 1960 og 1990. Félagsmála- ráðherra Dana kennir það áfengis- neysluvenjum þeirra - og leggur til að verð á áfengi - einkum veikum vínum - verði hækkað. Okkur virð- ist ekki ástæða til að feta í þá slóð danskra að leyfa einkagróðasjón- armiðum að ráða dreifingu á þessu lögleyfða vímuefni - og raunar vafa- samt að breyta kerfi sem hefur búið okkur minna tjón af völdum áfengis- neyslu en aðrar Evrópuþjóðir verða að þola. 5. Heilbrigð skynsemi segir okk- ur að því víðar sem vara er á boðstól- um og því lengri tíma í viku hverri þeim mun meira seljist af henni að öðru jöfnu. Þetta mun eiga við um flestar vörutegundir, hvað þá efni sem er ávanabindandi. Því hljóta að renna tvær grímur á hugsandi og heiðarlegt fólk þegar helstu tals- menn þess að breyta dreifingarkerfi áfengis eru einmitt þeir mangarar sem hagnast á innflutningi þessa efnis og sölu þess eða hyggjast ganga þar til leiks, svo og málpípur þeirra. Okkur sýnist vafamál að fólk, sem hefur ágóða af framleiðslu og sölu þessa vímuefnis, sé í rauninni viðræðuhæft um þau mál vegna þess sem nú er kallað hagsmunatengsl. 6. Borið hefur við að þeir sem vilja afnám áfengiseinkasölu telji sig sérstaka talsmenn nútímasjónarm- iða en hina „í fiötrum fortíðar". Slíkt er gróf sögufölsun. Áfengiseinkasal- an er 20. aldar fyrirbæri, komið, einsog fyrr segir, á fót af því fólki sem leiddi þjóð vora til sjálfstæðis. Aftur á móti var hin skipanin, áfeng- issala í venjulegum sölubúðum, höfð á 19. öld og jafnvel enn fyrr. Það eru því einkagróðapostularnir sem eru í fjötrum fortíðar og vilja færa okkur til þeirra hátta sem tíðkuðust á öldinni sem leið. Þá réðu sjónar- mið gróðahyggju en ekki almanna- heilla. 7. Áfengi er vímuefni. Því hljóta að gilda allt aðrar reglur um með- ferð þess en venjulegs söluvarnings. Bent hefur verið á að lyfsala hafi verið gefin fijáls. Þar er óliku saman að jafna. Lyfsalar selja ekki hveijum sem er hvaða lyf sem er. Og fólk getur ekki keypt jafnmikið af slíkum efnum og það kannski vildi. Þar koma læknar til sögunnar og ákveða hveijum ber hvað og í hve stórum skömmtum. Enn fáránlegra er þó að bera sölu áfengis saman við sölu á mjólk eða smjöri. Menn verða ekki háðir mjólk. Og það er lítil hætta á að smjörætur þyrpist út af veitingastöðum síðla nætur, mengi umhverfíð hvers kyns sóðaskap og fremji margs konar ofbeldisglæpi jafnvel mannvíg. Ef á að bera áfengi saman við einhvern söluvarning þá eru það auðvitað önnur vímuefni og þau er óheimilt að selja hérlendis. En slíkt forðast þeir sem hafa hagnaðarvon- ina eina að leiðarljós. 8. Höfundar bókarinnar Alcohol Policy and the Puclic Good, sem getið var hér að framan, telja að engar sannanir séu fyrir því að fræðsla hafi nokkurt forvarnargildi. Þó er álitið að fræðsla í tengslum við markvissar aðgerðir stjórnvalda (til að mynda hækkun lögaldurs til áfengiskaupa í Bandaríkjunum) geti skilað árangri. Sammála munu flest- ir um að fordæmi sé mikilvægara í þessum efnum en fræðsla. Áfengisframleiðendur og áfeng- issalar telja hins vegar að áfengis- dreifing skuli vera sem fijálsust en fræðslan aukin. Ef það sjónarmið er rétt væri heppilegast að gefa inn- flutning og sölu ólöglegra vímuefna fijálsan - og auka bara fræðslu um skaðsemi efnanna. Brýnt er að menn átti sig á þess- um tvískinnungi - og varist að trúa því að dýr fræðsla og enn dýrari herferðir séu vænlegar til árangurs. Bestu forvarnir kosta minnst. Þær eru ( höndum stjórnvalda og raunar allra sem forystu hafa einhvers stað- ar í þjóðfélaginu. En þar gildir sem annars staðar að setja heill fólks í fyrirrúm - og að vilji er allt sem þarf! F.h. Áfengisvarnarráðs, JON K. GUÐBERGSSON, Máshólum 6, Reykjavík. Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt i upplýsinga- safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi. 1 c ( í c ( ( ( ( ( ( ( I I I I

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.