Morgunblaðið - 28.05.1997, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 28. MAÍ 1997 11
FRÉTTIR
Tómas Helgason prófessor á afmælishátíð geðdeildar Landspítalans
Morgunblaðið/Ásdís
VIÐ 90 ára afmælishátíð Kleppsspítala, sem nú heyrir undir geðsvið Ríkisspítala, voru 40 starfsmenn heiðraðir fyrir störf í aldarfjórðung eða lengur og má sjá nokkra þeirra.
Nauðsynlegt að fá meiri
sérhæfðan mannafla
VIÐ 90 ára afmælishátíð
geðdeildar Landspítalans
í gær afhenti Ingibjörg
Pálmadóttir heilbrigðis-
ráðherra deildinni peningagjöf sem
nota skal til kaupa á kennslutækjum
og fræðsluefni fyrir sjúklinga og
aðstandendur geðsjúkra. Fjölmenni
var á hátíðinni og voru 40 starfs-
menn heiðraðir fyrir 25 ára eða
lengri starfsferil hjá stofnuninni.
I ávarpi sínu sagði heilbrigðisráð-
herra störf að geðheilbrigðismálum
ein þau erfiðustu sem menn gætu
valið en þau væru jafnframt gef-
andi. Einnig að fátt reyndi meira á
aðstandendur en geðrænir sjúkdóm-
ar. Sagði ráðherra að þrátt fyrir að
mikið hefði áunnist væri enn mikið
verk framundan og kvaðst vilja
leggja áherslu á forvarnir og skjóta
greiningu í geðheilbrigðisþjón-
ustunni.
Tómas Helgason prófessor stikl-
aði á helstu sögulegum áföngum í
90 ára sögu Kleppsspítala og geð-
deildarinnar. Fyrsti sjúklingurinn
kom á Kleppsspítala fyrir 90 árum
en spítalinn var byggður í upphafi
fyrir 40 sjúklinga og tóku fram-
kvæmdirnar til sín um 7,5% af fjár-
lögum ársins 1906. Sagði hann að
fyrsti yfirlæknirinn, Þórður Sveins-
son sem gegndi því starfi frá 1.
apríl 1907 til 1. janúar 1940, hefði
verið í erfiðu brautryðjandastarfi því
auk þess sem honum var ætiað að
sinna lækningum og stjórn sjúkra-
hússins hefði hann einnig átt að sjá
um búrekstur og kenna geðlæknis-
fræði og réttarlæknisfræði við
Læknaskólann.
Einangrunin verst
„Frá sjónarmiði okkar nútíma-
lækna held ég þó að einangrunin
hafi verið verst, eini sérfræðingurinn
á þessu sviði og kjörin ekki þannig
að hann gæti farið utan til þess að
hitta starfsbræður sína, eins og nú
þykir sjálfsagt. Sjúkrahúsið lagði
hvorki til bækur né tímarit," sagði
Tómas. Hann rakti byggingamál
spítalans sem fljótlega varð alltof
lítill. Nýbygging var tekin í notkun
árið 1929 eftir 10 ára byggingasögu
og þegar enn skorti á pláss var deild-
um komið upp víðar. Voru um 300
sjúklingar á spítalanum þegar flest
var í lok sjötta áratugarins.
Tómas Helgason sagði hlutverk
geðdeildar Landspítalans alltaf hafa
verið lækningu, hjúkrun og endur-
hæfingu geðsjúkra, rannsóknir,
kennslu og geðvernd og gerði hann
hveijum þætti um sig nokkur skil í
ræðu sinni. Undir lok ræðunnar
horfði hann til framtíðar og sagði
meðal annars:
„Vegna þess hversu algengar geð-
raskanir eru, er bráðnauðsynlegt að
hafa sjálfstæða geðdeiid á hverju
sérhæfðu sjúkrahúsi. Nauðsynlegt
er að fá meiri sérhæfðan mannafla
vegna meðferðar sjúklinganna. Þeir
þurfa að geta valið sér meðferðarað-
ila og heilbrigðisstarfsmennirnir
þurfa að geta valið sér vinnustað. Á
deildum þar sem meðferðin byggist
á miklum og sérhæfðum mannafla,
verður ekki náð sparnaði með sam-
einingu nema skera niður þjón-
ustuna um leið. Slíkt væri bæði
ómannúðlegt og þjóðhagslega mjög
óhagkvæmt.“ Þakkaði hann sam-
starfsmönnum sínum góða samvinnu
í 35 ár og sagði brátt komið að
starfslokum hjá sér.
Styrmir Gunnarsson ritstjóri fjall-
aði í erindi sínu um málefni aðstand-
enda geðsjúkra.
Síðan ræddi Davíð Á. Gunnarsson
ráðuneytisstjóri heilbrigðisráðuneytis
um geðlækningar á umbrotatímum.
Vitnaði hann til norskrar viðhorfs-
könnunar þar sem fram hefði komið
að hjartaáföll og hjartaskurðlækning-
ar þættu „fínustu" sérgreinarnar, en
hugsýki og þunglyndi nytu minnstrar
virðingar. Þessu væri öfugt farið
hérlendis, þar sem ýmsir geðsjúk-
dómar og öldrunarsjúkdómar nytu
sambærilegrar virðingar og þeir sem
flokkuðust undir svokallaða hátækni.
Ekki púkalegir sérvitringar
Þá minntist hann samskipta sinna
við stjórnendur geðdeildar Landspít-
alans þegar hann gegndi starfi for-
stjóra Ríkisspítalanna. Hann hefði
átt von á að mæta púkalegum sér-
vitringum en annað hefði komið á
daginn og sagði að þannig mótaðist
afstaða manna til þ'eirra sem ynnu
við geðheilbrigðismál ekki síður af
fordómum en afstaðan til geðsjúkra.
„Nei, þarna voru mættir spengilegir
stjórnendur sem áttu ekki til sér-
visku; Umhverfið minnti lítið á spít-
ala. í öllum samskiptum var beitt
því nýjasta í stjórnunarfræðum og
dálítilli sálfræði líka. Hvítir sloppar
voru greinilega bannaðir. Hjúkrun-
arstjórnendur í drögtum og forystu-
maður lækna klæddur eins og
bankastjóri." Sagði hann tímann
sem hann starfaði hjá Ríkisspítölum
hafa einkennst af umbrotum og
umbótum, ekki síst í geðlækningum,
oft hefði verið tekist harkalega á
og geðdeildin oft vérið í vörn.
Einnig sagði hann rök fyrir nýjum
stöðum og úrbótum alltaf studd
fræðilegum mælingum og þar hefði
Tómas Helgason verið í forystu.
„Hann hafði framleiðni og afkasta-
tölur ávallt á reiðum höndum og
hver sá sem hafði áhuga á góðri
stjórnun og því að beitt væri fag-
mennsku, líka í stjórnun heilbrigðis-
mála, gat ekki annað en hrifist með
af þeirri stefnufestu og þeim rök-
studdu gögnum sem notuð voru við
uppbyggingu og skipulag Klepps-
spítala og geðdeildar Landspítala,
síðar geðsviðs Ríkisspítala."
TÓMAS Helgason prófessor og Ingibjörg Pálmadóttir heilbrigðisráðherra stinga saman nefjum og
ráðherra á hægri hönd eru Vigdís Magnúsdóttir forstjóri Ríkisspítalanna og Þorvaldur Veigar
Guðmundsson lækningaforstjóri.
Barist gegn
atvinnuleysi
SAMTÖK launafólks víða í Evrópu
efna í dag til evrópsks baráttudags
gegn atvinnuleysi og sameinast um
þá kröfu að ríkisstjórnir í álfunni
geri baráttuna gegn því að einu
meginmarkmiða sinna.
Alþýðusamband íslands og
Bandalag starfsmanna ríkis og bæja
birta í tilefni dagsins sameiginlegt
ákall til þjóðarinnar um að samein-
ast í baráttunni gegn atvinnuleysi.
„íslenskt samfélag hefur ekki efni á
því að hér festist í sessi varanlegt
atvinnuleysi," segir í yfirlýsingu frá
samtökunum.
Alþjóðanefnd ASÍ efnir til ráð-
stefnu í dag um starf ASÍ að alþjóða-
málum í húsi sambandsins á Grens-
ásvegi, og hefst ráðstefnan klukkan
9 og stendur til hádegis.
fJL LÍJliU
mmn m
Nú er tækifæri að taka ákvörðun til framtíðar!
í þessu glæsilega húsi er til leigu 1. hæðin, samtals 912 fm
með lofthæð 3,74. Einnig kjallarinn, 912 fm, sem lagerhúsnæði
með lofthæð 4,10, og stórum innkeyrsludyrum.
Húsnæðið er fullinnréttað og tilbúið til afhendingar.
Aðilum sem áhuga hafa á að leigja
-s' umrætt húsnæði er bent á að hafa samband við
: i íi Bvaainaafélag Gylfa og Gunnars ehf.
09 893 4628‘