Morgunblaðið - 06.06.1997, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 6. JÚNÍ 1997 37
JON
EIRÍKSSON
+ Jón Eiríksson
var fæddur í
Reykjavík 15. októ-
ber 1911. Hann lést
í Landspítalanum
29. maí síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Sigríður Ól-
afsdóttir, verka-
kona og húsmóðir
í Rvíkj f. 9. maí
1885 í Asi í Holtum,
d. 1966, og Eiríkur
Einarsson, verk-
stjóri í Rvík, f. 28.
nóvember 1885 í
Sauðholti, d. 14.
janúar 1965. Systkini Jóns eru:
Árni, f. 20. október l908, d. 15.
júlí 1983; Þuríður Ágústa, f. 1.
ágúst 1916, d. 9. júlí 1936.
Jón kvæntist 15. júní 1938,
Guðrúnu Sigurðardóttur, hús-
móður, f. 7. júlí 1912 á Hvítár-
bakka í Borgarfirði, d. 1. júlí
1995. Foreldrar hennar voru
Ásdís Þorgrímsdóttir, húsmóð-
ir, f. 18. október 1883 á Kára-
stöðum í Vatnsnesi, d. 9. apríl
1969, og Sigurður Þórólfsson,
skólastjóri og stofnandi lýð-
skólans á Hvítárbakka, f. 11.
júlí 1869 í Holti á Barðaströnd,
d. 1. mars 1929.
Jón og Guðrún eignuðust
þijú börn: 1) Ásdís Vébjörg, f.
28. janúar 1939; sonur hennar
er Eríkur Örn Guðmundsson,
f. 23. nóvember 1977. 2) Þyrí
Ágústa, f. 16. mars 1945; dóttir
hennar er Guðrún Ósk Sigur-
jónsdóttir, f. 11. ágúst 1970. 3)
Sigurður Þór, f. 14. janúar
1947, kvæntur Fríðu Ástvalds-
dóttur, f. 11. desem-
ber 1949; börn
þeirra eru; 1) Jón
Freyr, f. 17. mars
1972, dóttir hans er
Ásdís Lilja, f. 13.
júní 1993. 2) Ást-
valdur, f. 31. maí
1977; 3) Valtýr, f.
2. september 1982.
Jón lauk stúd-
entsprófi frá
Menntaskólanum i
Reykjavík 1931 og
cand. med. prófi frá
Háskóla Islands
1938. Hann starfaði
á ýmsum sjúkrahúsum og
berklahælum í Danmörku frá
nóvember 1938 til júní 1945.
Hann var aðstoðarlæknir
berklayfirlæknis frá 1. ágúst
1945-1974 og yfirlæknir berkla-
varnadeildar Heilsuverndar-
stöðvar Reykjavíkur frá sept-
ember 1974-1982. Jafnframt
var hann aðstoðarlæknir á Rey-
kjalundi frá 1952 og trúnaðar-
læknir Iþróttabandalags
Reykjavíkur (íþróttalæknir) frá
apríl 1953 og allt fram á áttræð-
isaldur. Jón lék knattspyrnu
með Knattspyrnufélaginu Val á
yngri árum og var hann í meist-
araflokki félagsins þegar fyrsti
íslandsmeistaratitillinn var í
höfn 1930. Hann var formaður
félagsins 1931-1932 og í fulltrú-
aráði frá stofnun þess; í stjórn
ÍBR 1948 og stjórn KSÍ 1948-
1952.
Útför Jóns fer fram frá Frið-
rikskapellu á Hlíðarenda í dag
og hefst athöfnin klukkan 13.30.
Mig langar að lýsa afa eins og
hann kemur fyrir í minningunni,
hár, grannur, teinréttur og virðu-
legur. Hann var af þeirri síðustu
kynslóð lækna sem naut mikillar
virðingar og bar allt yfirbragð hans
því vitni. Þegar ég lít til baka þá
geri ég mér fyrst grein fyrir því
að afi hafði mikil áhrif á mig, enda
bar ég ómælda virðingu fyrir hon-
um. Við bjuggum í sama húsi í um
14 ár og voru það ákveðin forrétt-
indi að búa með ömmu og afa þenn-
an tíma. Afi var alla tíð mikill Vals-
ari og var ég ekki fyrr kominn í
heiminn en hann skráði mig í félag-
ið; ólst ég upp við það að fara með
afa og pabba á völlinn. Var þar
lagður grunnurinn að því að ég fór
sjálfur í Val og að stunda íþróttir.
Til margra ára var afi læknir hjá
ÍBR og þegar það voru leikir fékk
maður alltaf að fara með honum
niður í sjúkraherbergið undir stúk-
una á Laugardalsvellinum og stund-
um fengu vinirnir að fljóta með, var
það ekki ónýtt að fá frítt á lands-
leiki. Afi var þessi týpa af gamla
skólanum sem lét verkin tala, hann
var ekki að gorta af gömlum afrek-
um heldur frekar fámáll þegar spurt
var um gamla tíma. Þegar bryddað
var upp á samræðum um hans yngri
ár þá var það helst að hann segði
söguna af því þegar hann var polli
og vann um tíma í bakaríi og bak-
aði tvíbökur. Hann var ekkert að
minnast á það þegar hann var for-
maður Vals aðeins tvítugur að aldri
og va_r útherji í liðinu sem varð
fyrsti íslandsmeistari Vals í fótbolta
1930 eða þá þegar hann var í dóm-
nefnd fegurðarsamkeppni íslands
um árabil.
Jón Eiríksson var mjög ákveðinn
og staðfastur maður, það sem hann
ætlaði sér var óhagganlegt. Stund-
um ætlaðist hann til að þetta eða
hitt yrði gert án þess að spyrja
kóng eða prest, en aldrei leyfði
maður sér að æsa sig upp við hann
vegna þess hve rólegur og geðgóður
hann var. Fyrstu minningar mínar
um afa eru þegar hann situr í stóln-
um slnum og reykir pípu. Þótti mér
sport að sitja við hliðina á honum
og totta eina slíka. Þykir mönnum
skrítið í dag að lungna- og berkla-
sérfræðingurinn skyldi reykja, en
hann sagði mér að þegar hann var
að byrja hefði þótt fínt að reykja,
það voru bara þeir sem höfðu efni
á tóbaki sem reyktu og ekki var
vitað um skaðsemi þess. Svo bætti
hann við, þú skalt aldrei byija á
þessum óþverra, og hef ég farið
eftir þeim góðu ráðum. Það var
örugglega ekki tilviljun hvaða sér-
grein afi valdi sér, því berklar voru
mikill skaðvaldur á þessum tíma,
en systir hans dó ung úr berklum,
hún var geðþekk og góð stúlka sem
var sárt saknað af móður og föður
og öðrum er henni kynntust, orti
m.a. Margrét Jónsdóttir skáldkona
fallegt minningarljóð um hana.
Veiðiskapur var mikið áhugamál
hjá afa og ef hann montaði sig af
einhveiju þá voru það laxarnir sem
hann veiddi og sá stóri sem hann
missti af. Undir það síðasta voru
það Elliðaárnar og þó formið væri
ekki það besta er það dæmi um
seigluna í gamla að hann var búinn
að kaupa dag í ánni 18. júní og
ætlaði ég með honum til þess að
hjálpa honum við veiðina. En lífið
fer stundum á annan veg en maður
ætlar og var lífsþrekið hjá gamla
manninum að fjara út og á undan-
förnum vikum _ var hann orðinn
saddur lífdaga. Á spítala vildi gamli
læknirinn ekki fara en það fór svo
að síðustu sólarhringum ævi sinnar
eyddi hann á Landspítalanum, ég
trúði því ekki að liann væri að deyja
því þremur árum áður hafði hann
fengið krabbamein í háls en unnið
á því og sýnt að hann hafði níu líf.
Þar sem hann lá, kominn í súrefni
og með litla meðvitund, þá hvísla
ég í eyra hans „afi þú nærð þér
og kemur með mér í Elliðaárnar í
sumar“. Það var ekki laust við að
straumur færi um visinn kroppinn
á gamla veiðimanninum, en það var
líka í hinsta sinn. Nú er hann kom-
inn á hinar eilífu veiðilendur for-
feðra sinna eða eins og dóttir mín
sagði „upp til guðs og ofan í jörð-
ína
Jón Freyr Signrðsson.
Kveðja frá fulltrúaráði Vals
Fallinn er frá heiðursmaðurinn
Jón Eiríksson, fyrrverandi yfirlækn-
ir. Jón var nær jafnaldri Knatt-
spyrnufélagsins Vals, fæddur á
stofnári félagsins 1911. Hann fékk
ungur mikinn áhuga á knattspyrnu,
sem borist hafði til landsins laust
fyrir aldamótin og allsstaðar hreif
hugi ungra manna. Um það bil átta
ára gamall hóf hann að mæta reglu-
lega á æfingar hjá félagi, sem séra
Friðrik Friðriksson, stofnandi
KFUM og Vals, hafði stofnað og
fékk nafnið Hvatur, en hugmynd
séra Friðriks var, að þessi félög
myndu spreyta sig í keppni hvort
við annað. Síðar sameinuðust þessi
tvö KFUM-félög undir nafni Vals.
Jón Eiríksson stundaði knatt-
spyrnuna af dugnaði og miklum
áhuga og var hann á sínum tíma
einn af bestu leikmönnum félags-
ins. Hann var fastur leikmaður í
hinu sigursæla liði félagsins, sem
varð fyrsta íslandsmeistaralið Vals
árið 1930, lið sem vann jafnframt
til margra annarra titla næstu árin
þar á eftir. Jón var einnig valinn í
úrvalslið á þessum árum, m.a.
Reykjavíkurúrval, sem fór til Fær-
eyja 1929. En Jón lét ekki við það
sitja að vera virkur í íþróttastarf-
inu, +iann tók einnig þátt í félags-
starfinu í Val af fullum krafti. Jón
var formaður Vals árið 1931, en
það ár fór félagið í sína fyrstu
keppnisferð til útlanda. Farið var
til Danmerkur og leikið við fjögur
dönsk lið innan vébanda KFUM í
Danmörku. Það hefur verið mikið
þrekvirki á þessum tíma að fara
utan með svo stóran flokk og var
Jón í forystu þess undirbúnings og
sýndi I því starfi dugnað sinn og
útsjónarsemi. Hann gegndi einnig
öðrum trúnaðarstörfum fyrir félag-
ið, var t.d. í stjórnum KSÍ og ÍBR.
Jón Eiríksson lék með Val fram á
árið 1934, en þá varð hann að
hætta, enda kominn á fullt í læknis-
fræðinámi við Háskóla íslands og
var síðan við framhaldsnám í Dan-
mörku.
Árið 1945 var fulltrúaráð Vals
stofnað. Tilgangur þess var og er
að vera bakhjarl fyrir stjórn félags-
ins og veita félaginu ýmsa aðstoð,
bæði er lýtur að félagsmálum og
framkvæmdum. Jón Eiríksson sýndi
enn og aftur sitt stóra Valshjarta
og var hann meðal stofnenda full-
trúaráðsins. Starfaði hann í því af
miklum áhuga allar götur síðan og
fram á síðasta dag. í starfi sínu
fyrir Val, innan sem utan fulltrúa-
ráðsins var hann ávallt tillögugóður
og trúr sínum málstað en þó ætíð
málefnalegur.
Jón Eiríksson var tilnefndur heið-
ursfélagi Vals á 80. afmælisári fé-
lagsins árið 1991, en þann heiður
hljóta aðeins þeir, sem hafa unnið
félaginu mikið, fórnfúst og heilla-
dijúgt starf. Það gerði hinn látni
félagi svo sannarlega.
Félagar í fulltrúaráði Vals þakka
Jóni Eiríkssyni samstarfið og sam-
fylgdina og senda fjölskyldu hans
innilegar samúðarkveðjur.
Fulltrúaráð Vals,
Olafur Gústafsson.
Látinn er í Reykjavík í hárri elli
Jón Eiríksson, fyrrum yfirlæknir.
Með honum horfir knattspyrnufé-
lagið Valur á bak fyrrverandi for-
manni sínum og heiðursfélaga.
Jón, sem er jafngamall félaginu,
fæddur 1911, byijaði snemma að
sparka bolta. Átta ára gekk hann
í knattspyrnufélagið Hvat, sem
nokkru síðar sameinaðist knatt-
spyrnufélaginu Val. Jón lék knatt-
spyrnu með öllum yngri flokkum
hjá Val og síðan mörg ár í meistara-
flokki. Hann var m.a. einn af leik-
mönnum meistaraflokks félagsins,
sem tryggði því sinn fyrsta íslands-
meistaratitil með því að vinna KR
2-1 í eftirminnilegum úrslitaleik
sumarið 1930. Með þessum sigri
var brotið blað í sögu félagsins og
endi bundinn á 19 ára bið þess eft-
ir eftirsóttustu verðlaunum ís-
lenskrar knattspyrnu. Þrátt fyrir
ungan aldur og erfítt nám tók Jón
að sér formennsku í félaginu árið
1931, aðeins tvítugur að aldri. Sam-
hliða formannsstarfinu hélt hann
þó áfram að leika stöðu útheija
með meistaraflokki félagsins. Árið
1934 lagði hann skóna á hilluna
enda var hann þá vel á veg kominn
í krefjandi læknanámi og því gáf-
ust ekki margar stundir til knatt-
spyrnuiðkunar.
Jón iauk læknanámi við Háskóla
íslands 1938 og sigldi í kjölfar þess
til framhaldsnáms í Danmörku þar
sem hann dvaldi allt til stríðsloka
við nám og störf. Er hann kom
heim aftur í lok stríðsins hóf hann
auk erilsamra skyldustarfa aftur
þátttöku í félagsmálum og þá ekki
síst fyrir sitt gamla félag. Hann var
t.d. fulltrúi Vals í stjórn KSÍ og ÍBR
auk þess að vera einskonar trúnað-
arlæknir ÍBR um tuttugu ára skeið.
Hann var einn af stofnfélögum full-
trúaráðs Vals og sat í því til dauða-
dags. Alla tíð og þrátt fyrir háan
aldur fylgdist hann af áhuga og
elju með sínu gamla félagi, sótti
leiki þess ef þess var nokkur kostur
og bar hag þess ætíð fyrir bijósti.
Auk þess að hafa sjálfur leikið um
langt skeið með meistaraflokki
Vals lék Sigurður sonur Jóns um
árabil með meistaraflokki Vals. Þá
hafa barnabörn hans verið virkir
þátttakendur í leik og starfi hjá
félaginu gamla manninum til
ómældrar ánægju. Jón hefur hlotið
öll æðstu heiðursmerki Vals fyrir
störf sín í þágu félagsins og á 80
ára afmæli beggja var hann gerður
að heiðursfélaga þess.
Með Jóni er genginn sannur Vals-
maður. Hann var ætíð viðmótsþýður
og góður félagi, sem unni Val af
heilum hug. Að leiðarlokum þakkar
félagið Jóni fyrir gifturík störf í
þágu félagsins og óbilandi stuðning
við það alla tíð. Félagið sendir börn-
um hans og barnabörnum sínar
innilegustu samúðarkveðjur.
Knattspyrnufélagið Valur.
Nú er góðvinur minn og starfs-
bróðir Jón Eiríksson látinn. Það
kom okkur vinum hans og vanda-
mönnum ekki á óvart því heilsu
hans og kröftum hefur hrakað all-
ört á tiltölulega skömmum tíma.
Ekki var þó vitað um neinn sér-
stakan sjúkdóm sem olli því og
hann leið engar teljandi kvalir, svo
er Guði fyrir að þakka.
Það koma margar minningar upp
í hugann frá langri ævi okkar
beggja, en við fæddumst báðir árið
1911. Hann var þó um tveim mán-
uðum yngri en ég.
Árið 1925 þreyttum við báðir
inntökupróf í Menntaskóla Reykja-
víkur, urðum bekkjarbræður og
samstúdentar þaðan vorið 1931.
Við Jón höfðum þekkst þó nokkuð
áður, en á menntaskólaárunum
urðu kynni okkar fyrst Verulega
náin. Mér líkaði mjög vel við hann
eins og flestum öðrum, því hann
var mjög viðfelldinn, rólegur, prúð-
ur og fátt virtist geta komið honum
úr jafnvægi. Einnig var hann gædd-
ur léttri lund og kímnigáfu, kunni
frá mörgu að segja enda var hann
greindur, vel að sér og fylgdist vel
með.
í læknadeild háskólans fylgd-
umst við nær alveg að og skömmu
eftir að hann hafði lokið læknapróf-
inu, vorið 1938, gekk hann að eiga
Guðrúnu Sigurðardóttur, Þórólfs-
sonar skólastjóra Hvítárbakkaskól-
ans í Borgarfirði og fór hún með
honum til Danmerkur er hann hélt
þangað til framhaldsnáms síðar á
því ári.
Þar var ég einnig sömu erinda
ásamt fjölskyldu minni. Við og okk-
ar fjölskyldur dvöldum þar öli
stríðsárin á ýmsum stöðum, bæði f
Kaupmannahöfn og úti á lands-
byggðinni en störfuðum þó aldrei
samtímis í sömu borg eða á sama
stað. Jón starfaði á fjölmörgum
berklaspítölum og -hælum. Samt
hittumst við nokkrum sinnum á
þessum árum.
Það var ekki fyrr en við tókum að
starfa heima á íslandi að náin sam-
skipti urðu milli okkar og fjöl-
skyldnanna.
Frú Guðrún var dugmikil hús-
móðir og afbragðsgóð móðir barna
sinna. Hún bjó manni sínum fallegt '
og notalegt heimili, fyrst á Ásvalla-
götunni og síðar í Hörgshlíðinni, í
einbýlishúsi sem þau byggðu þar.
Hún var bráðgáfuð, mikill bók-
menntaunnandi, sílesandi og stál-
minnug fram til síðustu stundar.
Guðrún lést í júlí árið 1995.
Við, Þórdís kona mín, fórum
nokkrar langferðir með þeim hjón-
um bæði hérlendis og erlendis, sem
mjög ánægjulegt er að minnast.
Við Jón höfum haft margt saman
að sælda á langri ævi, farið saman
í fjölmargar veiðiferðir, meðal ann-
ars í nokkrar fegurstu og fengsæl-
ustu laxár landsins okkar. Stundum
vorum við að sjálfsögðu í hópi nokk-
urra félaga okkar og vina að veið-
um.
Eitt helsta áhugamál Jóns, vinar
míns, var knattspyrna. Ungur gekk
hann í knattspyrnufélagið Val sem
ég held að stofnað hafi verið að
frumkvæði séra Friðriks Friðriks-
sonar, hins kunna leiðtoga KFUM.
Til heiðurs og í minningu séra Frið-
riks var reist kapella á Valssvæð-
inu, rétt við Öskjuhlíðina, rétt hjá
félagsheimilinu og mun útför Jóns
verða gerð þaðan að hans ósk.
Jón var íþróttalæknir Í.B.R. um
árabil og einkum mun það hafa
verið í sambandi við knattspyrnu-
leiki.
Eftir heimkomuna úr framhalds-
námi árið 1945 hóf hann starf sem
aðstoðarlæknir Sigurðar Sigurðs-
sonar berklayfirlæknis og fór með
honum fjölmargar ferðir út á land
í leit að berklasjúklingum og höfðu
þeir jafnan röntgentæki meðferðis,
en auk þess vann hann með honum
hér í borginni. Einnig rannsakaði
Jón vistmenn á Reykjalundi reglu-
lega árum saman. Loks ber að geta
þess að hann vann alllengi með dr.
med. Óla P. Hjaltesteð á berkla-
deild Heilsuverndarstöðvar Reykja-
víkur og tók við yfírlæknisstöðunni
þar að Óla látnum sem var árið
1974.
Það má því segja að Jón Eiríks-
son hafi komið víða við í störfum
sínum við berklavarnir og lækning-
ar.
Allir þeir sem þekktu Jón munu að
sjálfsögðu sakna hans mjög.
Við Þórdís og fjölskylda okkar send-
um öllum aðstandendum hans inni-
legustu samúðarkveðjur og biðjum
honum guðsblessunar á þeim leið-
um sem hann nú hefur lagt út á.
Blessuð sé minning hans.
Erlingur Þorsteinsson.
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, sonur,
bróðir og tengdasonur,
ÓLI ÞÓR ÓLAFSSON
skipasmíðameistari
og húsasmiður,
Fossheiði 52,
Selfossi,
sem lést á heimili sínu aðfaranótt 2. júní,
verður jarðsunginn frá Selfosskirkju laugardaginn 7. júní kl. 13.30.
Fyrir hönd okkar allra,
Ingunn Hofdís Bjarnadóttir,
Ólafur Ólason,
Sigurður Árni Ólason,
Gunnar Ólason,
Ólafur Jónsson,
Margrét Ólafsdóttir,
Jónina A. Kristjánsdóttir
og aðrir ættingjar hins látna.