Morgunblaðið - 30.07.1997, Blaðsíða 52

52 MIÐVIKUDAGUR 30. JÚLÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
MYÍMDBÖND/KVIKMYNDIR/ÚTVARP-SJÓNVARP
£
C
Góður
boltí!
MYNDBÖND
V andaðar
myndir
Þruma
(Blow out)________________
Sakamálamynd
★ ★ ★ ‘A
Framleiðandi: George Litto. Leik-
stjóri og handritshöfundur: Brian
De Palma. Kvikmyndataka: Vilmos
Zsigmond. Tónlist: Pino Donaggio.
Aðalhlutverk: John Travolta,
Nancy Allen og John Lithgow. 104
mín. Bandaríkin. Orion Pictures
1981/Háskólabíó 1997. Myndin er
bönnuð börnum innan 16 ára.
JOHN Travolta leikur hljóðmanninn
Jack Terry sem verður vitni að og
hljóðritar um leið þegar forsetafram-
bjóðandi keyrir út
í á. Honum tekst
að bjarga ungri
konu úr flakinu,
en frambjóðand-
inn deyr. Jack er
beðinn að þegja
yfir atburðinum,
og það á eftir að
reynast honum
erfitt að reyna að
fá sannleikann fram í dagsljósið.
Þessi mynd er vönduð á allan
hátt og tilvalin til endurútgáfu.
Kvikmyndatakan er mjög skemmti-
leg, sérstaklega í atriðunum það sem
Jack er við hljóðupptökur, því hlut-
irnir eru kvikmyndaðir eins og Jack
heyrir þá. Myndin er þá farin að
þjóna hljóðinu en ekki öfugt eins
og oftast er. De Palma skilar sínu
vel eins og hans er von og vísa, en
HÁSKÓLABÍÓ hefur í þessum
mánuði tekið upp þá nýlundu
að gefa út á myndbandi eldri
myndir sem nutu mikilla vin-
sælda á sínum tíma, undir yfir-
skriftinni „Sjáið þessar aftur“.
Þetta er skemmtileg tilbreyt-
ing og vonandi verður fram-
þó án þess að vera sérstaklega frum-
legur eins og félagar hans Scorsese
og Coppola eða peningamaskína
eins og Spielberg. En ásamt George
Lucas höfðu þessir leikstjórar mikil
áhrif á Hollywood-iðnaðinn á sínum
tíma. Hann hefur verið sagður líkja
eftir Hitchcock, en mér finnst það
rangt því þótt hann geri glæpa-
myndir hefur hann sinn stíl og við-
fangsefni. Myndmiðillinn leikur oft
stórt hlutverk í myndum De Palma,
og er það einnig þannig hér. De
Palma hefur valið leikarana vel.
Nancy Allen hafði þegar leikið í
tveimur myndum fyrir hann, en
hann er að fela ungum dansara sitt
fyrsta dramatíska hlutverk, og
stendur hann sig mjög vel. Auk
þess að sýna góðan leik er hann
heillandi ungur maður, og það er
hreint ótrúlegt að hann skuli hafa
þurft að bíða í 15 ár til þess að fá
aftur gott hlutverk. Vinsældir Johns
Travolta undanfarið eru einnig ærin
ástæða til að sýna hann á sínum
fyrri árum, og myndin verður sjálf-
sagt mikið leigð. John Lithgow leik-
ur morðingja og gerir það af snilld.
Sagan er sérstök að því leyti að
hún hefur engan veginn hefðbundna
uppbyggingu. í fyrstu álítur áhorf-
andi hana fjalla um spillingu meðal
stjórnmálamanna. Það leysist upp
fljótt og verður sagan eftir það flótti
undan morðingja. Að öðru leyti fjall-
ar sagan ekkert um sérstaklega
frumlega hluti, en hún býr yfir
skemmtilegum persónum og endir-
inn er ansi óvenjulegur og háðskur.
hald á. Það er riðið á vaðið
með „Terminator" og „Blow
out“ sem að mínu mati er ágæt-
is val þótt þær hafi staðist
tímans tönn misjafnlega vel,
en mæli þó með þeim báðum
til að rifja upp gamlar minn-
ingar.
Tortímandinn
(Terminator)______________
Spcnnumynd ^ +
Framleiðandi: Pacific Western.
Leikstjóri: James Cameron. Hand-
ritahöfundar: James Cameron og
Gale Anne Hurd. Kvikmyndataka:
Adam Greenberg. Förðunarbrellur:
Stan Winston. Aðalhlutverk: Amold
Schwarzenegger, Linda Hamilton
og Michael Biehn. 103 Mín. Banda-
ríkin. Orion Pictures 1985/Háskóla-
bíó 1997. Myndin er bönnuð börnum
innan 16 ára.
MYNDIN hefst í framtíðinni þegar
kjarnorkustytjöld hefur öllu eytt og
vélarnar tekið
völdin. Eina von
eftirlifandi mann-
vera er John Con-
nor sem hvetur
fólkið til að rísa
upp gegn vélun-
um. Vélamar
kunna ráð við þvi
og senda Tor-
tímandann aftur í
tímann til að gera út um Söruh Con-
nor tilvonandi móður Johns.
Flestir kvikmynda- og afþreying-
arunnendur þekkja þessa kvikmynd
og hafa séð hana á sínum tíma, nema
þá nýjasta kynslóð myndbandaáhorf-
enda. Margir minnast þeirrar hrifn-
ingar sem myndin vakti hjá þeim á
sínum tíma, en ég efast um að yngri
kynslóðunum muni jafnmikið finnast
til hennar koma. Það sem eyðileggur
fyrir Tortímandanum, sem var vissu-
lega frumleg og hugmyndrík mynd á
sínum tíma, er að fjöldinn allur af
kvikmyndagerðarmönnum hafa stolið
hinu og þessu úr myndinni og flest
atriði hennar orðin að klisjum. Því
miður. Það mætti spyija sig hvort það
sé tímabært að gefa hana út á nýjan
leik. Það hefði líkast til mátt bíða ögn
lengur þar til hún yrði enn fornfá-
legri og komin í hring.
Það er gaman að sjá Schwarzen-
egger mun bústnari en hann er nú
og hann er hreint ótrúlegur á að líta.
Það reynir ekki mikið á hina stórkost-
legu leikhæfíleika hans en hann skilar
sína vel. Biehn og Hamilton eru ágæt,
án þess að vera neitt sérstaklega
heillandi, og stundum nokkuð væmin.
Sagan er ansi góð, það verður ekki
af henni tekið. Og eftir að hafa horft
á hana er ekki vitlaust að skella Tor-
tímandanum 2 í tækið, því hún er
eiginlega betri.
Sjáið þessar aftur
Merkis-
mynd
Einu sinni var í
Vestrinu - 1968
Once Upon a Time in
the West
ÞESSI mynd eftir Sergio Leone var
gerð þegar framleiðsla ítalskra
vestra stóð í blóma, og er álitin
besti „spaghetti" vestrinn sem
gerður hefur verið.
Eins og aðrar kvikmyndir leik-
stjóra Leone, er hún sneisafull af
formfögru ofbeldi og grimmd.
Söguþráðurinn læðist um í veröld
þar sem örlögin ráða ferðinni.
Mannlegar hvatir eru græðgi, svik,
heiður og orðstír, ásamt óumflýj-
anlegri þörf fyrir hefnd. En þessar
myndir má ekki taka alvarlega.
Spaghettivestrar eru meðvitaðar
parodíur, sem byrjað var að gera
upp úr 1960, eftir að Ameríkanar
fóru að spyija sig um réttmæti
goðsagnarinnar um villta vestrið.
Leone vildi subbuskap og óheiðar-
leika sem hið vanalega hegðunar-
mynstur hetjanna, og myndir hans
eru fullar af illa hirtum dijólum
sem ættaðir eru úr hroilvekjum.
Einu sinni í vestrinu er öfga-
fyllsta myndin hans, mjög hæg-
geng, stílhrein, vestrahug-
myndaflugið á fyllirýi í lita-
veislu haldinni í endalausu
landslagi. Clint Eastwood
er reyndar fjarri góðu
gamni, en Henry Fonda er
frábær í hlutverki eins
ógeðfelldasta glæpafor-
ingja hvíta tjaldsins.
Upphafskynning mynd-
arinnar spannar heilar 12
mínútur, og lýsir Leone
stflnum vel. Atburðarásin
er ekki aðalatriðið heldur
viðbrögð þögulla persóna
undir smásjá leikstjórans;
vatnsdropar falla á hattinn
hjá Woody Strode, og Jack
Elman á í stríði við flugu.
Þetta þykir Leone áhuga-
verðara er skotbardaginn
sem þeir lenda í seinna í
myndinni.
I þessari mynd heiðrar
Leone sögu vestramynd-
anna, með ýmsum vísbend-
ingum í þekkta vestra.
Strode, Elman og Fonda
eru m.a. þauireyndir kúrekar og
minna á John Ford myndirnar.
Um leið leikur Leone sér að sið-
venjum villta vestursins, og skap-
ar nýja útgáfu af því sem er ansi
ólík þeirri sem kom frá Holly-
wood.
Myndin naut strax mikilla vin-
sælda í Evrópu og Japan, en
amerískum gagnrýnendum
fannst hún of hæg, og töldu ítal-
ann auk þess ekki hafa þann
menningarlega bakgrunn sem
þyrfti tii þess að fj'alla um ameríska
sögu. Það breytir því ekki að í dag
er myndin „költ“ þar ytra, og talin
einn besti vestri kvikmyndasögunn-
ar.
Leikstjóri: Sergio Leone.
Handrit: S.Leone og S.Donati.
Kvikm.taka: Tonino Delli Colli.
Tónlist: Ennio Morricone.
Leikarar: Henry Fonda,
Claudia Cardinale, Jason
Robards og Charles Bronson.
Samdrátt-
ur í Asíu
Á MEÐAN evrópskir kvikmyndagerð-
armenn, t.d. tjóðveijar, njóta aftur
vinsælda í heimalöndum sínum eiga
margir starfsbræður þeirra í Asíu
undir högg að sækja. Bandarískar
kvikmyndir virðast nú höfða meira
til Asíubúa en innlend framleiðsla.
Samt er ekki hægt að kenna út-
breiðslustefnu Hollywood um það.
Samkeppni við sjónvarpsstöðvar og
kapalkerfi hefur aukist í Asíu, verr
gengur að fjármagna innlenda fram-
leiðslu og marga kvikmyndagerðar-
menn virðist vanta eitthvað^ nýtt og
ferskt til að heilla bíógesti. Ákveðnar
gerðir kvikmynda hafa verið burðarás
kvikmyndaframleiðslu í t.a.m. Ind-
landi (söng- og dansævintýri), Hong
Kong (ódýrar bardagamyndir) og
Malasíu (drama á félagslegum nót-
um).
Nú er hins vegar kominn leiði í
áhorfendur og þeir horfa frekar á
sjónvarp eða myndbönd. Sumir fram-
leiðendur bregðast við með því að
draga úr útlögðum kostnaði við mynd-
irnar sem skilar sér oft í minni gæð-
um. Því streyma bíógestir á glans-
myndir frá Hollywood.
Framleiðslan í Indlandi hefur meira
að segja dregist töluvert saman síð-
ustu ár. Á síðasta ári kom 681 kvik-
mynd á markaðinn, sem mörgum
fínnst örugglega meira en nóg, en
miðað við 948 myndir árið 1990 er
þetta mikill samdráttur.