Morgunblaðið - 05.09.1997, Page 8

Morgunblaðið - 05.09.1997, Page 8
8 FÖSTUDAGUR 5. SEPTEMBER 1997 MORGUNBLAÐIÐ FRÉTTIR SVONA láttu þig hafa það Davíð. Haltu bara fyrir nefið og lokaðu augunum . . . Biskups- embættið eignast Flateyjar- bók NIELS P. Sigurðsson, fyrrverandi sendiherra, og frú hafa fært bisk- upi íslands Flateyjarbók að gjöf. Bókin er ljósritað handrit Flateyj- arbókar í fullri stærð gefin út af Munksgaard í Kaupmannahöfn ár- ið 1930. Bókin er gefin í tilefni þess að 100 ár eru liðin frá fæðingu Sig- urðar B. Sigurðssonar ræðis- manns, föður Niels P. Sigurðsson- ar, en hann var fæddur 4. júní 1897 í Flatey á Breiðafirði. „Upphaflega stóð til að bókin yrði afhent Flat- eyjarkirkju en í ljós kom að kirkj- an þar átti eitt eintak og því var ákveðið að biskupsembættið fengi hana til varðveislu,“ sagði hr. Ólaf- ur Skúlason biskup. Flateyjarbók er talin rituð að hluta eftir eldri handritum og frá- sögnum af tveimur prestum, Magnúsi Pórhallssyni og Jóni Morgunbíaðið/Ásdís HR. ÓLAFUR Skúlason biskup tekur við Fiateyjarbók af Niels P. Sigurðssyni, fyrrverandi sendiherra. Þórðarsyni, í lok fjórtándu aldar, líklega á árunum 1386-1390. Sag- an segir að Jón Hákonarson stór- bóndi í Víðidalstungu frá 1385-1415 hafi fengið prestana til verksins, greitt allan kostnað og lagt til aðstöðu í Víðidalstungu. Guðný Hákonardóttir, systir Jóns, var langamma Bjöms Þorleifsson- ar á Reykhólum en handritið gekk að erfðum þar til Jón Finnsson, sem bjó á Flatey í Breiðafirði og var bamabarnabam Bjöms á Reykhólum gaf Brynjólfi Sveins- syni, biskupi í Skálholti, bókina ár- ið 1647, en Brynjólfur biskup kom henni til varðveislu í konunglegu bókhlöðunni í Kaupmannahöfn. Handritinu var síðan skilað til Is- lendinga árið 1971 eftir samkomu- lag við Dani um afhendingu hand- ritanna. Egilsstöðum • Fossnesii • Gognvegi • Geirsgötu • Lækjorgötu HafnorfirSi • Nesjum við Hornufjörð • Skógarseli • Stórahjolla • Vogum • Ægisiðu Málþroskapróf fyrir íslensk börn Fyrstu árin við- kvæmasta mál- tökuskeiðið Elín Þöll Þórðardótfir ELÍN Þöll Þórðar- dóttir hefur unnið að samningu mál- þroskaprófs fyrir ís- lensk böm og er verkinu lokið. Hún var að gera grein fyrir því hjá Zontaklúbbi Reykjavflk- ur, sem veitti henni styrk til verksins, er blaðamaður Mbl. spurði hana út á hvað það gengi. „Vart þarf að tíunda mikilvægi þess að hlúa sem best að málþroska ungra barna. Fyrstu ár ævinnar eru hraðasta en jafnframt viðkvæmasta máltökuskeiðið. Það er á þessum árum sem grunnurinn að móður- málskunnáttunni er lagður, grunnur að hæfi- leikanum til að koma hugsunum sínum í orð, skilja mál annarra, lesa og skrifa. Margoft hefur verið sýnt fram á að stór hópur þeirra barna, sem standa jafn- öldrum sínum verulega að baki í málþroska á unga aldri, ná aldrei að jafna metin. Fötlun af þessu tagi gerir vart við sig með mismunandi hætti á hinum ýmsu aldursskeiðum. í skóla kemur hún oft fram sem erfíðleikar við að lesa og skrifa, hlusta og ein- beita sér, og verða námsárangur og ánægja af skólastarfinu eftir því. Það er full ástæða til að leggja allt kapp á að aðstoða börn snemma sé þess þörf‘. - I hverju er þetta próf fólg- ið? „Málþroskaprófið er ætlað til þess að finna þau börn sem þurfa hjálp, en einnig til að áflétta áhyggjum aðstandenda í þeim vafatilfellum þar sem í ljós kemur að málþroski er innan eðlilegra marka. í mörgum til- fellum þar sem málþroska er ábótavant er annar þroski eðli- legur, svo sem vitsmunaþroski, hreyfiþroski og félagslegur þroski. í öðrum tilfellum er mál- þroski einn af mörgum þáttum sem þarftiast athugunar. í báð- um tilfellum hentar prófið vel til mats á málþroska. Það má t.d. nota við mat á málþroska ein- hverfra barna og þroskaheftra.“ - Eftir hverju er leitað? „Málþroskaprófið er ætlað börnum á aldrinum 18 mánaða til 36 mánaða og mælir orða- forða, málfræði og setningagerð barnanna. Prófið er einfalt og ódýrt í notkun, og þarf starfsfólk sem notar prófið ekki að búa yfir sérþekkingu til að skera úr um hvort málþroski mælist innan eðlilegi’a marka. Þeir sem sér- þekkingu hafa geta hins vegar lesið úr prófinu all ítarlegar upplýsingar um mál- þroska barnanna sem nýtast við val á mark- miðum til þjálfunar. Prófið er lagt fyrir foreldra barnsins en ekki barnið sjálft. Þetta er því aðgengileg aðferð til að foreldr- arnir geti fengið úr því skorið hvort frekari aðgerða er þörf.“ - Hefur þetta vantað hér? „Já, ég valdi þetta mál- þroskapróf 1992 sem lokaverk- efni til mastersprófs, enda var mér ljóst að verkefnið væri afar þarft. Málþroskapróf hafa verið af mjög skomum skammti á ís- landi og þau próf sem eru í notk- un eru flest eða öll þýdd úr er- lendum tungumálum og henta ekki nógu vel fyrir íslenskar að- stæður. Þó var nýlega þýtt og gefið út ágætt staðlað próf fyrir ►Elúi Þöll Þórðardóttir ólst upp í Kópavogi, Frakklandi og víðar. Eftir stúdentspróf frá MR 1982 lærði hún flugumferð- arstjóm, varð fyrsti kvenflug- umferðarstjórinn og starfaði við það frá 1984 til 1987. Jafn- framt lagði hún stund á ís- lensku í Háskóla Islands. Þá hélt hún til náms í talmeina- fræði í Wisconsin í Bandaríkj- unum og er að ljúka doktors- prófi. Meistarapróf tók hún þar í talmeinafræði og heyrnar- fræði. Tal- og málmein baraa era hennar sérgrein. Elín Þöll er gift Ragnari Pálssyni verkfræðingi og eiga þau 2 dætur, Auði 10 ára og Ragnheiði 7 ára. eldri böm. Sumarið 1993 safnaði ég hljóðritunum af tali íslenskra barna og kannaði áreiðanleika og gildi málþroskaprófsins, fyrst í tilraunaútgáfu og síðar í bættri útgáfu. Urvinnsla þessara gagna stóð til vors 1994 er ég lauk mastersgráðunni. Þessum þætti verksins lýsti ég í grein í vís- indatímaritinu First Language í október sl. Þar kemur fram að prófið þjónar tilgangi sínum vel.“ - Hvernig var gagnasöfnun? „Gagnasöfnun vegna stöðlunar prófsins stóð frá maí fram í miðjan nóvember 1994. Prófið var lagt fyrir 300 bama hóp víðs vegar af landinu og var kapp- kostað að velja úrtakið þannig að hópurinn væri þversnið af þjóðinni. Ég réðst í stöðlun prófsins með styrk frá heilbrigð- isráðuneytinu. Eftir grunnsöfn- un lá verkið niðri um hríð vegna fjárskorts. En Zontaklúbbur Reykjavíkur kom þá tO hjálpar með þenn- an góða fjárstyrk, sem gerði mér fært að ljúka verkinu." Þetta á þá eft- ir að koma í góðar þarfír? „Já, meðal þeirra sem vinna við mat á málþroska bama er staðreynd að greiningartæki vantar átakanlega. Það er oft um tveggja ára aldur barna að foreldra tekur að gruna að mál- þroski bama þeirra sé svo lítill að nánari athugunar sé þörf. Oft leita foreldrar til heilsugæslu eða til leikskólakennara um mat á málþroska. Prófið sem ég hefi samið hentar afar vel til notkun- ar slíkum aðúum. Ég er þess fullviss að prófið á eftir að nýt- ast vel og vonast til að það kom- ist sem fyrst í gagnið. Ég heyri mikinn áhuga hjá foreldrum og fagfólki.“ Mælir hvort frekari að- gerða er þörf

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.