Morgunblaðið - 05.09.1997, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 5. SEPTEMBER 1997
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
ÚRVERINU
Ljósmynd/Muggur
SVEINN Sveinbjörnsson, leiðangursstjóri,
skoðar seiði um borð í Arna Friðrikssyni.
Seiðaleiðangri
Hafró lýkur í dag
ÁRLEGUM seiðaleiðangri Hafrann-
sóknastofnunar lýkur upp úr hádegi
í dag, föstudag. Samkvæmt upplýs-
ingum Morgunblaðsins hefur leið-
angurinn lofað góðu um framhaldið,
en þau seiði, sem nú er verið að
skoða, koma inn í veiðistofninn að
fjórum árum liðnum. Að sögn Sveins
Sveinbjörnssonar, leiðangursstjóra,
verður ekkert látið uppi um niður-
stöðurnar fyrr en búið er að vinna
úr gögnum í næstu viku.
Arni Friðriksson hefur þá verið á
sjó í 30 daga, en fyrsta vikan, frá
5.-12. ágúst, fór í síldarleit eftir að
Þorsteinn EA komst í síldartorfu úr
norsk-íslenska síldarstofninum um
70 sjómílur norður af Langanesi.
Án þess að hafa orðið vart við meiri
síld, þó leitað hafi verið á stóru svæði
fyrir austan land, sneri rannsókna-
skipið sér að seiðarannsóknum, sem
tekið hafa nú um þijár vikur. Leið-
angurinn hefur gengið mjög vel í
alla staði.
Seiðaleiðangurinn hófst í Breiða-
firði og þaðan var farið sem leið lá
vestur, norður, austur og suður. I
gær var Árni Friðriksson staddur í
Háadýpinu við Vestmannaeyjar.
Gert er ráð fyrir að ljúka leiðangrin-
um í Faxaflóanum í dag.
Þorbjörn hf. kaupir Kolbeinsey
„Ætlum að styrkja
rækjuvinnslu
okkar fyrir vestan“
SJAVARUTVEGSFYRIRTÆKIÐ
Þorbjörn-Bakki hf. hefur keypt frysti-
togarann Kolbeinsey ÞH af Fiskiðju-
samlagi Húsavíkur hf. Gengið var frá
samningum í gærmorgun. Skipið,
sem nú er í slipp, verður afhent þann
1. október og er það selt án veiðirétt-
ar. Að sögn Einars Svanssonar, fram-
kvæmdastjóra FH, er nú með sölunni
lokið uppstokkun skipaflota Fiskiðju-
samlagsins með því að selja þrjú skip
í burtu í staðinn fyrir eitt, en Júlíus
Havsteen og Kristey voru seld til
Jökuls hf. á Raufarhöfn og í staðinn
hefur FH keypt og fengið afhent
rækjufrystitogarann Húsvíking ÞH
sem áður hét Pétur Jónsson RE.
Söluverð Kolbeinseyjar fæst ekki
gefið upp að sinni.
Kolbeinsey ÞH 10 er 430 brúttó-
lesta frystitogari. Skipið er með góða
aðstöðu til frystingar á rækju og
heilfrystingar á bolfiski. Skipið var
smíðað árið 1981 á Akureyri. Aðal-
vél skipsins er 1802 hestafla MAK-
vél. Árið 1994 var Kolbeinsey breytt
í frystiskip.
Áætlað að vinna fimm
þúsund tonn af rækju á ári
„Við ætlum okkur að nota skipið
til þess að styrkja reksturinn á
rækjuvinnslu fyrirtækisins í Bol-
ungavík og útgerðina þar. Við erum
með mikinn rækjukvóta og teljum
að með kaupum á skipinu komum
við til með að nýta hann sem best,“
sagði Gunnar Tómasson, fram-
kvæmdastjóri Þorbjörns-Bakka hf.
„Fyrst og fremst kemur skipið til
með að vinna afla fyrir Japansmark-
að og suðurækju fyrir Evrópu og
aðra markaði. Iðnaðarrækjan kemur
svo til vinnslu í Bakka þar sem starfa
liðlega 100 manns í tveimur rækju-
verksmiðjum í Bolungavík og Hnífs-
dal og frystihúsi í Bolungavík.“
Að sögn Gunnars er gert ráð fyr-
ir að vinna um fimm þúsund tonn
af rækju fyrir vestan á ári. Fyrir
utan rækju til vinnslu í landi af
Kolbeinsey kaupir fyrirtækið rækju
af þremur togurum, eins og er. „Síð-
an komum við til með að kaupa djúp-
rækju af smábátum, sem róa í ísa-
fjarðardjúpi og iðnaðarrækju af öðr-
um frystiskipum."
Fyrir á Þorbjörn hf. frystiskipin
Gnúp GK og Hrafn Sveinbjarnarson
GK, Sturlu GK, sem er lítill ísfisktog-
ari, og ísfiskskipið Dagrúnu ÍS.
„Okkur líst mjög vel á skipið, sem
reynst hefur vel alla tíð á meðan
það hefur verið í rekstri. Vonandi
reynist það okkur jafn vel,“ sagði
Gunnar.
Árásir á friðargæsluliðið í Bosníu verða ekki liðnar
Skotvopnum beitt
ef nauðsyn krefur
Washiní^ton, Sar^jevo. Reuter.
FRIÐARGÆSLULIÐAR í Bosníu
munu beita skotvopnum ef nauðsyn
krefur verði á þá ráðist af æstum
múg. Lýsti Wesley Clark hershöfð-
ingi og yfirmaður NATO-heijanna í
Evrópu yfir þessu í Washington í
fyrrakvöld og skoraði jafnframt á
Radovan Karadzic, fyrrum leiðtoga
Bosníu-Serba, að gefa sig fram en
hann er eftirlýstur fyrir stríðsgiæpi.
Clark sagði, að múgæsingar og
árásir á friðargæsluliða yrðu ekki
liðnar lengur. „Við munum ekki
beygja okkur fyrir ofbeldi af þessu
tagi, heldur grípa til allra ráða, þar
á meðal skotvopna, til að veijast
því,“ sagði Clark en múgur manns
réðst í tvígang með gijótkasti að
bandarískum hermönnum í síðustu
viku.
Clark vildi ekkert um það segja
hvort sérsveitir yrðu notaðar til að
hafa hendur í hári Karadzics en
höfuðstöðvar hans eru við Pale í
serbneska lýðveldinu í Bosníu. Hann
skoraði hins vegar á Karadzic að
gefa sig til að unnt yrði að fjalla
um mál hans fyrir stríðsglæpadóm-
stólnum í Haag.
Vill sækja þá Karadzic
og Mladic
Bandaríski öldungadeildarþing-
maðurinn og demókratinn Joe Biden,
sem fór um Bosníu í síðustu viku,
sagði, að bandarískir hermenn ættu
að reyna að handtaka þá Karadzic
og Ratko Mladic, hershöfðingja
Serba í Bosníustríðinu. Kvaðst hann
telja það nauðsyniegt til að unnt
yrði að koma á raunverulegum friði
í landinu.
Biden lýsti einnig stuðningi við
áframhaldandi veru bandarískra
hermanna í Bosníu eftir 1. júlí á
næsta ári þótt þeim yrði eitthvað
fækkað. Evrópuríkin yrðu hins vegar
að fjölga í sínu liði en gætu áfram
notið sama stuðnings Bandaríkja-
manna í leyniþjónustu- og fjar-
skiptamálum.
Ekki er eining á Bandaríkjaþingi
um stefnuna í Bosníumálum. Kay
Bailey Hutchison, öldungadeildar-
þingmaður fyrir repúblikana í Tex-
as, varar við auknum afskiptum
Bandaríkjanna af Bosníu og gagn-
rýnir stjórnvöld fyrir að taka afstöðu
í átökum harðlínumanna og Biljönu
Plavsics, forseta serbneska lýðveld-
isins. Segir hún, að hugsanlega sé
skipting Bosníu eina leiðin til varan-
legs friðar.
Málþing um friðsamlega sambúð og stöðugleika í Evrópu
Astandið í Hvíta-Rúss-
landi rætt sérstaklega
Jón Baldvin Hannibalsson meðal ræðumanna
Reuter.
FORSETI Litháen, Algirdas Brazauskas heilsar hinum hvít-rúss-
neska starfsbróður sinum, Alexander Lúkasjenkó, á fundi sem
þeir áttu í forsetahöllinni í Vilnius i gær.
MÁLÞING um friðsamlega sambúð
og stöðugleika í Evrópu hefst í Vil-
nius í Litháen í dag. Ber málþingið
yfirskriftina: „Sambúð þjóða og
grannasættir - um leiðir til að
tryggja öryggi og stöðugleika í Evr-
ópu“.
Meðal verkefna málþingsins er að
ræða hlutverk fjölþjóðastofnana við
að tryggja frið og stöðugleika í álf-
unni. Eru það forsetar Litháens og
Póllands, sem gangast fyrir henni,
en meðal þátttakenda verða forsetar
ýmissa Evrópuríkja, aðrir frammá-
menn og fulltrúar frá Evrópusam-
bandinu, Evrópuráðinu, ÖSE, Ör-
yggis- og samvinnustofnun Evrópu,
og frá Bandaríkjunum.
Aðalumræðuefni fundarins er
hvernig efla megi almennt góð sam-
skipti Austur-Evrópuríkjanna eftir
iok kalda stríðsins. Hefur mikið
áunnist í því efni að undanförnu en
eitt ríki sker sig þó nokkuð úr, Hvíta
Rússland. Þar ríkir Alexander Lúk-
asjenkó forseti sem einræðisherra
að margra áliti.
Lesið yfir
Lúkasjenkó
Lúkasjenkó, forseti Hvíta-Rúss-
lands, verður í hópi leiðtoganna ell-
efu, sem ræða málin í Vilnius. Að
sögn Petras Vaitekunas, aðstoðar-
manns Algirdas Brazauskas, forseta
Litháen, verður honum fluttur boð-
skapur lýðræðis, mannréttinda, evr-
ópsks gildismats og réttinda fjöl-
miðla og stjórnarandstöðu".
Vestræn ríki hafa gagnrýnt ein-
ræðistilburði Lúkasjenkós harðlega
og IMF, Aljóðagjaldeyrissjóðurinn,
og Evrópuríkin hafa tekið fyrir allar
lánveitingar. Soros-sjóðurinn, sem
auðkýfingurinn George Soros stofn-
aði til að greiða fyrir lýðræðisþróun
í kommúnistaríkjunum fyrrverandi,
tilkynnti svo í fyrradag, að starfsem-
inni í Hvíta Rússlandi yrði hætt
vegna sífelldra skattakrafna og hót-
ana um ofsóknir.
Þótt Lúkasjenkó vilji mynda sam-
bandsríki með Rússum, þá eru sam-
skipti hans og stjórnvalda í Moskvu
allt annað en góð. Hefur honum
ekki líkað fréttaflutningur rúss-
neskra blaðamanna af ástandinu í
Hvíta Rússlandi og sitja nú nokkrir
þeirra í hvítrússnesku fangelsi.
Fundarboðendur eru Brazauskas,
forseti Litháens, og Aleksander
Kwasniewski, forseti Póllands. Auk
þeirra sitja fundinn Viktor Tsjernó-
myrdín, forsætisráðherra Rússlands,
og forsetar Búlgaríu, Rúmeníu, Lett-
lands, Eistlands, Moldóvu, Úkraínu,
Ungveijalands, Finnlands og Hvíta-
Rússlands.
Þá verða meðal gesta Niels Hel-
veg-Petersen, utanríkisráðherra
Danmerkur og forseti þingmanna-
samtaka Evrópuráðsins, Anita Grad-
in, fulltrúi framkvæmdastjórnar
ESB og formaður ráðherraráðs ÖSE
og Strobe Talbott, aðstoðarutanrík-
isráðherra Bandaríkjanna.
Tveimur fyrrverandi utanríkisráð-
herrum NATO-ríkja var einnig boðið
að flytja erindi á ráðstefnunni, þeim,
Jóni Baldvin Hannibalssyni, fyrrver-
andi utanríkisráðherra íslands og
Hans-Dietrich Genscher, fyrrverandi
utanríkisráðherra Þýskalands. Mun
Genscher ræða ný tækifæri, sem
vaxandi alþjóðavæðing færir sam-
einaðri Evrópu í framtíðinni. Jón
Baldvin mun ræða um hlutverk Evr-
ópusambandsins og NATO við að
tryggja frið og stöðugleika í álfunni.
Vaitekunas segir að fundarboð-
endurnir vilji leggja áherzlu á að
Austur-Evrópa sé ekki orðin að púð-
urtunnu eftir að kalda stríðinu lauk.
„Við viljum koma þeim boðskap á
framfæri við Evrópu og aðra heims-
hluta að ríkin, sem koma saman í
Vilnius, eiga ekki í neinum vandræð-
um með innbyrðis samskipti sín,“
segir hann. „Þessi samskipti munu
ekki undir neinum kringumstæðum
verða undirrót óstöðugleika eða óör-
yggis í heiminum."
Rússar fagna
fundinum
Tsjernómyrdín, forsætisráðherra
Rússlands, segir í viðtaii við litháíska
blaðið Lietuvos rytas í gær að fund-
urinn sé fagnaðarefni. „Nú er ein-
stakt tækifæri fyrir þjóðir okkar að
gera Eystrasaltsríkin, Mið-Evrópu
og löndin við Svartahaf að einni af
uppsprettum friðar og samstarfs í
Evrópu,“ segir hann.
Tsjernómyrdín dregur þó ekki úr
andstöðu Rússa við NATO-aðild
Eystrasaltsríkjanna. „Enginn hefur
sannað fyrir okkur og enginn mun
nokkurn tímann geta sannfært okk-
ur um að innganga þessara ríkja í
hernaðarbandalag sé nauðsynleg,"
segir forsætisráðherrann.