Morgunblaðið - 10.09.1997, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREIIMAR
MIÐVIKUDAGUR 10. SEPTEMBER 1997 23
UNDANFARIN
misseri hafa sjálfstæð-
ismenn í borgarstjórn
fimbulfambað mikið
um fjármál borgarinn-
ar. Talar þar hver upp
í annan um að lækka
skatta, lækka gjald-
skrár, draga úr arð-
greiðslum fyrirtækja og
greiða niður skuldir.
An þess að skerða þjón-
ustu!
Hér eru greinilega
kraftaverkamenn á
ferð þó að vísu sé sá
ljóður á þeirra ráði að
þeirra helsta krafta-
verk hefur verið að
klúðra þeirri ágætu
stöðu sem borgin var í hér á árum
áður. Stöðu sem hefði mátt nýta til
að byggja upp til framtíðar t.d. í
skóla- og leikskólamálum. En það
var því miður ekkert rúm fyrir þá
málaflokka í stórveldisdraumum
fyrrum forystumanna borgarinnar
sem sáu ráðhús og perlur í hillingum
í óþökk borgarbúa.
í óþökk borgarbúa
En borgarbúar verða hvorki
blekktir né keyptir eins og dærnin
sanna. Á þeim 75 dögum sem Árni
Sigfússon var borgarstjóri námu
aukafjárveitingar borgarsjóðs um 10
milljónum á dag. Þær aukafjárveit-
ingar voru í raun innstæðulaus ávís-
un þar sem þær rúmuðust ekki inn-
an ramma fjárhagsáætlunar ársins
1994 og urðu að greiðast með lán-
töku borgarsjóðs.
Þetta var dýr kosningabarátta
sem var háð á kostnað
borgarbúa og í þeirra
óþökk eins og úrsiit
kosninganna sýndu.
Ávísað á framtíðina
Á síðasta kjörtíma-
bili veiktu sjálfstæðis-
menn verulega stöðu
borgarinnar. A fjórum
árum jukust skuldir
hennar um tæpa 8 millj-
arða kr. Áhrifin á borg-
arsjóð eru augljós.
Greiðslubyrði lána fór
úr 31 millj. kr. árið
1991 í um þúsund millj.
kr. eða einn milljarð á
árinu 1996. Þessi millj-
arður er sá reikningur
sem sjálfstæðismenn senda borg-
arbúum á hverju ári og greiðist af
sköttum þeirra.
Á því sama kjörtímabili stóðu
Sjálfstæðismenn fylgja
sparnaði í orði, segir
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, en forðast
hann eins og heitan
eldinn á borði.
skatttekjur borgarinnar nokkurn
veginn í stað, ef frá er talið árið
1992 en það ár hækkuðu þær um
tæplega 800 millj. kr. Það kom samt
ekki í veg fyrir að sjálfstæðismenn
stofnuðu til nýrra útgjalda á hveiju
ári en rekstrarútgjöld borgarinnar
hækkuðu um fjóra milljarða á kjör-
tímabilinu. Þetta gat auðvitað ekki
endað nema á einn veg - með mik-
illi skuldasöfnun.
Óábyrg afstaða
Margt hefur áunnist í ijármálum
borgarinnar á sl. þremur árum og
nægir að nefna að skuldasöfnun
borgarsjóðs hefur verið stöðvuð og
tekist hefur að stöðva sjálfvirka
hækkun rekstrarútgjalda. Þannig
hafa rekstrarútgjöldin ekki hækkað
í krónum talið frá árinu 1994, ef frá
er talin hækkun sem óhjákvæmilega
varð við yfirtöku grunnskólans á
síðasta ári. Hlutfall rekstrarútgjalda
af tekjum var komið í 96.4% árið
1994 en var 82% á síðasta ári.
Þar með er björninn þó ekki unn-
inn. Það krefst mikillar árvekni og
aðhalds að halda rekstri borgarinnar
innan þess ramma sem markaður er
í fjárhagsáætlun hverju sinni. Upp-
gjör hjá borginni nú á miðju ári sýndi
að frávik í rekstri stefna að óbreyttu
í um 200 millj. kr og 100 millj. kr.
í byggingaframkvæmdum. I borgar-
ráði hafa verið lagðar fram hug-
myndir um 100 m.kr. sparnað í
framkvæmdum og 70 m.kr. sparnað
í rekstri. Nái þetta fram að ganga
stendur eftir óleystur útgjaldavandi
upp á um 135 m.kr. sem er innan
við 1% af áætluðum rekstrargjöldum
og fjárfestingu á árinu.
Þessar hugmyndir eru nú til um-
fjöllunar í nefndum og ráðum þeirra
stofnana sem stefndu fram úr fjár-
veitingum. Hver sem niðurstaðan
verður er ljóst að hún fæst án þess
að sjálfstæðismenn komi þar nokkuð
nærri. Þeir fylgja sparnaði í orði en
forðast hann eins og heitan eldinn á
borði. Þeir segja pass í hvert skipti
sem þeir eiga leik og fimbulfamba
svo þess á milli um fjármál borgarinn-
ar í þeirri veiku von að einhvers stað-
ar sé einhver sem taki þá alvarlega.
Höfundur er borgnrstjóri.
Kraftaverkamenn
í borgarstjórn
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
Smáþjóðaleikar íþrótta-
hreyfingunni til sóma
LOKIÐ er uppgjöri
vegna Smáþjóðaleik-
anna, sem haldnir voru
í Reykjavík, Kópavogi
og Reykjanesbæ fyrstu
vikuna í júní sl. Fyrir
utan það hve fram-
kvæmd þeirra tókst vel
er sú niðurstaða hvað
jákvæðust fyrir íþrótta-
hreyfinguna í heild og
yfirvöld, bæði ríki og
bæ, að tekjuafgangur
varð af leikunum. Ekki
síður var það ánægju-
legt, að á síðustu þrem-
ur mánuðum undirbún-
ingsins sameinaðist
íþróttahreyfingin öll og
einhenti sér í undirbún-
ing leikanna í stað þess að Olympíu-
nefndin þyrfti að bera hita og þunga
af undirbúningnum ein með ófyrir-
sjáanlegum kostnaði.
Ríkisstjórnin lagði leikunum
ómetanlegt lið með vænu fjárfram-
lagi á síðustu fjárlögum. Þeim rausn-
arhug og velvilja og ekki síst áhuga
og stuðningi íþróttaráðherrans,
Björns Bjarnasonar, einsettu for-
svarsmenn leikanna sér að mæta
með því að róa lífróður að því að
skila leikunum hallalausum. Hreyf-
ingin mátti ekki við öðru ef endur-
reisa ætti álit hennar í kjölfar fjár-
hagserfiðleika HM ’95 í handbolta,
sem reyndar var þó glæsilegt mót
að allri framkvæmd. Með jákvæðri
niðurstöðu Smáþjóðaleikanna hefur
hreyfingin lagt sitt af mörkum til
að öðlast tiltrú yfirvalda á ný.
Undirbúningurinn mæddi á und-
irbúningsnefndinni og framkvæmd-
aráði þess en hvoru tveggja stýrði
Ari Bergmann Einarsson, ritari
Ólympíunefndarinnar, stefnufast og
skilvirklega. Um það eru allir sam-
mála. Fljótlega eftir að hann tók við
því starfi í febrúar kom í ljós, að
þrátt fyrir framlag ríkisstjórnar og
sveitarfélaga, vantaði eftir sem áður
20-30 milljónir til að leikarnir gætu
staðið undir sér, að
óbreyttum áætlunum
um framkvæmd og fyr-
irkomulag þeirra. Áð-
eins einn styrktarsamn-
ingur lá fyrir og hafði
þó ekki tekist að ljúka
honum formlega. Þá
kom í ljós, að sérstökum
íjármunum, sem lagðir
voru til hliðar 1992 og
1993 í formannstíð
Gísla Halldórssonar í
Óí, hafði að mestu
verið ráðstafað í
rekstur Óí.
Að höfðu samráði við
framkvæmdaráð tóku
Ellert B. Schram, for-
maður Óí, og Stefán
Konráðsson framkvæmdastjóri leik-
anna að sér að brúa bilið með því
að leita eftir fjárstuðningi fyrirtækja.
Að hluta fólst fjáröflunin í að fram-
kvæmdanefnd leikanna ákvað að
hverfa frá mörgum fyrri áformum.
Spöruðust þannig margar milljónir
en auk þess nemur bein fjáröflun
Ellerts og Stefáns vegna leikanna á
síðustu þremur mánuðunum nálægt
20 milljónum. Þar á meðal er 5 millj-
óna framlag frá Alþjóðaólympíu-
nefndinni (IOC) sem Ellert fékk Juan
Antonio Samaranch, forseta IOC, til
að samþykkja á árangursríkum fundi
þeirra í höfuðstöðvum IOC í vor.
Áhugi og metnaður forsvars-
manna Reykjavíkurborgar, Kópa-
vogs- og Reykjanesbæja fyrir því
að leikarnir mættu verða bæjarfélög-
um þessum til sóma var uppör-
vandi, ekki síst á lokasprettinum.
Þar er sérstaklega lofsvert framlag
Ómars Einarssonar, framkvæmda-
stjóra íþrótta- og tómstundaráðs
Reykjavíkur, Jóns Júlíussonar
íþróttafulltrúa Kópavogs og Ragn-
ars Arnar Péturssonar, formanns
íþróttaráðs Reykjanessbæjar. Vel-
vilji þeirra var ómetanlegur og á við
margar vítamínssprautur.
Sá þáttur leikanna, sem ef til vill
Smáþjóðaleikarnir
skiluð góðri niðurstöðu,
bæði félagslega og
fjárhagslega.
Agúst Ásgeirsson
telur árangurinn
mikinn sigur fyrir
íþróttahreyfinguna
í heild.
skiptir einna mestu máli, er það nána
samstarf sem tókst um undirbúning
þeirra. Um það sameinaðist íþrótta-
hreyfingin þremur mánuðum fyrir
leikana og áður lokaðar dyr opnuð-
ust. Hyldýpisgjá milli Ólympíunefnd-
ar og Iþróttasambandsins var brúuð.
ÍSÍ bauð skrifstofuaðstöðu sína og
starfsfólk í þágu undirbúnings leik-
anna og verður sá kraftur og sú þekk-
ing sem þar bauðst seint metin til
fjár. Þá kom Ungmennafélag íslands
að undirbúningi leikanna af miklum
áhuga og sérstök ástæða er til að
geta mikilsverðs framlags íþrótta-
bandalags Reykjavíkur og formanns
þess, Reynis Ragnarssonar. Enginn
gleymir þætti sérsambandanna 10,
allra síst þeir sem að undirbúningi
leikanna stóðu. Framkvæmd íþrótta-
keppninnar hvíldi á þeirra herðum
eftir eigin undirbúning og samstarf
og samráð við tækninefnd Óí og
tæknistjóra. Ekki má gleyma stór-
skara sjálfboðaliða sem drifu að og
hjáipuðu til leikavikuna en þeir eiga
einnig heiðurinn af því hve vel tókst
til. Góð framkvæmd leikanna, öll
umgjörð þeirra ogjákvæð niðurstaða,
fjárhagslega og félagslega, er sigur
íþróttahréyfmgarinnar allrar.
Höfundur var tæknistjóri
Smáþjóðaleikanna 1997
, Ágúst
Ásgeirsson
Stjórnmál
skipta máli
FRAMTÍÐARVERKEFNI
þeirra sem að stjórnmálum koma
eru mörg. Eitt þeirra er að auka
tiltrú og áhuga ungs fólks á virkri
þátttöku í stjórnmálastarfi. Án
þess er hætta á að
stór hluti þjóðarinnar
sitji hjá sem áhorfend-
ur en taki ekki virkan
þátt í því starfi sem
nauðsynlegt er hveiju
lýðræðissamfélagi.
Því miður ber of mikið
á því að ungu fólki
finnist stjórnmál til-
gangslítil, óáhugaverð
eða leiðinleg. Einn
hluti vandans er ef til
vill sá að lýðræðið er
orðið svo sjálfgefíð að
fáir kunna að meta
það. Gera þarf ungu
fólki grein fyrir því að
í stjórnmálum felast
ótal tækifæri til að
hafa áhrif á og móta það samfélag
sem við búum í og þá framtíð sem
okkar bíður.
Hægri og vinstri - enn á lífi!
Ein ástæða áhugaleysis ungs
fólks á stjórnmálum er sú að því
finnst lítill munur vera á flokkun-
um og því skipti engu máli hver
þeirra sé við völd. í raun er skiljan-
legt að fáir átti sig á muninum
þegar vinstrimenn hafa talað um
sameiningu í áratugi án árangurs
og nýlega viðraði einn helsti hug-
myndafræðingur fijálshyggju-
manna hér á landi þá hugmynd
sína að e.t.v. ætti Sjálfstæðisflokk-
urinn að sameinast Framsóknar-
flokknum. Því miður virðist þannig
sem meiri orka fari í að sannfæra
fólk um hvað flokkarnir eigi sam-
eiginlegt en það hvað skilur þá að.
í ljósi þess að flokkarnir leggja
ekki eins mikla áherslu á það nú
hvað aðgreinir þá, ganga sumir svo
langt að segja að hugtökin hægri
og vinstri hafi ekki lengur neina
merkingu til aðgreiningar á póli-
tískum viðhorfum fólks. Þetta er
alrangt. Það sem hefur breyst er
að hægriflokkarnir hafa unnið
hugmyndafræðilegan sigur yfir
sameignarstefnunni og vinstri-
menn hafa fært sig nær þeim sjón-
armiðum sem þeir áður börðust
gegn. Þrátt fyrir sjónarspil vinstri-
manna er áfram grundvallarmunur
á afstöðu hægri og vinstri manna,
sem kristallast í hugmyndum um
einstaklingsfrelsi eða umfangs-
mikil ríkisafskipti.
Hugmyndafræðin þarf að
verða sýnilegri
Til að bregðast við kröfum ungs
fólks þurfa flokkarnir að gera hug-
myndafræðina sýnilegri og fjalla
um meginstrauma í stjórnmálum
en ekki einungis tæknileg úrlausn-
arefni eða minniháttar útfærslur á
því fyrirkomulagi sem við þegar
búum í. í umræðum sem spunnist
hafa í málefnastarfi hjá ungum
sjálfstæðismönnum hefur til dæmis
komið fram mjög ákveðin gagnrýni
á það að opnunartími skemmti-
staða sé takmarkaður, leigubíl-
stjórar þurfi opinber leyfi til að fá
að keyra, skylduaðild sé að verka-
lýðsfélögum og lífeyrissjóðum,
skylduáskrift sé að RUV o.s.frv.
Það er meðal annars slík skerðing
á frelsi sem ungt fólk gagnrýnir
og finnst stjórnmálamenn sýna lít-
inn áhuga á að breyta. Stjórnmála-
menn þurfa að taka á dagskrá mál
sem ungt fólk hefur áhuga á þar
sem lausnirnar eru oftar en ekki
aukið frelsi. Þeir þurfa að líta til
framtíðar og vera reiðubúnir að
fjalla af meiri víðsýni um þau mál
sem efst eru á baugi hveiju sinni.
í þessu sambandi ber stærsti
flokkur landsins, Sjálfstæðisflokk-
urinn, sérstaka ábyrgð vegna þess
að hugmyndir ungs fólks byggjast
oftar en ekki á hugtökunum frelsi,
víðsýni, og umburðarlyndi. Þessar
hugmyndir eiga mest sameiginlegt
með Sjálfstæðisflokknum sem er í
reynd eini íslenski
stjórnmálaflokkurinn
sem getur boðið ungu
fólki stjórnmálastefnu
sem samræmist þeirra
lífssýn meðan stefna
annarra stjórnmála-
flokka byggir á því að
hefta frelsi einstaklinga
en þenja út ríkisvaldið.
Fráhrindandi
umhverfi
Önnur rök sem ungt
fólk nefnir fyrir
áhugaleysi sínu á
virkri þátttöku í
stjórnmálum er að hið
pólitíska umhverfi sé
fráhrindandi og ófag-
legt. Stjórnmálamenn, kjörnir full-
trúar fólksins, eru undir smásjánni
og umræðan oftar en ekki nei-
kvæð. Fjalli fjölmiðlar um þá með
jákvæðum hætti fullyrða andstæð-
ingarnir að um pólitíska misnotkun
sé ræða en geri þeir það með nei-
kvæðum hætti er umræðan „fag-
_______Breyta þarf_________
stjórnmálaumræðunni,
segir Asdís Halla
Bragadóttir, tii að
ungt fólk verði virkir
þátttakendur.
leg“. í þessu sambandi bera fjölm-
iðlar mikla ábyrgð. Á sama tíma
og gerð er krafa um að stjórnmála-
flokkar og stjórnmálamenn beri
raunverulega pólitíska ábyrgð þarf
að stuðla að því að umræðan um
störf þeirra verði faglegri. Með
þeim hætti þarf að auka tiltrú
ungs og hæfileikaríks fólks á
stjórnmálum og stuðla að því að
það taki virkari þátt í stjórnmála-
starfi.
Vandinn er einnig sá að þó að
einstaklingar láti þetta umhverfi
ekki aftra sér frá þátttöku í stjórn-
málastarfi er staðreyndin sú að
þeir sem áhugann hafa, fá ekki
mörg tækifæri innan flokkanna.
Ungu fólki hefur ekki gengið nægi-
lega vel í prófkjörum og fyrirmynd-
irnar eru fáar. Af 63 þingmönnum
eru til dæmis tveir 35 ára eða
yngri!
Pólitísk umræða á SUS þingi
Á þingi Sambands ungra sjálf-
stæðismanna sem haldið verður
um næstu helgi verður umfangs-
mikil umræða um stjórnmál. Á
þinginu gefst ungu fólki kostur á
að taka þátt í málefnalegum um-
ræðum og ályktað verður um fjöl-
margt sem snertir samfélagið al-
mennt og hagsmuni ungs fólks.
Þingið ber yfirskriftina FRELSI
en sú yfirskrift á að undirstrika
hvaða pólitísku leiðir ungir sjálf-
stæðismenn vilja fara. Hugmynd-
irnar ber að taka alvarlega enda
liggur að baki þeim mikil vinna
sem fjölmargir ungir sjálfstæðis-
menn hafa komið að.
Það er vonandi að ungir sjálf-
stæðismenn geti með þingi sínu
stuðlað að faglegri og málefna-
legri umræðu um stjórnmál. Þann-
ig getur SUS lagt sitt lóð á vogar-
skálarnar til að hvetja ungt fólk
til virkari þátttöku í pólitísku starfi
og mótun þeirrar framtíðar sem
við okkur blasir.
Höfundur er í framboði til
embættis formanns SUS.
Ásdís Halla
Bragadóttir