Morgunblaðið - 08.11.1997, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 8. NÓVEMBER 1997 23
Reuters
MARIAN Krazaklewski, leiðtogi Samstöðu og helsti hugmynda-
fræðingur A.W.S.-kosningabandalagsins. Stjórnmálaskýrendur í
Póllandi telja margir hverjir að hann hyggist fara fram gegn
Aleksander Kwasniewski forseta árið 2000.
stjórnmálaskýrendur í Póllandi að
staða hennar sé traust enda hafa
flokkamir samtals 261 fulltrúa á
þingi þar sem sitja 460 menn. A
næstu vikum mun menn fylgjast
grannt með framgöngu og sam-
starfi ráðherrann nýju auk vísbend-
inga um áhrif einstakra valdahópa
innan A.W.S. sem aftur mun ráða
miklu um framtíð þessa samstarfs.
ERLENT
Að þjóna þýðir stund-
um að óhlýðnastu
Talið er að réttarhöld í máli Maurice
Papon dragist vel fram á næsta ár, en til
tíðinda dró í vikunni. Þórunn Þórsdóttir
segir vörn Papons veika og nefnir dæmi
um tök franskra fjölmiðla á málinu.
VÖRN í máli Maurice Papon,
sem ákærður er fyrir glæpi gegn
mannkyninu, veiktist til muna við
framburð sagnfræðingsins Marc-
Olivier Baruch í Bordeaux á mið-
vikudag. „Embættismenn Vichy-
stjórnarinnar gátu óhlýðnast,"
sagði Baruch, „þen- fáu sem það
gerðu misstu hvorki líf sitt né lifi-
brauð.“ Þessi sérfræðingur í
stöðu franskra embættismanna í
tíð leppstjórnar Þjóðverja á
stríðsárunum lagði fram 30.000
plögg úr skjalasöfnum máli sínu
til stuðnings. Hann sagði að fram
til 1942 hefði stjóm Pétains mar-
skálks virst lögleg, en eftir það og
sérstaklega frá árslokum 1943,
hefðu margir háttsettir embætt-
ismenn dregið skipanir hennar í
efa og leikið tveimur skjöldum.
Þeir hefðu áttað sig á afleiðingum
gerða sinna og örlögum Gyðinga,
horft upp á hörku frönsku lög-
reglunnar og oft reynt að aðstoða
andspyrnuhreyfinguna eða De
Gaulle, sem orðinn var leiðtogi
morgundagsins.
Þeir frönsku lögreglustjórar
sem ekki létu handtaka Gyðinga
voru lækkaðir í tign eða færðir til
í starfi, einn var gerður yfirmað-
ur heilsuhælis. Nokkrir vora
settir á eftirlaun, en þetta voru
ekki margir menn. Barach talaði
um „siðferðilega deyfingu" þess-
ara ára og Papon kvaðst fagna
því að vitnið benti á hið óljósa og
að því leyti sérstaka í aðstöðunni.
En niðurstaða þessa mikilvæga
dags í málinu var setningin: „Að
þjóna getur þýtt að óhlýðnast."
Þetta var 18. dagur Papon-
réttarhaldanna, eftir hlé sem gert
var í annað sinn frá upphafi í
miðjum október, vegna meints
heilsuleysis hins 87 ára sakborn-
ings. Málinu var svo fram haldið,
þrátt fyrir tafir vegna verkfalls
lögmanna, raunar vegna hæga-
gangs í dómskerfinu, og áfram
skoðað hlutverk Papons sem lög-
reglustjóra Gironde-héraðs
1942-4. Papon játaði að hafa haft
eitthvað að segja um afdrif gyð-
inga, en sagði ábyrgðina hafa ver-
ið yfirmanna sinna, hann hefði
sjálfur undirbúið 1-2 handtöku-
skipanir. Annars hefði hann skrif-
að undir hundraði þúsunda skjala
og gæti ekki munað eftir einstök-
um þeirra. „Arið 1944 var ég
betri andspymumaður en emb-
ættismaður,“ sagði Papon á
fimmtudag og bældur hlátur
áheyrenda heyrðist í réttarsaln-
um.
I forsíðufrétt í vikunni bar
dagblaðið Le Monde saman
„kalt“ og „heitt“ réttarfar i
stríðsglæpamálum: franskur
dómstóll fjallar um hálfrar aldar
gamla atburði en stríðsglæpa-
dómurinn í Haag um nýliðin at-
vik í fyrram Júgóslavíu. Inni í
blaðinu snerist framhaldið um
hægagang og vandræði í Haag
og undir grein um Papon er önn-
ur um Gyðinga sem hjálpuðu til
við útrýmingu trúbræðra sinna.
Heildarmyndin var því tvíbent,
en fréttir byrja vitanlega allar á
hörðum nótum gegn Papon: „Það
borgaði sig að vinna vel, þó að
ástæðan væri ömurleg." Þetta á
við um starf hans í innanríkis-
ráðuneytinu 1941-2, þar sem
hann fór yfir í framvörp að lög-
um Vichy gegn Gyðingum.
í 50 am
KÍKTU VIÐ HJÁ OKKUR Á VERALDAR