Morgunblaðið - 08.11.1997, Blaðsíða 32

32 LAUGARDAGUR 8. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 8. NÓVEMBER 1997 33"
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
ÖRYGGISHAGS-
MUNIR EINGÖNGU
UMMÆLUM Halldórs Ásgrímssonar utanríkisráð-
herra, um að atvinnumál, flugstöðvarrekstur og
verktaka eigi ekki að ráða ferðinni í umræðum um varn-
armál íslands, ber að fagna. Morgunblaðið hefur ítrekað
bent á að vera bandarísks varnarliðs hér sé ekki einn
af atvinnuvegum þjóðarinnar og að mikilvægt sé, að
Islendingar séu efnahagslega óháðir varnarliðinu.
íslenzk stjórnvöld hafa nú þegar stuðlað að því, í
samstarfi við varnarliðið, að lækka kostnað við rekstur
varnarstöðvarinnar. Hins vegar er ljóst að enn niður-
greiðir varnarliðið ýmsa starfsemi, sem með réttu ætti
að vera á hendi íslendinga. Þar ber sennilega hæst kostn-
að vegna borgaralegs flugs um Keflavíkurflugvöll. Þótt
borgaralegt flug sé nú orðið meirihluti umferðar um
völlinn greiða íslendingar enn minnihluta kostnaðar við
rekstur hans og viðhald.
Sparnaður og aukin kostnaðarþátttaka íslendinga
sjálfra stuðla auðvitað að því að_ Bandaríkin sjái sér
fært, til lengri tíma litið, að veita íslandi þá vernd, sem
landið þarf á að halda. Æskilegast er að togstreita um
tekjur af varnarliðinu skyggi sem minnst á það, sem
máli skiptir, sem eru öryggishagsmunir íslands.
Það er því jafnframt ánægjuefni að utanríkisráðherra
lýsir því yfir að íslendingar verði að leggja sjálfstætt
mat á varnarþarfir íslands til lengri tíma litið. Sennilegt
er að niðurstaðan af því mati verði sú að talsverður
viðbúnaður sé áfram nauðsynlegur í Keflavíkurstöðinni,
að minnsta kosti þannig að auðvelt verði að koma hing-
að liðsauka ef þörf krefur.
En eins og utanríkisráðherra vék að í ræðu sinm á
Alþingi verður einnig að gefa gaum að því hvernig ís-
land getur tekið frumkvæði í þessum efnum, með öflugri
þátttöku í friðargæzlu og friðarsamstarfi og með mál-
efnalegu framlagi til uppbyggingar nýs öryggiskerfis
Evrópu á vettvangi þeirra alþjóðlegu stofnana, sem við
eigum aðild að.
Við getum ekki lengur treyst eingöngu á hernaðar-
legt mikilvægi íslands til að tryggja okkur áhrif og
velvilja í vestrænu varnarsamstarfi. Við verðum að leggja
meira af mörkum til eigin öryggis, sem er óaðskiljanleg-
ur hluti sameiginlegs öryggis Vesturlanda.
DJÚPSTÆÐUR
ÁGREININGUR
Landsfundur Alþýðubandalagsins, sem stendur yfir
þessa dagana, hefur leitt í ljós, að innan flokksins
er djúpstæður ágreiningur um afstöðu til þess, hvort
Alþýðubandalagið eigi að taka þátt í sameiningu vinstri
flokkanna. Áhrifamiklir þingmenn flokksins á borð við
Ragnar Arnalds, Hjörleif Guttormsson og Steingrím J.
Sigfússon eru því bersýnilega andvígir, þótt blæbrigða-
munur geti verið á afstöðu þeirra.
Hins vegar fer ekki á milli mála, að Margrét Frímanns-
dóttir, formaður flokksins, leggur mikla áherzlu á, að
fá umboð frá landsfundinum til þess að halda áfram
viðleitni til að ná samstarfi við aðra flokka á vinstri
vængnum. Ljóst er, að formaður Alþýðubandalagsins
nýtur stuðnings áhrifaafla innan flokksins, svo sem for-
ystumanna úr verkalýðshreyfingunni.
Það er alls ekki óhugsandi, að hinn djúpstæði ágrein-
ingur sé svo mikill, að hann leiði til klofnings í Alþýðu-
bandalaginu og að einhver hluti flokksins standi að sjálf-
stæðu framboði í næstu þingkosningum. Hið sama gæti
gerzt innan Kvennalistans, þar sem einnig er djúpstæð-
ur ágreiningur um þátttöku í hugsanlegu samstarfi
vinstri flokkanna.
Þess vegna fer því fjarri, að á þessari stundu sé ljóst
til hversu sú geijun, sem nú er á vinstri væng stjórnmál-
anna leiðir. Líklegast er, að það skýrist ekki fyrr en
seinni hluta næsta árs, eftir að í ljós kemur hvernig
sameiginlegum framboðum vinstri manna reiðir af í
sveitarstjórnarkosningum.
Kosið um sameiningu miðfjarða Austurlands
Aukin og
bætt þjón-
usta við
íbúana
Stórt og fjárhagslega öflugt bæjarfélag verð-
ur til á miðfjörðum Austurlands ef íbúar
Eskifjarðar, Neskaupstaðar og Reyðarfjarðar
samþykkja sameiningu sveitarfélaganna í
atkvæðagreiðslu laugardaginn 15. nóvember.
Helgi Bjamason ræddi við forystumenn
sveitarfélaganna.
Kosið verður um
sameiningu sveitar-
félaganna þriggja
laugardaginn 15. nóv.
kl. 9.00-22.00
upstaður
Fjöldi íbúa: 3,345
1. des. 1996
Peningalegar eignir og
skuldir á hver n íbúa 1996
Sveitarsjóðír og stofnanir þeirra
Neskaupstaður
1.606
fjörður
698. 1.041

Neskaup-
staður
Eski-
fjörður
Reyðar-
fjörður
Samtals
Sameinað
sveitarfélag
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
JARÐGÖNGIN í Oddsskarði tengja Norðfjörð við Eskifjörð og Reyðarfjörð. Hér er undirbúningsráð
vegna sameiningar, Smári Geirsson, Þorvaldur Aðalsteinsson og Sigurður Hólm Freysson við göngin.
IBÚUM á miðfjörðum Austur-
lands hefur fækkað um liðlega
300 manns síðustu tíu árin. Um
síðustu áramót bjuggu 3.345
manns í þessum þremur sveitarfélög-
um. Flestir búa í Norðfirði, liðlega
1.600 manns, 1.040 á Eskifirði og
rétt innan við 700 manns á Reyðar-
firði. Síðan hefur fækkað á svæðinu,
einkum á Eskifirði þar sem um 50
fluttu í burtu á fyrstu atta mánuðum
ársins umfram þá sem fluttust í bæ-
inn. Svæðið hefur því verið í vörn,
þrátt fyrir að skortur hafi verið á
vinnuafli í fiskvinnslu.
„Hér hefur fækkað um 300 störf i
fiskvinnslu á tíu árum. Við þurfum
eitthvað annað í staðinn og teljum að
störf við þjónustu geti bætt það upp.
Á svæðið vantar sérhæfð störf og fjöl-
breyttari. Við teljum að með því að
stækka eininguna eigum við meiri við-
spyrnumöguleika, til lengri tíma litið,“
segir Smári Geirsson, forseti bæjar-
stjórnar í Neskaupstað. Hann er í
undirbúningsráði sameiningarkosn-
inganna 15. nóvember ásamt Sigurði
Hólm Freyssyni bæjarfulltrúa á Eski-
fírði og Þorvaldi Aðalsteinssyni odd-
vita Reyðarfjarðarhrepps.
5 nefndir í stað 50
Undirbúningsráðið hefur sett upp
tillögur að skipulagi nýs sameinaðs
sveitarfélags í grófum dráttum. Það
forðast að fara ofan í einstaka liði og
segir að bæjarstjórn verði að taka
ákvarðanir í einstökum málum. Þannig
verður síðar tekin afstaða til þess
hvar skrifstofur bæjarstjóra verða og
nafn sveitarfélagsins bíður ákvörðunar
nýrrar bæjarstjórnar.
Undirbúningsráðið segir að stjóm
sveitarfélagsins verði skipt í fímm
meginsvið sem hvert hafí sinn for-
stöðumann. Einn bæjarstjóri verður í
stað þriggja en áfram verða bæjar-
skrifstofur á öllum stöðunum. Fimm
fagnefndir munu starfa á vegum bæj-
arstjórnar í stað fimmtíu til sextíu í
dag. Smári segir að stjómsýslan verði
betri og stjórnun skilvirkari. Undir-
búningsráðið telur að sparnaður vegna
sameiningar sveitarfélaganna geti
numið allt að 20 milljónum kr. á ári
og segir að stjómsýslan verði betri og
stjómun skilvirkari.
Sigurður Hólm leggur á það áherslu
að með sameiningu verði hægt að
bæta og auka þjónustu við íbúa svæð-
isins. Hægt verði að koma við verka-
skiptingu á ýmsum sviðum og nýta
betur starfsmenn bæjarfélagsins.
Reynt verði að tryggja góða grunn-
þjónustu fyrir alla íbúana og það verði
meðal annars gert með því að bæjar-
stjóri og aðrir yfirmenn verði reglulega
til viðtals utan höfuðstöðva sinna.
Grunnskólar verða reknir áfram í
öllum byggðakjörnunum. Fyrir und-
irbúningsráðið var lögð tillaga um að
miðskóli fyrir allt svæðið yrði rekinn
í tengslum við Verkmenntaskólann í
Neskaupstað en því var alfarið hafnað
enda mæltist hugmyndin illa fyrir.
Hugmyndir era uppi um að styrkja
heilsugæslustöðvarnar á Eskifirði og
Reyðarfirði með því að tengja þær
betur við Fjórðungssjúkrahúsið í Nes-
kaupstað. Með því vonast þeir félagar
eftir því að betra verði að fá lækna
til starfa en það hefur verið vandamál
á þessum stöðum.
Framkvæmdafé sveitarfélaganna á
miðfjörðum Austurlands hefur verið
að minnka eins og hjá flestum öðrum
sveitarfélögum. Þorvaldur Aðalsteins-
son segir að sá sparnaður sem verði
í rekstri sameinaðs sveitarfélags þegar
frá líður muni auka framkvæmdafé
þess. Hann bendir á að sameinuð höfn
sveitarfélaganna verði sú fimmta
stærsta á landinu og framlegð hennar
á árinu 1996 hefði verið sú þriðja
mesta á landinu, aðeins hafnimar í
Reykjavík og Hafnarfírði gert betur.
„Eg tel að með samrana sveitarfélag-
anna verði til mjög öflugt sveitarfélag
sem er vel í stakk búið að takast á
við stærri mál, til dæmis átak í at-
vinnumálum," segir hann. í þessu
sambandi er bent á hugsanleg kaup á
kvóta eða iðnaði og minnt á hugmynd-
ir um álver í Reyðarfirði.
Verkefni frá ríkinu
Smári minnir á þá stefnu stjórn-
valda á íslandi og raunar um allan
hinn vestræna heim að flytja valdið
nær fólkinu. Hér sé verið að flytja
verkefni frá ríkinu til sveitarfélag-
anna. „Til þess að sveitarfélögin geti
tekið við nýjum verkefnum þurfa þau
að vera sæmilega öflug. Ég tel að
sameinað sveitarfélag verði vel í stakk
búið til að taka við slíkum verkefn-
um.“ Segir Smári að mörg sveitarfé-
laganna séu ekki hæf til að taka við
auknum verkefnum og þá verði þau
neydd til að sameinast. „Ég tel að það
skipti máli hvenær ákveðið er að sam-
einast en ekki bara hvort. Með því að
fresta sameiningu tapast dýrmætur
tími,“ segir hann.
Sameiningarsinnar horfa nokkuð til
samskipta við ríkið og önnur sveitarfé-
lög þegar þeir rökstyðja skoðanir sín-
ar. Undirbúningsráðið telur að mið-
firðir Austurlands hafí meira afl í sam-
skiptum við ríkisvaldið ef þeir komi
fram sameinaðir, meðal annars við að
halda opinberri þjónustu á svæðinu
og fá nýja þjónustuþætti. Þá telja þeir
að betra sé að rökstyðja og fylgja eft-
ir kröfu um jarðgöng milli Eskifjarðar
og Norðfjarðar og betri veg milli Reyð-
arfjarðar og Eskifjarðar ef þessir stað-
ir eru innan saman sveitarfélags.
Samkeppni við önnur svæði
Smári bendir á að sveitarfélög hafl
verið að sameinast um allt land á
undanförnum áram, meðal annars á
Austurlandi, og miðfirðir Austurlands
geti ekki setið og horft aðgerðarlausir
á. „Þetta raskar áhrifastöðu sveitarfé-
laganna og fólkið fínnur fyrir því ef
ekkert verður aðhafst," segir Smári.
Hér er greinilega horft til sameining-
arinnar á Héraði og í Hornafírði og
þeirra öflugu eininga sem við það
myndast. Sameinaður Eskifjörður,
Neskaupstaður og Reyðarfjörður yrði
hins vegar stærsta sveitarfélagið á
Austurlandi.
Sveitarfélögin þijú hafa verið í inn-
byrðis samkeppni á undanförnum
árum og þeir félagarnir í undirbún-
ingsráðinu telja að það hafí leitt til
þess að þeir hafi misst frá sér starf-
semi. Sigurður Hólm bendir á skrif-
stofu vinnumiðlunar í þessu sambandi
en hún var sett upp á Egilsstöðum.
Þegar Eimskip ákvað að koma við í
einni höfn á Áusturlandi á leiðinni til
Evrópu tókust þessi þijú sveitarfélög
hart á um að fá starfsemina til sín.
Búið var að byggja upp vörahöfn á
Reyðarfirði en Eimskip ákvað að gera
Eskifjörð að útflutningshöfn vegna
þrýstings viðskiptavina sinna þar og
hefur sveitarfélagið þurft að ráðast í
töluverðar framkvæmdir vegna þess.
Þeir félagar telja að ef sveitarfélögin
hefðu verið sameinuð á þessum tíma
hefði þetta mál ekki komið upp. Sveit-
arstjórnin hefði boðið fram eina höfn,
væntanlega Reyðarfjörð vegna aðstöð-
unnar þar, og ekki byggt upp aðra
vöruhöfn á Eskifirði.
Einstök tilraun
Neskaupstaður, Eskifjörður og
Reyðarfjörður era allt ágætlega fjár-
hagslega stæð sveitarfélög. Peningaleg
staða þeirra er betri en flestra sambæri-
legra staða. Peningaleg staða bæjar-
sjóðs Neskaupstaðar og stofnana hans
var jákvæð um 130 milljónir kr. í lok
síðasta árs. Peningaleg staða Eskiíjarð-
ar var neikvæð um 16 milljónir og
Reyðarfjarðar um 130 milljónir kr.
Tilraun til að sameina þessa staði
er einstök, eins og Smári Geirsson út-
skýrir: „Það hefur ekki gerst áður að
lögð hafí verið fram tillaga um samein-
ingu þriggja þetta fjölmennra þéttbýli-
skjama og ekki heldur þetta vel stæðra
sveitarfélaga," segir hann.
Kvótaverðmæti raðsmíðaskipanna hefur fjórfaldast
Kvóti skipanna í dag
5,2 milljarðar króna
RAÐSMIÐASKIPIN
Smíöastaöir, eigendur
og eigandaskipti
Skipa-
smiða-
stöð
Upphafl.
eigandi
Nýr
eigandi
Nýr
eigandi
Núver-
andl
elgandi
Veiðiheimildir skipanna:
Núver-
andi
kvúti
Gjssur
AR 6
Þorgeir & Ellert,
Akranesi
Ljúsavík hf.,
Þorláksh.
Ljúsavík hf.,
Þorláksh.
2.453
þorskíg.tonn
Jöfur
IS172
Stálvík hf.,
Garðabæ
Stálvík hf,
og Jarlhf.,
Keflavík
Apr.1989:
Muggur hf.,
Hvammst.
Jan.1993:
Lpiti hf.,
Isafirði
Sept. 1996:
Þorm.r.- Sæb. hf.
Siglufirði
2.086
þorskíg.tonn
Nökkvi
HU 15
Slippstöðin hf.,
ureyri
Nökkvi hf.,
Blönduósi
Nökkvi hf.,
Blönduósi
2.127
þorskíg.tonn
Oddeyrin
EA210/
Hamrasvanur
SH201
Slippstöðlnhf.,
Aki
kureyri
Samherji hf,
Akureyrarbær
K. Jónsson hf.
1991:
Samherji hf
Akureyri
,1996:
Sig. Agústss. hf.,
Stykkishólmi
, Sigurður
Ágústss. hf.,
Stykkishólmi
1.929
þorskíg.tonn
Upphaflega fengu skipin leyfi til veiða á úthafsrækju án aflatakmarkana og að auki á 80 þorskígildistonna meðafla
1987: Úthafsrækja án aflatakmarkana og að auki á 200þorskígildistonna meðafli
1988: Úthafsrækja, 500 tonna aflamark eða 260 sóknardagar m. 900 tonna þaki, og 200 þorskígildistonna meðafli
1989: Úthafsrækjukvóti, 500 tonna aflamark, en meðafli minnkar í 180 þorskígildistonn
1990: Úthafsrækjukvótinn 550 tonn, en meðafli minnkar niður í 165 þorskígildistonn
Kvóta- úthlutun, tonn: Gissur ÁR 6 Jöfur ÍS172 Nökkvi HU15 Oddeyrin EA 210
Úthafs- rækja Þorsk- kvóti Atrar tegundir Úthafs- rækja Þorsk- kvóti Aðrar tegundir Úthafs- rækja Þorsk- kvóti Grálúða /og annað Úthafs- rækja Þorsk- kvóti Aðrar tegundir
1991: 553,8 70,2 86,0 553,8 117,0 0 553,8 29,1 166,6 553,8 314,2 112,0
1991/1992: 880,3 129,9 131,8 770,6 136,2 0 770,6 . 33,8 127,7 770,6 369,8 140,5
1992/1993: 1006,0 92,9 165,6 880,7 97,4 0 880,7 24,2 144,3 880,7 264,4 161,1
1993/1994: 1307,8 69,2 149,5 1144,9 72,6 0 1144,9 18,0 143,8 1144,9 197,1 152,2
1994/1995: 1584,5 58,6 133,4 1387,1 61,4 0 1387,1 15,2 143,5 1387,1 166,7 137,3
1995/1996: 1584,5 56,4 111,8 1387,1 59,4 0 1387,1 14,7 95,9 1387,1 160,5 125,8
1996/1997: 1509,1 76,2 106,7 1321,0 80,0 0 1321,0 19,9 74,9 888,4 365,4 81,8
1996/1998: 1886,3 94,3 140,6 1651,2 98,7 191,0 1651,2 24,6 192,7 1110,5 522,4 116,6
Samanlagt verðmæti
aflaheimilda raðsmíða-
skipanna svokölluðu er í
dag áætlað um 5,2 millj-
arðar króna, en við smíði
skipanna voru engin fyr-
irheit gefin um að þau
fengju þær aflaheimildir
sem þyrfti til að reka
þau. í samantekt Halls
Þorsteínssonar kemur
fram að árið 1990 voru
aflaheimildir skipanna
samanlagt 1,3 milljarðar
að núvirði og hefur verð-
mæti þeirra aflaheimilda
sem skráðar eru á skipin
því fjórfaldast á 17 árum.
Iskýrslu fjármálaráðherra um
raðsmíðaskipin sem lögð var
fram á alþingi í vikunni að
beiðni Einars K. Guðfinns-
sonar alþingismanns kemur fram
að Ríkisábyrgðarsjóður tapaði 857
milljónum króna á byggingu skip-
anna, en þau voru byggð á árunum
1982-1987. Hjörleifur Guttorms-
son alþingismaður var iðnaðarráð-
herra þegar ákvörðun um smíði
raðsmíðaskipanna var tekin og
sagði hann í samtali við Morgun-
blaðið að frumkvæðið að smíði
skipanna hefði komið frá Sam-
bandi skipasmíðastöðva og til-
gangurinn verið sá að ná niður
kostnaði við skipasmíðar hérlendis
með því að smíða nokkur skip eft-
ir sömu hönnun og gera stöðvarnar
þannig samkeppnisfærari við er-
lendar skipasmíðastöðvar.
„Þetta var kynnt í ríkisstjórn og
sj ávarútvegsráðherra, Steingrímur
Hermannsson, vann í þessu með
iðnaðarráðuneytinu. Um þetta var
svo gerð ríkisstjórnarsamþykkt að
sameiginlegri tillögu beggja þess-
ara ráðuneyta ef ég man rétt um
að þessi tilraun yrði gerð. Það sem
hins vegar breytir síðan grundvell-
inum er breytt stjórnun fiskveiða,“
sagði Hjörleifur.
Hann sagði það mjög merkilegt
að mál raðsmíðaskipanna hefði
þvælst í stjórnkerfinu jafnlengi og
raun ber vitni og þörf hefði verið
að taka á málinu strax þegar breyt-
ingar voru gerðar á stjórnun fisk-
veiða 1984 með því að taka upp
kvótakerfi.
„Ég hafði ekki og hef ekkert
slæma samvisku af því að hafa
staðið fyrir þessari tilraun miðað
við hvemig staðið var að málinu á
þessum tíma. Mér fannst hún vera
að mörgu leyti eðlileg, enda var
um hana samkomulag við sjávarút-
vegsráðuneytið á þessum tíma.
Þetta var spurningin um að gera
innlendu skipasmíðinni kleift að
spreyta sig, ná upp meiri fram-
leiðni og keppa við það sem var
niðurgreiddur iðnaður frá útlönd-
um á þessum tíma. Ef þetta hefði
fengið kaupendur sem hefðu ráðið
við útgerðina og annað þess háttar
þá hefði þetta ekki þurft að ger-
ast, en þessi skip lenda þarna á
milli stafs og hurðar og það er
vissulega merkileg saga að það
skuli líða þarna 15 ár milli þessa
upphafs og uppgjörsins," sagði
Hjörleifur.
Veiði á úthafsrækju átti að
skapa rekstrargrundvöll
Á alþingi veturinn 1990-1991
beindi Ragnar Arnalds alþingis-
maður m._a. þeirri spurningu til
Halldórs Ásgrímssonar þáverandi
sjávarútvegsráðherra hvernig
hefði verið staðið að úthlutun kvóta
til raðsmíðaskipanna fjögurra.
í svari Halldórs kom m.a. fram
að á grundvelli laga um stjórn
botnfiskveiða 1986-1987 hefði
raðsmíðaskipunum verið veitt leyfi
til veiða á úthafsrækju sem á þeim
tíma var talinn vannýttur stofn.
Með þessu móti hefði verið leitast
við að skapa skipunum rekstrar-
grundvöll og skerða þannig afla-
hluta annarra skipa sem minnst,
en jafnframt hefði þótt nauðsyn-
legt að úthluta skipunum aflaheim-
ild í botnfiski þar sem óhjákvæmi-
legt væri að botnfiskur kæmi í
rækjuvörpurnar við veiðar. Þannig
var meðafli skipanna ákveðinn 80
þorskígildistonn sem miðaðist við
afla þess rækjuskips sem mestan
meðafla hafði árið 1985.
Á árinu 1987 var raðsmíðaskip-
um veitt heimild til úthafsrækju-
veiða og úthlutað 200 þorskígildis-
tonnum sem meðafla. Með lögum
um stjórn fískveiða 1988-1990 var
ráðherra veitt heimild til að skipta
úthafsrækjuveiðiheimildum milli
einstakra skipa og var sú heimild
nýtt þegar á árinu 1988. Rað-
smíðaskipunum gafst þá kostur á
að velja á milli þess að stunda
rækjuveiðar með aflamarki að há-
marki 500 lestir og hins vegar að
stunda veiðarnar með sóknarmarki
í 260 daga með 900 lesta há-
marki. Jafnframt var veitt heimild
til að skipin kæmu með 200 lestir
af botnfiski sem meðafla reiknað
í þorskígildum. Völdu þijú skip-
anna sóknarmark en eitt þeirra
valdi aflamark. Á árinu 1989 var
leyfilegur heildarafli úthafsrækju
lækkaður og á því ári fengu rað-
smíðaskipin heimild til að veiða 500
lestir af rækju og 180 lestir af
botnfiski.
Engin fyrirheit um
aflaheimildir
Árið 1990 voru veiðiheimildir
skipanna þær sömu í rækju að við-
bættum 10% síðla árs þegar leyfi-
legur heildarafli var aukinn. Botn-
fiskveiðiheimildirnar lækkuðu hins
vegar milli ára úr 185 lestum í 165
vegna samdráttar í heildarveiði á
þorski.
Á núvirði er áætlað verðmæti
þessara veiðiheimilda um 320 millj-
ónir króna á hvert skip eða sam-
tals tæplega 1,3 milljarðar króna.
Þær veiðiheimildir sem rað-
smíðaskipin fengu úthlutað árið
1991 urðu síðan grunnur að fram-
tíðaraflahlutdeild skipanna (sjá
meðfylgjandi töflu). Við síðustu
úthlutun fengu skipin samtals afla-
hlutdeild sem nemur 8.595 þorskí-
gildistonnum, en áætlað verðmæti
þess er tæplega 5,2 milljarðar
króna.
Halldór sagði í svari sínu á Al-
þingi á sínum tíma að af hálfu sjáv-
arútvegsráðuneytisins hefði aldrei
verið gefið það fyrirheit að rað-
smíðaskipin myndu fá þær afla-
heimildir sem þyrfti til að reka slík
skip.
„Það hljóta allir að sjá hversu
fráíeitt er að gefa slík loforð. Við
skiptingu á takmarkaðri auðlind
þar sem leyfilegur heildarafli er
breytilegur milli ára verða aðilar
því miður að sætta sig við ýmsar
sveiflur. Á það er rétt að benda
að frjáls aðgangur að úthafsrækju
ásamt meðafla í botnfiski var á
sínum tíma vænlegur kostur,"
sagði Halldór.
Tvö skipanna í eigu
upphaflegra kaupenda
Tvö raðsmíðaskipanna eru enii,.
í eigu upphaflegra kaupenda, en
það eru Gissur ÁR-6 sem Ljósavík
hf. í Þorlákshöfn keypti og Nökkvi
HU-15 sem Nökkvi hf. á Blöndu-
ósi keypti. Jöfur ÍS-172 var upp-
haflega í eigu Stálvíkur hf. og
gerði Jarl hf. í Keflavík skipið út,
en í apríl 1989 keypti Muggur hf.
á Hvammstanga skipið. Það var
svo selt til Leitis hf. á ísafírði í
janúar 1993, en Leiti sameinaðist
Þormóði ramma á síðasta ári og
er skipið nú skráð í eigu Þormóðs
ramma - Sæbergs hf. á Siglufirðu
Oddeyrina EA-210 keyptu Sam-
heiji hf. og K.Jónsson hf. á Akur-
eyri ásamt Akureyrarbæ, en skipið
var alfarið komið í eigu Samheija
árið 1991. Samheiji seldi það svo
til Sigurðar Ágústssonar hf. í
Stykkishólmi árið 1996 og var
nafni þess þá breytt í Hamrasvan
SH-201.