Morgunblaðið - 16.11.1997, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 16. NOVEMBER 1997 29
unnar varð ég skyndilega djúpt
snortinn og hugsaði: Hjálpi oss,
þama er lík á leiðinni heim! Hún var
í sömu stellingum og hún hafði and-
ast, skórnir voru reimaðir á hana og
hún hélt á ísöxinni sinni. Petta var
svo raunverulegt að það var eins og
það hefði gerst í gær en ekki fyrir
tólf mánuðum. Ég fann til skelfing-
ar, nú þegar við vorum komnir upp
fyrir Gula haftið, því að ég vissi að
við vorum komnir upp í dauðabeltið.
En Islendingarnir voru ekkert að
velta sér upp úr þessu. Skömmu síð-
ar sást upp á tindinn. Ég man að
Björn starði á hann og sagði: „Nú
förum við upp!“ Ég var rétt að ná
mér eftir síðasta áfanga og barðist
við að ná stjórn á önduninni. En
Björn var fullur sjálfstrausts. Is-
lendingarnir voru staðráðnir í að
komast upp - come hell or high wa-
ter!“
Sherparnir sögðu okkur að það
væri enginn í Suðurskarði, einungis
birgðahrúgur og brotin tjöld eftir
fárviðri síðustu daga. Oneitanlega
minnti þetta okkur óþyrmilega á að
ef eitthvað kæmi fyrir hjá okkur
væri næstu hjálp að finna í ABC,
tveimur dagleiðum neðar í fjallinu,
allt of langt í burtu til að verða okk-
ur til nokkurrar aðstoðar.
Tindurinn á Genfarröðli virtist
alltaf í sama órafjarska. Við þokuð-
umst áfram á ógnarlangri ís-
brekkunni - eins og maurar til að
sjá. Smám saman komumst við þó á
hæð við hann, fikruðum okkur þvert
yfir hlíðina og náðum loks að röðlin-
um. Tindurinn á honum gnæfði yfir
okkur en við héldum áfram inn
slakkann og skyndilega sáum við
niður í Suðurskarð. Klukkan var
hálf fjögur eftir hádegi og við vorum
komnir í um 8000 metra hæð. Nú
var skollin á þoka og við sáum ekk-
ert upp á hrygginn þegar við fetuð-
um okkur síðustu metrana að búð-
unum í skarðinu.
En það þýddi lítið að standa
þarna og glápa í kringum sig. Það
blés hraustlega á okkur í skarðinu
og við urðum að komast í skjól.
Sherparnir okkar höfðu í byrjun maí
komist nokkrar ferðir upp í skarðið
og skilið eftir súrefni, mat og tjöld.
Við fundum tjald í
hrúgunni og hófum
að reisa það í
hörkuátökum við
storminn sem hvað
eftir annað var
næstum búinn að
hrifsa það úr hönd-
unum á okkur. En
við höfðum sigur
að lokum og Hall-
grímur skreið inn
til að byrja á eilífð-
arverkefninu, að
bræða snjó, á með-
an hinir hjálpuðust
að við að koma upp
hinum tjöldunum.
„ Chrisarnir og
Nick voru saman í
tjaldi, en Babu,
Dawa bróðir hans
og Pemba í þriðja
tjaldinu. Við gáfum
okkur góðan tima
til að festa okkar
tjald og staga
vandlega til þess
að það hreyfðist
síður í rokinu og
vistin yrði bæri-
legri. Nú gátum
við loks haft sam-
band niður í aðal-
búðir og tilkynnt
um stöðuna. Sam-
bandið var ekki
gott en með því að
færa talstöðina til í
tjaldinu og snúa
henni náðum við
niðureftir. Við
sögðum félögum
okkar að nú ætluðum við að halla
okkur og taka síðan ákvörðun um
framhaldið klukkan tíu um kvöldið.
Brátt barst veðurspá frá Herði: 45-
55 hnúta rok daginn eftir og svo til
alveg sama spá næstu daga. Ekki
var það gæfulegt.
Nú reið á að safna kröftum, reyna
að hita vatn, nærast og sofa svo
fram eftir kvöldi. Þó að við værum
spenntir að heyra hvað Babu og
Nick segðu um horfurnar þá vorum
við hins vegar ekki á því að yfirgefa
hlýja svefnpokana og berjast við
storminn að tjaldinu þeirra. Hver
Ljósmynd/Hörður Magnússon
Everest fjall
Ljósmynd/Hallgrímur Magnússon
Þriðju búðir
PLÁSSIÐ er svo lítið í Lhotse-hlíðum að það
þarf að tjalda ofan á beingödduðum tjaldbúðum
fyrri Ieiðangra. Það var vissara að setja á sig
mannbrodda áður en farið var út úr tjaldinu, því
annars beið 1000 metra fall niður í Vesturdal.
hreyfmg þarna uppi var erfið og
minnsta verkefni krafðist langrar
umhugsunar. Ætli tæki því nokkuð
að gera þetta? Við létum okkur
nægja að fara úr skónum, tróðum
okkur svo í pokana í öllum fötunum
og lágum eins og skötur. Loks tók-
um við upp súrefnistækin og „staup-
uðum okkur“ öðru hvoru til að hafa
rænu á að halda áfram að bræða
snjó. Margir hafa lýst því að þeim
hafi ekki orðið svefnsamt í Suður-
skarði vegna súrefnisskorts og há-
vaðans þegar kári tekur í tjaldið.
Ekki getum við tekið undir það. Við
^ Ljósmynd/Einar Stefánsson
I gula haftinu
GULA haftið var erflðasti hjallinn á milli þriðju búða og Suðurskarðs.
sváfum ágætlega þrátt fyrir allar
þessar truflanir.
Þegar við vöknuðum loks um tíu-
leytið var ekki að finna að veðrið
hefði lægt. Vindurinn barði tjaldið
eins og með stórri sleggju, úti var
skýjað, lítið sást til tunglsins og því
var næstum aldimmt. Babu hrópaði
til okkar í gegnum storminn að oft
blési hann minna þegar upp á
hrygginn væri komið. Það var gott
og blessað en fyrst urðum við að
finna leiðina þangað og skýin héngu
rétt fyrir ofan okkur. Én þó að
skyggnið væri nánast ekki neitt
voru allir ákveðnir f að láta á það
reyna hvort hægt væri að komast
upp. Við skyldum fara varlega og
ekki hætta okkur of langt ef aðstæð-
ur væru slæmar. Við fundum allir
fyrir þreytu, enda hafði lúrinn ekki
verið langur. Það tók okkur þess
vegna nokkra stund að búa okkur og
það var ekki fyrr en um miðnæturbil
sem við lögðum af stað.
Við könnuðumst auðvitað við leið-
ina af myndum, en það sást lítið til
fjallsins allan daginn eftir að við
komum upp í skarðið og við höfðum
því ekld séð það sem beið okkar í
myrkrinu. Við vissum bara að leiðin
lá upp í bratta snjóbrekku sem end-
aði í giljum áður en hægt var að kom-
ast á sjálfan suðausturhrygginn sem
liggur síðan alla leið á tindinn. Eftir
nokkurn gang eftir urðinni í skarðinu
komum við í mikinn bratta og síðan
komum við að mjög sprungnum ís.
Þetta kom okkur á óvart. Við höfðum
ekki búist við að þama væri annað en
snævi þakin brekka.
Það var nokkur kúnst að feta sig
eftir íshryggjunum því nú kom í
ljós að erfitt var að horfa niður fyr-
ir súrefnisgrímunni. Hún byrgði
sýn á fæturna og ekki var það til að
auðvelda forina hvað geislinn af
höfuðljósinu var mjór. Við rétt þok-
uðumst áleiðis og leist fremur illa á
að þurfa að fara aftur niður þennan
kafla því þá yrði ennþá óþægilegra
að sjá ekki fram fyrir sig. Veðrið
var áfram jafn slæmt og eftir að við
komumst loks upp fyrir ísinn var
skollin á niðaþoka. Það var alveg
ljóst að við yrðum í mestu vandræð-
um með að finna leiðina upp við
þessar aðstæður, um það voru allir
sammála. Við töluðumst lítið við
enda ekki auðvelt að hrópa á móti
vindinum í gegnum súrefnis-
grímuna. Loks námum við staðar
og eftir nokkur orðaskipti var
ákveðið að snúa við. Sú ákvörðun
Ljósmynd/Einar Stefánsson
Erfið nótt
HALLGRÍMUR Magnússon veð-
urbarinn eftir erfiða nótt. Fé-
lagarnir urðu frá að hverfa eft-
ir fyrri tilraun sfna til að sigra
tindinn. Það skall á fárviðri,
skafrenningur og fimbulkuldi
eins og sjá má á andlitinu.
Ljósmynd/Björn Ólafsson
Síðasta hindrunin
SIÐASTA hindrunin framundan rétt áður en þremenningarnir náðu á
tindinn síðasta daginn. Hallgrímur horfir á síðasta hjallann, Hillary-
þrep, áður en takmarkinu var náð.

var næsta auðveld og aldrei þessu
vant fann enginn til vonbrigða þeg-
ar við snerum baki í fjallið og héld-
um niður. Það var einfaldlega ekk-
ert vit í því að halda áfram.
Okkur reyndist ekki auðvelt að
rata niður aftur. Það hafði fennt í
slóðina og þó að við gengjum fram
og aftur ofan við ísinn fundum við
ekki hvar við höfðum komið upp. Því
var ekki um annað að ræða en að
finna nýja leið annars staðar. Það
var síst auðveldara en við höfðum
búist við að komast niður aftur og
hvert skref varð að taka af mikilli
varúð. Brátt tókum við eftir því að
Chris Brown var orðinn ansi óstyrk-
ur á fótunum. Hann átti í mestu
vandræðum með að feta sig niður
ójöfnumar án þess að sjá almenni-
lega niður fyrir sig og var greinilega
brugðið.
CHRIS BROWN: „Ég var síð-
astur upp ísþröskuldinn. Ég sökk
upp að mitti í sprungu, en það var
svo hvasst að Chris Watts, sem var
bara tíu metra á undan mér, heyrði
ekki hrópin. Ég komst ekki upp úr
og var við það að láta skelfinguna
ná tökum á mér þegar ég sá félag-
ana fjarlægjast. Loks náði ég að
krafla mig upp, kaldur og staðráð-
inn í að þrauka, en sagði við sjálfan
mig: Það er engin leið að komast
upp í þessu veðri. Við verðum að
snúa við. íslendingarnir voru sterk-
ir og ákveðnir. Þeir klifu áfram og
hinir eltu. Að lokum urðu allir sam-
mála um að hætta við vonlausa upp-
ferðina og einbeita sér að því að lifa
af. Það var blindbylur en ég vissi að
öryggið í tjöldunum í Suðurskarði
var ekki langt undan. Ég varð
skelfingu lostinn þegar við snerum
við og ég sá ekki niður í skarðið.
Leiðin gat verið beint niður brekk-
una eða á aðra hvora hönd. Meira
að segja Sherpamir vissu ekki ná-
kvæmlega hvar við vomm. Mér
varð hugsað til harmleiksins 1996
þegar fjallgöngumennirnir rötuðu
ekki í tjöldin og urðu úti í skarðinu.
Því laust niður í hugann að hér
væri við sams konar aðstæður að
etja. Ég viðurkenni að ég var orð-
inn dauðhræddur. Ó, Guð, bara að
ég sæi núna tjaldið mitt, hugsaði
ég, bara að ég væri núna öruggur í
pokanum mínum. Á stundum sem
þessum hvarflar það að manni að
þetta klifur sé vitfirring, við erum
nú einu sinni bara að kljást við
fjall.“
Það vai- ljóst að Chris var ekki fær
um að fóta sig svo við tókum til okk-
ar ráða. Ekki dugði að láta hann
velta þama um koll. Þá yrði ekki
annað úr leiðangrinum en að koma
honum niður aftur. Björn fór því á
undan, fann leið og leiðbeindi, en
Hallgrímur gekk á eftir Chris og
hélt í öxlina á honum ef hann skyldi
detta. Einar vOdi hjálpa til og greip í
myrkrinu í hönd sem hann sá og hélt
þéttingsfast í hana. Taldi hann sig
vera að styðja Brown niður bratta
hlíðina. En þegar komið var niður
var hendinni kippt til baka og Einar
sá sér til undrunar að hann hafði í
góðmennsku sinni stutt Watts sem
hvorki þurfti né vildi handleiðslu sér
yngri manna. En allt gekk þetta að
lokum og við komum aftur í tjaldið
tæpum tveimur tímum eftir að við
fómm þaðan. Eftir að hafa tilkynnt
um ævintýri næturinnar niður í aðal-
búðir héldum við inn í draumalandið.
Morguninn eftir vöknuðum við
ótrúlega hressir. Þokunni hafði nú
létt og við ákváðum að halda í
göngutúr til að fá okkur ferskt loft
þótt ekki væri eftir súrefni að slægj-
ast utan tjalds á þessum slóðum. Við
klæddumst öllum okkar fótum og
skriðum út en skildum súrefnið eftir
í tjaldinu. Síðan gengum við í gegn-
um Suðurskarð og virtum fyrir okk-
ur austurhlíð Everest sem er stór-
brotinn heimur íss og kletta. Aðeins
nokkram sinnum hafa menn reynt
að klífa hana og það hefur einungis
tekist eftir tveimur leiðum. Þarna
sáum við líka hvar japanska konan,
sem Sherparnir fóra með niður dag-
inn áður, hafði haft vetursetu. Nú
blasti við ágætis útsýni upp á suð-
austurhrygginn fyrir ofan okkur og
við gátum áttað okkur á leiðinni upp
á hann. Hryggurinn og tindurinn of-
an hans voru hins vegar huldir mikl-
um stormskýjum og gi-einilega
mannskaðaveður þar uppi. Við
horfðum upp í þetta veðravíti og
þökkuðum okkar sæla fyrir að hafa
snúið við nóttina áður.