Morgunblaðið - 30.12.1997, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
ÞRIÐJUDAGUR 30. DESEMBER 1997 29
Byggja
kjarn-
orkuver
RÚSSAR og Kínveijar skrif-
uðu í gær undir 22 milljarða
króna samning sem kveður á
um að Rússar hanni og byggi
kjarnorkuver í Jiangsu-héraði
í austurhluta Kína. Bæði Li
Peng, forseti Kína, og Boris
Nemtsov, fyrsti aðstoðarfor-
sætisráðherra Rússlands, voru
viðstaddir undirritun samn-
ingsins.
Sonia Gandhi
í framboð
MIKIL spenna er hlaupin í
kosningabaráttuna á Indlandi
eftir að tilkynnt var að Sonia
Gandhi, ekkja Rajivs Gandhis
fyrrverandi forsætisráðherra
landsins, hyggðist gefa kost á
sér í komandi kosningum.
Samkvæmt skoðanakönn-
unum hefur Atal Behari
Vajpayee frambjóðandi Bhar-
atiya Janata flokksins, BJP,
mest fylgi eða 27% og Sonia,
sem býður sig fram fyrir hönd
Kongressflokksins, annað
mesta fylgið eða 17%.
Milutinovic
tekur við
ÞJÓÐERNISSINNAR gengu
út er Mílan Milutinovic, nýr
forseti Serbíu, var svarinn í
embætti á serbneska þinginu
í gær. Þjóðernissinnar hafa
ásakað stuðningsmenn Milut-
inovics, sem áður gegndi emb-
ætti utanríkisráðherra og nýt-
ur stuðnings Slobodans Mi-
losevics fráfarandi forseta, um
kosningasvik.
Engin merki
um tækjabilun
YFIRVÖLD í sameinuðu Arab-
ísku furstadæmunum til-
kynntu í gær að engin merki
hefðu fundist um tækjabilun í
Tupolev-154 fiugvélinni sem
sprakk skömmu fyrir lendingu
á Sharjan flugvelli fyrr í mán-
uðinum. Einnig var tekið fram
að engin merki hefðu fundist
um að flugmenn hafi verið
undir áhrifum áfengis eða
lyíja. 85 manns fórust með
vélinni.
Fjöldamorð
í Alsír
VOPNAÐIR menn myrtu að
minnsta kosti 38 manns í
þremur héruðum Alsírs um
helgina. Á meðal hinna látnu
voru 14 manns sem voru myrt-
ir er þeir krupu til bænagjarð-
ar í mosku í vesturhéraðinu
Mascara á sunnudag. Árásin
á þá var gerð einungis þremur
dögum eftir að yfirvöld hétu
því að herða eftirlit við moskur
sem veita íslömskum uppreisn-
armönnum stuðning.
Bandarísk risaþota hrapar 300 metra í ókyrrð yfir Norður-Kyrrahafi
Kona lézt og 83 slösuðust
Tókýó. Reuters.
FARÞEGAR, flugfreyjur og matar-
bakkavagnar þeyttust upp í loft
júmbóþotu United Airlines-flugfé-
lagsins á sunnudagskvöld þegar
vélin tók skyndilega 300 m dýfu
er hún lenti í ókyrrð í lofti. Ung
japönsk kona hlaut svo alvarleg
meiðsl er þetta gerðist að hún beið
bana af en 83 slösuðust, þar á
meðal níu flugfreyjur.
Þotan, sem var með 374 farþega
og 19 manna áhöfn innanborðs,
var á leið frá Tókýó til Honolulu
á Hawaii. Hún hafði verið tvær
klukkustundir á flugi og var komin
um 1.800 km út yfir norðanvert
Kyrrahaf þegar ósköpin dundu yfir
í 33.000 feta hæð (10 km). Farþeg-
arnir, sem flestir voru Japanir á
leið í frí, voru að ljúka kvöldverði
þegar sviptivinds-niðurstreymi
skók Boeing 747-risaþotuna
skyndilega.
„Við höfum lent í ókyrrð í lofti
og vélin lækkaði flugið um 300
metra. Það er engin hætta á að við
hröpum,“ tjáði flugstjórinn skelf-
ingu lostnum farþegunum í hátal-
arakerfi vélarinnar. Um leið og ljóst
var að margir hefðu slasazt var
SLÖSUÐUM farþega úr risaþotu United Airlines-flugfélagsins er hér ekið út í
vélin lenti í Tókýó aðfaranótt mánudags.
Reuters
sjúkrabíl eftir að
ákveðið að snúa vélinni við og hún
lenti aftur á Narita-alþjóðaflugvell-
inum við Tókýó um kl. hálfþijú að
staðartíma aðfaranótt gærdagsins,
fimm klukkustundum eftir flugtak.
Talsmaður flugfélagsins sagði
fréttamönnum í Tókýó að meiðsli
tíu farþega hefðu reynzt svo alvar-
leg að þeir þyrftu að dvelja lengur
á sjúkrahúsi en hinir voru útskrifað-
ir að lokinni aðhlynningu.
Sætisólar ekki
spenntar
„Matarbakkavagnarnir negldust
upp í loftið og skullu síðan niður á
okkur,“ sagði einn farþeganna í
viðtali við japanska sjónvarpið.
Flestir hinna slösuðu höfðu annað-
hvort verið sitjandi í sætum sínum
án þess að hafa sætisólar spenntar
eða verið á gangi um vélina, gjarn-
an í grennd við klósettin aftast í
henni. Að sögn talsmanns flugfé-
lagsins loguðu aðvörunarljós um að
farþegum bæri að hafa sætisólarnar
spenntar þegar atvikið átti sér stað.
Nákvæm rannsókn fer nú fram
á atvikinu undir yfirumsjón jap-
anskra stjórnvalda, en við þá rann-
sókn kunna flugritar vélarinnar -
svörtu kassarnir svonefndu - að
veita mikilvægar upplýsingar um
aðdraganda slyssins og um það
hvernig áhöfn vélarinnar brást við.
Sérfræðingar bandarískra flug-
málayfirvalda (FAA og NTSB) í
Washington munu sjá um rann-
sóknina á flugritunum.
Paulauskas og Adamkus takast á í síðari umferð forsetakosninga í Litháen
Spáð jöfnum slag frambjóðenda
Morgunblaðið. Vilnius.
ÞAR SEM ekki varð úr því skorið í fyrri umferð
forsetakosninga í Litháen sem fram fóru 21.
þ.m. hver tekur við sem forseti Litháens af Alg-
irdas Brazauskas verður næstkomandi sunnu-
dag, 4. janúar, efnt til annarrar umferðar kosn-
inganna þar sem kjósendur gera upp á milli
Arturas Paulauskas, sem er 44 ára og fyrrver-
andi saksóknari, og Valdas Adamkus, sem er
71 árs eftirlaunaþegi sem bjó í hálfa öld í Banda-
ríkjunum.
Samkvæmt endanlegum úrslitum úr fyrri
umferð kosninganna hlaut Paulauskas 44,73%
atkvæða og Adamkus 27,56%, en stjórnmálaský-
rendur telja þó að mjótt verði á mununum milli
þeirra þar sem líklegra sé að þau 22% kjósenda
sem studdu fjóra af frambjóðendunum sjö - þar
á meðal þau tæpu 16% sem féllu í hlut Vytaut-
as Landsbergis, forseta litháíska þingsins og
fyrrverandi leiðtoga sjálfstæðishreyfingar Litháa
- styðji Adamkus frekar en Paulauskas. Það
þykir opnari spurning hvað þau tæpu 6% sem
studdu sjöunda frambjóðandann, sósíaldemó-
kratann Vytenis Andriukaitis, hyggjast gera í
síðari umferðinni. Leiðtogar flokks sósíaldemó-
krata segja bæði Paulauskas og Adamkus standa
fyrir hægrigildi og að þeim sé ekki unnt að
mæla með stuðningi við annan hvorn þeirra án
fyrirvara. „Við getum ekki ráðlagt fólki neitt,“
sagði Andriukaitis sjálfur að loknum flokks-
stjórnarfundi sl. laugardag.
Svipað kosningunum 1992
Margt þykir gefa ástæðu til að kosningarnar
nú séu bornar saman við kosningarnar 1992. Þá
atti Brazauskas, fýrrverandi formaður litháíska
kommúnistaflokksins, kappi við Stasys Lozorait-
is, litháískan Bandaríkjamann, sem hafði blandað
sér með virkum hætti í sjálfstæðisbaráttuna und-
an Sovétríkjunum. Nú er staðan sú, að sá fram-
bjóðandi sem fékk flest atkvæði í fyrri umferð-
inni er maður sem var á sínum tíma boðin seta
í miðstjórn kommúnistaflokksins. Þar að auki
hefur Brazauskas, sem er um þessar mundir vin-
sælasti stjórnmálamaður landsins, lýst eindregn-
um stuðningi sínum við Paulauskas. Og 1992
stýrði Adamkus kosningabaráttu Lozoraitis.
Þótt líklegra þyki að kjósendur Landsbergis
séu hallari undir Ádamkus en Paulauskas er það
ekki gefið. Adamkus segist reyndar kæra sig
kollóttan um stuðning Landsbergis sjálfs. Hann
segist telja að það hafi ekki sízt verið „of virkum
stuðningi" Landsbergis, leiðtoga íhaldsflokksins,
um að kenna að Lozoraitis tapaði kosningunum
1992.
Mörgum hefur mislíkað hvernig Landsbergis
hefur komið fram við pólitíska andstæðinga sína
og hefur hann ósjaldan orðið fyrir því að vera
sakaður um hroka, jafnvel tilhneigingu til alræð-
istilburða. í síðustu sjónvarpsumræðunum sem
voru sendar út fyrir fyrri umferð kosninganna
var Landsbergis sá eini frambjóðendanna sjö sem
hafði ekkert jákvætt að segja um eiginleika
mótframbjóðendanna.
Stjórnmálaskýrendur telja að nú sé kominn
tími til þess fyrir íhaldsflokkinn, sem kom mjög
vel út í síðustu þingkosningum 1996 og er leið-
andi aflið í ríkisstjórn landsins, að reyna að finna
sér nýjan formann fljótlega, vilji hann halda vin-
sældum meðal kjósenda.
VYTAUTAS Landsbergis, for-
seti litháíska þingsins, segir í
samtali við Morgunblaðið að
hann eigi ekki von á að hann
gefi aftur kost á sér í kosning-
um til embættis forseta. Lands-
bergis lenti í þriðja sæti og
hlaut einungis 16% atkvæða í
fyrri umferð forsetakosning-
anna, hinn 21. desember sl.
Aðspurður hvaða áhrif úrslit-
in í fyrri umferð kosninganna
myndu hafa á afskipti hans af
stjórnmálum sagði hann erfitt
að spá fyrir um framtíðina. „Ég
lít ekki á afskipti mín af stjórn-
málum sem stjórnmálaferil
heldur skyldu. Ég á þó ekki von
á að ég bjóði mig aftur fram
til æðstu embætta," sagði
Landsbergis.
Hann sagði kosningarnar
vera prófstein á lýðræði í Lithá-
en og eiga eftir að hafa áhrif á
framtíð og þróun alls Eystra-
Landsbergis
ekki aftur fram
saltssvæðisins. „Ég
hef áhyggjur af
ákveðnum öflum,
rússneskum og
pólskum þjóðerniss-
innum, sem vilja
nýta þessar kosning-
ar til að beina sjón-
um Litháa frá
Vesturlöndum og
horfa í austurátt
þess í stað. Þessi öfl
styðja Arturas Pa-
lauskas. Það væri
slæmt ef hann bæri
sigur úr býtum
Landsbergis
vegna þess lýð-
skrums er einkennt
hefur kosningalof-
orð hans og þeirra
afla er hafa verið
áberandi í stuðnings-
mannahópi hans.“
Landsbergis sagði
litháískt samfélag
hafa orðið að takast
á við djúpstæð fé-
lagsleg vandamál,
er einungis væri
hægt að leysa á
löngum tíma. Vegna
hinna efnahagslegu
erfiðleika væri auðveldara fyr-
ir vafasöm pólitísk öfl að afla
sér stuðnings. „Þessi öfl lofa
almenningi skjótum lausnum og
betri lífsgæðum. Slíkt er hins
vegar óraunhæft.“
Hann sagði málefni á borð
við hugsanlega aðild að Evr-
ópusambandinu og Atlantshafs-
bandalagsins ekki skipta al-
menning miklu máli. Éfnahags-
málin skyggðu á allt annað.
„Við höfum gengið í gegnum
fimm erfið ár í forsetatíð Braz-
auskas. Bankakreppu og svaka-
leg spillingarmál. Sökinni er
hins vegar allri skellt á stjórn
okkar íhaldsmanna er einungis
var við völd síðasta árið af þess-
um fimm. Öll árin fimm eru
sett á okkar reikning. Við
reyndum að koma á umbótum
og það iniðar í rétta átt þótt
það taki tíma,“ sagði Lands-
bergis.