Morgunblaðið - 14.01.1998, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 14. JANÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Snjókoma og frost auka á hörmungar fórnarlamba jarðskjálftans í norðurhluta Kína
Heimilislaus
í fímbulkulda
Peking. Reuters.
ALÞJÓÐASAMTÖK Rauða
krossins og Rauða hálfmánans
fóru í gær fram á 1,75 milljónir
svissneskra franka (um 87 milljón-
ir ísl. kr.) til handa fómarlömbum
jarðskjálftans í norðurhluta Kína
á laugardag. Fimmtíu manns létu
lífið og þúsundir eru heimilislaus-
ar í fimbulkulda.
Samtökin sögðu þörf á matvæl-
um, skjólfatnaði, teppum, lyfjum
og uppbyggingu á samgönguæð-
um í Zhangbei og Shangyi-sýslum
í norðurhluta Hebei-héraðs þar
sem hamfarirnar urðu. Skjálftinn
mældist 6,2 stig á Richter.
Snjókoma jók í gær á hörmung-
ar þeirra þúsunda sem misstu
heimili sín í skjálftanum, og sam-
kvæmt veðurspá má búast við að
frost fari niður í 24 gráður á
næstu dögum. Margir hafa leitað
skjóls í tjöldum, aðrir komið sér
fyrir í heysátum eða hópast um
opinn eld.
Stjórnvöld í Japan hafa heitið
aðstoð að verðmæti um 37 milljón-
ir ísl. kr., að því er kínverska
fréttastofan Xinhua greindi frá í
gær. Rauði krossinn í Hong Kong
hefur heitið um sjötíu milljóna
króna aðstoð til fórnarlamba jarð-
skjálftans.
Matvæla- og skjólfatagjafir hafa
borist víða að, en lyf eru af skorn-
um skammti. Um það bil tíu þús-
und manns slösuðust í skjálftan-
um, þar af 1200 alvarlega. Kín-
versk stjómvöld hafa sent ríflega
sex hundruð tonn af matvælum,
föt og teppi til Zhangbei og
Shangyi, að því er Xinhua greindi
frá.
Opinber embættismaður á
staðnum sagði við Reuters að fólk-
ið myndi ekki geta endurreist hús
sín fyrr en í vor. „Það er of kalt
núna til að byggja múrsteinshús.“
Alls hafa mælst 349 eftirskjálftar
síðan á laugardag.
Reuters
NOKKRIR il)úar í þorpinu Shanggaigou í Zhangbei-sýslu leita skjóls í tjaldi sem kínverski herinn reisti fyrir
fórnarlömb jarðskjálftans. Þúsundir manna eru heimilislausar og mikill kuldi á svæðinu.
Breytingar á breska velferðarkerfínu fyrirhugaðar
Kanna tekjur til að
fækka bótaþegum
London. The Daily Telegraph.
TONY Blair, forsætisráðherra
Bretlands, hefur á morgun funda-
herferð til að kynna fyrirhugaðar
breytingar ríkisstjómarinnar á vel-
ferðarkerfinu. Stjómin hefur enn
ekki gert nákvæma grein fyrir því í
hverju þær muni felast, en Harriet
Harman félagsmálaráðherra hefur
sagt að koma eigi í veg fyrir að þeir,
sem hæstar hafa tekjumar, fái bæt-
ur frá hinu opinbera og að bæta
stöðu þeirra fátækustu í þjóðfélag-
inu, sem engar hljóti bætumar.
Engu að síður hafa fyrirhugaðar
breytingar vakið hörð viðbrögð
þeirra sem eru á vinstri væng
Verkamannaflokksins.
í The Times segir að Ijóst sé að
það verði fyrst og fremst miðstéttin
sem verði vör við breytingar á vel-
ferðarkerfmu. Meðal þess sem rætt
er um eru breytingar á fæðingaror-
lofi, barnabótum, lífeyri og örorku-
bótum. Hefur ríkisstjómin lagt til
að gerð verði svokölluð „allsnægta-
könnun" til að finna þá bótaþega
sem hafi augljóslega ekki þörf fyrir
bætur frá hinu opinbera. Margs
konar bætur eru veittar án tillits til
þess hversu háar tekjur fólk hefur,
en þeir sem lægstar hafa tekjumar
njóta í mörgum tilfellum ekki bóta-
réttar.
Menntastyrk í stað baraabóta
fyrir 16 ára og eldri
Ástæða þess að ríkisstjómin
grípur til þessara aðgerða nú er sú
að um 15% af þeim 24 milljörðum
punda, um 2.800 milljörðum ísl. kr.,
sem greiddar eru út í velferðarkerf-
inu, fara til þeirra sem eru í hærra
skattþrepi. „Sú breyting hefur orðið
á félagslegum útgjöldum að þau
hafa færst frá þeim fátækustu til
þeirra sem hærri hafa tekjum-
ar. . . og það getur ekki talist rétt,“
segir Harman.
Gordon Brown fjármálaráðherra
hefur lýst áhuga á að fella niður
bamabætur við sextán ára aldur og
greiða illa stæðum foreldmm
menntastyrk eftir það, haldi böm
þeirra áfram námi.
Þá hefur verið lagt til að sett
verði þak á fæðingarorlof. Nú eiga
konur rétt á 90% launum fyrstu sex
vikur orlofsins og eru nýbökuðum
mæðrum árlega greiddar um 500
milljónir punda, um 59 milljarðar
ísl. kr. Hins vegar eiga konur sem
hafa undir 61 pundi í tekjur á viku,
um 7.300 ísl. kr., ekki rétt á greiðslu
fæðingaroriofs. Vill Harman svipta
hátekjukonur þessum greiðslum.
Sögusagnir hafa verið uppi um
niðurskurð sjúkra- og örorku-
greiðslna, en þær hafa ekki verið
staðfestar. Þá hefur Blair ýjað að
breytingum á lífeyrissjóðakerfinu
og lagt til að fólk greiði í auknum
mæli í eigin varalífeyrissjóð.
Israelar fresta
brottflutningi
frá Hebron
Jerúsalem. Reuters.
ÍSRAE LSSTJÓRN ákvað á fundi
sínum í gær að fresta brottflutningi
herliðs frá Vesturbakkanum þar til
Palestínumenn efndu loforð er þeir
hafi gefið fyrir ári síðan og kveðið
er á um í bókun sem Bandaríkja-
menn höfðu milligöngu um. Aðstoð-
armaður Benjamins Netanyahus,
forsætisráðherra Israels, greindi
frá þessu í gær. Háttsettur, palest-
ínskur embættismaður brást
ókvæða við og sagði ísraela hafa
sett úrslitakosti. Sakaði hann Net-
anyahu um að reyna að tefja fyrir
brottflutningnum.
Samkomulag Israela og Palest-
ínumanna um að þeir fyrmefndu
skuli flytja herlið sitt á brott frá
flestum hverfum í bænum Hebron á
Vesturbakkanum var gert á síðasta
ári og fylgdi því bókun sem Banda-
ríkjamenn höfðu milligöngu um.
ísraelar saka Palestínumenn um að
hafa vikið sér undan loforðum er
gefin hafi verið í samkomulaginu
um Hebron, sérstaklega um að
berjast „kerfisbundið og með
áhrifaríkum hætti gegn hryðju-
verkasamtökum og uppbyggingu",
og „ljúka endurskoðun á stjómar-
skrá Palestínumanna".
Palestínumenn segja hins vegar
að þeir hafí unnið af heilindum að
því að koma í veg fyrir að
múslímskir öfgamenn vinni hryðju-
verk og hafi þegar fellt út úr stjóm-
arskránni málsgreinar sem Israelar
hafa sagt kveða á um eyðingu ísra-
elsríkis.
„Það sem máli skiptir er að við
teljum að ef Palestínumenn standa
við sinn hluta samningsins þá mun-
um við standa við okkar hluta,“
sagði Netanyahu í gær.
„Þetta era nýir blekkingarleikir
og tafir hjá Netanyahu,“ sagði Saeb
Erekat, aðalsamningafulltrúi Pa-
lestínumanna.
Stækkun Evrópusambandsins
Utanríkisráðherra Kýpur um ESB-aðild
Klima vill
flýta sér hægt
Salzburg. Reuters.
VIKTOR Klima, kanzlari Austurrík-
is, segir að stækkun Evrópusam-
bandsins til austurs geti skaðað
hagsmuni núverandi aðildarríkja,
verði ekki haldið rétt á málum.
Klima segir að ekki megi hraða
stækkun sambandsins um of.
I viðtali við Reuters-fréttastofuna
lýsir Klima sig eindregið fylgjandi
stækkun ESB. Hann segir hins veg-
ar að ekki megi fara of hratt. Aust-
urríki hefur mikilla hagsmuna að
gæta f málinu. Landið liggur að
þremur Austur-Evrópuríkjum, sem
aðildarviðræður verða hafnar við
síðar á árinu, þ.e. Tékklandi, Ung-
veijalandi og Slóveníu, og margir
Austurríkismenn hafa áhyggjur af
því hvað muni gerast þegar landa-
mærin opnast.
Auk þess er Austurríki í hópi
þeirra ESB-ríkja, sem greiða mest í
sjóði sambandsins, og þarf þvf að
greiða stóran hluta kostnaðar, sem
hljótast kann af aðild nýrra ríkja.
„Það verður að undirbúa þetta
stækkunarferli vel, til þess að nýju
aðildarrfkin ráði við það og ESB
sjálft ráði við það,“ segir Klima.
Hann bætir við að mikilvægara sé
að undirbúningurinn sé traustur en
að nefna ákveðinn dag, sem rfki
Austur-Evrópu geti gengið í ESB.
Klima segir að ekki sé víst að
hægt sé að tryggja nýju aðildarríkj-
unum aðild að frjálsu flæði þjónustu
og vinnuafls strax f upphafi. Hins
vegar sé hann hlynntur því að þau
fái strax að taka þátt í mótun utan-
ríkisstefnu Evrópusambandsins.
Kemur til greina að skilja
norðurhlutann eftir
Lissabon. Reuters.
UTANRIKISRAÐHERRA Kýp-
ur, Yiannakis Kassoulides, segir að
takist ekki að sameina eyna á ný
áður en til inngöngu landsins í
Evrópusambandið kemur, komi til
greina að skilja norðurhlutann,
sem hemuminn er af Tyrkjum, eft-
ir utan ESB.
Hvati til að leysa deilur þjóðar-
brotanna
Kassoulides er í heimsókn í
Portúgal og sagði ■ þar á blaða-
mannafundi að hin alþjóðlega við-
urkennda stjóm Kýpur, sem ræður
eingöngu grískumælandi hluta eyj-
arinnar, hygðist nota væntanlega
ESB-aðild sem hvata til þess að
reyna að leysa deilur þjóðarbrot-
anna á eynni og sameina hana á ný.
Aðspurður hvort til greina kæmi
að Kýpurstjóm gengi í Evrópu-
sambandið án norðurhlutans, sem
byggður er tyrkneskumælandi
fólki, sagði Kassoulides: ,j\ð okkar
mati er það mögulegt, en það er
ákvörðun sem við verðum að taka
þegar þar að kemur.“
Taka upp evróið jafnskjótt
og til aðildar kemur
Utanríkisráðherrann greindi
jafnframt frá því að kýpversk
stjómvöld væra reiðubúin að taka
upp Evrópumyntina, evró, jafn-
skjótt og Kýpur fengi aðild að
ESB. Hann sagði að efnahagslíf á
Kýpm- stæðist nú þegar skilyrði
Maastricht-sáttmálans fyrir þátt-
töku í myntbandalaginu. „Ég held
að Kýpur verði reiðubúin, næst
þegar Evrópusambandið stækkar,
að ganga í myntbandalagið á sama
tíma,“ sagði hann.