Morgunblaðið - 11.07.1998, Síða 47

MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
LAUGARDAGUR 11. JÚLÍ 1998 47
Hóf ferilinn
í eldhúsinu
hjá mömmu
Bruce Jay Friedman fjallar um fegurð ís-
lenskra kvenna í tímaritinu Playboy eins og
frægt er orðið. En hann hefur einnig samið
kvikmyndahandrit, skáldsögur, leikrit og
leikið í myndum Woodys Allen. Pétur
Blöndal talaði við rithöfundinn sem fann
íslenska fegurð fyrst á Laugaveginum.
ÞAÐ eina sem Bruce Friedman
lærði í fjögurra ára háskóla-
námi í fjölmiðlun var að Geor-
ge Washington hefði kýlt blaðamann
fyrir að kalla sig þorpai-a. „Eg hafði
ekkert upp úr þessu námi og á end-
anum gerðist ég rithöfundur vegna
þess að ég fékk ekki vinnu sem
blaðamaður," segir hann.
„í flughernum varð ég vitni að því
þegar flugmaður gekk af göflunum.
Ég skrifaði sögu sem byggð var á at-
vikinu og sendi tímaritinu New Yor-
ker. Þá var ég 21 árs. Þeir höfðu
samband við mig og sögðust ekki
geta notað söguna en spurðu hvort
ég ætti aðra í fórum mínum. Ég átti
ekkert til en skrifaði sögu í eldhús-
inu hjá mömmu sem síðan birtist í
þessu virta tímariti."
Þannig hófst glæsilegur rithöfund-
arferill Friedmans sem skrifað hefur
smásögur, skáldsögur, leikrit og
kvikmyndahandrit - auk þess að
kenna ritsmíðar í háskólum, taka að
sér lausaverkefni í blaðamennsku og
leika í kvikmyndum Woodys Allen.
Hann virðist hæglátur maður þar
sem hann lætur fara vel um sig á
Hótel Borg og hrærir í kaffinu. „Ég
get ekki lagað mér kaffi,“ segir
hann.
„Ég kann það ekki,“ heldur hann
áfram. „En á bensínstöðvum er boð-
ið upp á mjög gott kaffi svo ég fer
þangað á hverjum morgni og fæ mér
kaffi. Fyrir nokkrum árum gisti
framleiðandi frá Hollywood hjá mér í
nokkra daga. Hann var forviða á
þessum sið og sagði: „Þú átt fallegt
heimili og allt til alls; samt ferðu út á
bensínstöð til að fá þér kaffi!“ Þessa
sögu segir hann hvai' sem hann kem-
ur og finnst ég vera stórundarlegur.
Hann reykir eiturlyf, eltii- konur á
röndum og er gjörsamlega óútreikn-
anlegur. En það er ég sem er skrýt-
inn!“ segir Friedman og hlær.
Draumasímbréfið
Ástæðan fyrir því að hann skrifar í
tímarit á borð við Playboy og
Esquire er sú að þá fær hann tæki-
færi til að ferðast. „Sú þekking sem
ég afla mér á ferðalögum nýtist mér
sem bakgrunnur í þær sögur sem ég
skrifa," segir hann. En hvernig stóð
á komu hans til íslands? „Ég fékk
draumasímbréf hvers rithöfundar,"
svarar hann.
„Þar stóð: „Kæri Bruce. Sá orðróm-
ur er á kreiíd að fegurstu konur í
heimi séu íslenskar. Við erum með
Ijósmyndara á staðnum og þeú segja
að orðrómurinn eigi við rök að styðj-
ast. Hefðirðu áhuga á að fara þangað í
nokkra daga og kynna þér málið?“
Að sögn Friedmans eru konurnar
ágætar „en mér finnst þó mest heill-
andi að fara á nýjan stað og kynnast
framandi menningu." Aðspm-ður
hvort hann hafi fundið eitthvað nýtt á
íslandi svarar hann: „Hvalkjöt“. En
er hann sammála ljósmyndara Play-
boy sem sagði að íslenskar konur
byggju yfir slíkri náttúrufegurð að
jafnvel þær ófrýnilegu væru fallegar?
„í fullri hreinskilni finnst mér fal-
legustu konurnar vera hvar sem ég
er hverju sinni - hvort sem það er í
London, París, Los Angeles eða Mi-
ami Beach," svarar Friedman og
bætir við, eins og til að hugga blaða-
mann, „en gæðastuðullinn er mjög
hár á íslandi."
Skrifaði „Stir Crazy“, „The
Lonely Guy“ og „Splash"
Friedman skrifaði skáldsögu sem
nefnist „The Lonely Guy“ og fjallar
um það hvemig einmana sálir geta
komist af í milljónasamfélögum.
„Þar tek ég meðal annars fyrir
hvernig maður fer að því að borða
einn á veitingastað án þess að það
verði aumkunarvert," segir hann.
„Þá skrifar maður hjá sér punkta og
lætur eins og veitingastaðagagn^-
andi.“ Sígild gamanmynd með
Steve Martin í aðalhlutverki
var byggð á bókinni og hún
kveikti einnig hugmynd að
annarri mynd - Splash.
Maður frá kvikmyndafyrir-
tæki hringdi í mig og spurði:
„Hvað ef einn af einmana
mönnunum hittir hafmeyju?"
Ég sló til því þetta gaf mér
tækifæri til að skrifa ástarsögu
og einnig til að kanna goðsagn-
ir undirdjúpanna." Og haf-
meyjan vai’ ekki af verri end-
anum - hin íðilfagra Daryl
Hannah.
Enn önnur vinsæl gaman-
mynd var Stir Crazy með Ric-
hard Pryor. Fyrir hana kann-
aði Friedman fangelsi í Texas í
þrjár vikur. „Þá kom kona til
mín og sagði að í einu fangels-
inu væri kúrekasýning þar sem
fangamir riðu nautgripum. Þaðan
kom hugmyndin og eins og gildfr
svo oft um sögur sem eiga rætur í
raunveruleikanum varð myndin af-
ar vinsæl.“
Vinátta við melludólg
Friedman skrifaði einnig handrit
að Dr. Detroit með Dan Aykroyd í
aðalhlutverki. „Ég vai’ óánægður
með hana,“ segir hann. „Ég hafði
verið háskólaprófessor í Detroit í tvö
ár þegar ég skrifaði handritið. Nótt
eina hitti ég svartan melludólg og
með okkur tókst vinátta. Síðar var
hann handtekinn og gerði þau mis-
tök að hreykja sér af því að hann
þénaði 250 þúsund dollara ári. Það
komst í blöðin og það næsta sem
gerðist var að hann lenti í skattayfir-
völdum og var settur í steininn.
í myndinni biður hann mig að taka
yfir viðskiptin og prófessorinn verðui-
melludólgur. Það gerðist vitaskuld
ekki en þarna velti ég vöngum - hvað
ef það hefði gerst. Stundum skrifa ég
beint fyrir kvikmyndfr og stundum
eru keyptar af mér sögur sem ég hef
skrifað og handritið unnið upp úr
þeim. Ein slík mynd nefnist „The
Heartbreak Kid“ og ég er mjög
ánægður með hana. Annars eni kvik-
myndir ekki i uppáhaldi hjá mér.“
Hvað er í uppáhaldi?
„Að skrifa skáldsögur.“
Friedman lauk einnig nýverið við
leikrit sem nefnist „Lawrence of
America“. „Viðfangsefnið er nokkuð
sem ég ráðlegg öllum nemendum
mínum að forðast,“ segii’ hann. „Það
fjallar um ungan rithöfund og allar
þær hindranir sem hann þarf að yfir-
stíga. Þetta er gamanleikrit en fram-
Morgunblaðið/Arnaldur
RITHÖFUNDINUM Bruce Jay Friedman finnst kaffi gott á bensín-
stöðvum og ekki sfður á Hótel Borg.
ÞÓRA Dungal eins og hún kemur lesendum Playboy fyrir sjónir.
BIRW
stúlkum sem sitja
Lengstu samræður sem
ég hef átt við Woody Al-
len voru þegar við
ræddum hvernig ég
gæti buið uppi í sveit.
„Hvað hefurðu eiginlega
fyrir stafni,“ spurði
hann og var for-
viða.“ Og hvað gerirðu?
„Ég hafði búið í Man-
hattan í mörg ár og mig
langaði að vera í næði.
Hvað geri ég? Ég les,
skrifa, spila tennis og ef
það er kalt skara ég í
eldinum. „Áður en þú
veist af verður þú átta-
tíu ára!“ sagði Allen. „Ef
ég bý í Manhattan næ
ég aldrei áttatíu ára
aldri,“ svaraði ég.“
„Einu sinni var mér boðið
í veislu ásamt öðrum
skríbentum Playboy. En
þeir hleyptu engum kon-
um nálægt okkur. Þeir
virtust halda að rithöf-
undar væru gáfumenn
sem kynnu ekki að meta
konur. Sem var algjör
misskilningur. Rithöfund-
arnir sem mættu voru
auðvitað bara að leita sér
að kanínum.“
„Á hverjum morgni les ég
fimm dagblöð. Sumir
bursta tennurnar en ég
les fimm dagblöð.“ Þú
burstar þá ekki tennurn-
ar? ... „Jú, ég bursta
tennurnar. En dagblaða-
lestur er góður því ég fæ
mikið af upplýsingum og
stundum hugmyndir. En
flestar sögurnar byggi ég
á atburðum úr lífi mínu
og spyr svo: Hvað ef ...!“
leiðendunum var ekki hlátur í huga
þegar ég ákvað að fara til íslands.
Þeir sögðu mér að fara varlega,
héldu að ég myndi hverfa ofan í jök-
ulspi’ungu og það yrði ekki af neinu
leikriti.“
Leikið í myndum Allens
Og Friedman hefur komið víða
við, meðal annars í tveimur myndum
Woodys Allens. „Ég er enginn leik-
ari en ég lék þó í myndinni „Another
Woman“ og einnig í „Husbands and
Wives“. Þegar ég kem heim verð ég
svo að læra hlutverk mitt í nýrri
mynd sem Allen er að vinna að með
Kenneth Branagh. Dóttir mín sagði
mér að hún væri um tískuheiminn.
Mér skilst að Allen sé áhugasamur
um tískubransann og sæki tískusýn- ■<
ingai’. En leikararnfr vita aldrei ná-
kvæmlega um hvað myndfrnar fjalla.
Hann leyfir það ekki. Þeir þekkja að-
eins sín hlutverk."
Þegar Allen biður Friedman að
leika í myndum segist hann ekM
hugsa sig um tvisvar. „Ég spyr ekki
einu sinni út í hlutverkið - þetta er
nokkuð sem mér finnst afar
skemmtilegt.“
Eruð þið vinir?
„Nei,“ segir hann og hristir höfuð-
ið. „Ég held að hann eigi enga vini.
Við sækjum sama veitingastaðinn í
New York sem nefnist Elaine’s.
Þangað fara leikarar og rithöfundar,
m.a. Seinfeld, og þar hitti ég marga
gamla og nýja vini. Allen sækir
þennan stað og hefur gert í mörg.
Fyrsta hlutverkið sem hann bauð
mér var mjög drykkfelldur maður.
Hann hlýtur að hafa séð mig við bar-
borðið og sagt: „Þessi er tilvalinn í
hlutverkið."
Hvernig er að vinna með Allen?
„Það er ekki eins og vinna. Þetta er
svo auðvelt. Hann er reyndar bein-
tur og getur verið mjög hvass,
en maður þarf ekki að hafa
áhyggjur af handritinu - aðal-
atriðið er að efnið komist til
skila. Sem rithöfundur reyni
ég þó að hafa textann rétt efl>
ir. Ég myndi aldrei breyta
honum. Allen er mjög afslapp-
aðui’ og það er eins og hann sé
ekki að leikstýra. En hann tek-
ur atriðin aftur og aftur þang-
að til hann er ánægður. Þá get-
ur hann líka valið um nokkrar
útfærslur."
Glóey fallegust
Annar maður sem er vel
kunnugur Friedman er Mel
Brooks. „Við borðum saman
hádegismat einu sinni á
þriggja vikna fresti í nágrenni
við heimili mitt - um 140 kíló-
metra fyrir utan New York. Þangað
mæta Mario Puzo, sem skrifaði Guð-
fóðurinn, Joseph Heller, sem skrifaði
Catch 22, David Goodman, handrits-
höfundur, og svo mætir Mel Brooks
þegar hann er í bænum. Þá kemst
enginn annar að. Það reyndist mér
mjög erfið lexía, en jafnvel ég lærði
að þegja.“
Ér hann viðkunnanlegur?
„Nei,“ svarar Friedman snubbótt.
„Nei, hann er ekki viðkunnanlegur,"
heldur hann áfram og hlær. „Hann
er fyndinn en jafnframt erfiður
viðureignar og vili hafa orðið - hans
er valdið.“
Meðan Friedman vai’ hérlendis
ferðaðist hann um landið og fór m.a.
til Akureyrar þar sem búa fegurstu
konur í heimi samkvæmt bandaríska
rithöfundinum Greg Donaldson. „Þú
segii' mér aldeilis fréttir," segir
Friedman. „Ég hefði betur kynnt
mér það fyrirfram því þar sá ég eng-
ar fallegar stúlkur. Mér fannst fal-
legasta stúlkan vera leiðsögumaður-
inn minn, Glóey, og hún var ekki
þaðan.“
Ætli það sé ekki best að Friedman
hafi lokaorðið: „Á Nelly’s Café, sem
er fjölsótt af listamönnum (gæti það
verið Elaine’s Reykjavíkur?), situr
ungur maður með fjórum ómótstæði-
lega fögrum, ungum og Ijóshærðum
þokkagyðjum.
Samt er hann niðurdreginn og
greinilega hugsjúkur.
Vinur hans útskýi’ir: ,,-í ferð til
Flórída varð Lars ástfanginn af
hundrað kílóa semínólakonu
[indíána]. Hún hafnaði honum og
hann hefur aldri komist yfir það.“
Ef til vill er þarna kominn efnirið-
ur í nýja skáldsögu Friedmans . . .

%