Morgunblaðið - 18.10.1998, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 18. OKTÓBER 1998 27
marion
Reykjavíkurvegi 64, sími 565 1147
Ný sending
,ráLi/ira
Á SPJALLI í hádeginu. Norskir og íslenskir þátttakendur, f.v.: Reidun
Engnestangen, Cathrine Senje, Kristín og Iðunn Steinsdætur.
ljósi. Margir sem aka gegnum Delhi
eru með bundið fyrir vitin vegna
mengunar. Það þarf því ekki að
hafa mörg orð um lífaldur þeirra
sem vinna lengi fyrir sér á umferð-
arljósunum. Ungbarnadauði er hár
og heimamenn sögðu okkur að
margar þessara kvenna væru með
lánsbörn í fanginu, gerðar út af
körlum sem stæðu álengdar og
fylgdust með þeim.
í miðri Krossá
Samkvæmt almanakinu átti
regntíminn að vera liðinn en þetta
árið stóð hann lengur en venjulega
og kenndu menn E1 Ni~njo um.
Skyndilega varð skýfall sem stóð
klukkutímum saman og fór umferð
öll úr böndunum. Vatnsflaumurinn
var slíkur að allar götur urðu að
stórfljótum og stóðu farartæki af
ýmsu tagi á víð og dreif yfirgefm í
elgnum. Rikksjá þríhjólin gáfust
fyrst upp en síðan hver fákurinn af
öðrum. Okkar maður, leigubílstjór-
inn, brá á það ráð að keyra eftir
gangstíg sem lá hærra en vegurinn
eftir að hafa bjargað sér upp úr
einni Krossánni með ótrúlegu harð-
fylgi. Þarf ekki að taka fram að í því
ferðalagi öllu þandi hann flautuna
eins og hann ætti lífið að leysa enda
voru þverbrotnar þær litlu umferð-
arreglur sem þó virtust í heiðri
hafðar dags daglega. Kýrnar virtust
njóta sín best og dömluðu í stór-
fljótunum fegnar svalanum.
Það ótrúlega gerðist svo að fljót-
lega eftir að hætti að rigna hvarf
vatnið af götunum og lífið gekk sinn
vanagang á ný!
IBBY-þing
Tilgangur ferðarinnar var í og
með að fara á heimsþing hjá IBBY-
samtökunum. IBBY stendur íyrir
International Board on Books for
Young People. Samtökin eru með
deildir í 54 löndum og íslenska
deildin gengur undir nafninu Böm
og bækur.
Markmið samtakanna er að miðla
skilningi og umburðarlyndi milli
ólíkra þjóða og menningarsam-
félaga með barnabókum og yfir-
skrift þingsins var að þessu sinni
„Peace through Childrens Books“,
„Friður fyrir tilstilli barnabóka".
Svona þing er haldið annað hvert
ár og hefur viðkomandi landsdeild
allan veg og vanda af því og ber á því
fjárhagslega ábyrgð. Það er spaug-
laust fyrir deildir í fátækum löndum
eins og Indlandi að taka slíkt verk-
efni að sér enda hafa þingin oftast
verið haldin í ríkari löndum.
Hér var það hópur þrjátíu kvenna
sem hafði allan veg og vanda af
framkvæmd þingsins. í þrjú ár
höfðu þær unnið ómælda sjálf-
boðaliðsvinnu og árangurinn var vel
skipulagt þing sem bauð upp á ótrú-
lega marga áhugaverða hluti. Að
vísu eru konurnar ekki búnar að sjá
fyrir endann á fjármögnun fram-
kvæmdanna en ein þeh'ra sagði að-
spurð: „Ég hef engar áhyggjur af
því. Ég trúi því að þegar málstaður-
inn er góður muni allt fara vel.“ Á
þinginu voru um 400 manns og
drjúgur helmingur var frá Suður-
Asíu. Konur voru í meirihluta.
Mestmegnis voru þetta kennarar,
fóstrur, bókaverðir, rithöfundar,
myndlistarmenn og blaðamenn. Fá-
ir útgefendur voru mættir þrátt fyr-
ir ítrekaðar tilraunir heimamanna
til að vekja áhuga þeirra á þinginu.
H.C. Andersen verðlaunin
Setningarathöfnin var mjög
virðuleg en afar löng, enda virðast
Indverjar aldrei vera neitt að flýta
sér. Hápunkturinn var afhending
H.C. Andersen verðlaunanna en
þau munu vera virtustu bamabóka-
verðlaun í heimi og eru veitt mynd-
listarmanni og rithöfundi fyrir feril.
Að þessu sinni hlaut ameríski rit-
höfundurinn Katherine Paterson
verðlaunin og var hún mætt til að
veita þeim viðtöku. Frakkinn Tomi
Ungerer, sem hlaut verðlaun fyrir
myndlist, komst hins vegar ekki
vegna veikinda en hann flutti ávarp
af myndbandi þar sem hann rakti
feril sinn og sagði meðal annars að
oft fyndust sér myndskreytingar í
bamabókum nú til dags ekki vera
sérlega spennandi. Þær væru allt of
fullkomnar. Fyrir hvert þing mega
landsdeildirnar tilnefna þrjár bæk-
ur á heiðurslista. íslenska deildin
tilnefndi Peð á plánetunni jörð eftir
Olgu Guðrúnu Árnadóttur rit-
höfund, Risinn og skyrfjallið sem
Guðrún Hannesdóttir myndlistar-
maður myndskreytti, og Ég sakna
þín eftir Peter Pohl vegna íslenskr-
ar þýðingar Sigrúnar Árnadóttur
þýðanda.
Allar heiðurslistabækurnar vom
á sýningu sem sett var upp í tilefni
af þinginu. Þar vom líka bækur
þeirra sem tilnefndir vom til H.C.
Andersen verðlaunanna, en af ís-
lands hálfu var Sigrún Eldjám til-
nefnd bæði sem rithöfúndur og
myndlistarmaður. Sýninguna
prýddu líka myndskreytingar úr
indverskum bamabókum.
Þessi sýning á eftir að fara til
Japans, Montreal og trúlega viðar.
Hún verður einnig á bamabóka-
messunni í Bologna á næsta ári.
_ Naktir búskmenn og
íslendingar f snjóhúsum
Margir athyglisverðir fyrirlestrar
vom haldnir en ekki runnu þeir allir
fyrirhafnarlaust inn um íslenskar
hlustir því að þó allt færi þarna
frarn á ensku var framburðurinn á
köflum mjög framandi. Sérlega
minnisvert var erindi Jay Heale frá
Suður-Afríku en hann ræddi um
hve bamabækur og kynningar-
bæklingar gæfu oft ranga mynd af
íbúum Afríku. Þar eru ýmist sýndir
naktir búskmenn eða fólk í þjóðbún-
ingum við störf sem enginn vinnur
lengur og alls ekki í þjóðbúningum.
Hann sagði að það vantaði bækur
sem gæfu útlendingum rétta mynd
af nútíma Afríkönum og ekki síður
bækur þar sem afrísku börnin
þekktu sig sjálf. Þetta er trúlega
ekkert einsdæmi enda voram við
nokkrum sinnum spurðar að því
hvort Islendingar byggju enn í
snjóhúsum!
Vafalítið hefur þetta fólk séð
myndir frá norðurhjaranum þar
sem menn sátu brosandi á
hundasleðunum framan við snjóhús-
in sín.
Bóklestur á grænni grein
Einn eftirmiðdaginn var rætt um
bóklestur barna og fyrirlesarar frá
þróunarlöndunum sögðu að ólæsi
væri þar víða mikið og stafaði það
ekki síst af bókaskorti.
í erindi Paro Anand, sem er ind-
verskur rithöfundur, kom fram að
börn í lægri stéttum ættu yfirleitt
engar bækur. Hún sagði frá bama-
bókasýningu þar sem amast var við
börnum innan fimm ára aldurs af
því að það var álitið að þau mundu
eyðileggja bækumar. Ungur faðir
hafði komið á sýninguna með þrjú
böm sín og það yngsta, fjögurra ára
drengur, átti að bíða utan dyi-a. Sá
litli sætti sig ekki við þetta, skaust
eins og elding inn í salinn, hrifsaði
bók og hentist með hana út. Utan
við dyrnar lá kameldýr og sá litli
snaraði sér á bak rétt í þann mund
sem kameldýrið reis á fætur. Það
hafði legið undir tré og kúturinn
vippaði sér yfir í það og hreiðraði
um sig á skjólsælli grein með bók-
ina. Fullorðna fólkið náði ekki til
hans svo að hann gat skoðað feng
sinn í friði. Hann fletti síðunum var-
lega og sneri bókinni á hvolf, en
þegar hann kom að íyrstu myndinni
Evrópulöndum og jafnan haft gagn
og gaman af. Þetta þing í Delhi var
þó svo áhrifaríkt að hin verða hvers-
dagsleg borið saman við það. Ind-
verjamir lögðu sig fram um að
kynnast útlendingunum og við
skynjuðum hve stór atburður það
var í lífi þessa fólks sem flest hafði
aldrei farið utan, hvað þá til fjar-
lægrar heimsálfu eins og Evrópu,
að fá alla þessa framandi gesti til að
skeggræða við.
Sígild spuming var að sjálfsögðu
„How do you like India?“ Okkur
vafðist stundum tunga um tönn en
gátum hins vegar með góðri sam-
visku sagt að okkur þætti það ævin-
týri líkast af því að það væri svo
ólíkt okkar eigin landi. Þá báðu þeii'
okkur að segja fólkinu heima frá
Indlandi svo að það kæmi líka í
heimsókn. Annars var gallinn við
þessa ráðstefnu eins og oft vill
verða sá að dagskráin var svo þétt
að of lítill tími gafst til að blanda
geði við fólk. Hádegisverðartíminn
var helst nýttur til þess en þá var
alltaf indverskt hlaðborð með
lostætum réttum. Nálega engin
borð eða stólar voru þarna svo að
menn settust með diskana sína í
jógastellingar á gólfið og þá var
margt rabbað.
Þá hló ekki Marbendill
Kveðjustundin var tregablandin
enda vissum við flestar að um end-
urfundi yrði vart að ræða þar sem
ólíklegt er að konumar í þessum
löndum hafi efni á að sækja þing til
fjarlægra landa. En við skiptumst á
nafnspjöldum og ætlum að reyna að
halda sambandi.
Unga konan sem átti bókina með
sögunni af Mai'bendli grét þegar
hún kvaddi okkur og víst er um það
að þá hló ekki Marbendill.
Höfundar eru rithöfundar.
af buxna- og
pilsdrögtum
í mörgum litum
Einnig
ný sending af
samkvæmis-
klæðnaði frá
Feminella,
buxur, pils
og blússur
UNGAR stúlkur syngja við setningu þingsins.
CARMEN Diara, forseti samtakanna, (t.v.) afhendir Katherine Pater-
son H.C. Andersen verðlaunin.
var hann fljótur að átta sig á hvern-
ig hún átti að snúa. Loks þegar til
hans náðist var bókin óskemmd og
hann sæll og glaður, búinn að „lesa“
sína fyi-stu bók.
Marbendill gerir víðreist
Tvo eftirmiðdaga sögðu menn
þjóðsögur frá ýmsum löndum og
var framlag íslands sagan um Mar-
bendil. Á eftir kom ung kona til
okkar og sagði að hún ætti þessa
sögu í bók á hindí. Móðir hennar
hefði lesið hana á ensku, þýtt og
gefið hana út ásamt fleiri erlendum
þjóðsögum. Ekki hafði okkur
grunað að Marbendill væri svo
víðfórull.
Þegar þingstörfum lauk á daginn
var haldið á sýningar sem höfðu
verið settar upp sérstaklega í tilefni
af þinginu. Á einni þeirra sáum við
bamabækur á fjórtán tungumálum
sem töluð em víðs vegar um Ind-
land. Það kom okkur nokkuð á óvart
að meirihluti bókanna var á ensku.
Það helgast þó trúlega af því að
menn reikna með að þannig eigi
þær greiðari leið út í heim. Mest
vora þetta kiljur og útlitið hefði
kannski ekki þótt mikið fyrir augað
hér heima en innihaldið hefur vafa-
laust staðið fyrir sínu.
Okkur langaði að kaupa bækur
og báðum indverska kunningjakonu
okkar að vísa okkur á bókabúðir en
hún hristi höfuðið og virtist ekki
bjartsýn á að við fyndum búðir með
barnabókum. Við fundum þær held-
ur ekki en við trúum þó að þær séu
til og okkur hefði tekist að hafa upp
á þeim ef við hefðum haft meiri
tíma. Einkum ef við hefðum hitt á
leigubílstjóra sem gat fengið pró-
sentur hjá versluninni fyrir að aka
okkur þangað.
How do you like India?
Við höfum áður sótt IBBY-þing í