Morgunblaðið - 18.10.1998, Page 64

T|N|T| Express
Worldwide
580 1010
íslandspóstur hf
Hraðflutningar
fullkomin '4,
fyrirtækjatölva
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN1,103 REYKJAVIK, SÍMI5691100, SÍMBRÉF 5691181
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KA UPVANGSSTRÆTl 1
SUNNUDAGUR 18. OKTÓBER 1998
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Fornleifarannsóknir Islendinga og Bandaríkjamanna við Hrísbrú næsta sumar
Bær Egils Skallagrímssonar fundinn?
ANDARÍSKI fornleifafræðingurinn Jesse
yock, prófessor við Kaliforníuháskóla í Los
Angeles, sem unnið hefur að fornleifarann-
sóknum í Mosfellsdal síðustu árin, segir líkur
á því að fundist hafi bær eða bæir frá lands-
námstíð í dalnum. Segir hann unnt að tengja
mannvistarleifarnar við ákveðnar persónur
sem heimildir séu um m.a. í Landnámu. EgiII
Skallagrímsson er sagður hafa dvalið á Mos-
felli síðustu æviár sín.
Hópur bandarískra og íslenskra fornleifa-
fræðinga, mannfræðinga og annarra vísinda-
manna hefur unnið að rannsóknunum undan-
farin ár undir stjórn Jesse Byocks. „Við ætl-
um að reyna að gera okkur mynd af öllu líf-
inu í dalnum með öllum þeim brotum sem við
höfum náð. Við getum staðhæft að þama
virðast vera leifar af byggingu frá fyrsta
^siiluta landnámstíðar. Við þurfum að rannsaka
hana frekar en ef hún er jafngömul og við
teljum þá er hér um mjög merkan fund að
ræða,“ sagði Jesse Byock.
Jesse Byock telur að í sumar hafí fundist
eitt helsta höfðingjasetrið í Mosfellsdal undir
skriðum við Hrísbrú. Þar hafi verið hið ákjós-
anlegasta bæjarstæði með gil og fjöll til varn-
ar og síðan útsýni niður allan dalinn að Leir-
vogi. Mannvistarleifarnar við Hrísbrú fund-
ust á þann hátt að borað var á ákveðnum
stöðum eftir fosfati í jarðveginum, sem ein-
ungis er að finna þar sem búast má við úr-
gangi manna og dýra, og þannig hafi verið
hægt að ákvarða leitarsvæði. Þar hafi komið
í ljós torfveggir með landnámsöskuiaginu
sem gefi til kynna aldur þess og svo virðist
sem þarna sé einnig að finna skála. „Menn
verða samt alltaf að tala varlega þegar forn-
leifar eru annars vegar og við getum ekkert
staðhæft fyrr en eftir frekari rannsóknir. Við
höfum fengið svar við ákveðnum spurningum
en margar nýjar spurningar hafa einnig
vaknað.“
Rannsóknirnar eru unnar af nemendum
Byocks í nánu samstarfi við sérfræðinga frá
Þjóðminjasafninu og segist Byock ennfremur
hafa átt mikið samstarf við íbúa í Mosfellsdal.
„Við Hrísbrú hefur verið fyrsta kristna
kirkjan en kirkjan við Mosfell virðist vera frá
12. öld og á Tjaldanesi virðist vera haugur
frá því fyrir kristnitöku. I raun hefur allur
dalurinn verið samfélag út af fyrir sig og
þannig má smám saman fá góða mynd af líf-
inu á landnámstímanum."
I vetur á að vinna úr upplýsingum sem
fengist hafa og koma þrír aðrir háskólar í
Bandaríkjunum við sögu. Næsta sumar er
ráðgerður enn víðtækari uppgröftur á þess-
um nýja stað við Hrísbrú í samvinnu við Þjóð-
minjasafnið.
„Bærinn við Mosfell var upprunalega á
Hrísbrú þar sem allt var vel gróið en síðan
hófst þar uppblástur og þá varð að flytja bæ-
inn.
Heimildirnar segja okkur hveijir bjuggu
hvar og hver staða þeirra var í þjóðfélaginu.
Þarna bjó Grímur Svertingsson lögsögumað-
ur og kannski Egill á síðari árum sínum en
nokkuð víst er að hann bjó á einliveijum bæj-
anna 1 dalnum.“
Morgunblaðið/Arnaldur
HÉR er Jesse Byock við Hrísbrú þar sem uppgröfturinn fór fram í sumar og honum verður haldið áfram næsta sumar.
Framleiðsla hafin á
harðkornadekkjum
Vegagerð-
in hluthafi
í Nýiðn hf.
FRAMLEIÐSLA er hafin í þremur
löndum á harðkornadekkjum sem
rannsóknir benda til að valdi 14
sinnum minna sliti á götum en
negldir hjólbarðar, auki umferðai’-
öryggi og dragi úr loft- og hávaða-
mengun. Framleiðsluaðferðin er ís-
lensk og hefur verið fengið einka-
leyfi fyrh’ henni víða um heim.
Stofnað hefur verið hlutafélagið
Nýiðn um stýringu á framleiðsl-
unni, framleiðslu á harðkornum og
sölu á framleiðsluleyfum. Olafur
Jónsson, framkvæmdastjóri Nýiðn-
ar hf., segir að útlit sé fyrir að
rekstur fyrirtækisins skili nokkur
hundruð milljóna kr. veltu innan
þriggja til fjögurra ára.
Vegagerðin er meðal hluthafa í
Nýiðn og er þetta í fyrsta sinn sem
Vegagerðin leggur fram hlutafé í
fyrirtæki sem ekki tengist verkefn-
um hennar.
■ Framleiðsla/2E
---------------
1.000 kr. á ári
til bjargar
Eyjabökkum?
ÞJÓÐHAGSLEG arðsemi Fljóts-
dalsvirkjunar yrði neikvæð ef hver
Islendingur væri tilbúinn að greiða
1.000 krónur á ári í fórnarkostnað
vegna Eyjabakka og annars um-
hverfis sem skaðast myndi vegna
virkjunarinnar, miðað við að hagn-
aður af raforkusölu yrði 3 mill á
kílóvattstund.
Þetta kemur meðal annars fram í
dæmi þar sem reiknað er út arð-
semismat fyrir Fljótsdalsvirkjun,
með aðstoð Ragnars Ámasonar,
prófessors í auðlindahagfræði við
Háskóla Islands. Arðsemismatið er
reiknað út frá ólíkum forsendum,
þar sem hagnaður af raforkusölu
virkjunarinnar er skoðaður í sam-
hengi við umhverfiskostnað vegna
umhverfisspjalla og minni tekna
vegna fækkunar ferðamanna.
■ Náttúran er/C 1-4
Þorsteinn Pálsson á fundi kjördæmisráðs Sjálfstæðisflokksins á Suðurlandi
Gefur ekki kost
á sér áfram
••
Olvaður
ökumaður
skemmir
bifreið
LÖGREGLUNNI í Reykjavík
var tilkynnt aðfaranótt laugar-
dags um að bifreið væri ekið á
öfugum vegarhelmingi, miðað
við akstursstefnu, norður
Kringlumýrarbraut. Bifreiðin
var löskuð eftir ákeyrslu á vegrið
—«i við Ásbraut í Kópavogi. Ökumað-
urinn, sem var ölvaður, ók að
Laugarásbíói, á vegg og síðan á
Ijósastaur. Þegar lögreglan kom
þangað lagði ökumaðurinn enn af
stað og náðist við Sæbraut tutt-
ugu mínútum eftir að til hans
spurðist fyrst. Hann var færður í
fangageymslu lögreglu þar sem
_ r hann svaf úr sér vímuna.
ÞORSTEINN Pálsson, sjávarút-
vegs-, dóms- og kirkjumálaráð-
herra, hefur ákveðið að gefa ekki
kost á sér við
kosningar til Al-
þingis næsta vor.
Hann greindi frá
þessu á fundi í
kjördæmisráði
Sjálfstæðis-
flokksins á Suð-
urlandi í gær.
Hann kvaðst
myndu ijúka
kjörtímabili sínu
sem þingmaður
og ráðherra næsta vor og ekki vera
farinn að huga að því hvað tæki við
hjá sér eftir það.
„Það er margt sem kemur til,“
sagði Þorsteinn Pálsson aðspurður
um þessa ákvörðun. „Þegar kjör-
tímabilinu lýkur hef ég verið sam-
fleytt í forystu fyrir flokknum eða í
ríkisstjórn í 16 ár og það er að verða
sjaldgæft að menn séu svo lengi í
slíkum störfum óslitið.
Mörgum hugðarefnum
komið fram
Þorsteinn segir að sér finnist
hann vera búinn að koma fram mjög
mörgu af því sem hugur hans stóð til
þegar hann fór út í pólitík. Finnist
honum ágætt að breyta til þegar
hann horfi yfir þennan feril. „Eitt af
fyrstu verkum á þeim vettvangi var
að knýja fram breytingu sem fólst í
því að færa vaxtaákvörðun frá ríkis-
stjórn út á markaðinn sem var ein
stærsta breyting í frjálsræðisátt í
efnahagsmálum frá því innflutnings-
höft voru afnumin. Ég átti þess kost
í tíð minni sem fjármálaráðherra að
umbylta skattakerfinu og lögleiða
staðgreiðslukerfi skatta og undirbúa
virðisaukaskattslöggjöfina. Undan-
farin átta ár hef ég staðið fyrir því í
dómsmálaráðuneytinu að gjörbylta
dómstólakerfinu og réttarfarsregl-
um, endurskipuleggja lögregluna og
koma á nýjum kirkjurétti. I sjávar-
útvegsráðuneytinu hef ég á sama
tíma mótað langtímanýtingarstefnu
um auðlindir sjávar, fært sjávarút-
veginn á örfáum árum frá mið-
stýrðri atvinnugrein í markaðsbú-
skap og þannig lagt grundvöll að
stöðugleika og auknum kaupmætti."
Þorsteinn sagði óráðið hvað tæki
við hjá sér. „Það er margt sem ég
get hugsað mér að taka mér fyrir
hendur en það er ekkert afráðið í
þeim efnum. Ég hef nægan tíma til
að taka slíkar ákvarðanir. Þetta hef-
ur verið um flest ánægjulegur tími
og síðan hoifi ég fram á við með eft-
irvæntingu.“
Þorsteinn Pálsson lauk lögfræði-
prófi frá Háskóla Islands árið
1974. Hann var kjörinn á þing árið
1983, var formaður Sjálfstæðis-
flokksins árin 1983 til 1991, hann
varð fjármálaráðherra árið 1985 og
hefur síðan gegnt embætti iðnað-
arráðherra, forsætisráðherra og
frá árinu 1991 hefur hann verið
sjávarútvegsráðherra og dóms- og
kirkjumálaráðherra. Hann var
blaðamaður á Morgunblaðinu
1970-1975, ritstjóri Vísis 1975 til
1979 og framkvæmdastjóri Vinnu-
veitendasambands Islands árin
1979 til 1983.