Morgunblaðið - 03.12.1998, Blaðsíða 26

26 FIMMTUDAGUR 3. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Reuters
Eftir jarð-
skjálftann
INDÓNESÍSK kona virðir fyrir
sér kirkju, sem fór illa í jarð-
skjálfta á eyjunni Mangole síðast-
liðinn sunnudag. Var styrkleiki
hans 7,6 stig. Biðu 34 menn bana
og 89 slösuðust.
♦ ♦♦.
Kanna lán
til Rússa
í janúar
Moskvu. Rcuters.
MICHEL Camdessus, yfírmaður
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, IMF,
hét engum nýjum framlögum í við-
ræðum sínum við rússnesk stjórn-
völd í Moskvu í gær en sagði, að
sjóðurinn myndi taka til athugunar
frekari aðstoð í janúar. Fyi’rver-
andi hjartaskurðlæknir Borís
Jeltsíns, forseta Rússlands, sagði í
viðtali í gær, að veikindi hans stöf-
uðu líklega fremur af biluðu ónæm-
iskerfi en veilu hjarta.
Camdessus sagði að í janúar
myndi IMF taka afstöðu til frekari
lánveitinga á grundvelli tillagna frá
rússnesku stjóminni. Sagði hann,
að þeir Jevgení Prímakov, forsætis-
ráðherra Rússlands, hefðu verið
sammála í mörgum greinum en
lagði jafnframt áherslu á, að rúss-
neska stjómin yrði að halda umbót-
um áfram. Prímakov var einnig
bjartsýnn á áframhaldandi sam-
starf við IMF.
Renat Akchúrín, sem sá um
hjartaaðgerðina á Jeltsín 1996,
sagði í viðtali við vikuritið Argúm-
entí í Faktí, að hann vissi ekki ná-
kvæmlega hvað amaði að forsetan-
um þar sem hann hefði ekki skoðað
hann í átta mánuði. Hann sagði þó,
að hjartveilan, sem hann hefði verið
skorinn upp við, ætti ekki að geta
valdið veikindum hans nú og ólík-
legt, að hún hefði versnað mjög.
„Þessi sífelldu veikindi hans ann-
að árið í röð verða helst skýrð með
veikluðu ónæmiskerfí, sem gerir
hann útsettan fyrir sýkingar. Veikt
hjarta á ekki sök á því öllu,“ sagði
Akchúrín en nefndi um leið, að
lungnabólga gæti haft slæmar af-
leiðingar, meðal annars hjartveiki,
fengi sjúklingur ekki rétta meðferð.
Konur í meiri hættu
á að fá lungnakrabba
London. Reuters.
KONUR em í meiri hættu en
karlmenn á að fá hættulegustu
tegund iungnakrabbameins, sem
orsakast nær alltaf af reykingum,
samkvæmt niðurstöðum stærstu
krabbameinsrannsóknar sem gerð
hefur verið í Bretlandi.
Rannsóknin leiddi í ljós að kon-
ur eru tvisvar sinnum líklegri en
karlar til að fá þá tegund lungna-
krabbameins, sem oftast dregur
sjúklingana til dauða, en í sjö til-
fellum af hverjum tíu er ekki
möguleiki á meðferð og flestir
sjúklingar deyja innan hálfs árs.
Karlmenn fá hins vegar frekar
aðrar tegundir lungnakrabba-
meins, sem breiðast hægar út, og í
helmingi tilfella má rejma með-
ferð.
Ekki er ljóst hver ástæðan er,
en læknarnir sem gerðu rannsókn-
ina telja hugsanlegt að munurinn
skýrist af því að konur tóku ekki
að reykja í stórum stíl fyrr en eftir
síðari heimsstyrjöld, áratug á eftir
körlum.
Auknar reykingar ungra
stúlkna áhyggjuefni
Einnig getur verið að konur andi
reyknum að sér á annan hátt en
karlmenn, til dæmis með styttra
og snarpara innsogi, eða reyki aðr-
ar sígarettutegundir. Þá er talið
mögulegt að ástæðuna megi rekja
til ólíkra honnóna eða genasam-
setningar.
Rannsóknin var gerð af sérfræð-
ingum við Konunglega læknahá-
skólann í London og var byggð á
upplýsingum frá 46 sjúkrahúsum.
Dr. Mike Pearson, sem fór fyrir
sérfræðingahópnum, sagði að nið-
urstöðurnar gæfu ástæðu til að
hafa sérstakar áhyggjur af þeirri
staðreynd að sífellt hærra hlutfall
unglingsstúlkna byrjaði að reykja.
Rannsóknir hafa sýnt að hætti
fólk að reykja dregur verulega úr
líkunum á að það deyi úr sjúkdóm-
um af völdum tóbaks. Jafnvel þeir
sem hætta á miðjum aldri auka
lífslíkur sínar umtalsvert.
Nýr forsætisráðherra skipaður í Tyrklandi
Stjdrnin í hendur Ecevits
Ankara. Reuters.
BULENT Ecevit var í gær út-
nefndur nýr forsætisráðherra
Tyrklands. Mótmæltu heittrúaðir
múslimar í Velferðarflokknum,
sem er stærsti flokkurinn á tyrk-
neska þinginu, skipun hans og
sögðu hana verða fellda á þingi.
Vika er síðan Mesut Yilmaz frá-
farandi forsætisráðherra sagði af
sér vegna spillingarmála, en
Ecevit var aðstoðarforsætisráð-
herra í stjórn hans.
Ecevit er 73 ára og einn þekkt-
asti stjórnmálamaður Tyrklands,
var forsætisráðherra í þrígang á
áttunda áratugnum. Hann er
BULENT Ecevit
vinstrimaður en þykir blanda
vinstristefnu sína þjóðernis-
hyggju, sem höfðar til Tyrkja. Þá
nýtur Ecevit stuðnings hersins,
sem er afar mikilvægt, þar sem
tyrkneski herinn hefur mikil áhrif
á það hverjir fara með völd í Tyrk-
landi.
Ecevit vildi í gær ekki spá fyrir
um hve langan tíma hann þyrfti til
að mynda nýja stjórn eða til hvaða
flokka hann myndi leita um stuðn-
ing. Ljóst er þó að Velferðarflokk-
urinn verður ekki þar á meðal.
Mun Ecevit sitja fram í apríl, en
þá fara þingkosningar fram
ÖSE átelur
stórveldin
vegna
Kosovo
Ósl<5. Reuters.
UTANRÍKISRÁÐHERRA Pól-
lands, sem fer með foi’ystu í Orygg-
is- og samvinnustofnun Evrópu
(OSE), sakaði stói’veldin um að
hafa hunsað viðvaranir hans um yf-
irvofandi sókn Serba gegn Kosovo-
Albönum í janúar síðastliðnum, á
fundi utanríkisráðherra aðildar-
ríkja stofnunarinnar í Osló í gær.
Bronislaw Geremek sagði í
ávarpi sínu að stórveldin hefðu látið
viðvaranir hans um að brýn nauð-
syn væri á að bregðast við yfirvof-
andi átökum í héraðinu sem vind
um eyru þjóta. Sagði hann að nauð-
synlegt væri að efla viðvörunar-
kerfí stofnunarinnar og auka trú-
verðugleika þess. Ennfremur lét
Geremek þá skoðun sína í Ijós að
Kosovo-Albanir hefðu átt að vera
með í ráðum er samið var um
vopnahlé í héraðinu.
Bondevik ver eftirlitsstarf
Kjell Magne Bondevik, forsætis-
ráðherra Noregs, varðist gagnrýni
á að eftirlitsstarf ÖSE í Kosovo
hefði farið hægt af stað, og minnti á
að þetta væri stærsta og flóknasta
verkefnið sem stofnunin hefði tek-
ist á hendur, en Noregur mun fara
með forystu í ÖSE á næsta ári.
Samkvæmt samkomulagi við
Slobodan Milosevic, forseta Jú-
góslavíu, munu um 2.000 eftirlits-
menn á vegum stofnunarinnar
verða við friðargæslu í héraðinu.
Um 400 eftirlitsmenn eru þegar
komnir til Kosovo, en ráðgert er að
allir verði teknir til starfa í lok jan-
úar á næsta ári.
Santer segir skattatillögur
ESB misskildar í Bretlandi
Brussel, London. Reuters, Daily Telegraph.
JACQUES Santer, forseti fram-
kvæmdastjórnar Evrópusambands-
ins (ESB), vísaði því á bug í gær að
það væri stefna hennar að sam-
ræma tekjuskatta í öllum aðildar-
ríkjum ESB og sagði að skattatil-
lögur sem ræddar hefðu verið á
vettvangi ESB hefðu verið mis-
skildar í Bretlandi.
„Þegar ég les brezku blöðin
fínnst mér stundum eins og ég sé
staddur í allt öðrum heimi, ekki í
þeim heimi sem ég kysi að búa í,“
sagði Santer á blaðamannafundi í
Brussel. „Ég vil ekki, sem forseti
framkvæmdastjórnarinnar, sam-
ræmingu skatta með samræmingu
tekjuskatta, svo dæmi sé tekið. Mér
hefur aldrei komið slíkt til hugar,“
sagði hann.
Santer sagði að orðið „skatt-
heimta" væri skilið á annan hátt í
Bretlandi en á meginlandinu. Hann
líkti þessari nýjustu deilu við
þá sem upp kom fyrir nokkrum ár-
um um evrópskar sambandsríkis-
hugmyndir, þegar enska hugtakið
yfír sambandsríki var nær notað
Nýtt upphlaup Sun gegn Lafontaine
sem blótsyrði í umræðunni í Bret-
landi.
Mikið hefur verið deilt í Bretlandi
að undanförnu um hugmyndir um
samræmingu
skatta innan ESB
eftir að áhrifa- IHHHW ~éþ.
miklir stjórn-
málamenn á meg-
inlandinu - þar á
meðal Öskar
Lafontaine, nýr
fjármálaráðherra
Þýzkalands - hafa sagzt vilja sjá
slíka samræmingu. Þetta hefur vak-
ið ótta um skattahækkanir í Bret-
landi.
Sir Leon Brittan, sem fer með
viðskiptamál í framkvæmdastjórn-
inni, vísaði í gær alfarið á bug hug-
myndum um að til lengri tíma litið
ætti að afnema neitunarvald ein-
stakra ríkja er teknar væru ákvarð-
anir um skattamál á vettvangi ESB.
Lafontaine viðraði þessa hugmynd
á þriðjudag með eindregnum stuðn-
n ®r
Síðustu ár hefur skátahreyfingin selt sígrcen
eðaltré, í hcesta gceðaflokki og prýða þau nú
mörg hundruð íslensk heimili.
**■ 10 ára ábyrgö
**■ 12 stcerðir, 90 - 500 cm
Stálfótur fýlgir
>* Ekkert barr að ryksuga
>* Truflar ekki stofublómin
Eldtraust
Þarfekki að vökva
íslenskar leiðbeiningar
Traustur söluaðili
Skynsamleg fjárfesting
ffjjílaí/f,'V1' 'shORRMRMit 60 BamMag islenskra skóta
ingi hins franska starfsbróður síns,
Dominique Strauss-Kahn, en tafar-
lausum andmælum Gordons Brown,
fjármálaráðherra Bretlands.
„Af þessu verð-
ur ekki einfald-
lega vegna þess
að ef þetta er
nefnt við Hollend-
inga, Dani, Svía
eða Austurríkis-
menn þá munu
þeir hreinlega
aldrei fallast á þetta,“ sagði Brittan.
Á samráðs- og leiðtogafundi
Frakka og Þjóðverja í Potsdam,
sem lauk í fyrradag, komu þeir sér
saman um að stefna sameiginlega
að meiri samræmingu skatta, eink-
um meðal þeirra ellefu ESB-rikja,
sem um áramótin gerast stofnaðilar
að Efnahags- og myntbandalaginu
(EMU). Þjóðverjar gegna for-
mennsku í ráðherraráði ESB fyrri
helming næsta árs.
„Skaðleg" skattheimta
rannsökuð
I desember í fyrra samþykktu
fjármálaráðherrar allra ESB-land-
anna 15 að hrinda í framkvæmd
þriggja þrepa áætlun gegn svokall-
aðri „skaðlegri" skattheimtu innan
ESB, þar sem hugmyndin var eink-
um að hindra að einstök ríki gætu
spilað með eigin skattheimtu af fyr-
irtækjum í þeim tilgangi að skapa
sér forskot í samkeppninni um er-
lenda fjárfestingu. Menn voru sam-
mála um að slíkt bæri að hindra
vegna neikvæðra áhrifa á innri
markað Evrópu. Áætlunin fól einnig
í sér að vinna gegn því að fjár-
magnseigendur gætu komizt hjá
skattgreiðslum af vaxtatekjum af
inneignum í öðrum ESB-löndum.
Á fundi fjármálaráðherra ESB,
sem hófst á þriðjudag og lauk í gær,
voru kynntar bráðabirgðaniðurstöð-
ur skýrslu sérskipaðrar nefndar,
sem í umboði fjármálaráðherranna
hefur undanfarið hálft ár unnið að
því að kanna tilfelli um það sem
kallað er „skaðleg" skattasam-
keppni innan sambandsins. Nefnd-
in, sem einn af astoðarráðherrum
Gordons Brown fer fyrir, nefnir 84
slík tilfelli í skýrslunni.
Mario Monti, sem fer með mál-
efni innri markaðarins í fram-
kvæmdastjórninni, fagnaði starfi
nefndarinnar, sem hann sagði gott
skref í þá átt að jafna samkeppnis-
stöðu fýrirtækjanna á innri mark-
aðnum.
„Foxtrot Oskar“
Æsifréttablaðið The Sun, sem er
með stærsta upplag dagblaða í
Bretlandi, blés til nýrrar atlögu
gegn nýja þýzka fjármálaráðherr-
anum í gær. „Hlustaðu vandlega,
herra Lafontaine, við munum að-
eins segja þetta einu sinni...
Foxtrot Oskar,“ skrifaði blaðið í
risafyrirsögn á forsíðu. Bókstafirn-
ir F og O, sem standa fyrir eitt
dónalegasta orðatiltæki enskrar
tungu, voru prentaðir í rauðu. í síð-
ustu viku tileinkaði blaðið
Lafontaine forsíðuna (og reyndar
síðu þrjú líka) undir fyi’irsögninni
„Er þetta hættulegasti maður Evr-
ópu?“
Talsmaður Tonys Blair forsætis-
ráðherra sá ástæðu til að fordæma
þetta tiltæki blaðsins. „Önnur Evr-
ópuríki munu halda að brezkir fjöl-
miðlar séu að ganga í gegnum eitt
móðursýkiskastið enn,“ sagði hann.