Morgunblaðið - 03.12.1998, Blaðsíða 75

MORGUNBLAÐIÐ
BREF TIL BLAÐSINS
FIMMTUDAGUR 3. DESEMBER 1998 75.
Átak - félag
þroskaheftra
Frá fjölskyldunefnd Átaks:
ÁTAK er félag þroskaheftra og
berst fyrir réttindum þeirra. Fé-
lagið var stofnað 20. september
1993. Um 100 félagsmenn eru í
Átaki, fímm manns sitja i stjórn. en
þeir eru María Hreiðarsdóttir,
Hreinn Hafliðason, John Michael
Doak, Þórey Jóhannesdóttir og
Jón Líndal.
Öllum er velkomið að gerast fé-
lagar í Átaki, en aðeins þroska-
heftir og fólk með annars konar
fötlun getur setið í stjórn félagsins
og fengið að kjósa. Átak hefur
starfsmann sem heitir Hanna
Björg Sigurjónsdóttir, en hún er í
leyfi fram í febrúar og leysir Anna
Einarsdóttir hana af. Skrifstofa
félagsins er hjá Landssamtökun-
um Þroskahjálp, Suðurlandsbraut
22.
Markmið Átaks eim að fólk sem
er þroskaheft:
• fái vinnu á almennum vinnu-
markaði,
• hafi sama rétt og aðrir í lífeyris-
sjóðum,
• fái að búa þar sem þeir vilja
sjálfir,
• fái að ráða með hverjum þeir
búa,
• fái fleiri bækur og blöð á auð-
lesnu máli.
Átak heldur almennan félags-
fund einu sinni í mánuði. Á hverj-
um fundi eru tekin fyrir ýmis mál-
efni, til dæmis: „Hvernig er líf
þeiira sem eru í hjólastól?“
Átak er einnig með umræðuhópa
og nefndir sem takast á við mörg
málefni.
Nefndin um fjölskyldulíf stendur
fyrir þessari gi-ein. Við höfum rætt
ýmis málefni í gegnum árin, meðal
annars um kynferðislegt ofbeldi.
Við höfum horft á myndbandsspólu
sem heitir Nei þýðir nei. Okkur
finnst mikilvægt að gera grein fyr-
ir því hvað er gott kynlíf, bæði lík-
amlegt og andlegt. I kynlífinu eni
sterkar tilfinningar þar sem báðir
aðilarnir gefa og þiggja.
Að okkar mati er kynlíf gleði,
blíða, snerting, tjáning og náin
samskipti. Allir eiga rétt á að segja
nei við kynlífi. Ef manneskja er
neydd til kynlífs þá er það kynferð-
islegt ofbeldi. Nauðgun er ein teg-
und kynferðislegs ofbeldis sem við
lærðum nánar um. Að verða fyrir
nauðgun getur valdið áfalli sem
erfítt er að jafna sig á. Þeir sem
verða fyrir nauðgun geta leitað á
neyðarmóttöku Sjúkrahúss
Reykjavíkui' eða til Stígamóta, sem
eru samtök kvenna gegn kynferð-
islegu ofbeldi. Okkur finnst gott að
geta talað um kynlíf og kynferðis-
legt ofbeldi og við lærum mikið af
því. Það hefur veitt okkur öi-yggi
að vita hvert við getum leitað ef við
verðum fyrir kynferðislegu ofbeldi.
Við höfum einnig rætt um barn-
eignir fatlaðra, en þá helst um
barneignir þeirra sem eru seinfær-
ir. í skýrslu Sameinuðu þjóðanna
um jafna þátttöku fatlaðra stendur:
9. regla. Fjölskyldulíf og mann-
leg reisn.
Aðildarríkin skyldu stuðla að því
að fbtluðum sé kleift að taka virkan
þátt í fjölskyldulífi. Þau skyldu
^ryggja réttindi fatlaðra til mann-
legrar reisnar og tryggja að fötluð-
um sé ekki mismunað með lögum
hvað varðar kynferðissambönd,
hjónaband og barneignir.
1. Gera skal fötluðum kleift að
búa hjá fjölskyldum sínum. Aðild-
arríkin skyldu stuðla að því að at-
riði sem varða fótlun og áhrif henn-
ar á fjölskyldulíf séu hluti af fjöl-
skylduráðgjöf. Afleysinga- og stoð-
þjónusta skyldi veitt fjölskyldum
fatlaðra. Aðildarríkin skyldu ryðja
öllum óþörfum hindrunum úr vegi
fyrir þá sem óska eftir að taka fatl-
að barn í fóstur eða ættleiða það.
2. Ekki má neita fötluðum um
tækifæri til að njóta kynlífs, hafa
kynmök og verða foreldrar. Þar eð
fatlaðir kunna að eiga erfitt með
að giftast og stofna fjölskyldu ættu
aðildarríkin að stuðla að því að við-
eigandi ráðgjöf sé fyrir hendi.
Fötluðum skyldi veittur sams kon-
ar aðgangur að fjölskylduáætlun-
um og öðrum, svo og upplýsingum
varðandi kynlíf í aðgengilegu
formi.
3. Aðildan-íkin skyldu stuðla að
ráðstöfunum í því skyni að breyta
neikvæðri afstöðu gagnvart gift-
ingum, kynlífi og barneignum fatl-
aðra, sem enn ei'u við lýði í samfé-
laginu, einkum hvað varðar stúlkur
og konur sem búa við fötlun.
Hvetja skyldi fjölmiðla til að taka
virkan þátt í að eyða slíkum for-
dómum.
4. Nauðsynlegt er að fatlaðir og
fjölskyldur þeirra fái sem fyllstar
upplýsingar um ráðstafanir gegn
kynferðislegu og annars konar of-
beldi. Fatlaðir eru í sérstakri
hættu hvað snertir ofbeldi innan
fjölskyldu sinnar, samfélagsins og
stofnana og þarfnast því fræðslu
hvernig verjast beri ofbeldi, gera
sér gi-ein fyrir því þegar það hefur
átt sér stað og tilkynna slík atvik.
I fleiri áratugi hefur fólk, sem er
þroskaheft, mátt þola ófrjósemis-
aðgerðir gegn sínum vilja eða jafn-
vel án sinnar vitundar. Þar með
hefur það mátt þola að líkami þess
hefur verið beittur misrétti og tek-
in af þeim þau sjálfsögðu mann-
réttindi að geta átt böm. I dag er
staðan sú að læknum er óheimilt að
gera ófrjósemisaðgerðir án vilja
eða vitundar fólks. En þrýstingur-
inn til þess að fara í slíka aðgerð er
enn mikill bæði frá foreldrum,
systkinum og samfélaginu öllu.
Greindarvísitalan ein og sér segir
ekki til um hvort fólk sé hæft til
foreldrahlutverks.
I erlendum rannsóknum og rit-
um eru eftirtaldir hæfileikar taldir
mikilvægir í foreldrahlutverkinu:
• Að geta gefið og tekið á móti ást
og væntumþykju.
• Að geta séð um dagleg verk
hvað varðar heimili.
SÍLÁRIÁ
Jólaskór á börnin
3.900
24-39
PTOIgluggiwn
REYKJAVfKUnVEGI 50 SfMI 505 4275
Ókeypis lögfræðiaðstoð
í kvöld milli kl. 19.30 og 22.00
í síma 551 1012.
Orator, félag laganema
FJÖLSKYLDUNEFND Átaks. Á myndina vantar Sigurþór
Dan og Birgi Örn Björnsson.
• Að koma á móti líkamlegum
þörfum bamanna.
• Að örva barnið í skilningsþroska
þess.
• Að geta lifað sig inn í þarfir
barnanna.
Ymsar erlendar rannsóknir sýna
líka að þroskaheftum foreldrum
með greindarvísitölu yfir 60 geng-
ur ekkert verr í foreldrahlutverk-
inu en öðmm í svipuðum félagsleg-
um aðstæðum.
Eins og við sögðum áður segir
greindai-vísitalan ekkert um hvort
fólk sé hæft til foreldrahlutverks.
En góður stuðningur getur skipt
sköpum um hvernig til tekst. Allir
foreldrar, hvort sem þeir em fatl-
aðir eða ekki, þurfa stuðning. Það
er þó einstaklingsbundið hvernig
sá stuðningur á að vera. Það fer
eftir hæfni og getu hvers og eins.
Okkur finnst undirstaða góðs
stuðnings vera að gagnkvæm virð-
ing og tillitssemi ríki milli foreldra
og stuðningsaðila. Niðurstöður
rannsókna hafa sýnt að þroskaheft-
ir foreldrar kunna best að meta
stuðning sem er veittur af fólki sem
lætur sér annt um þá. Einnig er
mikilvægt að aðstoðin sé hagnýt,
t.d. leiðbeiningar við að aga bömin,
aðstoð við að fylla út eyðublöð og
útskýringar á einfóldu máli.
I dag em ekki til mörg stuðn- ^
ingsúrræði fyrir seinfæra foreldra.
Viðhorf almennings gagnvart sein-
fæmm foreldmm einkennist af
þekkingarleysi og fordómum. Það
virðist eins og fólk geri sér ekki
grein fyrir því að fólk, sem er fatl-
að, vilji eignast börn eins og aðrir.
Til þess að auka skilning fólks á
þessum málefnum þarf aukna
fræðslu og meiri umræðu í þjóðfé-
laginu.
Það er mikilvægt að einstakling-
ur, sem er seinfær, fái að taka
ákvörðun um barneignir sjálfur, en
oft em það ættingjar og þá helst*-
foreldrar og systkini sem vilja taka
þessa ákvörðun fyrir hann.
Það er kominn tími til að samfé-
lagið viðurkenni rétt fólks, sem er
fatlað, til foreldrahlutverks. Leiðin
til þess er að auka þekkingu og
fræðslu um seinfæra foreldra.
Lifið heil!
BIRGIR ÖRN BJÖRNSSON
BJÖRGVIN KRISTBERGSSON
ERLA MAGNÚSDÓTTIR
HELGA PÁLÍNA
SIGURÐARDÓTTIR
LENA CECILIA NYBERG
MARÍA HREIÐARSDÓTTIR
SIGURÞÓR DAN
Skóveisla
Við erum tíu ára og í tilefni af því
veitum við 15-30% afslátt af flestum
vörum verslana okkar í tíu daga
BLAY
-30%
GABOR
-15-30%
ROOTS
-20-30%
RALPH BOSTON
-20%
PONNY
-20%
GREGOR