Morgunblaðið - 03.12.1998, Blaðsíða 36

36 FIMMTUDAGUR 3. DESEMBER 1998
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Draumurinn sem rættist
TONLIST
Geislaplötur
FRÁ DRAUMI TIL DRAUMS
a) Joseph Haydn: Strengjakvartett
op. 64 nr. 5 (Lævirkinn). b) Jón Nor-
dal: Strengjakvartett, „Frá draumi
til draums11. c) Johannes Brahms:
Klarínettukvintett op. 115; d) Tvö
söngljóð, op. 91 nr. 1 og 2. e) Carl
Nielsen: Blásarakvintett op. 43. f)
Ludwig van Beethoven: Strengja-
kvartett op. 59 nr. 3. Flytjendur: b)
Bernadel-kvartettinn (Zbiginiew
Dubik, Greta Guðnadóttir, Guð-
mundur Kristmundsson, Guðrún Th.
Sigurðardóttir); a) og f) Sigrún Eð-
valdsdóttir, Sigurlaug Eðvaldsdótt-
ir, Guðmundur Kristmundsson, Ric-
hard Talkowsky; d) Alina Dubik,
Helga Þórarinsdóttir og Richard J.
Simm; c) Einar Jóhannesson, Sigrún
Eðvaldsdóttir, Sigurlaug Eðvalds-
dóttir, Helga Þórarinsdóttir og Ric-
hard Talkowsky; e) Blásarakvintett
Reykjavíkur (Bernharður Wilkinson,
Daði Kolbeinsson, Einar Jóhannes-
son, Jósef Ognibene og Hafsteinn
Guðmundsson). Utgáfa: Mál og
menning MM-009. Lengd: 142’05.
Verð: kr. 2.999 (2 plötur).
FYRIR i'úmum 40 árum stofn-
uðu nokkrir ofurhugar merkilegt
félag sem nefndist Kammermús-
íkklúbburinn. Það tónlistarum-
hverfí sem þá ríkti var vafalaust
mjög frábrugðið því sem við
þekkjum nú á dögum; tónlistar-
framboðið miklu minna og færri
hljóðfæraleikarar liðtækir við
flutning á kammertónlist. Það
má teljast kraftaverk að mönn-
um skuli hafa tekist að koma á
svona starfsemi og viðhalda
henni öll þessi ár. En kröftugt
hugsjónafólk getur allt - sem
betur fer. Við hin, sem látum
aðra standa í stórræðum fyrir
okkur, sækjum þá tónleika sem
okkur hentar og erum svo tilbúin
til að gagnrýna á eftir, við stönd-
um í ævarandi þakkarskuld við
þessa ötulu brautryðjendur.
Hljóðritanimar eru allar gerð-
ar á tónleikum félagsins í Bú-
staðakirkju á síðastliðnum tveim-
ur árum. Það er nú svo að tón-
leikaupptökur lúta allt öðrum lög-
málum en upptökur sem gerðar
era í hljóðveri. Alltaf er hætta á
óæskilegum umhverfishljóðum en
félagar klúbbsins eru greinilega
mjög agaðir tónleikagestir - í
þeim heyrist bókstaflega ekkert.
Einnig er það að mistök verða
ekki aftur tekin. En væntanlegir
kaupendur þurfa litlar áhyggjur
að hafa af því. Bæði eru þau
óheppilegu augnablik sárafá og
svo bæta þessir framúrskarandi
tónlistarmenn feilsporin upp svo
um munar í innblásinni spila-
mennsku. Sem dæmi má nefna
hinn undurfallega annan þátt
þriðja. Rasumowsky-kvartetts
Beethovens þar sem flutningur
Eðvaldsdætra, Guðmundar Krist-
mundssonar og Richards Talkow-
skys snertir strengi djúpt í sál
manns. Lokaþátt sama verks
spila þau með fágætum krafti og
öryggi þótt þau tefli hér sem víð-
ar á tæpasta vað í tónmyndun.
Strengjakvartett Haydns endar á
einskonar „perpetuum rnobile" og
þar sýna þau sannkölluð
„virtúósatilþrif’.
Hinu dökka tónmáli kvartetts-
ins eftir Jón Nordal skilar Berna-
del-kvartettinn á sannfærandi
hátt, leikur hans er ákafur og
áhrifamikill í þessu áleitna verki.
Ekki leikur á því vafí að hér er á
ferðinni hópur sem er á heims-
mælikvarða.
Engum þarf heldur að koma á
óvart að þeir félagar í Blásarak-
vintett Reykjavikur era á heima-
velli í blásarakvintett Nielsens -
óumdeilanlega einu mesta meist-
araverki sinnar tegundar. Sem
betur fer kemst húmor Nielsens
til skila - hann vantar því miður
stundum þegar þetta yndislega
verk er leikið. Sérstaklega er
ástæða til að nefna stórsnjallan
leik þeirra félaga í lokakaflanum.
Þetta er hreint óviðjafnanleg
spilamennska.
Alina Dubik syngur tvær af
söngperlum Brahms við undirleik
Helgu Þórarinsdóttur og Richard
Simms og gerir það fallega. Eink-
um er flutningur seinna lagsins,
hins látlausa Geistliches Wiegen-
lied, einkar áhrifaríkur.
Síðasta verkið er Klarínettu-
kvintett Brahms þar sem Einar
Jóhannesson er í aðalhlutverki en
hann hefur um árabil verið í
fremstu röð hljóðfæraleikara
okkar. Silkimjúkur tónn hans
hæfir þessu innilega vefki sér-
staklega vel og túlkun hans og fé-
laga hans mjög sannfærandi.
Bæklinginn með diskunum má
lesa án stækkunarglers og er
hann fræðandi og skemmtilegur
aflestrar.
Hljóðritun verkanna er mjög
góð miðað við það að hér er um
lifandi uppfærslur að ræða.
Frábært safn!
Valdemar Pálsson
Nýjar bækur
Vilhjálmur
Árnason
FIMM ný lærdómsrit eru komin út í
bókaflokknum Lærdómsrit
Bókmenntafélagsins.
• AGRICOLA
eftir rómverska
sagnaritarann
Comelius Tacitus í
þýðingu Jónasar
Knútssonar, sem
einnig ritar
inngang og
skýringar. í ritinu
rekur Tacitus, sem
kunnur er af riti
sínu Germaníu, ævi
tengdafóður síns, Agricola, sem vai'
herstjóri Rómverja á Bretlandi á
íyrstu öld eftir Kiist. Hann lýsir
Bretum, staðháttum, siðum og
venjum, og greinir frá
hernaðarátökum Rómverja og Breta
sem lauk með stórsigri Rómveija
sem „friðuðu” landið í rúmar fjórar
aldir. Jafnframt bregður ritið ljósi á
þau valdaátök sem voru á þessum
tíma í Rómaveldi.
Ritið er 150 bls. Verð: 1.990 kr.
• AR var alda. - Fyrstu þrjár
mínútur alheims er eftir Steven
Weinberg, prófessor í Harvard, í
þýðingu Guðmundar Amlaugssonar.
Inngang ritar Einar H.
Guðmundsson stjai'neðlisfræðingur.
I kynningu segir: „Allt frá því að
vísindamenn uppgötvuðu hinn
svokallaða örbylgjuklið sem talinn
er afleiðing Miklahvells hafa þeir
reynt að gera sér í hugarlund fyrstu
þrjár mínútur alheimsins. Weinberg,
sem hlaut Nóbelsverðlaunin í
eðlisfræði árið 1979, segir frá þessu
heillandi rannsóknarefni á einfaldan
og skýran hátt í bók sinni og rekur
ævintýi'alega sögu þessarar
uppgötvunai'.“
Ritið er 370 bls. Verð: 2.990 kr.
• BLAA bókin er eftir Ludwig
Wittgenstein í þýðingu Þorbergs
Þórssonar. Inngang ritar Þorsteinn
Gylfason.
Nýtt
Áður en þessi tímamót skella á ættu atvinnurekendur að
huga að fjárfestingu í vinnubílum.
Eigum til nokkrar gerðir bíla á lager til afgreiðslu STRAX.
Hafðu samband í dag eða næstu daga og við náum rétta
bílnum heim fyrir áramót ef hann er ekki til á lager.
Palio Van
Iveco Daily
Nú er Daily enn betri með nýrri 2,8
lítra dísilvél og diskahemlum á
öllum hjólum. Iveco Daily er þekktur
fyrir mikla burðargetu og lágan
rekstrarkostnað.

istraktor
Iveco Daily og
Fiat Ducato
í óteljandi útfærslum
_______Fiat Ducato
Bensfn eða dísil. Ný 2,8 lítra dísilvél,
sú sama og er að finna í Iveco Daily.
Fiat Ducato sigraði Mercedes
Sprinter, Renault Master og VW
LT í nýlegri samanburðarprófun
þýska blaðsins „Lastauto
Omnibus".
Og nú á betra verði en
nokkru sinni fyrr.
SMIÐSBÚÐ2 I GARÐABÆ I SÍMI: 565 65 80
Mikið flutningsrými. Sparneytinn.
Góð veghæð. Hentar alls staðar. Mikill bíll
á ótrúlegu verði!
Verð kr. 1.036.000
án VSK
í kynningu segir að þetta sé fýrsta
ritið eftir þennan áhi-ifamikla
heimspeking sem birtist á íslensku.
Wittgenstein lét fjölrita Bláu bókina
handa nemendum sínum i Cambridge
en bjó hana aldrei til úgáfu. I ritinu
fjallar hann einkum um
merkingarhugtakið og um merkingu
einstakra orða með margvíslegum
dæmum. Hann leitast ekki síst við að
sýna hvemig hugsunin hafnar látlaust
í misskilningi á orðum sem hver
maður kann þó að nota í daglegu lífi. I
ítarlegum inngangi gerir Þorsteinn
Gylfason prófessor m.a. grein fyrir
hugmyndum Wittgensteins og
menningarlífi Vínarborgar á fyrstu
áratugum aldaiinnar."
Ritið er 240 bls. Verð: 1.990 kr.
• UM uppruna dýrategunda og
jurta er eftir Þorvald Thoroddsen .
Inngang og skýringar ritar Steindór
J. Erlingsson. Þetta rit birtist
upphaflega sem ritgerðaröð í
Tímariti Hins íslenska
bókmenntafélags 1887-1889, og er
það enn í dag besta íslenska ágripið ,
af sögu líffræðinnar sem völ er á.
Þorvaldur endursegir á skýran hátt
rit Darwins Um uppruna tegundanna
og útlistar jafnframt þau gríðarlegu
umskipti sem urðu almennt í
náttúrufræðirannsóknum á 19. öld. I
ítarlegum inngangi Steindórs J.
Erlingssonar er skýrt samhengi og
saga kenningarinnar og hún tengd
íslenskri hugmyndasögu.
Ritið er 320 bls. Verð: 2.990 kr.
• NYTJASTEFNAN er eftir John
Stuart Mill íþýðingu Gunnars
Ragnarssonar. Innganginn ritar
Roger Crisp í þýðingu Þorsteins
Hilmarssonai', sem einnig ritar
skýringar og ritstýrir.
I kynningu segir: „Nytjastefnan er
eitt merkasta siðfræðirit sem skrifað
hefur verið. I ritinu koma fram
kenningar Mills um að hamingja
felist í ánægju og að siðferðilegt
réttmæti athafna ráðist af því að
hvaða marki þær auka við eða draga
úr ánægju. Afleiðingar athafna segja
samkvæmt þessu til um réttmæti
þeirra. Meðal heimspekinga
samtímans er rit þetta og kenningar í
anda Mills í brennipunkti allrar
umræðu um siðfræði." I inngangi er
lýst ævi og kenningum Mills og sagt
frá þeim siðfræðikenningum öðrum
sem tekist er á um í heimspeki
samtímans auk ítarlegrar
umfjöllunar um málflutning Mills í
Nytjastefnunni.
Ritið er216 bls. Verð: 1.990 kr.
• ORÐRÆÐA um aðferð er
endurútgefin. Ritið er eftir René
Descartes, í þýðingu Magnúsar G.
Jónssonar. Inngang og skýringai'
ritar Þorsteinn Gylfason. Ritið hefur
um skeið verið ófáanlegt.
Lærdómsrit Bókmenntafélagsins
era nú orðin 38 talsins, en þau fýrstu
komu út árið 1970. Ritin hafa öðlast
veglegan sess meðal fjölmargra
lesenda og er útgáfa þeirra talin
einhver hin merksta hérlendis.
Utgefandi er Hið íslenska
bókmenntafélag. Nýr ritstjórí
Lærdómsrita B ókrn enn tafélagsins er
Vilhjálmur Amason prófessor en
Þorsteinn Hilmarsson ritstýrði
Nytjastefn unni.
• UÓÐÁRUR er ljóðabók eftir
Kristjönu Emilíu Guðmundsdóttur. I
bókinni era 54 ljóð sem eru gerð á sl.
þremui' áram.
I kynningu
segir: „Ljóðin era
margvísleg að efni,
gerð og
bragháttum.
Höfundur yrkir
mikið um
hversdagslegt
mannlífið í hinum
ýmsu myndum, en
dýrin, landið og
náttúran era henni líka hugstæð.
Einnig bregður fyrir smellnum
ljóðum um samskipti kynjanna."
Þetta er fjórða Ijóðabók höfundar.
Aður útkomnar bækur era:
Ljóðnálar, 1982, Ljóðblik 1993 og
Ljóðgeislar 1995.
Útgefandi er Ásúigáfan. Bókin er
73 bls., prentuð íÁsprent/pob,
Akureyrí. Myndir við ljóðin teiknaði
Gerður Helga Helgadóttir. Verð:
2.200 kr.
Kristjana Emilía
Guðmundsdóttir