Morgunblaðið - 13.01.1999, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
MIÐVIKUDAGUR 13. JANÚAR 1999 21
Harðorðar yfírlýsingar íraka um nágrannaríkin vekja ugg
Sagðar til marks um
örvæntingu Saddams
Tókýd. Reuters.
Reuters
Fyrsta vetnisdælan
HARÐORÐAR yfirlýsingar íraka
að undanfórnu um Kúveit og Sádi-
Arabíu hafa vakið ugg í Persaflóa-
ríkjunum og William Cohen, varn-
armálaráðherra Bandaríkjanna,
sagði í gær að þær væru til marks
um að Saddam Hussein íraksforseti
væri orðinn „órólegri og örvænting-
arfyllri". Hann bætti við að Banda-
ríkjastjóm væri staðráðin í að fram-
fylgja flugbanninu yfir norður- og
suðurhluta íraks þrátt fyrir and-
stöðu íraka og sagði að þeim yrði
refsað ef þeir réðust á bandarískar
og breskar flugvélar.
Bandarísk herþota skaut í gær
flugskeyti á ratsjárstöð á flug-
bannssvæðinu í norðurhluta Iraks
og bandaríska varnarmálaráðuneyt-
ið sagði hana hafa stofnað flugvél-
um Bandaríkjamanna og Breta í
hættu. Daginn áður höfðu þrjár
bandarískar herþotur gert
sprengju- og flugskeytaárás á tvær
loftvarnastöðvar á svæðinu.
Bandaríkjamenn hafa fjölgað
herflugvélunum, sem framfylgja
flugbanninu, og stjórnvöld í Kúveit
hafa skipað hersveitum sínum að
búa sig undir hugsanleg átök vegna
„hótana" Iraksstjórnar. Ping Kú-
veits ræddi öryggisráðstafanir
stjórnarinnar fyrir luktum dyrurn í
gær.
Nágrannaríkin sökuð um
að ógna fullveldi Iraks
Málgögn íraksstjórnar héldu
áfram harðorðri gagnrýni sinni á
Kúveita og Sádi-Araba og sökuðu
þá um að hafa „ógnað fullveldi íraks
og einingu, sjálfstæði, öryggi og lífi
írösku þjóðarinnar" með því að
heimila Bandaríkjamönnum og
Bretum að nota flugvelli til
sprengju- og flugskeytaárása á Irak
í desember.
Nokkrir fréttaskýrendur fjöl-
miðla í nágrannaríkjum Iraks segja
Bandarísk her-
þota skýtur flug’-
skeyti á íraska
ratsjárstöð
þessa gagnrýni
minna mjög á
harðorðar yfirlýs-
ingar íraka áður
en þeir réðust inn í
Kúveit í ágúst
1990.
„Saddam hefur
ráðist á Sádi-
Araba, Egypta og
Kúveita með skömmum og svívirð-
ingum,“ sagði Cohen. „Þessar yfir-
lýsingar og sú ákvörðun hans að
virða ekki flugbannið virðist benda
til þess að hann sé orðinn órólegri
og örvæntingarfylh'i."
Andófið gegn Saddam
verði skipulagt í Irak
Madeleine Albright, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, tilkynnti í
gær að hún hygðist fara til Sádi-
Arabíu og Egyptalands til að ræða
við ráðamenn ríkjanna um þróun-
ina í írak og Miðausturlöndum.
Talið er að hún leiti eftir stuðningi
þeirra við þá stefnu Bandaríkja-
stjórnar að halda írökum í skefjum
með viðskiptabanni og hernaðarað-
gerðum.
Richard Butler, formaður vopna-
eftirlitsnefndar Sameinuðu þjóð-
anna í írak, hefur ákveðið að banda-
rískar njósnavélar af gerðinni U-2
verði ekki notaðar til eftirlitsflugs
yfir írak meðan öryggisráð samtak-
anna ræðir framtíð vopnaeftirlits-
ins. Frakkar og Rússar sögðust í
gær ætla að leggja fram tillögur um
róttækar breytingar á starfsemi
vopnaeftirlitsnefhdarinnar.
Mohammad Baqer al-Hakim,
einn af atkvæðamestu klerkum síta
í suðurhluta Iraks, sagði í gær að
Bandaríkjamenn kynnu að gríga til
frekari hernaðaraðgerða gegn Irök-
um eftir að föstumánuði múslima,
ramadan, lýkur í næstu viku ef
írakar héldu áfram að ögra Banda-
ríkjamönnum og valda spennu á
Persaflóasvæðinu.
Bandaríkjamenn og Bretar hafa
boðað nánara samstarf við hreyfing-
ar íraskra útlaga til að koma
Saddam frá völdum en Hakim sagði
að láta ætti andstæðinga Saddams í
írak um að skipuleggja tilraunir til
að steypa honum af stóli. Hann sak-
aði Bandaríkjastjórn um að hafa
hindrað fyrri tilraunir íraskra
stjórnarandstæðinga til að steypa
Saddam, m.a. uppreisn síta skömmu
eftir að Persaflóastyi'jöldinni lauk
árið 1991.
-----------------
Vilja bæta
samskiptin
við Iran
Bagdad. Reuters.
VARAFORSETI íraks, Taha Yass-
in Ramadan, sagði á fundi með hátt-
settum embættismanni frá íran í
gær að stjórn fraks vildi bæta sam-
skipti ríkjanna.
Iraskt dagblað sagði að Mo-
hammed Khatami, forseti írans,
hefði sent embættismanninn til að
ræða við Saddam Hussein íraksfor-
seta i Bagdad. Ramadan tðk á móti
gestinum og notaði tækifærið til að
bjóða Hassan Habibi, vai'aforseta
írans, í opinbera heimsókn til að
bæta samskipti ríkjanna, að sögn
írösku fréttastofunnar INA.
írakar og íranar háðu blóðugt
stríð á árunum 1980-88 og hafa efnt
til viðræðna um ýmis óútkljáð mál,
m.a. skipti á stríðsfóngum.
FLJÓTANDI vetni sem eldsneyti
á landfarartæki var í gær í fyrsta
sinn boðið til almennrar sölu í
Þýzkalandi þegar fyrsta vetnis-
dælan var tekin í notkun í Ham-
borg. Hér mundar Wolfgang
Weise, yfirmaður nýtæknisviðs
gasveitu Hamborgar, áfyllingar-
byssuna, en borgarstjórinn
Ortwin Runde opnaði áfyllingar-
stöðina formlega í gær.
Vetni er þrisvar sinnum orku-
meira eldsneyti en benzín og
skilar við bruna aðeins vatni sem
úrgangsefni. Viðskipti við nýju
áfyllingarstöðina voru lítil fyrsta
daginn, en bflaframleiðendur
keppast nú um að verða fyrstir
til að bjóða upp á heimsins fyrsta
fjöldaframleidda vetnisbfl. Þeir
sem standa að uppsetningu nýju
áfyllingarstöðvarinnar telja að
það sé aðeins tímaspursmál
hvenær viðskipti við hana verði
engu minni en á hefðbundnum
benzín- og dísilstöðvum.
„Vetni verður mikilvægasta
eldsneyti 21. aldarinnar. Til
lengri tíma litið mun það koma í
staðinn fyrir olíu og gas,“ sagði
Fritz Vahrenholt, talsmaður
Deutsche Shell, sem stendur
ásamt fleiri stórfyrirtækjum að
nýju áfyllingarstöðinni.
Talsmaður Daimler Chrysler
AG, hins nýja sameinaða stórfyr-
irtækis bflarisanna Daimler-
Benz og Chrysler, sagði í gær að
fyrirtækið stefndi að því að
bjóða frá árinu 2004 upp á bfla
sem gengju annaðhvort fyrir
fljótandi vetni eða vetni sem
unnið er úr metanóli um borð í
bflnum.
Utanríkisráðherra Þýzkalands
Fimm milljóna
ára apamaður
Addis Abeba. Reuters.
TALSMENN alþjóðlegs hóps
vísindamanna, sem stundað hef-
ur rannsóknir á fornleifum í
Eþíópíu, skýrðu frá því á mánu-
dag að þeir hefðu fundið það sem
virtist vera fimm milljóna ára
gamlar leifar af apamanni. Þetta
eru elztu leifarnar af þessu tagi
sem fundizt hafa í heiminum.
Tim White frá Kaliforníuhá-
skóla í Berkeley, sem fer fyrir
hópi vísindamanna frá 13 þjóð-
löndum, tjáði Reuters að þörf
væri á nánari rannsókn til að fá
úr því skorið hvort sú tegund
mannapa sem leifarnar væru af
væri í raun forfaðir mannkynsins.
„Uppgötvunin staðfestir ótví-
rætt að vagga mannkynsins er að
sönnu í Afríku," sagði White.
Saddam
Meirihlutaákvarð-
anir verði reglan
Strassborg. Reuters.
JOSCHKA Fischer, utanríkisráð-
herra Þýzkalands, sagði í gær að
þýzk stjórnvöld sæktust eftir því að
þeim sviðum samvinnunnar innan
Evrópusambandsins (ESB), þar
sem ákvarðanir eru enn teknar með
samhljóða samþykki, verði fækkað
niður í algert lágmark.
Fischer var í Strassborg til að
greina Evrópuþinginu ýtarlega frá
verkefnaáætlun þýzka fonnennsku-
misserisins, en Þjóðverjar gegna
formennsku í ráðherrai'áðinu fyrri
helming þessa árs. Hann spáði því
að á leiðtogafundi ESB í Köln í júní-
mánuði verði ákveðið að hrinda árið
2001 í framkvæmd þeirri uppstokk-
un á innviðum sambandsins, sem nú
er verið að semja um.
Hann sagði að þýzka stjórnin
myndi þrýsta á um að eftir endur-
skoðun stofnanauppbyggingar og
ákvarðanatökukerfís sambandsins,
sem nauðsynleg er vegna fyrirhug-
aðrar fjölgunar aðildamkja, skuli
ákvarðanir þá aðeins teknar með
samhljóða samþykki þegar um er að
ræða breytingar á grundvallarsátt-
málum ESB.
„Lykilatriðið í þessu sambandi er
vilji sambandsins til að samþykkja
meirihlutaákvarðanir á sem flestum
sviðum,“ sagði Fischer.
Slík breyting hefði m.a. í för með
sér að ákvarðanir um skattamál t.d.
yrðu teknar með auknum meiri-
hluta atkvæða í
ráðherraráðinu í
stað samhljóða
samþykkis eins og
nú er.
Fer illa í Breta
Víst má telja að
yfirlýsingar af
þessu tagi veki
litla hrifningu í
brezkum fjölmiðlum, en þegar þýzki
fjármálaráðherrann, Oscar
Lafontaine, lagði til í haust að unnið
skyldi að aukinni samræmingu
skatta innan ESB fór í gang mikið
fjölmiðlafár í Bretlandi.
Fischer var spurður að því á
blaðamannafundi hvort hann væri
að reyna að gera brezka forsætis-
ráðherranum Tony Blair erfítt fyrir
- en hann hefur reynt að fylgja
ESB-vinsamlegri stefnu en fyrir-
rennarar hans úr Ihaldsflokknum.
Það sagði Fischer alls ekki vera
ætlan sína. En í viðtali við þýzka
sjónvarpsstöð sagði hann síðan:
„Vandamálið er Bretlands, ekki
Evrópu.“
Fyrstu viðbrögð við ummælum
Fischers frá talsmanni Blairs voru
ekki hörð. Hann sagði brezku
stjómina ávallt hafa gert sér grein
fyrir þörfinni á að færa út notkun
ákvarðanatöku með auknum meiri-
hluta.
Joschka
Fischer
Nýr lífeyrissparnaður - nýjar leiðir
Skráðu þig á netinu, www.samlif.is
SAMLIF
Sameimða lífinggmgmjelagið bj.
Kringtanm 6 • Simi S69 5400 • Fax 569 5455