Morgunblaðið - 21.02.1999, Qupperneq 56

TVÍMÆIAIAUS1
i mmammmmmmm
ÞARFASTI
m wmmmmmmtmmmtmm
N TÞJÓNNUNN
WWW.NYHHRII.IS
llirt Netfíníty
I
NÝHERJI
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN1,103 REYKJAVIK, SÍMI5691100, SÍMBRÉF 5691181
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KA UPVANGSSTRÆTI1
SUNNUDAGUR 21. FEBRÚAR 1999
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Könnun á viðhorfum nema við Háskóla Islands
Telja námið vera
NYNEMAR við Háskóla Islands eru að jafnaði
ekki í náminu af hugsjón heldur mun frekar af
hagsýni, að sögn Stefáns Sigurðssonar hagfræð-
ings. Hann hefur kannað viðhorf og væntingar 1000
háskólanema.
Bæði kyn telja að háskólanámið verði arðbær
fjárfesting en konumar búast við talsvert lægri
launum en karlamir. 42% aðspurðra reikna með að
starfa hjá hinu opinbera, álíka margir hjá einkaað-
ila en 16% hafa hug á að starfa sjálfstætt og var
hlutfallslega mest um að nemendur í heimspeki-
deild vildu starfa sjálfstætt.
Háskólanemar geta ekki stundað fulla vinnu á
vetuma, þurfa að greiða ýmsan kostnað og borga af
námslánum en álíta þó að jafnaði að arðsemin af
náminu að teknu tilliti til fómarkostnaðarins verði
um 12%. Era þá að sjálfsögðu ekki teknir með í
reikninginn hðir sem erfitt er að meta til fjár eins
og áhugaverðara starf en fengist hefði án menntun-
ar.
Fram kemur að nemendur í verkfræði og hag-
fræði/viðskiptafræði gera sér mestar væntingar
um arðsemi námsins, telja það vera ávísun á vel
launað starf. Tekjuvæntingar guðfræðinema vom á
hinn bóginn minnstar.
Er spurt var um ástæður fyrir því að hefja há-
skólanám sögðust aðeins um 15% telja að aukin
hamingja samfara menntun hefði haft mikil áhrif á
arðbært
ákvörðunina. Þátttakendur vora beðnir að setja í
forgangsröð eftir mikilvægi þættina „áhugavert
starf‘, „laun“ og „atvinnuöryggi" og reyndist örygg-
ið neðst á blaði.
Stefán gagnrýnir íyrri rannsóknir sem gerðar
hafa verið á arðsemi menntunar og telur að þær hafi
gefið villandi mynd af raunveruleikanum. Könnun
sína gerði hann 1996 og var hún upphaflega styrkt
af Nýsköpunarsjóði námsmanna en einnig komu til
styrkir frá menntamálaráðuneytinu og fyrirtækjum.
Nálgast má netútgáfu rannsóknarinnar í heild á
slóðinni www.@.is/studentarafhugsjon.
■ Stúdentar af hugsjón eða hagsýni?/18
Enn á varð-
bergi vegna
snjókomu
SNJÓKOMA var áfram í Siglufirði
og Bolungarvík í gær og útlit fyrir
að fólki yrði ekki hleypt í bili í hús
sem rýmd voru þar á föstudag.
Nokkur óvissa var á hádegi í gær
um hvemig snjókomubelti myndi
leggjast yfir á þessum slóðum en
talið ráðlegt að sýna varúð. Snjó-
flóðaathugunarmenn skoðuðu að-
stæður í gærmorgun og sáu ekki
merki um spýjur en skyggni var
takmarkað. Spáð er áframhald-
andi norðanátt víðast hvar um
landið og björtu veðri syðra og því
trúlega óhætt að viðra sig með
göngutúr við Tjörnina og víðar.
Vöruflutn-
ingabíll og
vagnar ultu
VÖRUFLUTNINGABÍLL með
aftanívagni valt við Kvísker í fyrr-
inótt og sömuleiðis vagn aftan í
öðrum bíl á sömu slóðum. Hávað-
arok var á stuttum kafla á vestan-
verðum Breiðamerkursandi og
fljúgandi hálka. Engin slys urðu á
"'inönnum.
Fjórir flutningabílar voru saman
á austurleið á þessum slóðum og
þegar komið var austur að
Kvískerjum var harður vindstreng-
ur ofan af jökli eins og oft er á um
10 km kafla á þessum slóðum. Valt
þá fiskflutningabíll á hliðina og aft-
anívagn annars. Hinir bílamir
héldu áfram. Þá biðu nokkrir flutn-
ingabflar af sér veðrið við Freys-
nes í fyrrinótt.
Talsvert rok var enn á þessum
slóðum í gænnorgun og var ekki
vitað hvenær hægt yrði að fá tæki
á staðinn til að ná bflnum uppá veg
á ný. Hringvegurinn lokaðist um
skamma stund en fljótlega vai-
^hægt að aka framhjá. Umferð var
þó sáralítil.
Morgunblaðið/Kristinn
Sérfræðingar telja stjórnvöld þurfa að sýna aðgát
Ymis teikn eru á
lofti um ofþenslu
SÉRFRÆÐINGAR í efnahags-
málum telja ýmis teikn á lofti um
að ofþensla gæti orðið í efnahags-
lífinu sem myndi ógna verðstöðug-
leika. Verðbólga hafi verið mjög lít-
0, miðað við þensluna, sem skýrist
meðal annars af hagstæðu inn-
flutningsverði. Þeir telja þó fulla
ástæðu fyrir stjórnvöld til að vera
á varðbergi.
Már Guðmundsson, aðalhag-
fræðingur Seðlabanka Islands,
segir að best hefði verið að taka á
ÝÍfrmikilli aukningu eftirspurnar og
vaxandi viðskiptahalla með lægri
útgjöldum eða hærri sköttum.
Hann segir ýmislegt benda til að
aukið aðhald í peningamálum
og/eða ríkisfjármálum þurfi að
koma til ef forðast eigi ofhitnun og
brotlendingu hagkerfisins.
Þórður Friðjónsson, ráðuneytis-
stjóri í viðskiptaráðuneytinu, segir
hættumerkin í efnahagsmálum
augljós. Efnahagslífið sé á toppi
hagsveiflunnar. „Þess vegna er
ástæða til þess að hið opinbera sýni
ýtrastu aðhaldssemi í hagstjórn.
Það má hins vegar alltaf deila um
nákvæmlega hvenær rétti tíminn
er til að fara í aðhaldsaðgerðir.“
Fölsk
öryggiskennd
Þorvaldur Gylfason, prófessor við
Háskóla Islands, segir íyrirhyggju í
fjárlagagerð vera of litla. „Við núver-
andi kringumstæður ætti ríkissjóður
að sýna myndarlegan afgang. En því
er ekla að heilsa. Það á einnig við
um sveitarfélögin, sem halda áfram
að safna skuldum. Góðærið hefur
fyllt menn falskri öryggiskennd.
Þetta hefur gerst hvað eftir annað
undangengna áratugi, og ástandið
væri tryggara nú ef við hefðum
lært meira af mistökum fyrri ára.“
Friðrik Már Baldursson, forstjóri
Þjóðhagsstofnunar, segir að ástæða
sé til að vera á verði gagnvart auk-
inni verðbólgu. Ekki verði gengið
öllu lengra á sömu braut í efnahags-
málum. „Það er mjög æskilegt að
slá á eftirspum, ekki eingöngu
vegna verðbólguhættu heldur vegna
mikils viðskiptahalla, meðal annars
vegna mikillar aukningar á innflutn-
ingi neysluvöru.“
Agnar Hansson, framkvæmda-
stjóri viðskiptasviðs Viðskiptahá-
skólans, veltir fyrir sér af hverju ís-
lendingar haldi uppi sjálfstæðum
gjaldmiðli. „Það er óvíða sem utan-
ríkisviðskipti era jafn stór hluti af
umfangi hagkerfísins og hér, þar
sem innflutningur nemur um 40% af
vergri landsframleiðslu."
■ Þenslan ógnar/10
11% fjölgun flugfarþega
til og frá landinu 1998
127 þúsund
fleiri farþegar
FARÞEGAR í millilandaflugi til
og frá Islandi vora alls 1.250
þúsund á seinasta ári eða 127
þúsund fleiri en á árinu 1997. Er
þetta 11% fjölgun skv. upplýs-
ingum Flugmálastjómar.
Þetta jafngildir því að flug-
ferðum til og frá landinu hafi
fjölgað um 820 á árinu eða um
rúmlega tvær ferðir á dag allan
ársins hring með fullskipaðri 150
sæta þotu á borð við Boeing 737-
400, sem mikið era notaðar í
flugi á milli Islands og annarra
Evrópulanda.
Vöruflutningar jukust um 6%
Vöra- og póstflutningar í milli-
landaflugi námu alls liðlega 27
þúsund tonnum í fyrra sem er
2% aukning frá 1997. Vöraflutn-
ingar jukust um 6% en flutning-
ur á pósti dróst saman um 5%.
Samkvæmt tölum Flugmála-
stjórnar voru áningarfarþegar á
Keflavíkurflugvelli 367 þúsund í
fyrra eða 29% af heildarfarþega-
fjöldanum. Þetta er næstmesti
fjöldi áningarfarþega í sögu flug-
vallarins en árið 1971 voru þeir
375 þúsund.
Alls fóra 22.200 millilandafar-
þegar um Reykjavíkurflugvöll í
fyrra eða 2% fleiri en árið áður.
Millilandafarþegar á Akureyri
vora 2.200 í fyrra sem er 53%
samdráttur á milli ára og á
Egilsstaðaflugvelli fækkaði þess-
um farþegum um 19% en þar
vora þeir 565 talsins. Þessi mikla
fækkun á Akureyri skýrist af því
að sl. haust voru ekki í boði helg-
arferðir í beinu flugi á mifli
Akureyrar og ýmissa borga í
Evrópu, skv. upplýsingum Flug-
málastjórnar.