Morgunblaðið - 18.05.1999, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 18. MAÍ 1999 39
MENNTUN
Röntgentækni fær viðurkenningu
Morgunblaðið/Árni Sæberg
NEMENDUR í röntgentækni með kennurum á Röntgendeild Landspítalans: Agnes, Guðrún Dís og
Arna í fremri röð og María, Erna, Soffía, Sigrún og Hafdís í aftari röð
Hvað er hægt að gera með
röntgengeislun?
Röntgentækni við Tí
fékk viðurkenningu
bresku Röntgentækni-
samtakanna. Hér er
sagt frá mati á deildinni,
veitt innsýn í nám
og einnig í eðli röntgen-
geislans.
FAGLEG úttekt hefur farið
fram á B.Sc. námi í
röntgentækni við heil-
brigðisdeild Tækniskóla
Islands. Var hún gerð af aðilum frá
matsstofnun (Joint Validation
Committee) bresku Röntgentækna-
samtakanna (The College of
Radiographers). Úttektin var styrkt
af Tækniskólanum og menntamála-
ráðuneytinu.
Matið var víðtækt og náði til allr-
ar starfsemi deildarinnar m.a. fræði-
legs og verklegs náms, matsþátta,
kennsluaðferða, stjómunar deildar-
innar, menntunar og endurmennt-
unar kennara deildarinnar svo það
helsta sé talið. Þeir fjórir aðilar sem
sáu um úttektina eru fagmenn á
mismunandi sviðum læknifræðilegr-
ar myndgerðar og höfðu ákveðna
verkaskiptingu meðan á heimsókn-
inni stóð. Fyrir hana höfðu þau
fengið ítarlegar upplýsingar sendar
um uppbyggingu og innihald náms-
ins ásamt tillögum að breytingum á
námsáföngum sem verið var að
vinna á þeim tíma.
Ljóst varð í lok heimsóknarinnar
að námið fengi viðurkenningu
(accretitation) til næstu 5 ára sem er
hámarkstími sem veittur er, án þess
að ný úttekt fari fram. í kjölfarið hef-
ur formlegu sambandi verið komið á
milli námsbrautar í röntgentækni og
bresku samtakanna, sem felst í fag-
legum stuðningi og tengingu við
helstu menntastofiianir Bretlands á
þessu sviði. Úttekt sem þessi er mik-
ilvæg til að styðja faglegt starf innan
námsbrautarinnar og er nú unnið í
anda þeirra tillagna sem fram komu í
lokaskýrslu úttektarinnar. Ekki síst
verður leið íslenskra röntgentækna
til að sækja framhaldsnám í Bret-
landi og víða annars staðar í heimin-
um greiðari í kjölfar þessarar úttekt-
ar. Einnig hafa opnast miklir mögu-
leikar á samstaríi um þróunarstarf,
fjarkennslu, menntun kennara og
kennaraskipti.
Fagmennska og frumkvæði
Hlutverk og markmið námsbrautai- í
röntgentækni er:
Að miðla sérhæfðri, fræðilegri
þekkingu og verklegri þjálfun í
læknisfræðilegum myndgerðarfræð-
um, þannig að nemendur geti tekist
á við krefjandi störf á sviði mynd-
gerðarfræða og við umönnun skjól-
stæðinga sinna.
Að veita nægjanlega grunnþekk-
ingu sem geri nemendum kleift að
stunda framhaldsnám og rannsókn-
ir.
Að vera í fararbroddi við að miðla
nýjungum í myndgerðarfræðum og
innleiða þær í námið á hverjum
tíma.
Að stuðla að öflugum tengslum
milli námsbrautar og atvinnulífs
með hagnýtum verkefnum, þróunar-
starfi og framboði á símenntun.
Að námi loknu á sá sem braut-
skráist frá námsbrautinni að:
Sýna víðtæka þekkingu og fag-
mennsku sem gerir hann hæfan til
að takast á við krefjandi störf
röntgentæknis.
Sýna frumkvæði, sjálfstæði og
samskiptahæfni við margvíslegar
kringumstæður sem upp kunna að
koma í störfum röntgentæknis.
Sýna frumkvæði og faglegar
starfsaðferðir, með því að stunda
rannsóknir í faginu, leitast sífellt við
að auka þekkingu sína og fæmi.
Sýna fagmennsku og fmmkvæði
með því að stuðla sífellt að bættri
þjónustu, bættu starfsumhverfi og
árangursríkum samskiptum við
skjólstæðinga og samstarfsfólk.
ÞRÁTT fyrir ýmis þekkt óæskileg
lífræn áhrif röntgengeislunar á
frumur og vefi er hún, rétt með
farin, eitt mikilvægasta og öflug-
asta tól nútíma læknisfræði, til
sjúkdómsgreiningar.
Þróun og sérhæfing - í
röntgengreiningu er mikil sérhæf-
ing og undirgreinar hafa þróast.
Miklar framfarir hafa einnig orðið
á öðrum myndgerðarsviðum sem
ekki er notuð jónandi geislun.
Röntgenmynd - Líkamssvæði
er geislað um skamman tíma. Mis-
smygi geislunarinnai’ í vefjum Uk-
amans veldur þá misjafnri svert-
ingu á filmu sem liggur á bak við
sjúklinginn.
Tölvumyndun - Geislunin er
notuð á sama hátt og í venjulegri
röntgenmynd en í stað filmu kem-
ur tölvubúnaður sem nemur
myndina, geymir orkuboð hennar
og breytir þeim í röntgenmynd.
Röntgenmynd - Örmjór
röntgengeisli er sendur á hring-
ferli gegnum svæðið sem á að
rannsaka. Geislanemar mæla
geislunarhömlur í svæðinu og
senda rafboðsupplýsingar til
tölvu. Tölvan breytir þeim í
röntgenmynd.
Segulómun - Áhrif segulsviðs á
afstöðu vetniseinda eru notuð til
að breyta sveiflutíðni þeirra. Út-
varpsbylgjur nema síðan afstöðu'
og sveiflubreytingar og skila þeim
sem talnaröðum í tölvu. Tölvan
raðar upplýsingunum í mynd á
svipaðan hátt og í tölvusneið-
mynd.
ísótópaskönnun - Geislavirkai’
samsætur (ísótópar) eru gefnar
sjúklingi í efnasamböndum sem
sækja í mismunandi vefi og líf-
færi. Svæði á sjúklingi er síðan
„myndað" með geislanemum sem
taka við útgeislun frá sjúklingnum
og breytt í mynd.
Ómun - Hátíðnibylgjum er beint
á líkamssvæði sem á að rannsaka.
Ómskanni nemur bergmál frá líf-
færum og vefjamótum og breytir
rafeindaboð í tölvu, sem byggir
upp mynd af hlutaðeigandi líffæri.
Upplýs-
inga-
braut
ÍFB
MENNTAMÁLARÁÐU-
neytið hefur gert samning
við Fjölbrautaskólann í
Breiðholti um stofnun nýrr-
ar bóknámsbrautar, upplýs-
inga- og tæknibrautar, í til-
raunaskyni. Samningurinn
er til 4 ára. Á brautinni
verður lögð áhersla á tækni-
og verkvísindi innan
námskrárramma almenns
bóknáms til stúdentsprófs.
Stofnun brautarinnar er í
samræmi við nýja skóla-
stefnu Björns Bjarnasonar
menntamálaráðherra og til-
lögur nefndar í tengslum við
endurskoðun á aðalnámskrá
framhaldsskóla. Helstu rök
fyrir upplýsinga- og tækni-
braut eru að gefa nemend-
um í almennu bóknámi kost
á heildstæðari tæknimennt-
un en verið hefur hingað til.
Einnig er horft til þess að
nútímatækni hvflir á þekk-
ingu sem er sótt í flest svið
vísinda og fræða. Má þar t.d.
nefna málvísindi og félags-
visindi, sem meðal annars
telja til undirstöðuatriða
tungutækni og gervigreind-
ar. Með því að bjóða upp á
sérstaka tæknibraut í al-
mennu bóknámi geta nem-
endur hvort tveggja fengið
fræðilega og verklega inn-
sýn í það tæknisvið sem þeir
hafa áhuga á og búið sig
markvisst undir það tækni-
nám á háskólastigi sem þeir
kjósa sér.
Gert er ráð fyrir að fyrstu
nemendur innritist á upplýs-
inga- og tæknibraut nú í
sumar og að kennsla hefjist
á brautinni á haustönn 1999.
Innritaðir verða að hámarki
25 nemendur á ári. Gerð er
krafa um góðan almennan
undirbúning, einkum í
stærðfræði. Áhugasömum
nemendum er bent á að hafa
samband við Fjölbrautaskól-
ann í Breiðholti.
A CRITICAl
DICnONASY
MurgMritc Ynunttiiir
ZF.XO OF BR'UGES
i|\ciii\ : Hwslt! 'i1u;i*nia»lvniiiuic»
n.\wim
IUST TECTONICS
M’.TIitt
MV.KK
Rcthínking
2
''Jiiicitclop.ed.ia <>)‘RÖAl/VN 11CISM
Oulturc in Bnwo. 'ÍTSÖl-Vö.íOn
I; The Heuth Guide
- to Literature
- Bœkurum
allt milli himins
os jarðar!
Avthnlm * ^
xm'MW€:
w».l . .• * -- nJr sj ■ u ^ lr.
'Ji iTÍi'i'RUiftit
• rii( , ' hliiMl