Morgunblaðið - 29.05.1999, Page 50

50 LAUGARDAGUR 29. MAÍ 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Viggó Jónsson,
Rauðanesi,
fæddist í Reykjavík
27. desember 1908.
Hann lést í Sjúkra-
húsi Akraness 19.
maí siðastliðinn.
Foreldrar Viggós
voru Guðbjörg Sig-
urðardóttir, f. 22.8.
1883, d. 14.9. 1964,
og Jón Ólafsson, f.
17.4. 1885, d. 3.11.
1957. Hálfsystkini
Viggós samfeðra
voru Ragnhildur
Ágústa, f. 1.8. 1912,
d. 28.8. 1987; Ingibjörg, f. 8.10.
1913, d. 20.3. 1966; Ólafur Þór-
ir, f. 28.10. 1914, d. 30.3. 1996,
og Guðmundur Kristinn, f. 5.5.
1928.
Viggó kvæntist 30. maí 1936
Ingveldi Rósu Guðjónsdóttur
frá Feijubakka, f. 2.8. 1916, d.
31.7. 1993. Börn þeirra eru: 1)
Guðjón Þráinn, f. 12.2. 1939,
kona hans er Oddný Kristjáns-
dóttir, eiga þau fimm börn og
fimm bamaböm. 2) Sigurbjörg,
f. 29.5. 1940, maður hennar er
Ingibergur Bjarnason, eiga þau
Elsku pabbi, ég ætla að kveðja
þig með fáeinum orðum. Þetta varð
eins og búið var að segja okkur, að
þú færir nokkuð snögglega. Hefði
mig grunað, þegar ég kvaddi þig og
þú varst að bíða eftir hádegismatn-
um að eftir rúman klukkutíma yrðir
þú horfinn frá okkur, þá hefði ég
dokað við til að vera hjá þér síðustu
stundimar, því það var ég búin að
segja þér að ég ætlaði mér. En
svona fór það og ég efast ekki um að
vel hefur verið tekið á móti þér. Síð-
ustu orðin þín þegar ég kvaddi
voru: Ég skil ekki af hverju þið eruð
öll svona góð við mig. Ég sneri aftur
að rúminu og reyndi að fullvissa þig
um að þú ættir allt gott skilið og
meira en það. Þú varst yndislegur
faðir, og ekki síðri afi og langafi. Við
elskuðum þig öll og söknum þín, en
samgleðjumst ykkur líka í hjarta
okkar, því við vitum að þið mamma
eruð nú saman á ný og þú varst bú-
inn að þrá mikið að komast til henn-
ar. Ég veit að ég á eftir að hitta
ykkur alsæl í eilífðinni þegar minn
tími kemur og þangað til verið þið
guði falin og þakka ykkur fyrir allt.
Þín dóttir,
Sigurbjörg.
Kæri bróðir.
Við hjónin þökkum þér fyrir þær
góðu stundir sem við áttum með
ykkur Ingu og fjölskyldu þinni. Þú
hefur syrgt hana Ingu þína svo sárt
síðan hún kvaddi þennan heim og
beðið endurfunda ykkar í eilífðinni.
Við hjónin minnumst þeirra
stunda þegar þið Inga komuð til
okkar suður. Þið leiddust ávallt
hönd í hönd eins og nýtrúlofuð og
voruð svo hamingjusöm. Þær stund-
ir þegar við sóttum ykkur heim eru
okkur kærar og eftirminnilegar því
þið voruð yndisleg heim að sækja.
Þú hélst áfram að taka vel á móti
okkur eftir að Inga dó, hitaðir
handa okkur súkkulaði og dekkaðir
borð og barst allt þitt besta fram.
Til nokkurra ára hafði skapast sú
hefð að við hjónin og dóttir okkar
værum boðin á heimili þitt þann
þriðja í jólum þar sem böm þín,
tengdaböm og bamaböm bjuggu
þér veislu. Eftirminnilegt er níræð-
isafmæli þitt þar sem þú bjóst okk-
ur öllum veislu á hóteli eins og þú
varst búinn að tala um ef þú næðir
þeim áfanga. Nú þegar við hugsum
til baka em allar þessar samveru-
stundir okkur dýrmætar í minning-
unni.
í síðustu heimsókn okkar til þín
fyrir rúmri viku þegar við heimsótt-
um þig á dvalarheimilið talaðir þú
um dauðann. Þú þráðir orðið sárt að
hitta hana Ingu þína. Þið vomð
alltaf svo samtaka í öllu, að annað
ykkar var ekki nefnt án hins. Ég er
þrjú börn og fimm
barnabörn. 3) Her-
dís, f. 23.6. 1945,
fyrri maður var
Gunnar Jónsson og
eiga þau þrjá syni
og tvö barnaböm.
Seinni maður er
Baldur Ólafsson. 4)
Rósa Margrét, f.
19.4. 1949, maður
hennar er Jónas
Valdimarsson, eiga
þau fjögur böm og
eitt barnabara. 5)
Steinar Bragi, f.
8.7. 1950, fyrri kona
var Oddný Eiríksdóttir, hún er
látin, áttu einn son. Seinni kona
er Gyða Richter, eiga þrjú böm
og tvö barnabörn. 6) Dóttir, f. í
jan. 1959, lést skömmu eftir
fæðingu.
Viggó festi kaup á jörðinni
Rauðanesi í Borgarhreppi 1935
og bjó þar ásamt Ingveldi konu
sinni í nærfellt 60 ár og búa nú
þrjú af börnum þeirra og tvö af
barnabörnum f Rauðanesi.
Útför Viggós fer fram frá
Borgameskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
sannfærður um að nú erað þið hjón-
in sameinuð í eilífðinni.
Ég og fjölskylda mín biðjum góð-
an Guð að blessa og geyma bömin
þín, tengdaböm og afkomendur alla
um eilífð.
Nú legg ég augun aflur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
min veri vöm í nótt.
Æ, virst mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(S. Egilsson.)
Guðmundur Kr. Jónsson
og fjölskylda.
Elsku afi minn, nú þegar þú ert
farinn frá okkur má ég til með að
minnast þín í nokkram orðum. Þeg-
ar ég heyrði að þú værir farinn var
mín fyrsta hugsun þessi: Afhverju
fékk ég ekki tækifæri til að hitta þig
einu sinni enn? afhverju fékk ég
ekki að kveðja þig áður en þú fórst?
Ég trúi því að þín elskulega eigin-
kona, hún amma mín, hafi tekið á
móti þér opnum örmum. Þú varst
farinn að bíða eftir að komast til
hennar og nú erað þið saman, það
er mér huggun.
Þegar ég hugsa til liðins tíma er
nánast ómögulegt að minnast þín,
afi minn, án þess að amma sé þar
nærri líka, eins samrýnd, samhent
og hamingjusöm sem þið vorað. Ég
man eitt sinn þegar þú og amma
komuð til Reykjavíkur, ég tók á
móti ykkur og keyrði ykkur það
sem þið þurftuð að útrétta. Eftir
það báðuð þið mig um að keyra ykk-
ur niður á Austurvöll þar sem þið
fenguð ykkur göngutúr. Þegar þið
komuð aftur ljómuðuð þið eins og
þið værað nýtrúlofuð, svo ástfangin,
þannig mun ég geyma minninguna
um ykkur.
Þegar við bamabömin komum í
heimsókn til ykkar höfðuð þið alltaf
tíma fyrir okkur, þó mikið væri að
gera fengum við alltaf athygli og
umhyggju ykkar. Það var heldur
ekki ósjaldan sem einhverju góð-
gæti var laumað að okkur. Hjá ykk-
ur fengum við líka oft að mála og
teikna en hún amma var alveg sér-
lega lagin í höndunum og hafði
gaman af að kenna okkur. Varla leið
sú heimsókn að ekki var tekið í spil,
við afi sátum oft í langan tíma og
spiluðum rússa, sem var í miklu
uppáhaldi hjá okkur báðum.
Eitt var það sem alltaf var jafn
gaman, það var þegar afi og amma
komu til að fylgjast með þegar við
voram að keppa í íþróttum og
amma lét nú oft sitt ekki eftir liggja
og hljóp með okkur. Afi var nú líka
mikill íþróttamaður á sínum yngri
áram og hafði því mikinn áhuga á
hinum ýmsu íþróttagreinum og
mátti helst ekki missa af spennandi
kappleikjum í sjónvarpinu.
Það er margs að minnast og
söknuðurinn er mikill. Ég tel það
hafa verið forréttindi að fá að alast
upp í svona mikilli nálægð við ykk-
ur, afi minn og amma. Ég vil að lok-
um kveðja með þessum orðum eftir
Valdimar Briem, sem segir það sem
segja þarf:
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Margrét.
Þá ertu búinn að kveðja okkur,
elsku afi minn. Þetta er okkur öllum
erfitt, því eins og presturinn sagði,
þá er erfitt að kveðja gott fólk. Þú
varst þannig gerður að öllum þótti
vænt um þig, og það var alltaf stutt
í góða skapið og brandarana.
Við eigum svo margar góðar
minningar sem gleymast ekki, þær
era sem fjársjóður sem við munum
varðveita vel.
Frá því ég man eftir mér, var
alltaf svo gott að heimsækja ömmu
og afa, við hjóluðum á milli bæjanna
systkinin, það var farið í fjöruferðir,
dúntekju, að ég tali nú ekki um þeg-
ar maður fékk fyrst að fara með í
lundaferð í eyjarnar. Stundir sem
þessar gleymast aldrei. Einnig
gleymi ég aldrei þegar þú varst að
segja mér hvernig var þegar þú
keyptir jörðina Rauðanes, og þegar
þið amma byrjuðuð að búa, svo ung
og ástfangin, ég held þið hafið verið
ung og ástfangin alla ævi. Við af-
komendur ykkar megum svo sann-
arlega þakka fyrir að hafa átt svona
góðar fyrirmyndir.
Það verða samt heldur tómleg jól
að geta ekki farið í afmælið hans
afa, sem alltaf hefur verið jafn mik-
ilvægt og jólin sjálf. Þér fannst
alltaf svo gaman að spila, það verð-
ur öragglega spilað áfram á afmæl-
inu þínu, þó það komi til með að
vanta aðal spilamanninn. Það sem
þú hefur kennt okkur í lífinu mun-
um við reyna að kenna okkar böm-
um og barnabömum.
Ég veit að eftir að amma dó,
fannst þér þú ekki vera nema hálfur
maður án hennar, en okkur finnst
þú hafa staðið þig eins og hetja
þessi ár, en nú hafið þið öragglega
fundið hvort annað aftur og við
gleðjumst yfir því.
Langafabömin þín munu sakna
þín líka, og þó sum hafi ekki aldur
til að skilja að þú sért farinn frá
okkur, þá þótti þeim voða vænt um
hann langafa sinn.
Ég skrifa þessi kveðjuorð fyrir
hönd okkar systkinanna, okkur
finnst þú hafa verið besti afi í heimi.
Guð blessi þig alltaf.
Þín
Inga Dísa.
Það er ekki harmur fólginn í því
að deyja inn í sólarlagið sem 90 ára
öldungur. Sumir fá ekkert sólarlag.
Þeir bara hverfa til grafar meðan
ennþá er sólris á ævibraut þeirra.
Sumir látast jafnvel inn í hádegissól
ævi sinnar. Það er harmur. Harmur
lands og þjóðar sem gaf þeim vaxt-
arbroddinn. En þannig er væng-
sláttur tímans. Og við breytum því
ekki. Það er lífsins þungi niður. En
þegar níræður öldungur, eins og
Viggó Jónsson, fellur að foldu, þá
skjótast leiftur um skjái og ljúfsár-
ar tilfinningar berast í barmi.
Ljúfsárar vegna þess að fjörvindar
hverfa með háum aldri, og geisli
sem glampaði í auga - flögrar út í
þá veröld sem öldungurinn ræður
ekki lengur við. Þá er honum ljúft
að hvfla lúin bein. Sárindi verða
óhjákvæmileg vegna þess að sporin
sem þessi aldni maður markaði í
sögu síns samfélags verða ekki end-
urtekin af honum. Saga þessa eigin-
manns verður heldur ekki skráð í
augnabliksins angurværð. Hún er
stærri en svo í sniðum og mikilfeng-
legri að það sé möguleiki. Viggó
Jónsson var með afbrigðum kraft-
mikill maður. Vel stæltur, hraust-
lega byggður og knár. Úthald hans
og þrek var með fádæmum. Hann
nýtti sér það til fulls og kom
óhemjumiklu í verk. Vinnudagurinn
var langur, - og nóttin hans
skemmri en almennt tíðkaðist.
Svitadroparnir hafa ekki verið
skráðir, né heldur vinnustundafjöld-
inn eða lúi og þreytutilfinning í bald
og limum. Aðeins verkin hans tala.
Eyðikot sem varð að stórbýli með
fjóra ábúendur era afrekin af elju
hans. - En Viggó var þarna ekki
einn að störfum. Við hugum að því.
Þegar ég stóð í fjörbrotum eigin
framtíðar á tuttugasta árinu, árið
1936, vildi svo til að ég stóð í hlað-
varpa Sigríðar Kristjánsdóttur frá
Múla í Dýrafirði. Hún var systir
fóður míns og bjó með Guðjóni
manni sínum að Ferjubakka (í mið-
bænum þar) í Borgarfirði. Þau áttu
fjögur böm; Ragnheiði, Kristján,
Teit og Ingveldi - Ingu. Þau era öll
látin. Þau vora öll að störfum við að
byggja nýjan bæ, þegar mig bar að
garði. Fáir aðrir munu hafa komið
að því starfí, svo mikill var dugur
þeirra, hagleikur og samheldni, að
þeim óx það ekki í augum. Inga var
yngst. Þremur dögum yngri en ég.
Stórglæsileg stúlka, mild og hlý, og
með létta skapgerð fóður síns. Og
með agaða vestfirska seiglu í æðum.
Hún var trúlofuð kempunni sem við
nú fylgjum til grafar, Viggó Jóns-
syni. Skammt var til hvítasunnu á
þeim fagra maídegi, þegar blæ-
kyrrðin gældi við holt og grandir
Borgarfjarðar, og Skessuhornið
ögraði smaladreng frá vestfirsku
ölpunum. Þá giftu þau sig. Mér býð-
ur í gran að þau hafi litið til ýmissa
átta um það hvar væri gott undir
bú, en ekki hugað að kjallaralífi
þéttbýlis, sem alltof margir þurftu
að sætta sig við til að hafa samastað
þegar í hjúskap var komið. A þess-
um áram þekktum við aðeins harð-
an heim. Þau höfðu fregnir af eyði-
koti vestur á Mýram sem bar nafnið
Rauðanes. Ef til vill þar gæti verið
gott undir bú. Ekki veit ég hvort
þau þekktu eitthvað til býlisins. En
á sunnudaginn eftir hvítasunnuna
var ákveðið að líta það augum. - Og
svo vildi til að ég var með í þeirri
för. Við voram þrjú í þessari land-
könnun. Þegar okkur bar þar að
garði er vægt til orða tekið að þar
draup ekki smjör af neinu strái. Ég
kom auga á hrörlegan torfbæ og
túnbleðil með dýjaveitum. Fjár-
húskofi sem var þarna í túnfætinum
virtist bíða þess eins að falla saman
og komast þannig í samfélag ald-
anna og verða tóttarbrot. - Við
tylltum okkur á bæjarhólinn
skammt frá þessum rislitla bæ og
töluðum fátt. - En það leyndi sér
ekki að það sveif hugsjónaeldur
með blænum á þessum hallandi
degi. Og það leyndi sér heldur ekki
að þama slógu tvö samstillt hjörtu,
sem hjúfraðu sig hvort að öðra, með
glæstar vonir í dreymandi þrá.
Þarna gekk á hólm við líf sitt hetjan
Viggó Jónsson með sinn fyrsta dug-
mikla og ástfólgna liðsmann; Ingu
frá Ferjubakka, - sem átti hvers
manns hug og hjarta sem samleið
áttu með henni. Innri dulúð segir
mér það, að hver dagur hafi geymt
þeim blessun almættisins í hjúskap
og störfum þeirra. Um það geta all-
ir sannfært sig sem líta lendur
Rauðaness um þessar mundir. Þau
fengu fimm böm á pall. Þar hófst
gróskan í hamingjuferli þeirra. Það
varð þeirra mesti auður. Þau komu
eins og flögrandi Ijósþræðir inn í
hugljúfa og yljandi sambúð foreldra
sinna, með geislandi bros í augum,
tryggð og trúfesti í ungum barmi.
Þar kom ómældur liðsauki sem
renndi styrkum stoðum undir þann
hugsjónaeld sem forðum brann á
bæjarhólnum við rislítinn bæ. I bú-
skaparins áþján og uppbyggingu
auðnaðist þeim hjónum að veita
mörgum lið sem stóðu dálítið hall-
oka með bömin sín á malbikinu.
Borgarlífið hefur marga annmarka
fyrir uppvaxandi smávini þjóðarinn-
ar og framtíð þeirra. Inga og Viggó
bættu þar úr hjá ýmsum. Mörg
börn dvöldu hjá þeim sumarlangt,
og önnur í skemmri tíma. - Ég naut
frændseminnar við Ingu. Össur son-
ur okkar kom þar í fóstur, má segja,
VIGGO
JÓNSSON
sex ára gamall og átti þar uppeldi
næstu sex sumrin. Hann fór þaðan
stúrinn heim á hverju hausti. Inga
var góð frænka sagði hann. Og
Viggó og bömin hans vora ákjósan-
legir félagar í starfi og leik. Fleiri af
bömum okkar Valgerðar áttu þar
viðdvöl um einhvem tíma. Gjald
fyrir þá vinargreiða hefur ekki enn
verið greitt. „Hafið er stundum
blátt, eins og augu sem dreymir",
segir skáldkonan Anna S. Björns-
dóttir í ljóði. Vafalaust hefur Viggó
Jónsson átt sína drauma eins og all-
ir aðrir. Margir þeirra hafa sýnilega
ræst, svo að hjarta hans tók auka-
slög af fognuði. En einn drauma
hans var þeirra mestur og afger-
andi. Hann var um það að Inga yrði
ekki tekin frá honum meðan hann
væri ennþá í tölu lifenda. Sú ósk
rættist ekki. - Líf Viggós missti liti
sína við það. Þá féllu segl á fránu
fleyi sem fæst nú við landtöku í
nýrri veröld. Þá kemur Inga öðra
sinni til liðs við hann og leiðbeinir
honum.
Guð veri með þeim.
Kær kveðja.
Skarphéðinn Össurarson.
Þegar ég steig fimm ára gamall
úr græna jeppanum hans pabba á
hlaðinu í Rauðanesi í júní 1959 var
ég hræddur og kvíðinn. Ég hafði
aldrei farið að heiman. Ég skildi
ekki hvers vegna átti að skilja mig
eftir á stað þar sem ég þekkti eng-
an. I barnsminninu er ekkert meitl-
að eins djúpt og þessi fyrsta ferð í
Rauðanes og fjörutíu árum síðar
gæti ég enn lýst ferðalaginu að
heiman í smáatriðum. Þó sólin skini
glatt þennan dag fannst mér kalt og
í minningunni leggur napran kulda-
gjóstur af Hafharfjallinu sem
gnæfði eyðilegt hinu megin við
fjörðinn.
Það er hinsvegar hið eina sem er
kuldalegt við minningamar úr
Rauðanesi. Mig hefur tæpast órað
fyrir því þennan afdrifaríka vordag
að ég ætti eftir að eiga þar traustan
samastað í tilvera sem á þeim áram
var erfið á köflum og kveðja ekki
Rauðanes fyrr en ég var orðinn
stálpaður. Vistin í Rauðanesi er um-
vafin sífelldu sólskini í minningunni
enda var hún strákling úr höfuð-
borginni sannkallað ævintýri. Svo
djúp og jákvæð spor mörkuðu þessi
ár í bamshugann að frá því ég
komst á fullorðinsár hefur varla lið-
ið sá dagur að mér verði ekki hugs-
að þangað. Þegar ég lenti sjálfur í
hlutverki uppalandans og var dag
hvern krafinn um sögur af dóttur á
bamsaldri varð Rauðanes ævintýra-
sviðið og Viggó aðalleikarinn. „Er
Viggó til í alvöranni?“ spurði hún
stundum og ég gladdist innilega yfir
því að fá tækifæri til að sjá þau
saman áður en hann kvaddi þennan
heim.
Viggó Jónsson var einstaklega
hlýr og barngóður maður. Börnum
leið vel í návist hans, kannski af því
hann talaði við þau einsog jafningja.
Hann virtist líka eiga létt með að
láta sér þykja jafn vænt um annarra
manna böm og sín eigin, að minnsta
kosti fann ég aldrei mun á atlæti
hans við mig og þau bama hans,
sem vora á svipuðum aldri og ég.
Hann var kíminn og kátur í lund, og
hafði stundum gaman af að stríða
mér. Áratugum saman hló hann að
því í hvert einasta skipti sem við
hittumst þegar verið var að klippa
mig í stofunni í Rauðanesi og ég
rauk út hálfklipptur, snoðinn öðram
megin en með sumarlubbann hinum
megin.
Þolinmæði hans við böm var ein-
stök og hann þreyttist ekki á að út-
skýra þær furður sem urðu á vegi
þeirra í náttúranni. Einu sinni feng-
um við feiknalega stóran og djúpan
fisk í laxanetið út við Runkatanga,
gráleitan með stórum svörtum
doppum, og svo stæltan að hausinn
sökk næstum því niður í vöðvamass-
an. Hann var ekki sjóbirtingur
einsog við Steini frændi veiddum
stundum á stöng úr sjónum og ekki
heldur lax en þó stærri en stærstu
laxar sem ég hafði séð á þessari
miklu laxveiðijörð. Viggó gat út-
skýrt þennan leyndardóm einsog
flesta aðra. Risafiskurinn var